تحلیل بنیادی سهم تپکو در بورس؛ شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو
در این مقاله به تحلیل سهم تپکو در بورس به‌عنوان یکی از شرکت‌های تولید تجهیزات سنگین پرداخته شده است. شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو در تاریخ 1351/11/21 با مشارکت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تاسیس شد. بهره‌برداری اولیه از کارخانه از اوایل سال 1354 آغاز شد. نام این شرکت در تاریخ 1382/12/05 به‌عنوان سیصد و هفتاد و ششمین شرکت پذیرفته شده در بورس با نماد تپکو درج شد و در سال 1385 به فرابورس منتقل شد. این مقاله به بررسی عملکرد شرکت و تحلیل بنیادی تپکو پرداخته است.
- مقاله‌ی پیشنهادی جهت یادگیری بیشتر تحلیل بنیادی: مقاله تحلیل بنیادی چیست؟
موضوع فعالیت شرکت
این شرکت اولین و بزرگترین سازنده تجهیزات سنگین در ایران و خاورمیانه است. بیشترین تولیدات این شرکت مربوط به ماشین‌آلات کشاورزی و تجهیزات سنگین است، علاوه بر این موارد، هپکو انواع کامیون، لیفتراک، واگن، جرثقیل، تجهیزات صنایع فولاد و مس، تجهیزات صنعت نفت، تجهیزات صنعت گاز، تجهیزات بندرها، فناوری هسته‌ای و… را نیز تولید می‌کند.
موضوع فعالیت اصلی شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو در تحلیل تپکو به شرح زیر است:
- طراحی، تولید و ساخت و مونتاژ ماشین‌آلات سنگین ویژه فعالیتهای راه‌سازی، کشاورزی و صنعتی
- طراحی و ساخت تجهیزات مجموعه‌های صنعتی صنایع فلزی فولاد نیروگاهی، ماشین‌سازی، نفت، گاز و پتروشیمی
جایگاه در صعنت
ماشین‌های سنگین صنعتی تجهیزاتی قدرتمند، بزرگ مقیاس و مستحکم هستند که با ویژگی‌های برجسته‌ای مانند حمل بارهای سنگین، اجرای عملیات پیچیده و تحمل شرایط کاری سخت شناخته می‌شوند. کاربرد آن‌ها معطوف به طیف گسترده‌ای از پروژه‌های عمرانی و صنعتی است. امروزه زمینه‌های گوناگونی مانند ساخت‌وساز، تولیدات صنعتی، حمل و نقل، کشاورزی و معادن به لطف این ماشین‌ها به بهره‌وری قابل توجهی دست یافته است.
صنعت تولید ماشین‌آلات سنگین راه‌سازی و معدنی و خدمات شهری، صنعتی است که با حجم تعداد تولید کم و پیچیدگی بالا و پایین بودن تیراژ، توسعه زنجیره تامین داخلی را با مشکل مواجه می‌سازد. با این وجود، این صنعت جزء صنایع مادر و استراتژیک برای کشورهای مختلف جهان محسوب می‌شود. باتوجه به اینکه تا سال‌ها هپکو تنها تولیدکننده ماشین‌آلات سنگین در صنعت مربوطه بوده است از مهم‌ترین و بزرگترین شرکت‌های تولیدی این صنعت به حساب می‌آید.
باتوجه به نقش موثر ایران در کریدور حمل و نقل منطقه‌ای، طرح‌های توسعه راه‌های زمینی و ریلی و آبراهه‌ها همواره در برنامه‌های توسعه کشور لحاظ شده است. به دلیل تحقق این برنامه‌ها، صنعت ماشین‌آلات راه‌سازی با فرصت‌هایی برای تجهیز و ارتقاء مواجه است. به همین ترتیب، هدف‌گذاری‌های صورت‌گرفته در برنامه‌های پنج‌ساله و در سند چشم‌انداز توسعه کشور در بخش راه‌سازی و معدن که در شرایط فعلی از درجه مکانیزاسیون پایینی برخوردار است، افزایش اهمیت، لزوم توجه و تمرکز در حوزه ماشین‌آلات راه‌سازی را نشان می‌دهد.
سرمایه و ترکیب سهامداران سهم تپکو
سرمایه شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو در بدو تاسیس مبلغ 30 میلیون ریال بوده است. از ابتدای تاسیس تاکنون این شرکت 12 مرحله افزایش سرمایه داشته است که در اسفند 1392 به مبلغ 2,336 میلیارد ریال رسید و سپس آخرین افزایش سرمایه، در سال 1397 از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها سرمایه شرکت را به مبلغ 21,121,894 میلیون ریال رساند.
