تحلیل بنیادی بوعلی «شرکت پتروشیمی بوعلی سینا»

در این مقاله تحلیل بنیادی پتروشیمی بوعلی سینا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آروماتیک در کشور انجام شده است. این مجتمع سومین طرح آروماتیکی صنایع پتروشیمی ایران است. عملیات اجرایی این شرکت در سال 1380 آغاز و واحدهای تولیدی آن در سال 1383 به بهره‌برداری رسید.

واحدهای فرآیندی پتروشیمی بوعلی سینا متشکل از 7 واحد است که تحت لیسانس AXENS فرانسه، KRUPP UHDE آلمان، SINOPEC چین قرار دارند. مجموع سرمایه‌گذاری این شرکت 1370 میلیارد ریال و 300 میلیون دلار است که سرمایه‌گذاری ارزی از طریق فاینانس بلژیک و فرانسه و سرمایه‌گذاری ریالی با مشارکت بانک ملت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی صورت گرفته است.

این شرکت در سال 1399 در بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران درج نماد شد. در ادامه به تحلیل بنیادی بوعلی و همچنین بررسی صنعت آن پرداخته شده است. بررسی جایگاه بوعلی در صنعت و برآورد EPS تحلیلی این پتروشیمی تا پایان سال مالی 1403 از دیگر موضوعات بررسی‌شده در این مقاله هستند.

• می‌توانید در مقاله تحلیل بنیادی چیست با تحلیل بنیادی و انواع متدهای آن بیشتر آشنا شوید.

بررسی صنعت آروماتیک

بنزن، تولوئن و زایلن‌ها آروماتیک‌های اصلی هستند که به عنوان مواد اولیه برای طیف گسترده‌ای از محصولات مصرفی استفاده می‌شوند. در واقع بسیاری از اقلامی که در زندگی روزمره ما بدیهی تلقی می‌شوند، به محصولات تولید شده توسط صنعت آروماتیک، با مزایایی مانند دوام، ایمنی، راحتی و طراحی سبک وابسته هستند.

در حال حاضر 5 شرکت (شرکت‌های پتروشیمی نوری، بوعلی، اصفهان، بندر امام و تبریز)‌ در صنعت آروماتیک فعال هستند که سه پتروشیمی نوری، بوعلی سینا و اصفهان در بازارهای بورس معامله می‌شوند و دو پتروشیمی بندر امام و تبریز خارج از بورس هستند. البته پتروشیمی تبریز زیر مجموعه پالایشگاه تبریز است و در نتیجه این پتروشیمی به صورت غیرمستقیم در بازار سهام فعالیت دارد.

در ادامه به بررسی جایگاه شرکت پتروشیمی بوعلی سینا در صنعت آروماتیک پرداخته شده است. همچنین شما می‌توانید تحلیل بنیادی شرکت پتروشیمی نوری را از طریق لینک تحلیل بنیادی نوری مطالعه کنید.

جایگاه بوعلی در صنعت

برای تحلیل بنیادی بوعلی باید گفت که پتروشیمی بوعلی سینا سومین طرح آروماتیک کشور و بزرگترین تولیدکننده محصولات آروماتیک در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی است. همچنین در میان شرکت‌های بورسی پس از پتروشیمی نوری با حجم فروش 1.9 میلیون تن محصول با مبلغ 53.1 هزار میلیارد تومان رتبه دوم را در صنعت آروماتیک به خود اختصاص داده است.

مهم‌ترین سهامداران در تحلیل بوعلی

شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به‌صورت تلفیقی و به‌همراه شرکت‌های زیرمجموعه خود مالک 62.66 درصد از سهام این نماد است.

از شرکت‌های زیر مجموعه، شرکت اصلی صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بیش از 57 درصد از سهام بوعلی را در اختیار دارد. همچنین بیش از 5 درصد از سهام بوعلی در اختیار صندوق بازارگردانی خلیج فارس (زیرمجموعه صنایع پتروشیمی خلیج فارس) قرار دارد.

در محصول سهامداران انیگما سایر سهامداران زیر یک درصد تحلیل بنیادی بوعلی به‌صورت عادی و تلفیقی به‌همراه شرکت مادر قابل مشاهده هستند.

