تحلیل بنیادی شپنا – شرکت پالایش نفت اصفهان

در این مقاله تحلیل شپنا به‌عنوان یکی از شرکت‌های فعال در عرصه صنعت فرآورده‌های نفتی انجام شده است. شرکت پالایش نفت اصفهان به‌عنوان شرکت فرعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران تاسیس شد. این شرکت یکی از شرکت‌های مهم در زمینه پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در کشور است که با نماد شپنا در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود. شپنا در سال ۱۳۸۶ با داشتن سودآوری و بهره‌وری بیشتر نسبت به سایر شرکت‌های پالایشی، به‌عنوان یکی از مراکز نفتی پیشگام در مجموعه صنعت عظیم نفت کشور شناخته شد. این شرکت هم‌اکنون بیش از 20 درصد نیاز کشور به فرآورده‌های نفتی را تامین می‌کند. در ادامه علاوه بر تحلیل بنیادی شپنا به بررسی صنعت پالایشی نیز پرداخته شده است. بررسی جایگاه این شرکت در صنعت، پیش‌بینی سود خالص هر سهم و محاسبه P/E فوروارد از موضوعات بررسی‌شده در این مقاله است.

• برای آشنایی بیشتر با تحلیل بنیادی مقاله تحلیل بنیادی چیست پیشنهاد می‌شود.

بررسی صنعت پالایشی

صنعت پالایشی یکی از بزرگ‌ترین صنایع دنیا محسوب می‌شود. به‌طور کلی صنایع وابسته به نفت مانند صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی به دو دسته بالادستی و پایین‌دستی تقسیم می‌شوند. در جهان شرکت‌های پالایشی عملیات پالایش و پخش را باهم انجام می‌دهند؛ درصورتی‌که در ایران شرکت‌های پالایشگاهی به پالایش نفت پرداخته و فروش توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران انجام می‌شود. بیشترین ذخایر نفت خام مربوط به ونزوئلا، عربستان و ایران است که به‌ترتیب در حدود 300، 260 و 210 میلیارد بشکه است.

بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان آمریکا، روسیه و عربستان هستند که به‌ترتیب 17، 11، 11 درصد از تولیدات نفت در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. ظرفیت پالایش نفت خام در ایران حدود 2٫2 هزار بشکه در روز است و در جایگاه هشتم این صنعت قرار دارد.

جایگاه شپنا در صنعت

شرکت پالایش نفت اصفهان در صنعت فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای فعالیت می‌کند. در حوزه صنعت پالایش نفت در مجموع 10 شرکت فعالیت می‌کنند. در میان این شرکت‌ها، شرکت پالایش نفت اصفهان یکی از شش شرکت پالایشی پذیرفته‌شده در بورس است. این شرکت در مقایسه با نه شرکت دیگر در سال 1400 از نظر دریافت خوراک نفت خام و میعانات گازی در جایگاه سوم قرار دارد. همچنین از منظر تولید محصول نفت گاز مقام نخست، گاز مایع مقام دوم، نفت کوره مقام سوم، بنزین مقام چهارم و نفت سفید مقام پنجم را دارد. جدول زیر در تحلیل شپنا به مقایسه ظرفیت پالایش نفت شرکت‌های پالایشی بر حسب هزار بشکه در روز پرداخته است.

خوراک نفت خام و میعانات گازی	شرکت‌های پالایشی
398	ستاره خلیج فارس
374	آبادان
337	اصفهان
325	بندرعباس
259	اراک
222	تهران
111	تبریز
52	لاوان
51	شیراز
20	کرمانشاه
2٬150	کل

شرکت پالایش نفت بندرعباس با ظرفیت پالایش 325 بشکه در روز در جایگاه چهارم جدول فوق قرار دارد. در مقاله تحلیل شبندر می‌توان تحلیل بنیادی این شرکت توسط تیم تحلیلی انیگما را مشاهده کرد.

