تحلیل بنیادی شراز «شرکت پالایش نفت شیراز»

شرکت پالایش نفت شیراز به‌ عنوان یکی از شرکت‌های ‌فعال در صنعت فرآورده‌های نفتی کشور شناخته می‌شود. هدف از تاسیس این شرکت، پالایش نفت خام و تولید انواع فرآورده‌های نفتی مورد نیاز کشور به خصوص تامین نیازهای مناطق مرکزی و جنوب کشور است. سهام این شرکت از 14 تیر 1391 با نماد شراز مورد پذیرش سازمان بورس اوراق بهادار تهران قرار گرفت. در ادامه علاوه بر تحلیل بنیادی شراز به تحلیل صنعت پالایشی و تحولات آن پرداخته شده است. محاسبه سود هر سهم، نسبت پی بر ای تحلیلی و بررسی جایگاه آن در صنعت از جمله موارد بررسی‌شده در این مقاله هستند.

• برای آشنایی با انواع روش‌های تحلیل بنیادی مقاله تحلیل بنیادی چیست پیشنهاد می‌شود.

بررسی صنعت پالایشی

نفت و گاز از جمله مهم‌ترین منابع انرژی در دنیا هستند و هر کدام به‌ ترتیب سهم 37 و 21 درصدی از تامین انرژی در دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین تقاضای جهانی بین فرآورده‌های نفتی مربوط به محصولات سبک با ارزش افزوده بالاتر است، به‌همین دلیل بنزین و نفت گاز (گازوئیل) پرتقاضاترین محصولات در جهان هستند.

آمریکا، چین و روسیه با ظرفیت پالایش 42 میلیون بشکه در روز، سهم 41 درصدی از پالایش نفت در دنیا را دارند. ایران با ظرفیت پالایش 2٫2 میلیون بشکه، 2٫15 درصد از ظرفیت جهان را به خود اختصاص داده و در جایگاه هشتم این صنعت قرار دارد. ارزش روز بازار صنعت پالایشی در بازار سرمایه مجموعا 649 همت است که شرکت پالایش نفت اصفهان (تحلیل بنیادی شپنا) بیشترین ارزش بازار را دارد.

جایگاه شراز در صنعت پالایشی

شرکت پالایش نفت شیراز در صنعت فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای فعالیت می‌کند. ظرفیت اسمی تقطیر نفت خام شراز در بدو تاسیس 40 هزار بشکه در روز  بود که با افزایش جمعیت، هم‌اکنون این رقم به 56 هزار بشکه در روز افزایش یافته است. شراز به‌ طور میانگین 3/3 درصد از کل نیاز فرآورده‌های نفتی کشور را تامین می‌کند. در حال حاضر 10 شرکت پالایشی در زمینه پالایش نفت خام و میعانات گازی فعالیت دارند. شرکت‌های پالایش نفت آبادان، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت بندرعباس و پالایش نفت تهران از جمله این شرکت‌ها هستند. شرکت پالایش نفت شیراز در رقابت با شرکت‌های پالایشی داخل کشور رتبه 8 را به خود اختصاص داده‌ است. با توجه به مقادیر تولید شرکت پالایش نفت شیراز در جدول زیر، تقریبا 3 درصد از نیاز بازار داخلی کشور در دوره 9 ماهه منتهی به آذر ماه 1402 توسط این شرکت تامین شده است.

نام محصول	مقدار تولید در دوره 9 ماهه 1402/09/30 (متر مکعب)
حلال	68٬695
سوخت سبک و سنگین جت	45٬297
بنزین معمولی	409٬663
نفت سفید	18٬525
نفت گاز	984٬523
نفت کوره	408٬595
گوگرد	1٬885
وکیوم باتوم	333٬735
قیر 60/70	1٬539
گاز مایع	52٬591
آیزوفید	28٬614
آیزوریسایکل	44٬483
نفتا	168٬135

ترکیب سهامداران در تحلیل بنیادی شراز

تصویر زیر سهامداران بالای یک درصد شرکت به‌ همراه ارزش آن‌ها را نشان می‌دهد. بیش از 54 درصد سهام شرکت در اختیار شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان است. تحلیل این شرکت را می‌توانید در مقاله تحلیل بنیادی پارسان مطالعه کنید.

شرکت‌های گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، سرمایه‌گذاری هامون سپاهان، سرمایه‌گذاری مهرگان تامین پارس و چند شرکت دیگر زیرمجموعه‌ی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح هستند؛ در نتیجه این سازمان با مالکیت حدود 55 درصد به‌ صورت تلفیقی سهامدار شراز است.

