تحلیل بنیادی شپنا – شرکت پالایش نفت اصفهان

تحلیل بنیادی شپنا به‌ عنوان یکی از شرکت‌های فعال در عرصه صنعت فرآورده‌های نفتی در این مقاله انجام شده است. در حال حاضر شرکت پالایش نفت اصفهان یکی از شرکت‌های مهم در زمینه پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در کشور است که با نماد شپنا در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود. در ادامه علاوه بر تحلیل بنیادی شپنا به بررسی صنعت پالایشی نیز پرداخته شده است. بررسی جایگاه این شرکت در صنعت، پیش‌بینی سود خالص هر سهم و محاسبه P/E فوروارد از موضوعات بررسی‌شده در این مقاله است.

• برای آشنایی بیشتر با تحلیل بنیادی مقاله تحلیل بنیادی چیست پیشنهاد می‌شود.

بررسی صنعت پالایشی

صنعت پالایشی یکی از بزرگ‌ترین صنایع دنیا و از صنایع زیرساختی در حوزه انرژی محسوب می‌شود. به‌طور کلی صنایع وابسته به نفت مانند صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی به دو دسته بالادستی و پایین‌دستی تقسیم می‌شوند. در جهان شرکت‌های پالایشی عملیات پالایش و پخش را باهم انجام می‌دهند؛ درصورتی‌که در ایران شرکت‌های پالایشگاهی به پالایش نفت پرداخته و فروش توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران انجام می‌شود. امروزه ظرفیت پالایشگاهی دنیا به حدود 102 میلیون بشکه در روز رسیده است که در میان کشورها، ایران سهم 2.25 درصدی دارد. در واقع ایران از جهت ظرفیت پالایشی به عنوان یکی از 10 کشور برتر شناخته می‌شود. در این بین ایالات متحده رتبه اول، چین دومین کشور و روسیه در رتبه سوم قرار دارد.

آشنایی با شرکت پالایش نفت اصفهان

شرکت پالایش نفت اصفهان یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های ایران است. این شرکت در سال 1370 با عنوان شرکت پالایش نفت اصفهان ثبت شد. در سال 1386 با داشتن سودآوری و بهره‌وری بیشتر نسبت به سایر شرکت‌های پالایشی، به‌عنوان یکی از مراکز نفتی پیشگام در مجموعه صنعت عظیم نفت کشور شناخته شد. این شرکت هم‌اکنون حدود ۲۲ درصد از فرآورده‌های نفتی موردنیاز کشور را تولید می‌کند. بنزین و گازوییل؛ محصولات اصلی شرکت پالایش نفت اصفهان بوده و حدود 65 درصد از ظرفیت تولید این شرکت، به این دو فرآورده اختصاص دارد. همچنین این شرکت سهم بسزایی در تامین خوراک صنایع پتروشیمی پایه الفین کشور دارد.

جایگاه شپنا در صنعت

شرکت پالایش نفت اصفهان در صنعت فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای فعالیت می‌کند. در حوزه صنعت پالایش نفت در مجموع 10 شرکت فعالیت می‌کنند که 9 پالایشگاه برای نفت خام و یک پالایشگاه برای میعانات گازی (شرکت نفت ستاره خلیج فارس) است. در میان این شرکت‌ها، شرکت پالایش نفت اصفهان یکی از شش شرکت پالایشی پذیرفته‌شده در بورس است. شپنا از جهت ظرفیت تولید در میان پالایشگاه‌های کشور در رتبه دوم قرار دارد. همچنین از جهت ظرفیت پالایشگاهی سهم 0/36 درصدی در مقایسه با کل دنیا دارد.

در مجموع سهم این شرکت از تولید بنزین حدود 13 میلیون لیتر از 108میلیون لیتر (سهم 12 درصدی) و سهم گازوئیل تولیدی آن 25 میلیون لیتر از 119 میلیون لیتر (سهم 23 درصدی) تولید داخل است. از جهت تولید نفت کوره شپنا سهم 11 درصدی و از جهت تولید نفت سفید این شرکت سهم 12 درصدی دارد. پالایشگاه اصفهان از بعد تنوع محصولات، در میان پالایشگاه‌های کشور رتبه اول را به خود اختصاص داده است.

• در مقاله تحلیل شبندر می‌توان تحلیل بنیادی این شرکت توسط تیم تحلیلی انیگما را مشاهده کرد.

