سهامدار کیست؟ انواع سهامداران عمده و خرد در بورس + وظایف آن‌ها

شرکت‌های بزرگ همواره با بنیان‌گذاران و سهامداران عمده خود شناخته می‌شوند. به عنوان مثال اشخاصی مانند بیل‌گیتس و استیوجابز که در دنیا شناخته شده‌اند، بنیان‌گذاران و سهامداران شرکت‌های مشهور مایکروسافت و اپل هستند. شناخت سهامداران عمده به عنوان بازیگران بورس و تاثیر معاملات آن‌ها می‌تواند یکی از عوامل مهم در بازار سرمایه باشد. اکنون سوال اینجاست که چگونه می‌توان عملکرد سهامداران بورس و اهمیت آن را فهمید؟ در این مقاله انواع سهامداران و استراتژی‌های معاملاتی دنبال کردن بازیگران بورس و سهامداران پربازده توضیح داده شده است.

در محصول سهامداران بورس انیگما می‌توان لیست سهامداران پربازده بورس را به همراه بازدهی و ورود و خروج هر یک در نمادهای مختلف را شناسایی و مشاهده کرد.

سهامدار کیست؟

سهامدار (Share Holder) به مالک بخشی از شرکت گفته می‌شود. افراد با خرید حداقل یک سهم (یا بیشتر) از سهام یک شرکت، مالک آن بخش از شرکت یا به عبارتی سهامدار آن شرکت می‌شوند. سهام هر شرکت در ایران برابر با سرمایه شرکت تقسیم بر ارزش اسمی آن (100 تومان) است؛ یا می‌توان گفت در صورتی که سرمایه شرکت را به بخش‌های مساوی تقسیم کنیم، برابر با تعداد سهام یک شرکت است.

سهامداران یک شرکت به نسبت سهام خود، مالک آن شرکت هستند و به همان نسبت از عواید شرکت بهره‌مند می‌شوند. به عنوان مثال اگر شخصی مالک 20 درصد از سهام یک شرکت باشد، 20 درصد از کل سود تقسیمی شرکت به وی می‌رسد.

اهمیت و نقش سهامدار چیست؟

سهامداران نسبت به درصد سهام خود در تصمیم‌گیری‌های شرکت حق رای دارند. عموما تصمیم‌های یک شرکت‌ در مجامع عمومی اتخاذ می‌شوند و تمامی سهامداران می‌توانند در آن حضور داشته باشند. موارد زیر شامل برخی از مهم‌ترین تصمیماتی است که سهامداران در آن نقش دارند:

• انتخاب اعضای هیئت‌مدیره
• تعیین میزان تقسیم سود و اندوخته اختیاری
• انتخاب بازرس یا بازرسان شرکت
• تصویب امور مالی

لازم به ذکر است که انتخاب اعضای هیئت‌مدیره در انتخاب مدیرعامل و به‌ صورت غیرمستقیم بر تمامی تصمیمات و عملکرد شرکت تاثیرگذار است.

انواع سهامدار

سهامداران، انواع مختلفی دارند. سهامداران را می‌توان از جنبه‌های مختلف مانند حقیقی و حقوقی، عمده و خرد دسته‌بندی کرد. از سوی دیگر سهامداران از نظر ماهیتی نیز در دسته‌های گوناگون قرار می‌گیرند. از جمله سهامداران بزرگی که از نظر ماهیتی در این مقاله بررسی شده‌اند؛ می‌توان به شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد. در ادامه سهامداران حقیقی و حقوقی به‌صورت مختصر توضیح داده شده است.

سهامدار حقیقی کیست؟

افرادی که به‌صورت مستقیم و با نام حقیقی خود سهام شرکتی را نگهداری می‌کنند، سهامدار حقیقی نام دارند. سهامداران حقیقی کد بورسی را از سامانه سجام دریافت کرده و از طریق کارگزاری‌ها اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند. عموما بخش زیادی از افراد حقیقی دیدگاه کوتاه مدتی نسبت به نگهداری سهم در بازار سرمایه دارند.

