مزایا و روش‌های خرید طلا در بورس
خرید طلا یکی از محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری در ایران است. پیش‌تر افراد برای سرمایه‌گذاری در این دارایی، طلای فیزیکی یا سکه خریداری می‌کردند. تمایل افراد به سرمایه‌گذاری در این نوع دارایی و ریسک نگهداری آن، منجر به توسعه بازارهای مالی و امکان سرمایه‌گذاری از طریق خرید طلا در بازار بورس فراهم شد. به مرور خرید به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری به ابزاری پرطرفدار تبدیل شد. در این مطلب به بررسی روش‌های خرید کالاهای مبتنی بر طلا در بورس طلا و مزایای آن پرداخته شده است.
سرمایه‌گذاری از طریق خرید طلا
خرید طلا یکی از راه‌های مطمئن و کم‌ریسک سرمایه‌گذاری در کشور است که طرفداران زیادی دارد. با خرید طلا می‌توان علاوه بر حفظ سرمایه در برابر تورم، با گذر زمان سود مناسبی نیز کسب کرد. همچنین علاوه بر سرمایه گذاری در بورس خرید طلا می‌تواند راهکاری برای تنوع پورتفوی سرمایه‌گذاری باشد. این اقدام به کاهش ریسک سبد سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
عموما خرید طلا و سکه به عنوان یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری، نیاز به افق زمانی بلندمدت دارد تا بتوان از این طریق سود خوبی کسب کرد. اما باتوجه به نوسانات ارز در کشور در کوتاه‌مدت نیز می‌توان سود مناسبی کسب کرد. در کنار مزایایی که خرید طلا دارد می‌توان به معایبی همچون، ریسک نگهداری طلای فیزیکی اشاره کرد. برای حل این مشکل می‌توان به خرید طلا در بورس پرداخت.
روش‌های خرید طلا در بورس
روش‌های مختلفی برای خرید طلا از بورس وجود دارد:
- گواهی سپرده سکه طلا
- گواهی سپرده شمش طلا
- صندوق‌های کالایی با پشتوانه طلا
- قرارداد آتی صندوق طلا
- قرارداد اختیار معامله سکه طلا (آپشن)
روش اول: گواهی سپرده سکه طلا
گواهی سپرده سکه یا به عبارت دیگر «قبض انبار» اوراق بهاداری است که به خریدار این گواهی اجازه می‌دهد تا سکه‌های خود را از خزانه بانک مربوطه تحویل بگیرد یا این گواهی را به عنوان سهام نگه دارد و با افزایش قیمت نماد آن، گواهی سپرده سکه خود را بفروشد. ارزش هر برگه گواهی سپرده طلا برابر 0.01 یک سکه طلا است. برای تحویل یک سکه تمام بهار آزادی باید 100 گواهی سپرده خریداری شود. هر نماد گواهی سپرده سکه دارای یک تاریخ سررسید است. خریدار می‌تواند سکه را بلافاصله تحویل بگیرد یا این اوراق را تا سررسید نگهداری کند. اگر تاریخ سررسید نماد سکه تمام شده باشد و دارنده این گواهی سپرده سکه آن را نفروخته باشد، مطابق قوانین، باید سکه‌های خود را تحویل بگیرد. اما معمولا یک نماد جدید با سررسید جدید تعریف می‌شود و این نماد به نماد بعدی با سررسید جدید منتقل می‌شود.
نمادهای گواهی سپرده سکه برای خرید طلا در بورس
نمادهایی که در حال حاضر برای خرید طلا در بورس معامله می‌شوند به شرح زیر است:
- سكه۰۳۱۲پ۰۱: سكه تمام بهار طرح جدید ۰۳۱۲ – بانک رفاه
- سكه۰۰۱۲پ۰۴: سكه تمام بهار طرح جدید ۰۱۱۰ – بانک صادرات
- سكه۰۱۱۲پ۰۳: سكه تمام بهار طرح جدید ۰۱۱۲ – بانک سامان
- سكه۰۲۱۱پ۰۲: سكه تمام بهار طرح جدید ۰۲۱۱ – بانک ملت
- سكه۰۱۱۱پ۰۵: سکه تمام بهار طرح جدید ۰۱۱۱ – بانک آینده
با توجه به موارد فوق، ۴ رقم سمت راست به معنای تاریخ سررسید گواهی سپرده سکه، «پ» به معنای پیوستگی معاملات و دو رقم سمت چپ کد خزانه (انبار) درج شده است.