مهم‌ترین سهامداران در تحلیل شپنا

شرکت آوای پردیس سلامت و توسعه سرمایه رفاه نسبت به سایر سهامداران شپنا دارای درصد بیشتری از سهام این شرکت هستند. در ادامه برخی از سهامداران عمده شپنا به‌همراه تعداد سهام و ارزش هر یک به تاریخ 1403/09/12 قابل مشاهده هستند.

تصویر زیر برخی از سهامداران بالای یک درصد شرکت را به‌صورت تلفیقی در تحلیل بنیادی شپنا نشان می‌دهد. وزارت بهداشت، سازمان تامین اجتماعی، سهام عدالت و صندوق بازنشستگی نفت در حالت تلفیقی به‌واسطه زیر مجموعه‌های خود بیش از 47 درصد از سهام شرکت پالایش نفت اصفهان را در اختیار دارند. در مرجع تحلیل بنیادی انیگما سایر سهامداران تلفیقی این نماد قابل مشاهده است.

تحلیل بنیادی شپنا

در بخش قبلی اطلاعاتی در خصوص سهامداران، جایگاه و سایر اطلاعات مهم و شرکتی شپنا ارائه شد. در بخش تحلیل بنیادی به مواردی همچون تولیدات، فروش، هزینه‌ها، سود شناسایی شده در دوره قبل و برآورد EPS و P/E آن پرداخته شده است.

تولیدات شرکت و نحوه توزیع آن

شرکت پالایش نفت اصفهان دارای محصولات زیادی در زمینه فرآورده‌های نفتی مانند بنزین است. در جدول زیر محصولات تولیدی این شرکت قابل مشاهده است.

محصولات شرکت به دو دسته محصولات اصلی و فرآورده‌های ویژه تقسیم‌بندی می‌شود. فرآورده‌های اصلی شامل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، گاز مایع و سوخت‌های هوایی و فرآورده‌های ویژه شامل وکیوم باتوم، پلات فرمیت، نفتای سبک، آیزوریسایکل، لوبکات و انواع حلال‌ها است.

فرآورده‌های اصلی از قبیل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و گاز مایع برای توزیع به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ارسال می‌شوند. فرآورده‌های ویژه نظیر آیزوریسایکل، لوبکات سنگین، انواع حلال‌ها و… که در زمره خوراک صنایع مختلف قرار می‌گیرند، در بورس کالا و بورس انرژی به‌صورت مستمر عرضه می‌شوند.

شرکت پالایش نفت اصفهان به عنوان تامین‌کننده خوراک پنج شرکت بزرگ تولیدی نفت جی، سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان و نفت سپاهان نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. وکیوم باتوم، هیدروکربورهای بدون شاخه، نفتا، مخلوط آروماتیک‌های سبک و روغن پایه محصولات ویژه‌ای هستند که خوراک این شرکت‌ها را فراهم می‌کنند.

نحوه قیمت‌گذاری محصولات شرکت پالایش نفت اصفهان

مبنای محاسبه قیمت‌های مربوط به پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی دریافتی از پالایشگاه‌ها در تحلیل بنیادی شپنا معادل متوسط ماهانه قیمت دیگر تولیدکنندگان فرآورده به ماخذ فوب خلیج‌فارس گزارش‌شده در نشریه بین‌المللی پلتس با لحاظ شاخص کیفیت می‌باشد. در ادامه به جزئیات قیمت‌گذاری انواع محصولات این شرکت در تحلیل شپنا پرداخته شده است.

جزئیات قیمت‌گذاری محصولات در تحلیل بنیادی شپنا

نرخ فروش بنزین شپنا برابر با میانگین نرخ بنزین اکتان 95 یورو 5 طبق فرمول زیر با استفاده از نرخ های آخرین نشریه پالایشی پلتس محاسبه شده است.

بنزین 95 یورو 5 = بنزین 95 سنگاپور – 2.3 * (بنزین 95 سنگاپور – بنزین 92 سنگاپور)

نرخ فروش گاز مایع برابر با میانگین آخرین نرخ پروپان و بوتان اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده است.

قیمت فروش سوخت جت نیز برابر با آخرین نرخ نفت سفید خلیج‌فارس به اضافه‌ی 1 دلار بر بشکه فرض شده است.

نرخ فروش نفت سفید برابر با آخرین نرخ نفت سفید خلیج‌فارس اعلامی نشریه پالایشی پلتس در نظر گرفته شده است.