در تصویر زیر سهامداران بالای یک درصد در تحلیل بنیادی تپکو به نمایش گذاشته شده است. سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین سهامدار عادی، مالکیت ۵۲.۲6 درصد از سهام این شرکت را در اختیار دارد.
لیست سهامداران تلفیقی تپکو که دارای سهام بالاتر از 1 درصد هستند در تصویر زیر قابل مشاهده است. برای مشاهده لیست کامل سهامداران عادی و تلفیقی این شرکت می‌توان به تحلیل بنیادی انیگما مراجعه کرد.
انواع محصولات و میزان تولید در تحلیل تپکو
تپکو در دوره نه ماهه منتهی به 1403/09/30، 1440 دستگاه محصول تولید کرده است. در جدول زیر تعداد محصولات شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو در 12 سال اخیر (از سال 1391 تا پایان سال 1402) آمده است. همان‌طور که در جدول مشاهده می‌شود، تولید کل این شرکت در سال 1402 به نسبت سال 1401، نزدیک به 41 درصد افزایش یافته است. واحد شمارش محصولات در جدول، بر مبنای دستگاه است.
| شرح (محصول) | 1402 | 1401 | 1400 | 1399 | 1398 | 1397 | 1396 | 1395 | 1394 | 1393 | 1392 | 1391 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بلدوزرها | 36 | 6 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 5 |
| لودرها | 62 | 87 | 15 | – | 1 | 7 | – | 42 | 145 | 44 | 38 | 121 |
| بیل‌ها | 43 | 31 | 20 | 1 | – | 1 | – | 1 | 10 | 10 | 9 | 23 |
| گریدر | 27 | 45 | – | – | – | 5 | 5 | 10 | 44 | 2 | 9 | 10 |
| غلتک‌ها | 134 | 24 | 20 | 47 | 38 | 37 | 60 | 80 | 71 | 75 | 216 | 312 |
| اسکریپر | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 15 | – | – |
| تراکتور | – | – | – | – | 11 | 21 | – | – | – | 2 | – | – |
| بکهولودر | – | – | – | – | – | – | – | 1 | 59 | 23 | 21 | 62 |
| کمپکتور | – | – | – | 3 | 2 | – | – | 7 | 13 | – | – | – |
| اسکید لودر | – | 7 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – |
| تراک‌ها | 42 | 25 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – |
| دامپتراک‌ها | 24 | 1 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – |
| سایر (ترانسپورتر و مینی غلتک) | – | 35 | 58 | – | 1 | 5 | 10 | – | 18 | – | – | – |
| جمع | 368 | 261 | 113 | 51 | 53 | 76 | 75 | 141 | 360 | 171 | 293 | 533 |
تحلیل بنیادی سهم تپکو
در بخش‌های بالاتر به معرفی تپکو، موضوع فعالیت، جایگاه در صنعت و ترکیب سهامداران آن پرداخته شد. در بخش‌های بعدی مقاله تولید، فروش، صورت سود و زیان، مقدار EPS و P/E آن ارزیابی می‌شود.
مبلغ و تعداد فروش در تحلیل بنیادی تپکو
محصولات شرکت بر اساس دو روش قبول سفارش تولید ویژه یا فروش بر اساس پیش‌بینی تقاضا بازار و بر اساس سیاست شرکت مبتنی بر حضور جدی و پررنگ بازار ماشین‌آلات راه‌سازی و معدنی انجام می‌شوند. بر اساس گزارش نه ماهه تپکو منتهی به تاریخ 1403/09/30، این شرکت در این مدت 180 دستگاه به مبلغ 461 میلیارد تومان فروش داشته است. در جدول زیر تعداد فروش محصولات شرکت تپکو در چهار سال از 1399 تا 1402 نمایش داده شده است. تعداد محصولات ذکر شده با واحد دستگاه محاسبه شده است.
| محصول | سال 1399 | سال 1400 | سال 1401 | سال 1402 |
|---|---|---|---|---|
| لودر | – | 8 | 86 | 71 |
| غلتک | 16 | 10 | 21 | 93 |
| بیل | 1 | 13 | 31 | 41 |
| گریدر | – | – | 45 | 25 |
| تراک معدنی | – | – | 25 | 10 |
| بلدوزر | – | – | 6 | 9 |
| دامپتراک | – | – | 1 | 2 |
| ترانسپوتر | – | 12 | – | – |
| محصولات مینی قطعات | 27 | 46 | 35 | – |
| تراکتور | 14 | 2 | – | |
| جمع | 58 | 89 | 252 | 251 |
فروش تپکو در دوره نه ماهه منتهی به 1403/09/30 برابر با 4,615 میلیارد تومان بوده است. مبلغ فروش محصولات این شرکت بر اساس در سال‌های 1399 تا 1402 در جدول زیر قابل مشاهده است.