برای مثال، نماد سكه ۰۰۱۱پ۰۲ به معنای سكه یک‌روزه بانک ملت است که معاملات آن به‌صورت پیوسته انجام می‌شود و تاریخ سررسید آن برای برج ۱۱ (بهمن ماه) سال ۱۴۰۰ است. این نمادها نشان‌دهنده جزئیات مختلفی از نوع و تاریخ معاملات گواهی سپرده سکه هستند.
نکات مهم برای خرید گواهی سپرده سکه
ساعت معامله: پیش‌گشایش معاملات گواهی سپرده سکه طلا و صندوق‌های کالایی سکه طلا از ساعت ۱۱:۳۰ آغاز می‌شود و زمان حراج پیوسته نیز از ساعت ۱۲ تا ۱۵ است.
حداقل خرید: برای خرید گواهی سپرده سکه، خریداران باید حداقل یک سکه یا ۱۰ سهم گواهی سپرده سکه را خریداری کنند.
کد معاملاتی: برای خرید گواهی سپرده سکه، داشتن کد بورس سهام کافی است.
نوسانات قیمتی: نوسانات قیمتی بین بازه ۵- و ۵+ درصد است.
روش دوم: گواهی سپرده شمش طلا
گواهی سپرده شمش طلا عملکرد مشابه با گواهی سپرده سکه دارد، با این تفاوت که با خرید تعداد کافی از این گواهی، افراد می‌توانند به جای سکه طلا، یک شمش طلای حدودا یک کیلوگرمی را تحویل بگیرند. هر برگه گواهی سپرده شمش طلا برابر با ۱۰۰ سوت یا ۰.۱ گرم شمش طلا با عیار 995 است. برای تحویل فیزیکی شمش طلا باید حداقل ۱۱ هزار واحد از این گواهی را خریداری کرد. گواهی سپرده کالایی شمش طلا با نماد «CD1G0B0001» معامله می‌شود و ساعات معاملاتی آن از روز شنبه تا پنجشنبه ساعت 12 الی 15 است. این نماد در بازه‌ی ۵ درصدی نوسان می‌کند.
اشخاص برای خرید طلا در بورس و همچنین خرید و فروش گواهی سپرده شمش طلا باید کد معاملاتی بازارهای مالی (کد مشتقه) داشته باشند. همچنین اگر کد بازار فیزیکی بورس کالا را دارند، باید مطمئن شوند که هر دو کد مذکور متعلق به یک کارگزاری هستند. لازم به ذکر است که هر فرد حقیقی حداکثر می‌تواند ۵۰۰ هزار گواهی سپرده کالایی را بخرد که معادل ۵۰ عدد شمش طلا است.
آموزش خرید طلا در بورس از طریق گواهی سپرده شمش
مراحل خرید گواهی سپرده شمش طلا به شرح زیر است:
- احراز هویت سجام
- دریافت کد بورس کالا
- واریز وجه به میزان سفارش به حساب کارگزاری
- ارسال سفارش از مشتری به کارگزاری
- ثبت سفارش توسط کارگزاری به میزان درخواست مشتری
- تطبیق سفارش
- تسویه وجوه معامله
باید توجه کرد، در صورتی که شخصی تصمیم به دریافت شمش طلای فیزیکی را دارد باید هزینه انبارداری را تا روز تحویل شمش به حساب کارگزار خود واریز کند. اگر تصمیم به فروش گواهی سپرده شمش طلا پس از افزایش قیمت داشته باشد این هزینه از وجه معامله او کسر خواهد شد. همچنین، معامله‌گرانی که تصمیم به نگهداری گواهی سپرده شمش را در حساب معاملاتی خود دارند، باید هزینه انبارداری را در بازه‌های زمانی اعلام شده واریز کنند تا از جریمه جلوگیری شود.