فرآیند و زنجیره تولید پتروشیمی بوعلی سینا

محصولات آروماتيک شامل بنزن، پارازايلين و ارتوزايلين جزو محصولات اصلی و نهايی مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا هستند. این محصولات عموما در صنايع پايين‌دستی مورد استفاده قرار می‌گيرند. از موارد استفاده این محصولات می‌توان به توليد در سموم دفع آفات، صنايع رنگ‌سازی، رزين‌ها، بطری‌های يکبار مصرف، تركيبات دارويی، تهيه اتيل بنزن و فنل، الياف مصنوعی و حلال‌های صنعتی اشاره کرد.

شرکت پتروشیمی بوعلی سینا در فرآیند تولید خود بنزین پیرولیز و نفتا را به‌عنوان خوراک دریافت می‌کند. این مواد در واحد آروماتیک تبدیل به محصولات نهایی شرکت می‌شوند. تصویر زیر نمای یک واحد آروماتیکی در تحلیل بوعلی را نشان می‌دهد.

محصولات و مشتریان عمده بوعلی

یکی از موارد مهم در تحلیل بنیادی بوعلی، مشتریان این شرکت هستند. در حال حاضر عمده محصولات شرکت پتروشیمی بوعلی سینا انواع برش‌های سبک و سنگین، ریفرمیت، بنزن و گاز مایع هستند. محصولات برش سبک و LPG شرکت به‌طور کامل به پتروشیمی امیرکبیر فروخته می‌شوند. بخش عمده بنزن تولیدی نیز به شرکت‌های داخلی از قبیل پتروشیمی‌های پارس، بیستون و صنایع شیمیایی ایران از طریق بورس کالا عرضه می‌شوند. همچنین عمده فروش محصول ریفرمیت و برش سنگین بوعلی به شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بوده و مابقی آن به کشورهای آسیای شرقی مانند چین، سنگاپور و… فروخته می‌شوند.

محصولات، میزان تولید و ظرفیت سالانه شرکت در تحلیل بنیادی بوعلی

ظرفیت اسمی تولید سالانه شرکت پتروشیمی بوعلی سینا 1.740 میلیون تن محصول از واحدهای آروماتیک کشور است. در جدول ذیل محصولات شرکت و ظرفیت تولید سالانه آن به همراه کاربرد آن‌ها آورده شده است:

نام محصول	ظرفیت سالانه (هزارتن)	کاربرد
پارازایلین	400	درتهیه دی متیل ترفتالات و اسید ترفتالیک (برای تولید پلی استرها و الیاف مصنوعی)، ویتامین‌ها، ترکیبات دارویی و سموم دفع آفات
ارتوزایلین	30	تولید انیدریدفتالئیک PA، دی اکتیل فتالات DOP و رنگ‌ها
بنزن	179	در تهیه اتیل بنزن (برای تولید پلی استایرن)، الکیل بنزن خطی و دو دسیل بنزن برای تهیه شوینده‌ها، سیکلو هگزان (برای تهیه نایلون)، فنل، نیتروبنزن (برای تولید آنیلین)، انیدرید مالئیک، حلال‌ها و غیره
رافینت	199	خوراک واحدهای الفین
گاز مایع	39	خوراک واحدهای الفین
آروماتیک‌های سنگین	23	در تهیه آفتکش‌ها و علفکش‌ها
هیدروکربن‌های سبک	350	خوراک واحدهای الفین
هیدروکربن‌های سنگین	499	خوراک واحدهای تولید الکیل بنزن خطی، خوراک واحدهای الفین و قابل مخلوط شدن با نفت خام
برش پنتان	21	خوراک واحدهای الفین
جمع	1,740

میزان کل تولیدات شرکت در سال 1402 برابر با 1.9 میلیون تن بوده که از این میزان ریفرمیت، برش سنگین‌ها و رافینیت سهم بیشتری را در تولید کل دارند. در سال 1401 میزان کل تولیدات شرکت 2.05 میلیون تن بوده که نشان از افت 7 درصدی در سال 1402 نسبت به 1401 دارد. شرکت بوعلی محصولات فرعی خود را بیش از ظرفیت اسمی تولید کرده است، اما محصولات اصلی با ظرفیت اسمی فاصله بسیار دارند.