سهامدار حقوقی کیست؟

اگر یک شرکت، نهاد یا سازمان سهام شرکتی را خریداری کند، سهامدار حقوقی آن شرکت به حساب می‌آید. به عبارت دیگر، به شرکت‌هایی که دارای کد بورسی هستند، سهامدار حقوقی گفته می‌شود.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها، کارگزاری‌ها و… اشخاص حقوقی فعال در بازار سرمایه هستند. برخی شرکت‌های تولیدی نیز در کنار فعالیت‌های عملیاتی خود، در سایر شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند که به‌عنوان فعالیت‌های غیرعملیاتی آن شرکت شناسایی می‌شود. این شرکت‌ها نیز سهامداران حقوقی محسوب می‌شوند.

عموما اشخاص حقوقی برای فعالیت در بازار سرمایه علاوه بر کسب سود اهداف دیگری را نیز دنبال می‌کنند. یکی از این اهداف می‌تواند گرفتن سیت هیئت مدیره برای تعیین مدیرعامل و بهبود عملکرد شرکت باشد. گاهی نیز هدف از گرفتن سیت هیئت مدیره، مدیریت بر بخشی از زنجیره صنعت است. گاهی نیز برخی شرکت‌ها با هدف رقابتی وارد سیت هیئت مدیره یک شرکت می‌شوند. در ادامه طبق دسته‌بندی دیگر، توضیح داده شده است که سهامدار خرد و عمده کیست.

سهامدار عمده و خرد

به سهامدارانی که درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند، سهامدار عمده گفته می‌شود. سهامدار عمده می‌تواند حقیقی یا حقوقی باشد. سهامداران عمده سرمایه بسیار بیشتری نسبت به سهامداران خرد دارند و معاملات آن‌ها تاثیر زیادی بر روند قیمتی سهام دارند.

سهامداران خرد عمدتا بخش کمی از سهام یک شرکت را خریداری کرده و معاملات آن‌ها تاثیر زیادی بر قیمت سهم آن شرکت ندارد.

سهامدار حاکمیتی یا خانوادگی کیست؟

به نهادهای حاکمیتی که عموما سهامداران عمده شرکت‌های بزرگ هستند، سهامدار حاکمیتی گفته می‌شود. از سهامداران حاکمیتی می‌توان به دولت، سازمان تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی بانک‌ها و صندوق بازنشستگی کشوری اشاره کرد.

سهامداران برخی شرکت‌ها نیز به‌صورت خانوادگی هستند؛ یعنی عمده سهامداران شرکت اعضای یک خانواده و اصولا فرزندان بنیان‌گذار آن شرکت هستند. از نمونه این شرکت‌ها می‌توان به نمادهای مادیران، غکورش، فسپا، فروس و… اشاره کرد.

سهامدار نهادی کیست؟

سهامدار نهادی به فرد یا نهادهایی گفته می‌شود که مقدار زیادی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند و معمولا با هدف سرمایه‌گذاری بلندمدت وارد بازار می‌شوند. این نهادها می‌توانند شامل شرکت‌های تامین سرمایه، بانک‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بیمه‌ها و شرکت‌های بزرگ باشند که به‌طور کلی بیش از پنج میلیارد ریال یا بیش از 5 درصد از ارزش اسمی اوراق را در اختیار دارند.