مهم‌ترین سهامداران شپنا

شرکت آوای پردیس سلامت و توسعه سرمایه رفاه نسبت به سایر سهامداران شپنا دارای درصد بیشتری از سهام این شرکت هستند. در ادامه برخی از سهامداران عمده شپنا به‌همراه تعداد سهام و ارزش هر یک به تاریخ 1402/03/28 قابل مشاهده هستند.

در جدول زیر برخی از سهامداران بالای یک درصد شرکت به‌صورت تلفیقی در تحلیل بنیادی شپنا نشان داده شده است. وزارت بهداشت، سازمان تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی نفت در حالت تلفیقی به‌واسطه زیر مجموعه‌های خود حدود 40 درصد از سهام شرکت پالایش نفت اصفهان را در اختیار دارند.

تولیدات شرکت و نحوه توزیع آن

شرکت پالایش نفت اصفهان دارای محصولات زیادی در زمینه فرآورده‌های نفتی مانند بنزین است. در جدول زیر محصولات تولیدی این شرکت قابل مشاهده است.

فرآورده‌های اصلی از قبیل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و گاز مایع برای توزیع به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ارسال می‌شوند. فرآورده‌های ویژه نظیر آیزوریسایکل، لوبکات سنگین، انواع حلال‌ها و… که در زمره خوراک صنایع مختلف قرار می‌گیرند، در بورس کالا و بورس انرژی به‌صورت مستمر عرضه می‌شوند.

شرکت پالایش نفت اصفهان به عنوان تامین‌کننده خوراک پنج شرکت بزرگ تولیدی نفت جی، سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان و نفت سپاهان نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. وکیوم باتوم، هیدروکربورهای بدون شاخه، نفتا، مخلوط آروماتیک‌های سبک و روغن پایه محصولات ویژه‌ای هستند که خوراک این شرکت‌ها را فراهم می‌کنند.

نحوه قیمت‌گذاری محصولات شرکت پالایش نفت اصفهان

مبنای محاسبه قیمت‌های مربوط به پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی دریافتی از پالایشگاه‌ها در تحلیل بنیادی شپنا معادل متوسط ماهانه قیمت دیگر تولیدکنندگان فرآورده به ماخذ فوب خلیج‌فارس گزارش‌شده در نشریه بین‌المللی پلتس با لحاظ شاخص کیفیت می‌باشد. در ادامه به جزئیات قیمت‌گذاری انواع محصولات این شرکت پرداخته شده است.

جزئیات قیمت‌گذاری محصولات

نرخ فروش بنزین شپنا برابر با میانگین نرخ بنزین اکتان 95 یورو 5 طبق فرمول زیر با استفاده از نرخ های آخرین نشریه پالایشی پلتس محاسبه شده است.

بنزین 95 یورو 5 = بنزین 95 سنگاپور – 2.3 * (بنزین 95 سنگاپور – بنزین 92 سنگاپور)

نرخ فروش گاز مایع برابر با میانگین آخرین نرخ پروپان و بوتان اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده است.

قیمت فروش سوخت جت نیز برابر با آخرین نرخ نفت سفید خلیج‌فارس به اضافه‌ی 1 دلار بر بشکه فرض شده است.

نرخ فروش نفت سفید برابر با آخرین نرخ نفت سفید خلیج‌فارس اعلامی نشریه پالایشی پلتس در نظر گرفته شده است.

عمده‌ی نفت گاز تولیدی شرکت با گوگرد بالای 5000 ppm است که نرخ فروش آن برابر با 0.95 آخرین نرخ نفت گاز 0.25 سولفور خلیج‌فارس ضرب‌در ضریب a (نسبت نرخ نفت گاز 0/25 به نفت گاز 0/05) در نظر گرفته شده است.

میزان گوگرد موجود در نفت کوره معادل 3.04 درصد است و نرخ فروش نفت کوره شرکت معادل آخرین نرخ نفت کوره 380 خلیج‌فارس فرض شده است.