جدول ذیل میزان تولیدات واقعی شرکت را براساس ظرفیت اسمی و معمول بودجه نشان می‌دهد:

خریداران محصولات بوعلی

محصولات برش سبک و LPG شرکت به‌طور کامل به پتروشیمی امیرکبیر فروخته می‌شوند. بخش عمده بنزن تولیدی نیز به شرکت‌های داخلی از قبیل پتروشیمی‌های پارس، بیستون و صنایع شیمیایی ایران از طریق بورس کالا عرضه می‌شوند. همچنین عمده فروش محصول ریفرمیت و برش سنگین بوعلی به شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بوده و مابقی آن به کشورهای آسیای شرقی مانند چین، سنگاپور و… فروخته می‌شوند.

از کل فروش شرکت سهم پتروشمی امیرکبیر در سال 1402 برابر با 6.6 درصد و پس از آن 5.2 درصد از فروش شرکت به پتروشیمی تندگویان بوده است.

در تحلیل بنیادی بوعلی حدود 37 درصد از فروش شرکت صادراتی است که این عدد در سال 1401 برابر با 46 درصد بوده است. میزان فروش صادراتی شرکت طی سال‌های اخیر تنزل یافته است. شرکت افزایش در فروش داخلی نسبت به فروش صادراتی را فروش محصولات برش سنگین و ریفرمیت به شرکت پالایش و پخش دانسته است.

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی بوعلی

براساس صورت مالی 12 ماهه 1402 پتروشیمی بوعلی، میزان فروش شرکت در سال مذکور 1.942 میلیون تن بوده که نسبت به سال 1401 با افت 5.3 درصدی همراه بود. در سال 1402 شرکت بیش از تولیدات خود فروش داشته است.

جدول ذیل میزان مقداری تولیدات و فروش شرکت پتروشیمی بوعلی را از سال 1397 تا پایان 1402 نشان داده است.

قیمت‌گذاری محصولات این شرکت به سه بخش فروش‌های بورسی، بین مجتمعی و صادراتی تقسیم می‌شوند. فروش‌های بورسی مطابق با نرخ‌ کشف‌شده در بورس کالا و فروش‌های بین مجتمعی مطابق قراردادهای منعقدشده با سایر مجتمع‌های تولیدی پتروشیمی انجام می‌شوند. همچنین نرخ‌های فروش صادراتی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا توسط کارگزار فروش و به نرخ بازار جهانی و باتوجه به شرایط موجود، امکانات و زیرساخت‌های عاملین فروش تعیین می‌شوند.

به طور میانگین نرخ محصولات در تحلیل بنیادی بوعلی طی سال 1402 نسبت به سال 1401 با افزایش حدودا 16 درصدی همراه بود، علت این امر رشد نرخ دلار و نرخ محصولات داخلی بوده است. همچنین با توجه به پایان بازسازی واحد پارازایلین که پیش‌تر از کار افتاده بود، فروش این محصولات اثر مهمی بر درآمدهای شرکت خواهد داشت. لازم به توضیح است که به دلیل حادثه آتش‌سوزی در سال 1395 تولید محصولات اصلی مجتمع شامل پارازايلین و ارتوزايلین بطور کامل قطع و از تولید بنزن نیزکاسته شده بود.

نمودار ذیل روند درآمدهای پتروشیمی بوعلی سینا براساس دلار از سال 1399 تا پایان 1402 آورده شده است. در پایان سال 1402 میزان درآمدهای بوعلی به دلار برابر با 980 میلیون دلار محاسبه شده است. همان‌طور که در نمودار ذیل مشخص شده، بیشترین میزان درآمدها به نرخ دلار این شرکت در اواخر اسفند 1401 به مقدار 1.2 میلیارد دلار بوده است.