سهامداران نهادی معمولا در تصمیمات کلان شرکت‌ها، مانند انتخاب هیئت‌مدیره و سیاست‌های استراتژیک، تاثیرگذارند و معمولا از قدرت مالی زیادی برخوردار هستند که به آن‌ها امکان می‌دهد نقش برجسته‌تری نسبت به سهامداران خرد ایفا کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌ سرمایه‌گذاری به‌عنوان یک نهاد مالی با استفاده از سرمایه افرادی که در آن صندوق سرمایه‌گذاری کرده‌اند، سهام سایر شرکت‌ها را خریداری می‌کنند. بنابراین صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز سهامدار بزرگ برخی شرکت‌ها به حساب می‌آیند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری موظف‌اند پرتفوی خود را منتشر کنند؛ بنابراین افراد می‌توانند سابقه معاملاتی صندوق‌ها را مشاهده کنند و از این طریق با استراتژی معاملاتی آن‌ها نیز آشنا شوند. از سوی دیگر بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز در سایت فیپیران به آدرس fipiran.com قابل مشاهده است. در تصویر زیر بازدهی برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در یک سال گذشته آمده است.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری

شرکت‌های سرمایه‌گذاری از طریق سرمایه‌گذاری بر انواع دارایی‌ها تلاش بر کسب سود دارند. یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری خرید سهام سایر شرکت‌ها است. بنابراین شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز بخشی از سهامداران حقوقی عمده بازار سرمایه هستند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری هر ماه اطلاعات مالی خود را در سامانه کدال منتشر می‌کنند و افراد می‌توانند از این طریق به جزئیات پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری دسترسی داشته باشند.

تفاوت شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها در این است که شرکت‌های سرمایه‌گذاری خود نیز دارای سهامدار هستند؛ اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری به جای سهامدار، یونیت‌های قابل معامله دارند و خرید و فروش صندوق‌های سرمایه‌گذاری از طریق خرید و فروش یونیت انجام می‌شود.

در ادامه تصویر پرتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذاری غدیر قابل مشاهده است.

شرکت‌های سبدگردان

شرکت‌های سبدگردان نیز از سهامداران عمده بازار سرمایه هستند. این شرکت‌ها علاوه بر اینکه به‌صورت مستقیم سهامدار دیگر شرکت‌ها هستند، از طریق سبدهایی که در اختیار دارند نیز سهام سایر شرکت‌ها را خریداری می‌کنند.

نحوه مشاهده آمار معاملات سهامداران حقیقی و حقوقی

برای مشاهده آمار معاملات سهامداران حقیقی و حقوقی در بورس، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

• ورود به سایت TSETMC: به سایت TSETMC (سایت مدیریت فناوری بورس تهران) به آدرس tsetmc.com مراجعه کنید.
• جستجوی نماد مورد نظر: در بخش جستجو، نام یا نماد بورسی شرکت مورد نظر خود را وارد کنید و روی آن کلیک کنید تا صفحه اطلاعات مربوط به نماد باز شود.
• مشاهده آمار معاملات: در صفحه نماد مورد نظر، در بخش حجم و تعداد معاملات، شما می‌توانید آمار معاملات سهامداران حقیقی و حقوقی را مشاهده کنید. این بخش نشان می‌دهد که چقدر از سهام به وسیله سهامداران حقیقی و حقوقی خرید و فروش شده است.
• داده‌های تفصیلی: همچنین می‌توانید با استفاده از فیلترهای موجود در سایت، آمار دقیق‌تری از معاملات سهامداران حقیقی و حقوقی، شامل تعداد سهام خریداری شده، تعداد سهام فروخته شده و ارزش معاملات را بررسی کنید.

این اطلاعات می‌تواند به شما کمک کند تا روند خرید و فروش سهام توسط سهامداران مختلف را پیگیری کنید و تحلیل دقیقی از وضعیت معاملات شرکت‌ها داشته باشید.

استراتژی معاملاتی توسط سهامداران

همانطور که در بخش سهامداران حقیقی و حقوقی گفته شد افراد با اهداف و استراتژی‌های متفاوتی در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند. برخی با انتخاب استراتژی در بورس، به دنبال کسب سود در کوتاه مدت هستند. برخی نیز با هدف کسب یا حفظ حاکمیت یک سهم را خریداری می‌کنند. بنابراین برای دنبال کردن معاملات یک سهامدار بورس باید در ابتدا هدف آن سهامدار از سرمایه‌گذاری را بدانیم.

