تحلیل بنیادی خساپا – گروه خودروسازی سایپا

تحلیل بنیادی خساپا به‌عنوان یکی از شرکت‌های خودروسازی در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. شرکت سایپا با سهم حدود 39 درصدی از کل تولیدات کشور، دومین خودروساز بزرگ است. در ادامه مقاله به بررسی عملکرد این شرکت پرداخته شده است.

• می‌توانید در مقاله‌ تحلیل بنیادی چیست با تحلیل بنیادی و روش‌های مختلف آن بیشتر آشنا شوید.

نگاهی به صنعت خودروسازی

پیش از پرداختن به تحلیل بنیادی خساپا، نگاهی مختصر به صنعت خودروسازی در ایران شده است. صنعت خودروسازی در ایران پس از نفت، بزرگترین صنعت است. این صنعت امروزه به واسطه قیمت‌گذاری دستوری و عدم افزایش مناسب قیمت‌ها چندان اوضاع خوبی ندارد و خودروسازان بزرگ آن دچار زیان انباشته سنگینی هستند. حدود 80 درصد از تولیدات کشور توسط دو شرکت خودروسازی ایران خودرو و سایپا انجام می‌شود.

براساس آمارها در نیمه نخست سال ۱۴۰۳، دو خودروساز بزرگ، یعنی ایران‌خودرو و سایپا به همراه زیرمجموعه‌های خود در مجموع ۴۶۱ هزار و ۱۲۲ دستگاه خودرو تولید کردند که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۵.۵ درصد کاهش یافته است.

آشنایی با شرکت سایپا

شرکت خودروسازی سایپا با ظرفیت تولید 4٬500 دستگاه خودرو در سال 1344 تاسیس شد. این شرکت در سال 1378 با خرید اکثریت سهام شرکت‌های پارس خودرو، زامیاد و سایپا دیزل به گروه خودروسازی سایپا تبدیل و سهام این شرکت در سال 1375 با نماد خساپا در بورس اوراق بهادار عرضه شد.

موضوع فعالیت خساپا

در تحلیل بنیادی خساپا باید گفت که در حال حاضر موضوع فعالیت گروه خودروسازی سایپا تولید و ساخت انواع خودرو سبک و سنگین و اجزا و قطعات آن‌ها، فروش این فرآورده‌ها و همچنین انجام هر نوع سرمایه‌گذاری و عملیات صنعتی، بازرگانی و خدماتی سودآور است. کارخانه‌های سایپا دیزل و زامیاد، از زیرمجموعه‌های سایپا، به تولید خودروهای سبک و سنگین و ۴ کارخانه‌ی سایپا، پارس‌خودرو، بن رو و سایپا سیتروئن به تولید خودروهای سواری تخصیص داده شده‌‌اند. شرکت‌های سایپا یدک و خدمات فنی رنا نیز با هدف ارائه خدمات فروش و پس از فروش سایپا تاسیس شده‌اند. سایپا تاکنون نیز همکاری مشترکی با خودروسازان فرانسوی، کره‌ای، ژاپنی و چینی داشته است.

جایگاه خساپا در صنعت خودروسازی

به طور میانگین بیش از 38 درصد از تولیدات گروه خودرو‌های سواری در بازار داخل توسط شرکت سایپا انجام شده است. این شرکت بزرگ خودروسازی در 3 ماهه نخست سال 1403، با فروش بیش از 35 هزار میلیارد تومان از جهت مبلغ فروش در رده دوم قرار دارد. رتبه اول به گروه خودروسازی ایران خودرو تعلق دارد.

سرمایه و ترکیب سهامداران عمده در تحلیل خساپا

سرمایه شرکت سایپا در بدو تاسیس مبلغ 160 میلیون ریال بوده که طی چندین مرحله افزایش یافته است. طی آخرین افزایش سرمایه شرکت در پایان سال مالی 1398، سرمایه خساپا با افزایش 398 درصدی نسبت به سرمایه قبلی به مبلغ 195٬510٬550 میلیون ریال رسیده است.

سهامدارن بالای یک درصد سایپا در تصویر زیر نمایش داده شده‌اند. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با 16٫82 درصد، شرکت سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا با 16٫71 درصد و صندوق بازنشستگی فولاد با 14٫54 درصد مالکیت از سهامداران عمده‌ خساپا هستند.

در سامانه انیگما در بخش سهامداران می‌توان لیست سهامداران تمامی شرکت‌های بازار سرمایه را به‌صورت عادی و تلفیقی مشاهده کرد. در حالت تلفیقی شرکت سایپا به‌واسطه زیرمجموعه‌های خود و به‌صورت غیرمستقیم حدود 41 درصد از سهام خود را در اختیار دارد.

تحلیل بنیادی خساپا

در تحلیل بنیادی خساپا، مواردی همچون میزان تولیدات نسبت به ظرفیت اسمی، میزان و مبلغ فروش و هزینه‌های خساپا (مواد اولیه، سربار و…) اهمیت بسیاری دارد. در ادامه این فاکتورها برای تحلیل خساپا بررسی شده‌اند:

مقدار تولید و ظرفیت اسمی در تحلیل خساپا

همان‌طور که در تصویر ذیل مشاهده می‌شود، خساپا در 3 ماهه نخست سال، 89 هزار و 239 دستگاه خودرو تولید کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 0.7 درصد افزایش یافته است. همچنین جمع کل تولیدات گروه سایپا (شرکت اصلی و زیرمجموعه‌هایش) 124 هزار و 480 دستگاه خودرو بوده است.