همچنین در جدول ذیل نیز میزان فروش ریالی کل شرکت پتروشیمی بوعلی برای 5 دوره مالی آورده شده است. ضمنا پیش‌بینی میزان فروش 1403 شرکت در ستونی جداگانه آورده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود، شرکت در سال 1402 بیش از 52.8 هزار میلیارد تومان فروش داشته که نسبت به سال 1401 حدود 9.5 درصد افزایش داشته است. همچنین براساس تحلیل بنیادی بوعلی پیش‌بینی شده که در سال 1403 میزان فروش شرکت به 73.1 هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. عمده فروش شرکت در سال 1403 براساس پیش‌بینی‌ها پارازایلین است که رقم آن 19.5 هزار میلیارد تومان تخمین زده شده که بیشترین فروش را در میان سایر محصولات خواهد داشت.

بهای تمام شده در تحلیل بنیادی بوعلی

میزان بهای تمام شده در تحلیل بوعلی در پایان سال 1402 برابر با 39.5 هزار میلیارد تومان بود. همچنین برای سال 1403 پیش‌بینی شده که میزان بهای تمام‌شده به 54.1 هزار میلیارد تومان افزایش یابد. عمده‌ترین هزینه در بهای تمام شده بوعلی، هزینه مواد اولیه آن است.

نمودار ذیل روند فروش و بهای تمام شده پتروشیمی بوعلی را نشان می‌دهد. همان‌طور که مشاهده می‌شود، حاشیه سود ناخالص شرکت از سال 1397 تا 1402 روند افزایشی داشته است.

مقدار، قیمت و مبلغ مواد اولیه در تحلیل بنیادی بوعلی

خوراک اصلی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا، نفتا، میعانات گازی، بنزین پیرولیز و برش میانی است. در سال 1402 عمده نفتای شرکت (36 درصد از کل مواد اولیه) از پالایشگاه‌های پازنان و نفتای سنگین از پالایشگاه آبادان تامین می‌شود. میعانات گازی شرکت از پارسیان و فجر جم تامین می‌شود. همچنین بنزین پیرولیز نیز از پتروشیمی‌های امیرکبیر و بندرامام تهیه می‌شود.

بیش از 90 درصد از بهای تمام شده پتروشیمی بوعلی به مواد اولیه مصرفی آن اختصاص دارد. در پیش‌بینی 1403 این میزان 95 درصد برآورد شده است. در پیش‌بینی سال مذکور قیمت نفتا 573 دلار بر تن و قیمت میعانات گازی 76 دلار بر بشکه تخمین زده شده است. بهای مواد اولیه مصرفی در 1403 حدود 53.1 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. این هزینه در سال 1402 برابر با 36.3 هزارمیلیارد تومان بود.  

نکته مهم در تحلیل بنیادی بوعلی آن است که قيمت نفتا به‌عنوان خوراک شركت که قیمت محصولات شركت تابعی از آن است، در بازارهای جهانی دارای نوسان است. بنابراین شركت به‌دنبال تکميل پروژه‌های در دست اقدام جهت ایجاد ارزش افزوده بيشتر است تا ريسک افزايش هزينه خوراک را تا حدود زيادی كنترل کند.

سربار شرکت پتروشیمی بوعلی سینا

هزینه سربار شامل مواردی مانند حقوق و مزایا، استهلاک، سوخت و… است. در ادامه تصویر سربار بوعلی قابل مشاهده است. در تحلیل بنیادی بوعلی هزینه سربار شرکت در سال مالی ۱۴۰۲ حدود 2٬158 میلیارد تومان بود که نیمی از آن مربوط به هزینه سوخت است. براساس پیش‌بینی انجام شده میزان سربار برآورد شده در سال 1403 برابر با 2.4 هزار میلیارد تومان است که هزینه سوخت به عنوان عمده هزینه در سربار 45٬000 ریال بر متر مکعب در نظر گرفته شده است.