عمده‌ی نفت گاز تولیدی شرکت با گوگرد بالای 5٬000 ppm است که نرخ فروش آن برابر با 0.95 آخرین نرخ نفت گاز 0.25 سولفور خلیج‌فارس ضرب‌در ضریب a (نسبت نرخ نفت گاز 0/25 به نفت گاز 0/05) در نظر گرفته شده است.

میزان گوگرد موجود در نفت کوره معادل 3.04 درصد است و نرخ فروش نفت کوره شرکت معادل آخرین نرخ نفت کوره 380 خلیج‌فارس فرض شده است.

نرخ فروش پروپان، نفتا، وکیوم سلاپس، حلال، آیزوریسایکل و گوگرد برابر با آخرین نرخ‌های هر محصول اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی لحاظ شده است.

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی شپنا

در تحلیل شپنا ، مقدار محصولات فروش رفته در دوره 6 ماهه منتهی به 1403/06/31 بیش از 11 میلیون متر مکعب بوده است که نسبت به دوره مالی مشابه سال گذشته 2 درصد افزایش داشته است. تصویر زیر مقدار فروش هر یک از محصولات این شرکت را در 3 دوره مالی گذشته و پیش‌بینی آن را برای دو دوره منتهی به اسفندماه 1403 نشان می‌دهد.

در ذیل مقدار فروش و تولیدات محصولات شپنا در 6 ماهه نخست سال 1403 آورده شده است، همان‌طور که مشاهده می‌شود عمده محصولات تولید شده به فروش رفته است.

تصویر زیر نرخ فروش محصولات در تحلیل شپنا را برای دوره‌های مالی مختلف نشان می‌دهد.

مبلغ حاصل از فروش محصولات در دوره 6 ماهه ابتدای سال مالی 1403 بیش از 238 هزار میلیارد تومان بوده است. بیشترین مبلغ فروش در این دوره مربوط به محصول نفت گاز است. پیش‌بینی می‌شود درآمد حاصل از فروش فرآورده‌های این شرکت در تحلیل بنیادی شپنا تا پایان سال مالی 1403 به بیش از 518 هزار میلیارد تومان برسد.

بررسی روند کرک اسپرد

نکته مهم برای بررسی روند سودآوری پالایشگاه بررسی کرک اسپرد محصولات شرکت است. به اختلاف قیمت بین یک بشکه نفت خام و یک بشکه فرآورده‌های حاصل از آن، کرک اسپرد گفته می‌شود. فعالان بازار نفت، عموما در معرض ریسک فاصله قیمت کرک اسپرد با نفت خام قرار دارند.

باتوجه به فروش تماما داخلی شرکت پالایش نفت اصفهان، شرایط تحریمی، عدم شفافیت نرخ‌های فروش شرکت در فرآورده‌های اصلی و اختلاف معنادار آن با نرخ‌های اعلامی نشریه پلتس که از منابع معتبر قیمتی است، برای تحلیل شرکت‌های پالایشی، ناچار به اتکای صرف به گزارش‌های شرکت هستیم، اما برای داشتن یک دیدگاه مناسب از روند رشد یا افت این نرخ‌ها، می‌توان نگاهی به روند قیمتی کرک اسپردها در نشریه پلتس داشت.

بهای تمام شده در تحلیل بنیادی شپنا

میزان بهای تمام شده در شپنا در ماهه نخست سال 1403 بیش از 228 هزار میلیارد تومان بود که نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود 49 درصد افزایش یافته است. حدود 98 درصد از هزینه‌های بهای تمام شده این شرکت به مواد اولیه آن اختصاص دارد و حدود 2 درصد از هزینه‌ها، هزینه‌های سربار هستند. سهم حقوق و دستمزد مستقیم در بهای تمام شده شپنا کمتر از 0.5 درصد است.

مقدار، قیمت و مبلغ مواد اولیه مصرفی در تحلیل شپنا

عمده ماده اولیه مصرفی شرکت نفت خام است. نفت خام مصرفی شرکت نفت سبک است که از شرکت مارون اهواز تامین می‌شود. نرخ نفت سبک خریداری‌شده از فرمول میانگین (نفت عمان، نفت دبی و میانگین وزنی نفت برنت) – 5 محاسبه می‌شود. همچنین نرخ نفت خام خریداری‌شده برابر با نرخ نفت خام و هزینه حمل تا شرکت است. مبلغ هزینه‌شده برای تامین مواد اولیه شپنا در نیمه نخست سال مالی 1403بیش از 226 هزار میلیارد تومان بوده است. تصویر زیر مقدار مواد اولیه مصرفی، قیمت و مبلغ هریک را نشان می‌دهد.

