تحلیل بنیادی بوعلی «شرکت پتروشیمی بوعلی سینا»

در این مقاله تحلیل بنیادی پتروشیمی بوعلی سینا به‌ عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آروماتیک در کشور انجام شده است. این مجتمع سومین طرح آروماتیکی صنایع پتروشیمی ایران است. عملیات اجرایی این شرکت در سال 1380 آغاز و واحدهای تولیدی آن در سال 1383 به بهره‌برداری رسید. واحدهای فرآیندی پتروشیمی بوعلی سینا متشکل از 7 واحد است که تحت لیسانس AXENS فرانسه، KRUPP UHDE آلمان، SINOPEC چین قرار دارند. مجموع سرمایه‌گذاری این شرکت 1370 میلیارد ریال و 300 میلیون دلار است که سرمایه‌گذاری ارزی از طریق فاینانس بلژیک و فرانسه و سرمایه‌گذاری ریالی با مشارکت بانک ملت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی صورت گرفته است. این شرکت در سال 1399 با نماد بوعلی در بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران درج نماد شد. در ادامه علاوه بر تحلیل بنیادی بوعلی، به بررسی جایگاه آن در صنعت و برآورد EPS تحلیلی این شرکت تا پایان سال مالی 1403 پرداخته شده است.

• می‌توانید در مقاله تحلیل بنیادی چیست با تحلیل بنیادی و انواع متدهای آن بیشتر آشنا شوید.

بررسی صنعت آروماتیک

بنزن، تولوئن و زایلن‌ها آروماتیک‌های اصلی هستند که به عنوان مواد اولیه برای طیف گسترده‌ای از محصولات مصرفی استفاده می‌شوند. در واقع بسیاری از اقلامی که در زندگی روزمره ما بدیهی تلقی می‌شوند، به محصولات تولیدشده توسط صنعت آروماتیک، با مزایایی مانند دوام، ایمنی، راحتی و طراحی سبک وابسته هستند.

در حال حاضر 5 شرکت (شرکت‌های پتروشیمی نوری، بوعلی، اصفهان، بندر امام و تبریز)‌ در صنعت آروماتیک فعال هستند که سه پتروشیمی نوری، بوعلی سینا و اصفهان در بازارهای بورس معامله می‌شوند و دو پتروشیمی بندر امام و تبریز خارج از بورس هستند. البته پتروشیمی تبریز زیرمجموعه پالایشگاه تبریز است و در نتیجه این پتروشیمی به صورت غیرمستقیم در بازار سهام فعالیت دارد.

در ادامه به بررسی جایگاه شرکت پتروشیمی بوعلی سینا در صنعت آروماتیک پرداخته شده است. همچنین شما می‌توانید تحلیل بنیادی شرکت پتروشیمی نوری را از طریق لینک تحلیل بنیادی نوری مطالعه کنید.

جایگاه بوعلی در صنعت

برای تحلیل بنیادی بوعلی باید گفت که پتروشیمی بوعلی سینا سومین طرح آروماتیک کشور و بزرگترین تولیدکننده محصولات آروماتیک در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی است. همچنین در میان شرکت‌های بورسی پس از پتروشیمی نوری با حجم فروش 1.9 میلیون تن محصول با مبلغ 53.1 هزار میلیارد تومان رتبه دوم را در صنعت آروماتیک به خود اختصاص داده است.

مهم‌ترین سهامداران در تحلیل بوعلی

شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به‌ صورت تلفیقی و به‌ همراه شرکت‌های زیرمجموعه خود مالک 62.66 درصد از سهام این شرکت است.

از شرکت‌های زیرمجموعه، شرکت اصلی صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بیش از 57 درصد از سهام بوعلی را در اختیار دارد. همچنین بیش از 5 درصد از سهام بوعلی در اختیار صندوق بازارگردانی خلیج فارس (زیرمجموعه صنایع پتروشیمی خلیج فارس) قرار دارد.

در محصول سهامداران انیگما سایر سهامداران زیر یک درصد پتروشیمی بوعلی سینا به‌ صورت عادی و تلفیقی به‌ همراه شرکت مادر قابل مشاهده هستند.

فرآیند و زنجیره تولید پتروشیمی بوعلی سینا

محصولات آروماتيک شامل بنزن، پارازايلين و ارتوزايلين جزو محصولات اصلی و نهايی مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا هستند. این محصولات عموما در صنايع پايين‌دستی مورد استفاده قرار می‌گيرند. از موارد استفاده این محصولات می‌توان به توليد در سموم دفع آفات، صنايع رنگ‌سازی، رزين‌ها، بطری‌های يکبار مصرف، تركيبات دارويی، تهيه اتيل بنزن و فنل، الياف مصنوعی و حلال‌های صنعتی اشاره کرد.