در استراتژی معاملاتی فالوتریدینگ ابتدا باید سهامداران عمده را شناسایی و بازدهی هر یک را بررسی کرد. سپس می‌توان سهامداران با بازدهی بالا را شناسایی و معاملات آن‌ها را دنبال کرد.

عمدتا اشخاص حقیقی بازدهی بالاتری نسبت به افراد حقوقی دارند. بنابراین شناسایی و دنبال کردن بازیگران حقیقی می‌تواند منجر به کسب بازدهی بیشتری شود.

بازیگران بورس

بازیگران بورس به افرادی گفته می‌شود که معاملاتشان بر قیمت یک سهم یا به‌طور کلی بر روند کلی بازار سرمایه اثرگذار است. در واقع برخی سهامداران حقیقی و حقوقی در بورس، با سرمایه زیادی اقدام به خرید و فروش سهام شرکت‌ها می‌کنند. این افراد با ورود و خروج به هر سهم می‌توانند قیمت آن را تغییر دهند. در ادامه ویژگی بازیگر سهم در بورس آمده است.

• درصد قابل توجهی از یک سهم را در اختیار دارند.
• سرمایه زیادی در اختیار دارند.
• معاملات آن‌ها بر روند قیمتی یک سهم اثرگذار است.

چگونه بازیگران بورس را بشناسیم؟

همانطور که در بخش سهامداران حقیقی و حقوقی گفته شد افراد با اهداف و استراتژی‌های متفاوتی در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند. برخی به دنبال کسب سود در کوتاه مدت هستند. برخی نیز با هدف کسب یا حفظ حاکمیت یک سهم را خریداری می‌کنند. بنابراین برای دنبال کردن معاملات یک سهامدار باید در ابتدا بدانیم هدف سهامدار از سرمایه‌گذاری چیست.

در استراتژی معاملاتی فالوتریدینگ ابتدا باید بازیگران بورس را شناسایی و بازدهی هر یک را بررسی کرد. سپس می‌توان معاملات بازیگران با بازدهی بالا را دنبال کرد.

عمدتا اشخاص حقیقی بازدهی بالاتری نسبت به افراد حقوقی دارند. بنابراین شناسایی و دنبال کردن بازیگران حقیقی می‌تواند منجر به کسب بازدهی بیشتری شود؛ اما شناخت تمامی بازیگران بورس غیرقابل دسترس است و عموما افراد تعداد محدودی از بازیگران بازار سرمایه را می‌شناسند.

در سامانه سهامداران انیگما می‌توان تمامی بازیگران بازار و ورود و خروج هر یک بر نمادهای مختلف را مشاهده کرد.

جمع‌بندی

به طور کلی، سهامدار فرد یا نهادی است که با خرید سهام، مالک بخشی از یک شرکت می‌شود و از حقوق مختلفی مانند حق رای در مجامع عمومی، دریافت سود سهام و حق تقدم در خرید سهام جدید برخوردار است. نقش سهامداران در تصمیم‌گیری‌های کلیدی شرکت‌ها غیرقابل انکار است؛ اما میزان تاثیرگذاری آن‌ها بستگی به مقدار سهام در اختیارشان دارد. سهامداران خرد با سرمایه‌های محدود و تاثیر کم در سیاست‌های شرکت، در مقابل سهامداران عمده و حقوقی با دارایی‌های بیشتر و قدرت رای بیشتر، نقش برجسته‌تری در مدیریت و جهت‌دهی به شرکت دارند. با این حال، تفاوت‌های موجود بین سهامدار حقیقی و حقوقی نیز نشان‌دهنده اهمیت شناخت دقیق انواع سهامداران و حقوق آن‌ها در فرآیند سرمایه‌گذاری است.

سوالات متداول