| محصول | سال 1399 | سال 1400 | سال 1401 | سال 1402 |
|---|---|---|---|---|
| لودر | – | 25 | 267 | 340 |
| غلتک | 14 | 16 | 47 | 126 |
| بیل | 0.36 | 49 | 149 | 294 |
| گریدر | – | – | 190 | 145 |
| تراک معدنی | – | – | 133 | 105 |
| بلدوزر | – | – | 56 | 148 |
| دامپتراک | – | – | 37 | 75 |
| ترانسپوتر | 7 | – | – | |
| محصولات مینی قطعات | 1 | 5 | 9 | – |
| قطعات ماشین آلات | 45 | 103 | 117 | – |
| درآمد | 11 | 47 | 122 | – |
| برگشت از فروش | 2 | 12 | 10 | – |
| تراکتور | 2 | 2 | – | |
| جمع | 73.36 | 240 | 1,119 | 1,236 |
لازم به ذکر است نرخ فروش انواع محصولات و همچنین توزیع آن‌ها بر اساس سیاست‌های اتخاذ شده توسط هیئت مدیره شرکت تعیین می‌شود.
مقایسه تولید و فروش سهم تپکو
در نمودار زیر به مقایسه تعداد تولید و فروش تپکو در 4 سال گذشته پرداخته شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود، تولیدات شرکت در این چهار سال صعودی و رو به افزایش بوده است.
بهای تمام شده شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو
بهای تمام شده تپکو شامل هزینه‌های سربار ساخت، دستمزد مستقیم و مواد اولیه مستقیم است. مقدار بهای تمام شده این شرکت در دوره 9 ماهه منتهی به 1403/09/30 برابر با 4,274 میلیارد تومان بوده است. همچنین بهای تمام شده این شرکت در سال مالی گذشته، منتهی به 1402/12/29 برابر با 1,801 میلیارد تومان بوده است.
صورت سود و زیان در تحلیل سهم تپکو
در این بخش به بررسی صورت سود و زیان شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو پرداخته می‌شود. صورت سود و زیان یکی از صورت‌های مالی مهم است که نتیجه فعالیتهای مالی یک واحد اقتصادی را طی یک دوره مالی نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، صورت سود و زیان بیان‌گر نتایج عملیات و فعالیتهای شرکت طی یک دوره مالی را نشان می‌دهد.
در تصویر زیر، صورت سود و زیان نماد تپکو قابل مشاهده است. طبق تصویر، سود خالص به ازای هر سهم (EPS) شرکت در سال مالی منتهی به 1402/12/29، 41 ریال بوده است و در دوره نه ماهه منتهی به 1403/09/30 برابر با 167 ریال محاسبه شده است.
برای یادگیری نحوه پیش‌بینی صورت سود و زیان تمامی شرکت‌ها و محاسبه EPS تحلیلی، مقاله آموزش تحلیل بنیادی پیشنهاد می‌شود.
حاشیه سود تپکو چقدر است؟
حاشیه سود فاکتور مهمی در ارزیابی و بررسی میزان سوددهی یک شرکت است. حاشیه سود ناخالص تپکو در دوره 9 ماهه منتهی به 1403/09/30، 7 درصد و حاشیه سود خالص آن نیز 8 درصد محاسبه شده است. جدول زیر به بررسی حاشیه سود خالص و حاشیه سود ناخالص این شرکت در سال‌های 1399 تا 1402 پرداخته است.
| 1399 | 1400 | 1401 | 1402 | |
| حاشیه سود ناخالص | 30% | 13% | 7% | 9% |
| حاشیه سود خالص | 0% | 0% | 1% | 4% |
طبق تصمیمات آخرین مجمع عمومی سالیانه این شرکت که در تاریخ 1403/04/31 برگزار شد، برای سال مالی 1402، سود نقدی (DPS) تقسیم نشد.
روند قیمتی تپکو
نمودار زیر تغییرات قیمتی سهم تپکو را از ابتدای سال 1399 تا اکنون را نشان می‌دهد. بالاترین قیمت این سهم در تاریخ 16 تیر 1399 مبلغ 5,853 هزار ریال بوده است و ارزش بازار این سهم در تاریخ مذکور ۱۲,۳۵۸ میلیارد تومان بود. طبق اطلاعات موجود در سایت tsetmc.com در تاریخ نگارش این مقاله مورخ 1403/12/13 قیمت سهام تپکو برابر 1,923 ریال با ارزش بازار 3,973 میلیارد تومان است.