نرخ فروش پروپان، نفتا، وکیوم سلاپس، حلال، آیزوریسایکل و گوگرد برابر با آخرین نرخ‌های هر محصول اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی لحاظ شده است.

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی شپنا

در تحلیل شپنا ، مقدار محصولات فروش رفته در دوره 12 ماهه منتهی به 1401/12/29 بیش از 20 میلیون متر مکعب بوده است که نسبت به دوره مالی مشابه سال گذشته 5 درصد افزایش داشته است. در جدول زیر مقدار و قیمت فروش هر یک از محصولات این شرکت در 4 دوره مالی گذشته و پیش‌بینی آن تا پایان سال 1402 نمایش داده شده است.

همچنین مبلغ حاصل از فروش محصولات در دوره 12 ماهه منتهی به سال مالی 1401 حدود 340 هزار میلیارد تومان بوده است. افزایش 59 درصدی درآمد عملیاتی نسبت به دوره مالی مشابه سال 1400 در تحلیل شپنا ، ناشی از برآیند تاثیر افزایشی نرخ تسعیر ارز و نرخ فرآورده‌ها است. پیش‌بینی می‌شود درآمد حاصل از فروش فرآورده‌های این شرکت تا پایان سال مالی 1402 به مبلغ 404 هزار میلیارد تومان برسد.

بررسی روند کرک اسپرد

نکته مهم برای بررسی روند سودآوری پالایشگاه بررسی کرک اسپرد محصولات شرکت است. به اختلاف قیمت بین یک بشکه نفت خام و یک بشکه فرآورده‌های حاصل از آن، کرک اسپرد گفته می‌شود. فعالان بازار نفت، عموما در معرض ریسک فاصله قیمت کرک اسپرد با نفت خام قرار دارند.

باتوجه به فروش تماما داخلی شرکت پالایش نفت اصفهان، شرایط تحریمی، عدم شفافیت نرخ‌های فروش شرکت در فرآورده‌های اصلی و اختلاف معنادار آن با نرخ‌های اعلامی نشریه پلتس که از منابع معتبر قیمتی است، برای تحلیل بنیادی بورس شرکت‌های پالایشی، ناچار به اتکای صرف به گزارش‌های شرکت هستیم. اما برای داشتن یک دیدگاه مناسب از روند رشد یا افت این نرخ‌ها، می‌توان نگاهی به روند قیمتی کرک اسپردها در نشریه پلتس داشت.

مقدار، قیمت و مبلغ مواد اولیه مصرفی در تحلیل شپنا

عمده ماده اولیه تولیدات شرکت پالایش نفت اصفهان نفت خام است. قیمت هر بشکه نفت خام و میعانات گازی تحویلی به شرکت‌های پالایش نفت در تحلیل بنیادی شپنا ، ۹۵٪ میانگین قیمت نفت خام برنت، دبی و عمان گزارش‌شده در نشریه بین‌المللی پلتس در هر ماه شمسی محاسبه می‌شود. مبلغ هزینه‌شده برای تامین مواد اولیه شرکت در پایان سال مالی 1401، 293 هزار میلیارد تومان بوده است. جدول زیر میزان مواد اولیه مصرفی، قیمت و مبلغ هریک را نشان می‌دهد.

در این تحلیل تخفیف 5 درصدی نرخ خرید نفت خام در تحلیل سال مالی 1402 در نظر گرفته شده است.

سربار در تحلیل بنیادی شپنا

سربار شپنا شامل حقوق و مزایا، استهلاک، هزینه مواد مصرفی و… به شرح جدول زیر است. طبق آخرین گزارش منتشرشده، هزینه سربار در تحلیل شپنا برای سال مالی منتهی به اسفندماه 1401 مبلغ 4٬893 میلیارد تومان بوده است. باتوجه به مفروضات این تحلیل، سربار شپنا در سال مالی 1402، 6 هزار و 338 میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود.