فرآیند تولید شرکت پالایش نفت شیراز

در فرآیند تولید شرکت پالایش نفت شیراز ابتدا خوراک ورودی پالایشگاه شامل میعانات گازی و نفت خام وارد تجهیزات نمگ‌گیر شده تا املاح به‌طور کامل از آن زدوده شوند. پس از آن نفت‌ خام جهت گرمایش کامل وارد کوره شده و دمای آن به 340 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. در این مرحله نفت خام به‌ صورت 2 فازی درآمده و ترکیبی از مایع و بخار می‌شود. سپس نفت خام وارد برج تقطیر شده و متناسب با نقطه جوش هر یک از محصولات، برش‌های نفتی مختلف از یکدیگر جدا می‌شوند. دما در بالای برج تقطیر 20 درجه و در قسمت پایین 340 درجه است. برش‌های سبک‌تر نفتی از قسمت‌های بالایی برج و برش‌های سنگین‌تر از قسمت پایین برج خارج می‌شوند. همچنین جریان‌های خروجی از برج تقطیر به حالت بخار هستند و پس از عبور از کندانسورها به حالت مایع تبدیل می‌شوند.

قیمت‌گذاری و روش‌های توزیع شراز

توزیع و فروش 5 فرآورده اصلی و سوخت‌های هوایی مانند بنزین، گاز مایع، نفت سفید، نفت کوره و همچنین سوخت سبک و سنگین توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و نرخ‌گذاری آن‌ها بر اساس فرمول‌های ارائه شده توسط وزارت نفت انجام می‌شود. سایر محصولات شرکت مانند فرآورده‌های ویژه توسط انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت در نیمه هر ماه و بر اساس رقابت در بورس کالا و انرژی تعیین می‌شود. در تصویر زیر قیمت محصولات شرکت پالایش نفت شیراز نمایش داده شده است. در تحلیل شراز نرخ فروش بنزین برابر با نرخ اکتان 87 و نرخ فروش گاز مایع برابر با میانگین آخرین نرخ پروپان و بوتان اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده‌ است.

مقدار و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی شراز

شرکت پالایش نفت شیراز محصولات متنوعی از نفت خام تولید می‌کند. از محصولات این شرکت می‌توان به گاز مایع، بنزین موتور معمولی، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره سبک و سنگین، انواع حلال و نفتای سبک و سنگین اشاره کرد. مقدار فروش فرآورده‌های شرکت در دوره 9 ماهه منتهی به آذر ماه 1402، 2٬416٬839 مترمکعب بوده است. مطابق تصویر زیر، پیش‌بینی‌می‌شود مقدار فروش شرکت تا پایان سال مالی 1402 به 3٬382٬642 مترمکعب برسد.

مبلغ حاصل از فروش محصولات در دوره 9 ماهه منتهی به 1402/09/30 حدود 39٬780 میلیارد تومان بوده است. افزایش 14 درصدی در مبلغ فروش نسبت به مدت مشابه سال مالی 1401، ناشی از افزایش قیمت فرآورده‌ها در بازار جهانی است. مبلغ حاصل از فروش محصولات در تحلیل شراز تا پایان سال مالی 1402 حدود 57٬690 میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود.

شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، شرکت نفت پاسارگاد، شرکت پتروشیمی شازند، شرکت معماران تجارت و شرکت‌های پتروشیمی از مشتریان شرکت پالایش نفت شیراز هستند.

 

قیمت‌گذاری مواد‌ اولیه شرکت پالایش نفت شیراز

نفت خام مصرفی شراز متشکل از 87 درصد نفت سنگین و 13 درصد نفت سبک است. این شرکت نفت سنگین خود را از میدان نفتی گچساران و نفت سبک خود را از میدان نفتی سروستان تامین می‌کند. نرخ نفت خام سنگین و میعانات گازی در تحلیل بنیادی شراز مطابق فرمول‌های زیر محاسبه می‌شوند.

• نفت سنگین= (میانگین (نفت عمان، نفت دبی و میانگین وزنی نفت برنت) – 6) * 95%
• نرخ میعانات گازی تحویلی به پالایشگاه=میعانات گازی پارس جنوبی – 2 دلار بر بشکه

لازم به ذکر است میعانات گازی شراز از طریق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و ماده افزونی MTBE از انبار پخش ماهشهر و شرکت‌های پتروشیمی تامین می‌شود.

مقدار، قیمت و مبلغ مواد اولیه در تحلیل شراز

شراز در دوره 9 ماهه ابتدای سال مالی 1402 مقدار 2٬557٬158 متر مکعب مواد اولیه مصرف کرده است. مبلغ هزینه‌شده برای تامین این مقدار مواد مصرفی 37٬946 میلیارد تومان بوده که نسبت به دوره مالی سال گذشته 20 درصد افزایش یافته است. تصویر زیر مقدار، قیمت و مبلغ مواد اولیه برای 5 دوره‌ مالی گذشته را نشان می‌دهد.