روش سوم: صندوق سرمایه‌گذاری کالایی با پشتوانه طلا
صندوق طلا یکی از انواع صندوق‌های کالایی قابل معامله در بورس طلا است و عمده سرمایه‌گذاری‌های آن در گواهی سپرده طلا و اوراق مبتنی بر طلا است. این صندوق با پشتوانه طلا، قابلیت پیروی از بازده قیمت سکه طلا را فراهم می‌آورد و واحدهای سرمایه‌گذاری آن در بورس کالای ایران قابل معامله هستند. عملکرد این صندوق به عملکرد سکه طلا وابسته است. بخش عمده منابع صندوق به خرید گواهی سپرده سکه طلا اختصاص می‌یابد، ولی بخشی از منابع صندوق در بازار مشتقه سکه طلای بورس کالا نیز سرمایه‌گذاری می‌شود. دامنه نوسان روزانه صندوق‌های کالایی مبتنی بر طلا مثبت و منفی 10 درصد است. حداقل سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها نیز پانصد هزار تومان است و افراد برای خرید صندوق کالایی، باید کد بورسی و کد معاملاتی داشته باشند.
برای آشنایی بیشتر با این صندوق‌ها مطالعه مقاله صندوق سرمایه گذاری طلا پیشنهاد می‌شود.
روش چهارم: قراردادهای آتی صندوق طلا
تمام قراردادهای آتی از یک کالای پایه مشتق می‌شوند و قراردادهای آتی صندوق طلا نیز این قاعده را دنبال می‌کنند. در این نوع قراردادها، خریدار و فروشنده متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده، ۱۰۰۰ واحد از صندوق سرمایه‌گذاری طلا را با یک قیمت معین خرید و فروش کنند. این تعهدات در یک قرارداد آتی مشخص می‌شوند و هر دو طرف ملزم به اجرای قرارداد در زمان تعیین‌شده هستند. حداقل سرمایه برای ورود به بازار آتی صندوق طلا برابر با یک وجه تضمین (حدود ۲ میلیون تومان) است.
ماهیت تعهدی بازار آتی این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که حتی با کاهش قیمت طلا هم بتوانند سود کسب کنند، این امر در دیگر روش‌ها ممکن نیست. همچنین سرمایه‌گذاران برای شرکت در معاملات بازار آتی، کل ارزش معامله را پرداخت نمی‌کنند و می‌توانند با در اختیار داشتن درصدی از سرمایه مورد نیاز، برای معامله در این بازار اقدام و سود چند برابر سرمایه اولیه خود کسب کنند.
روش پنجم: قرارداد اختیار معامله سکه طلا یا آتی طلا
اختیار معامله، قراردادی است که در آن خریدار مقدار مشخصی از دارایی پایه را با مبلغ مشخصی در آینده از فروشنده خریداری می‌کند. در زمان عقد قرارداد اختیار معامله مواردی مانند نوع اختیار، زمان سررسید، قیمت اعمال و قیمت اختیار مشخص می‌شوند.
در قرارداد اختیار معامله سکه طلا نیز این حق به خریدار داده می‌شود که در روز سررسید قرارداد، سکه طلا را خریداری کرده یا بفروشد. فروشنده نیز موظف به اجرای قرارداد است و در صورت تمایل خریدار، سکه طلا را از او می‌خرد یا به او می‌فروشد. دامنه مشخصی برای کف و سقف قیمت سکه در آینده در نظر گرفته می‌شود و معاملات مورد نظر در این دامنه صورت می‌گیرد.
تفاوت اوراق آتی و اختیار معامله این است که طرف خریدار اختیار معامله، ملزم به اعمال قرارداد نیست و تنها حق اعمال آن را دارد. در حالی که در قراردادهای آتی، هر دو طرف خریدار و فروشنده، متعهد به معامله دارایی پایه در زمان سررسید هستند.
مزایای خرید طلا در بورس
خرید طلا در بورس به عنوان یک فرصت سرمایه‌گذاری دارای مزایای زیادی است، تعدادی از این مزایا عبارت‌اند از:
- کاهش خطرات ناشی از نگهداری طلای فیزیکی
- کاهش مالیات بر ارزش افزوده و کارمزد نسبت به خرید فیزیکی طلا
- خرید و فروش آسان و غیرحضوری طلا و سکه با استفاده از سامانه‌های معاملاتی آنلاین
- امکان خرید طلا در بورس با سرمایه اولیه اندک
- میزان نقدشوندگی بالا
- عدم نگرانی از تقلبی بودن
کلام آخر
همان‌طور که در این مقاله مطرح شد امکان خرید طلا، سکه و شمش در بورس وجود دارد. خرید طلا در بورس دارای مزایای زیادی نسبت به خرید فیزیکی این فلزات گران‌بها دارد. افراد می‌توانند به راحتی از طریق سامانه‌های معاملاتی و پرداخت کارمزد کمتر نسبت به خرید طلا و سکه در بورس اقدام کنند.