در حال حاضر براساس پروانه بهره‌برداری خساپا ظرفیت اسمی شرکت 280،000 دستگاه انواع خودروی سواری در سال است اما در سال‌های اخير با طرح‌های توسعه ظرفيت شرکت افزايش يافته و ظرفيت عملی به 327 هزار و 300 دستگاه خودرو رسیده است. بنابراین همان‌طور که در نمودار ذیل مشاهده می‌شود، شرکت اصلی در 4 سال اخیر بیش از ظرفیت اسمی خود تولید کرده است.

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی خساپا

در ذیل مقدار و نرخ فروش محصولات سایپا در دوره‌های قبلی به همراه برآورد 9 ماهه و 12 ماهه 1403 آن آورده شده است. به طور کلی عمده فروش سایپا از خانواده X200 است، در دوره مذکور میانگین نرخ فروش این محصولات 266 میلیون تومان بوده است، این در حالی است که در دوره مشابه سال قبل میانگین نرخ این محصولات 183 میلیون تومان بوده است که نشان از رشد 45 درصدی نرخ‌ این محصولات دارد.

این شرکت در 3 ماهه منتهی به 31 خرداد 1403، در مجموع 21.6 هزار میلیارد تومان فروش داشته که نسبت به دوره مشابه سال قبل 28 درصد افزایش یافته است. براساس برآوردها این شرکت در 12 ماهه 1403 احتمالا 99.7 هزار میلیارد تومان از فروش محصولات خود درآمد کسب کند.

فروش صادراتی در تحلیل خساپا

فروش صادراتی در تحلیل بنیادی سایپا در تصویر زیر آمده است. شرکت در دوره 3 ماهه ابتدای سال مالی 1403 تنها 22.1 میلیارد تومان از محل صادرات درآمد کسب کرده است، در واقع میزان فروش صادراتی شرکت نسبت به دوره مشابه سال قبل 92.5 درصد کاهش یافته است.

نرخ‌گذاری محصولات در تحلیل خساپا

بزرگترين چالشی كه خودروسازان ایرانی با آن مواجه هستند، قيمت‌گذاری دستوری محصولات آنان و عدم تناسب نرخ رشد نهاده‌های توليد متناسب با آن است. در حال حاضر قیمت فروش خودروهای سواری توسط سازمان حمایت تعیین می‌شود.

بهای تمام‌شده در تحلیل بنیادی خساپا

میزان بهای تمام‌شده در تحلیل خساپا، در دوره 3 ماهه نخست سال 1403 برابر با 20.6 هزار میلیارد تومان است که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 15 درصدی داشته است. در هزینه‌های بهای تمام شده این شرکت بیش از 90 درصد از هزینه‌ها به مواد مستقیم مصرفی تعلق دارد. برآورد انیگما نشان می‌دهد که در 12 ماهه 1403 احتمالا 94.9 هزار میلیارد تومان شرکت صرف هزینه‌های تولید شود.

در تصویر ذیل میزان سه آیتم اصلی بهای تمام‌شده، یعنی مواد مستقیم، دستمزد و سربار شرکت خساپا برای 3 دوره گذشته به همراه برآورد 9 ماهه و 12 ماهه 1403 نشان داده شده است.

صورت سود و زیان در تحلیل بنیادی خساپا

تصویر زیر صورت سود و زیان خساپا را نشان می‌دهد. در تحلیل بنیادی خساپا درآمدهای عملیاتی شرکت سایپا در دوره 3 ماهه نخست سال 1403 بیش از 21.6 هزار میلیارد تومان بوده است. با کسر هزینه‌هایی چون بهای تمام‌شده و هزینه‌های فروش، اداری و عمومی و… از این درآمد، زیان خالص خساپا تا پایان دروه مالی مذکور بیش از 2.7 هزار میلیارد تومان بوده است. براساس پیش‌بینی انیگما این زیان در سال 1403 احتمالا به 10 هزار میلیارد تومان برسد.

• مقاله پیشنهادی: آموزش تحلیل بنیادی

میزان سود تقسیمی خساپا

مجمع عمومی عادی سالیانه منتهی به 1402/12/29 خساپا در تاریخ 31 تیر ماه 1403 برگزار شد. باتوجه به زیان‌ده بودن شرکت سایپا در این سال، سود نقدی میان سهامداران تقسیم نشد. از طریق لینک بهترین سهم لیست شرکت‌های تولیدی با کمترین P/E فوروارد قابل مشاهده هستند.

تغییرات قیمتی سهام خساپا

نمودار زیر تغییرات قیمتی خساپا را نشان می‌دهد. مطابق چارت زیر قیمت این سهم از اوایل سال 1399 روند صعودی خود را آغاز کرد و در تاریخ 1399/05/12 به بالاترین قیمت خود 5٬740 ریال با ارزش بازار حدود 112 هزار میلیارد تومان رسید. پس از آن قیمت سهام خساپا 63 درصد ریزش را تجربه کرد. هم‌اکنون قیمت سهام خساپا در تاریخ 1403/07/30 در سایت TSE حدودا 2,143 ریال با ارزش بازار 41.8 هزار میلیارد تومان، در حال نوسان است.

سوالات متداول