سربار شرکت پالایش نفت شیراز

اقلام سربار شرکت پالایش نفت شیراز شامل حقوق و مزایا، استهلاک، سوخت و هزینه مواد مصرفی هستند. هزینه سربار شراز در دوره منتهی به 1402/09/30 مبلغ 1٬153 میلیارد تومان بوده است که عمده آن مربوط به سوخت است. با توجه به افزایش نرخ سوخت در سال 1402 (36٬000 ریال بر مترمکعب) مبلغ سربار شراز تا پایان دوره 12 ماهه منتهی به سال مالی 1402، 1٬566 میلیارد تومان برآورد می‌شود.

صورت سود و زیان در تحلیل بنیادی شراز

بهای تمام‌شده شراز در دوره 9 ماهه منتهی به 1402/09/30 مبلغ 36٬877 میلیارد تومان بوده است. در همین دوره مجموع هزینه‌های فروش، اداری و عمومی این شرکت مبلغ 722 میلیارد تومان بوده که در مقایسه با دوره مشابه سال مالی قبل 83 درصد افزایش یافته است. با احتساب هزینه‌ها و درآمدهای شرکت، سود خالص شراز در دوره مالی مذکور مبلغ 2٬175 میلیارد تومان محقق شده است. پیش‌بینی می‌شود شراز در پایان سال مالی 1402 از 57٬690 میلیارد تومان درآمد عملیاتی شرکت مبلغ 2٬998 میلیارد تومان سود خالص بسازد.

• مراحل انجام تحلیل بنیادی در مقاله آموزش تحلیل بنیادی به‌صورت گام به گام توضیح داده شده است.

سود مجمع (DPS) شراز

شراز مجمع عمومی عادی سالیانه منتهی به سال مالی 1401 را در تاریخ 1402/04/26 برگزار کرد. با توجه به سود خالص محقق‌شده در سال مالی 1401 (3٬983 ریال)، سود نقدی شرکت به ازای هر سهم 2٬940 ریال تصویب شده است.

زمان‌بندی و نحوه پرداخت سود شراز برای سال مالی 1401 به‌شرح زیر است:

1. سهامداران حقیقی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌های دارای کد سجام در تاریخ 1402/06/19 و سهامداران حقیقی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌های سجامی دارای مطالبات سنواتی در تاریخ 1402/08/22 توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار
2. سهامداران حقیقی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌های فاقد کد سجام از تاریخ 1402/08/25 الی 1402/12/26 مراجعه به بانک تجارت با ارائه کارت ملی و کد بورسی
3. سهامداران حقوقی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای کد سجام در تاریخ 1402/08/17 توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار
4. سهامداران حقوقی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری فاقد کد سجام از تاریخ 1402/08/25 لغایت 1402/12/16 از روش واریز به حساب

محاسبه EPS و P/E تحلیلی منتهی به 1402/12/29

مطابق فرمول‌های ذکر شده در تحلیل بنیادی شراز، نرخ نفت دبی 79 و نرخ نفت عمان 80 دلار بر بشکه هستند. اگر در این تحلیل نرخ میعانات گازی 73 دلار بر بشکه و میانگین دلار در سال 1402 مبلغ 400٬000 ریال در نظر گرفته شود، EPS  تحلیلی شراز برای سال مالی 1402 مبلغ 2٬726 ریال برآورد می‌شود. برای ارزش‌گذاری قیمت روز این سهم در تاریخ 1402/12/19 در سایت TSE تقسیم بر EPS آن، نسبت P/E فوروارد شراز 4٫2 واحد محاسبه شده است.

در سایت تحلیل بنیادی انیگما این امکان وجود دارد که مفروضات تحلیلی مد نظر را وارد کرده و تحلیل شخصی‌سازی شده خود را بر اساس این داده‌های مشاهده کنید. همچنین از طریق لینک بهترین سهام تمام شرکت‌های تولیدی با کمترین P/E تحلیلی قابل مشاهده هستند.

نمودار قیمتی شراز

سهام شراز در تاریخ 1402/02/16 در بالاترین قیمت 22٬200 ریال و به ارزش بازار 24٬420 میلیارد تومان بوده است. سپس قیمت سهام آن کاهش یافته و در حال حاضر قیمت روز این سهم در تاریخ 1402/12/19 (12٬780 ریال) با ارزش بازار 14 هزار میلیارد تومان است. با توجه به نمودار قیمتی شراز در تصویر زیر، سهم این شرکت در این بازه زمانی 42 درصد افت قیمتی داشته است.

---

سوالات متداول