در این تحلیل تخفیف 5 درصدی نرخ خرید نفت خام در تحلیل سال مالی 1402 در نظر گرفته شده است.

سربار در تحلیل بنیادی شپنا

سربار شپنا شامل حقوق و مزایا، استهلاک، هزینه مواد مصرفی و… به شرح تصویر زیر است. طبق آخرین گزارش منتشرشده، هزینه سربار در تحلیل شپنا برای دوره 6 ماهه منتهی به 31 شهریورماه 1403 مبلغ 3٬962 میلیارد تومان بوده است. باتوجه به مفروضات این تحلیل، سربار شپنا در سال مالی 1403، 10 هزار و 244 میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود.

صورت سود و زیان در تحلیل شپنا

تصویر زیر صورت سود و زیان شرکت پالایش نفت اصفهان را در 3 دوره‌ مالی گذشته و همچنین پیش‌بینی آن برای 2 دوره مالی منتهی به 1403/12/29 نشان می‌دهد. طبق این پیش‌بینی اگر درآمدهای عملیاتی شرکت در پایان سال مالی 1403 بیش از 518 هزار میلیارد تومان و بهای تمام‌شده آن 491 هزار میلیارد تومان باشد، با کسر بهای تمام‌شده و سایر هزینه‌ها، سود خالص شپنا در سال مالی جاری مبلغ 16٬835 میلیارد تومان برآورد می‌شود.

• مقاله پیشنهادی : آموزش تحلیل بنیادی

سود مجمع (DPS) در تحلیل بنیادی شپنا

سرمایه فعلی شرکت پالایش نفت اصفهان در حال حاضر مبلغ 37٬100 میلیارد تومان است. در جدول زیر سود خالص و سود نقدی شپنا برای دوره‌های مالی گذشته قابل مشاهده است. طبق جدول زیر شرکت پالایش نفت اصفهان عموما حدود 50 الی 70 درصد از سود خود را به‌عنوان سود نقدی میان سهامداران تقسیم می‌کند.

سال مالی منتهی به	سود خالص (ریال)	سود نقدی (ریال)	درصد تقسیم سود
1402/12/29	1٬046	610	٪58
1401/12/29	1٬594	900	٪56
1400/12/29	874	650	٪74
1399/12/30	1٬953	1٬200	٪61

لازم به توضیح است که مجمع عمومی عادی سالیانه شپنا برای سال مالی 1402 در تاریخ 1403/04/28 برگزار شد.

محاسبه EPS و P/E تحلیلی منتهی به 1403٫12٫29

برای تحلیل بنیادی شپنا و پیش‌بینی سود خالص (EPS) این شرکت نرخ افزایش حقوق و دستمزد و تورم در سال 1403، 30 درصد در نظر گرفته شده است. همچنین میانگین دلار در این سال 53 هزار تومان لحاظ شده است.

باتوجه به مفروضات می‌توان برای شرکت پالایشگاه نفت اصفهان در دوره مالی منتهی به پایان اسفند 1403، سودی حدود 454 ریال برای هر سهم در نظر گرفت. باتوجه به قیمت روز تاریخ 1403/09/12در سایت www.tsetmc.com، نسبت پی بر ای فوروارد شپنا 8.8 محاسبه شده است.

کاربران انیگما می‌توانند از طریق قابلیت شخصی‌سازی در سایت انیگما، مفروضات را تغییر داده و نتیجه تحلیل شپنا را مشاهده کنند. در تصویر فوق میانگین EPS تحلیلگران، میانگینی از تحلیل کاربران انیگما از این سهم است. از طریق لینک بهترین سهام می‌توانید به لیست شرکت‌های تولیدی با کمترین P/E فوروارد دسترسی داشته باشید.

نمودار قیمتی سهام شپنا

تصویر زیر چارت قیمتی شپنا را نشان می‌دهد. سهم شپنا در تاریخ 1399/05/19 در بالاترین قیمت خود در آن زمان با ارزش بازار 257 میلیارد تومان بوده است. سپس قیمت سهام شپنا با کاهش قیمت مواجه شد. در حال حاضر ارزش بازار شپنا با توجه به قیمت روز شپنا در تاریخ 1403/09/12 (4,002 ریال) معادل 148 میلیارد تومان است. ارزش بازار شپنا در این بازه زمانی 42.4 درصد کاهش یافته است.

---

سوالات متداول