شرکت پتروشیمی بوعلی سینا در فرآیند تولید خود بنزین پیرولیز و نفتا را به‌ عنوان خوراک دریافت می‌کند. این مواد در واحد آروماتیک تبدیل به محصولات نهایی شرکت می‌شوند. تصویر زیر نمای یک واحد آروماتیکی در تحلیل بنیادی بوعلی را نشان می‌دهد.

محصولات، میزان تولید و ظرفیت سالانه در تحلیل بنیادی بوعلی

ظرفیت اسمی تولید سالانه شرکت پتروشیمی بوعلی سینا 1٬740 هزار تن محصول از واحدهای آروماتیک کشور است. در جدول ذیل محصولات شرکت و ظرفیت تولید سالانه به همراه کاربرد آن‌ها آورده شده است:

میزان کل تولیدات شرکت در سال 1402 برابر با 1.9 میلیون تن بوده که از این میزان ریفرمیت، برش سنگین‌ها و رافینیت سهم بیشتری را در تولید کل دارند. در سال 1401 میزان کل تولیدات شرکت 2.05 میلیون تن بوده که نشان از افت 7 درصدی در سال 1402 نسبت به 1401 دارد. شرکت بوعلی محصولات فرعی خود را بیش از ظرفیت اسمی تولید کرده است، اما محصولات اصلی با ظرفیت اسمی فاصله بسیار دارند.

جدول ذیل میزان تولیدات واقعی شرکت را بر اساس ظرفیت اسمی و معمول بودجه نشان می‌دهد:

خریداران محصولات بوعلی

در حال حاضر عمده محصولات شرکت پتروشیمی بوعلی سینا انواع برش‌های سبک و سنگین، ریفرمیت، بنزن و گاز مایع هستند. محصولات برش سبک و LPG شرکت به‌ طور کامل به پتروشیمی امیرکبیر فروخته می‌شوند. بخش عمده بنزن تولیدی نیز به شرکت‌های داخلی از قبیل پتروشیمی‌های پارس، بیستون و صنایع شیمیایی ایران از طریق بورس کالا عرضه می‌شوند. همچنین عمده فروش محصول ریفرمیت و برش سنگین بوعلی به شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بوده و مابقی آن به کشورهای آسیای شرقی مانند چین، سنگاپور و… فروخته می‌شوند.

از کل فروش شرکت سهم پتروشمی امیرکبیر در سال 1402 برابر با 6.6 درصد و پس از آن 5.2 درصد از فروش شرکت به پتروشیمی تندگویان بوده است.

در تحلیل بنیادی بوعلی حدود 37 درصد از فروش شرکت صادراتی است که این عدد در سال 1401 برابر با 46 درصد بوده است. میزان فروش صادراتی شرکت طی سال‌های اخیر تنزل یافته است. شرکت افزایش در فروش داخلی نسبت به فروش صادراتی را فروش محصولات برش سنگین و ریفرمیت به شرکت پالایش و پخش دانسته است.

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی بوعلی

بر اساس صورت مالی 3 ماهه ابتدای سال مالی 1403 شرکت پتروشیمی بوعلی سینا، میزان فروش آن در دوره مذکور 408٬143 تن بوده که در مقایسه با دوره مشابه سال مالی قبل 3 درصد افزایش داشته است. پیش‌بینی می‌شود بوعلی در پایان سال مالی 1403 بیش از 2 میلیون تن فروش داشته باشد.

جدول ذیل میزان مقداری تولیدات و فروش شرکت پتروشیمی بوعلی را از سال 1397 تا پایان 1402 نشان داده است.

قیمت‌گذاری محصولات این شرکت به سه بخش فروش‌های بورسی، بین مجتمعی و صادراتی تقسیم می‌شوند. فروش‌های بورسی مطابق با نرخ‌ کشف‌شده در بورس کالا و فروش‌های بین مجتمعی مطابق قراردادهای منعقدشده با سایر مجتمع‌های تولیدی پتروشیمی انجام می‌شوند. همچنین نرخ‌های فروش صادراتی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا توسط کارگزار فروش و به نرخ بازار جهانی و با توجه به شرایط موجود، امکانات و زیرساخت‌های عاملین فروش تعیین می‌شوند.

به طور میانگین نرخ محصولات در تحلیل بنیادی بوعلی طی سال 1402 نسبت به سال 1401 با افزایش حدودا 16 درصدی همراه بود، علت این امر رشد نرخ دلار و نرخ محصولات داخلی بوده است. همچنین با توجه به پایان بازسازی واحد پارازایلین که پیش‌تر از کار افتاده بود، فروش این محصولات اثر مهمی بر درآمدهای شرکت خواهد داشت. لازم به توضیح است که به دلیل حادثه آتش‌سوزی در سال 1395 تولید محصولات اصلی مجتمع شامل پارازايلین و ارتوزايلین به طور کامل قطع و از تولید بنزن نیز کاسته شده بود.