صورت سود و زیان در تحلیل بنیادی بوعلی

برای تحلیل بنیادی بوعلی و محاسبه سود خالص (EPS) این شرکت‌، صورت سود و زیان آن مورد بررسی قرار گرفته است. میزان درآمدهای شرکت در سال 1402 نسبت به 1401 با رشد بیش از 9 درصدی همراه بوده است. این امر منجر به رشد 48 درصدی سود ناخالص شرکت در دوره مذکور شده است. براساس پیش‌بینی انجام شده سود ناخالص شرکت در سال 1403 بیش از 42 درصد افزایش خواهد یافت. همچنین سود خالص 12.3 هزار میلیارد تومانی برای سال 1403 پیش‌بینی شده که نسبت به سال 1402 افزایش 30 درصدی دارد. شرکت احتمالا در پایان سال 1403، 864 تومان به ازای هر سهم سود شناسایی کند.

حاشیه سود پتروشیمی بوعلی چقدر است؟

حاشیه سود ناخالص بوعلی در سال 1402 نسبت به سال‌ قبل‌تر رشد محسوسی داشته است. احتمالا این حاشیه سود در سال 1403 نیز محفوظ خواهد ماند. در تحلیل بنیادی بوعلی، در سودهای عملیاتی و خالص براساس پیش‌بینی‌ها کاهش اندکی در سال 1403 نسبت به 1402 ایجاد خواهد شد که علت هم رشد هزینه‌های فروش و اداری و عمومی و هزینه‌های مالی است.

نسبت‌های مالی در تحلیل بنیادی بوعلی

P/E ttm پتروشیمی بوعلی در پایان سال مالی 1402 برابر با 7.8 بوده است. همچنین P/S ttm این سهم در تاریخ مذکور 1.51 محاسبه شده است. در ادامه روند این دو نسبت مهم مالی از ابتدای سال 1400 تا پایان 1402 آورده شده است.

محاسبه EPS و P/E تحلیلی منتهی به سال مالی 1403

برای تحلیل بنیادی بوعلی قیمت نفتا در سال 1403، 573 دلار بر تن، بنزن داخلی 974 دلار بر تن و پارازایلین داخلی 978 دلار بر تن در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است که نرخ نفتای مصرفی شرکت برابر با آخرین نرخ اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده است.

همچنین اگر نرخ افزایش حقوق و دستمزد در این سال 30 درصد و میانگین دلار، 50 هزار تومان در نظر گرفته شود، EPS تحلیلی یا همان سود خالص بوعلی به ازای هر سهم 8٬641 ریال برآورد می‌شود. برای ارزش‌گذاری از طریق نسبت P/E فوروارد در تحلیل بوعلی، قیمت روز این سهم در تاریخ 10/04/1403 در سایت TSETMC (62٬790 ریال) تقسیم بر EPS آن 7.2 محاسبه شده است. این در حالی است که در تاریخ مذکور P/Ettm  سهم برابر با 8.8 محاسبه شده است.

طبق صورت سود و زیان منتشرشده بوعلی در سامانه کدال، در حال حاضر سرمایه فعلی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا ۱٬۴۳۵ میلیارد تومان است. سود هر سهم پتروشیمی بوعلی در گزارش حسابرسی‌شده برای سال مالی 1402 معادل 6٬۶32 ریال است. در نمودار ذیل روند سود پایه هر سهم از سال 1399 آورده شده است.

 لازم به ذکر است که مجمع بوعلی براساس اعلام شرکت در تاریخ 11 تیرماه 1403 راس ساعت 9 صبح برگزار خواهد شد که یکی از اهداف تشکیل مجمع عادی سالیانه شرکت‌ها تعیین میزان سود تقسیمی میان سهامداران است. 

• مقاله پیشنهادی: آموزش تحلیل بنیادی

روند قیمتی سهام بوعلی

۱۲ درصد از سهام شرکت پتروشیمی بوعلی سینا در تاریخ 19/۰۹/1399 برای اولین بار در بورس اوراق بهادار عرضه شد. قیمت سهام بوعلی به‌طور پیوسته تا اوایل اردیبهشت 1403 روند صعودی در پیش داشت، پس از آن قیمت سهم طی یک روند نزولی تا اواخر خرداد 1403 به 55982 ریال کاهش یافت. در حال حاضر (10/04/1403) قیمت سهام این شرکت 62٬790 ریال و ارزش بازار آن 90٬103 میلیارد تومان است.

---

سوالات متداول