صورت سود و زیان در تحلیل شپنا

تصویر زیر صورت سود و زیان شرکت پالایش نفت اصفهان در 4 دوره‌ مالی گذشته و پیش‌بینی آن در سال مالی 1402 را نشان می‌دهد. طبق این پیش‌بینی اگر درآمدهای عملیاتی شرکت در پایان سال مالی 1402 معادل 404 هزار میلیارد تومان و بهای تمام‌شده آن 360 هزار میلیارد تومان باشد، با کسر سایر هزینه‌ها سود خالص شپنا در سال مالی جاری بیش از 35 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

سود مجمع (DPS) در تحلیل بنیادی شپنا

سرمایه فعلی شرکت پالایش نفت اصفهان باتوجه به افزایش سرمایه این شرکت در پایان سال مالی 1401 مبلغ 22٬700 میلیارد تومان است. در جدول زیر سود خالص و سود نقدی شپنا برای دوره‌های مالی گذشته قابل مشاهده است. طبق جدول زیر شرکت پالایش نفت اصفهان عموما حدود 60 الی 70 درصد از سود خود را به‌عنوان سود نقدی میان سهامداران تقسیم می‌کند.

سال مالی منتهی به	سود خالص (ریال)	سود نقدی (ریال)	درصد تقسیم سود
1400/12/29	874	650	٪74
1399/12/30	1٬953	1٬200	٪61
1398/12/29	559	400	٪71٫5

مجمع عمومی عادی سالیانه شپنا در تاریخ 1401/04/29 برگزار شد. در ادامه زمان‌بندی پرداخت سود شپنا به‌صورت زیر می‌باشد:

1. DPS شپنا برای سهامداران حقیقی دارای کد سجام در تاریخ 1401/05/26 و برای سهامداران حقوقی دارای کد سجام در تاریخ 1401/08/11 به شماره حساب اعلامی در سامانه سجام واریز شد.
2. سهامداران حقیقی و حقوقی فاقد کد سجام نیز با مراجعه به شعب بانک تجارت و ارائه مدارک لازم (اصل و تصویر شناسنامه، شماره شناسنامه و کد بورسی) در تاریخ 1401/11/27 امکان دریافت سود خود را داشته‌اند.

محاسبه EPS و P/E تحلیلی منتهی به 1402٫12٫29

برای تحلیل بنیادی شپنا و پیش‌بینی سود خالص (EPS) این شرکت نرخ افزایش حامل‌های انرژی و نرخ افزایش حقوق و دستمزد در سال 1402، 30 درصد در نظر گرفته شده است. همچنین میانگین دلار در این سال 40 هزار تومان و نرخ تورم 30 درصد لحاظ شده است.

باتوجه به مفروضات تحلیل شپنا می‌توان برای شرکت پالایشگاه نفت اصفهان در دوره مالی منتهی به پایان اسفند 1402، سودی حدود 1٬560 ریال برای هر سهم درنظر گرفت. باتوجه به قیمت روز تاریخ 1402/03/28 در سایت www.tsetmc.com (8,560 ریال) نسبت پی بر ای فوروارد شپنا 5٫5 محاسبه شده است.

مقاله پیشنهادی: آموزش تحلیل بنیادی

سایت تحلیل بنیادی انیگما این قابلیت را دارد تا تمامی مفروضات را طبق تحلیل خود تغییر داده و نتیجه را در انواع مختلف تحلیل‌ها مشاهده کنید.

نمودار قیمتی در تحلیل شپنا

تصویر زیر چارت قیمتی شپنا را نشان می‌دهد. سهم شپنا در تاریخ 1399/05/19 در بالاترین قیمت خود به ارزش بازار 257 میلیارد تومان بوده است. سپس قیمت سهام شپنا افت کرد. در حال حاضر ارزش بازار این سهم باتوجه به قیمت روز شپنا در تاریخ 1402/03/28 (8٬560 ریال) معادل 192 میلیارد تومان است. ارزش بازار شپنا در این بازه زمانی 33 درصد کاهش یافته است.

---

سوالات متداول