در نمودار ذیل روند درآمدهای پتروشیمی بوعلی سینا بر اساس دلار از سال 1399 تا پایان 1402 آورده شده است. در پایان سال 1402 میزان درآمدهای بوعلی به دلار برابر با 980 میلیون دلار محاسبه شده است. همان‌طور که در نمودار ذیل مشخص شده، بیشترین میزان درآمدها به نرخ دلار این شرکت در اواخر اسفند 1401 به مقدار 1.2 میلیارد دلار بوده است.

همچنین در جدول ذیل نیز میزان فروش ریالی کل شرکت پتروشیمی بوعلی برای 3 دوره مالی گذشته آورده شده است. ضمنا پیش‌بینی میزان فروش 9 ماهه و سالیانه 1403 شرکت در ستونی جداگانه قابل مشاهده است. طبق این جدول، شرکت در دوره 3 ماهه منتهی به خردادماه 1403 بیش 12 هزار میلیارد تومان درآمد حاصل کرده است. همچنین بر اساس تحلیل بنیادی بوعلی پیش‌بینی شده که تا پایان سال مالی 1403 مبلغ فروش شرکت به 67٬957 میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. عمده فروش شرکت در سال 1403 بر اساس پیش‌بینی‌ها ریفرمیت است که رقم آن حدود 16 هزار میلیارد تومان تخمین زده شده که بیشترین فروش را در میان سایر محصولات خواهد داشت.

بهای تمام‌شده در تحلیل بنیادی بوعلی

میزان بهای تمام‌شده در تحلیل بوعلی در پایان سال 1402 برابر با 39.5 هزار میلیارد تومان بود. همچنین برای سال 1403 پیش‌بینی شده که میزان بهای تمام‌شده به 54.2 هزار میلیارد تومان افزایش یابد. عمده‌ترین هزینه در بهای تمام‌شده بوعلی، هزینه مواد مستقیم مصرفی است.

نمودار ذیل روند فروش و بهای تمام‌شده شرکت پتروشیمی بوعلی سینا را نشان می‌دهد. همان‌طور که مشاهده می‌شود، حاشیه سود ناخالص شرکت از سال 1397 تا 1402 روند افزایشی داشته است.

مقدار، قیمت و مبلغ مواد اولیه در تحلیل بنیادی بوعلی

خوراک اصلی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا، نفتا، میعانات گازی، بنزین پیرولیز و برش میانی است. عمده نفتای شرکت (36 درصد از کل مواد اولیه) از پالایشگاه‌های پازنان و نفتای سنگین از پالایشگاه آبادان تامین می‌شود. میعانات گازی شرکت از پارسیان و فجر جم تامین و همچنین بنزین پیرولیز نیز از پتروشیمی‌های امیرکبیر و بندرامام تهیه می‌شود.

در پیش‌بینی سال 1403 قیمت نفتا 612 دلار بر تن و قیمت میعانات گازی 71 دلار بر بشکه تخمین زده شده است. بهای مواد اولیه مصرفی در 1403 حدود 55.8 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. این هزینه در سال 1402 برابر با 36.3 هزار میلیارد تومان بود.  

نکته مهم در تحلیل بنیادی بوعلی آن است که قيمت نفتا به‌ عنوان خوراک شركت که قیمت محصولات شركت تابعی از آن است، در بازارهای جهانی دارای نوسان است. بنابراین شركت به‌ دنبال تکميل پروژه‌های در دست اقدام جهت ایجاد ارزش افزوده بيشتر است تا ريسک افزايش هزينه خوراک را تا حدود زيادی كنترل کند.

سربار شرکت پتروشیمی بوعلی سینا

هزینه سربار شامل مواردی مانند حقوق و مزایا، استهلاک، سوخت و… است. در ادامه تصویر سربار بوعلی قابل مشاهده است. در تحلیل بنیادی بوعلی هزینه سربار شرکت در دوره 3 ماهه منتهی به 1403/03/31 حدود 660 میلیارد تومان بود که نیمی از آن مربوط به هزینه سوخت است. بر اساس پیش‌بینی انجام‌شده میزان سربار برآوردشده در سال مالی 1403 برابر با 2٬732 میلیارد تومان است که هزینه سوخت به عنوان عمده هزینه در سربار 45٬000 ریال بر متر مکعب در نظر گرفته شده است.

صورت سود و زیان در تحلیل بنیادی بوعلی

برای تحلیل بوعلی و محاسبه سود خالص (EPS) این شرکت‌، صورت سود و زیان آن مورد بررسی قرار گرفته است. میزان درآمدهای شرکت در سال 1402 نسبت به 1401 با رشد بیش از 9 درصد همراه بوده است. این امر منجر به رشد 48 درصدی سود ناخالص شرکت در دوره مذکور شده است.

با توجه به تصویر زیر سود ناخالص بوعلی در دوره 3 ماهه ابتدای سال مالی جاری2٬467 میلیارد تومان محاسبه شده است. بر اساس پیش‌بینی انجام‌شده سود ناخالص شرکت در پایان سال 1403 مبلغ 13٬731 میلیارد تومان خواهد شد. همچنین سود خالص 8٬946 میلیارد تومانی برای سال مالی 1403 پیش‌بینی شده که نسبت به سال مالی 1402 کاهش 5 درصدی دارد. شرکت احتمالا در پایان سال مالی 1403، 623 تومان به ازای هر سهم سود شناسایی کند.

• مقاله پیشنهادی: آموزش تحلیل بنیادی

حاشیه سود پتروشیمی بوعلی چقدر است؟

حاشیه سود ناخالص بوعلی در سال 1402 نسبت به سال‌ پیش‌تر رشد محسوسی داشته است. در تحلیل بنیادی بوعلی، در سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص بر اساس پیش‌بینی‌ها در سال 1403 کاهش اندکی نسبت به 1402 ایجاد خواهد شد که علت هم رشد هزینه‌های فروش و اداری و عمومی و هزینه‌های مالی است.

نسبت‌های مالی در تحلیل بنیادی بوعلی

P/E ttm پتروشیمی بوعلی در دوره 3 ماهه منتهی به خردادماه 1403 برابر با 8.1 بوده است. همچنین P/S ttm این سهم در تاریخ مذکور 1.5 محاسبه شده است. در ادامه روند این دو نسبت مهم مالی از ابتدای سال 1400 تا زمان نگارش این مقاله آورده شده است.

محاسبه EPS و P/E تحلیلی منتهی به سال مالی 1403

برای تحلیل بنیادی بوعلی قیمت نفتا در سال 1403، 612 دلار بر تن، بنزن داخلی 957 دلار بر تن و پارازایلین داخلی 942 دلار بر تن در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است که نرخ نفتای مصرفی شرکت برابر با 0.96 درصد از آخرین نرخ اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده است.

همچنین اگر نرخ افزایش حقوق و دستمزد در این سال 30 درصد و میانگین دلار، 50 هزار تومان در نظر گرفته شود، EPS تحلیلی یا همان سود خالص بوعلی به ازای هر سهم 6٬235 ریال برآورد می‌شود. برای ارزش‌گذاری از طریق نسبت P/E فوروارد در تحلیل بوعلی، قیمت روز این سهم در تاریخ 1403/05/17 در سایت TSETMC (56٬200 ریال) تقسیم بر EPS آن 9.0 واحد محاسبه شده است. این در حالی است که در تاریخ مذکور P/E ttm  سهم برابر با 8.1 محاسبه شده است.

طبق صورت سود و زیان منتشرشده بوعلی در سامانه کدال، در حال حاضر سرمایه فعلی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا 1٬435 میلیارد تومان است. سود هر سهم پتروشیمی بوعلی در گزارش حسابرسی‌شده برای سال مالی 1402 معادل 7٬129 ریال است.

 لازم به ذکر است که مجمع بوعلی بر اساس اعلام شرکت در تاریخ 11 تیرماه 1403 راس ساعت 9 صبح برگزار شد که یکی از اهداف تشکیل مجمع عادی سالیانه شرکت‌ها تعیین میزان سود تقسیمی میان سهامداران است که برای سال مالی 1402 به ازای هر سهم 700 تومان تصویب شد.

روند قیمتی سهام بوعلی

۱۲ درصد از سهام شرکت پتروشیمی بوعلی سینا در تاریخ 1399/09/19 برای اولین بار در بورس اوراق بهادار عرضه شد. قیمت سهام بوعلی به‌طور پیوسته تا اوایل اردیبهشت 1403 روند صعودی در پیش داشت، پس از آن قیمت سهم طی یک روند نزولی تا اواخر خرداد 1403 به 55٬982 ریال کاهش یافت. پس از آن قیمت سهام این شرکت مقداری رشد کرد ولی مجدد به روند نزولی خود بازگشت. در حال حاضر (1403/05/17) قیمت سهام این شرکت 56٬200 ریال و ارزش بازار آن 80٬704 میلیارد تومان است.

• برای مشاهده شرکت‌های تولیدی با کمترین P/E تحلیلی از طریق لینک بهترین سهم اقدام کنید.

سوالات متداول