تحلیل صنعت قند و شکر؛ بازار جهانی شکر، قیمت‌ها و بورس ایران

تحلیل صنعت قند و شکر نشان می‌دهد بازار جهانی شکر در سال پایه ۲۰۲۴ از تعادل شکننده به سمت کسری در فصل ۲۰۲۴/۲۵ حرکت کرد و قیمت جهانی شکر را در سطوحی بالاتر از میانگین‌های اخیر نگه داشت. تمرکز صادرات در چند کشور و تداوم محدودیت‌های هند ریسک عرضه را افزایش داد و حساسیت بازار را تشدید کرد. در ایران شکاف میان ظرفیت تولید و تقاضا بخشی از تامین را به واردات وابسته نگه داشت و اثر سیاست‌های قیمتی و ارزی را بر زنجیره قند و شکر پررنگ کرد. در بورس ایران این صنعت با اندازه‌ای کوچک اما سیاست‌پذیر عموما هم‌مسیر با شاخص کل بورس حرکت کرد و به نوسان قیمت جهانی شکر واکنش نشان داد.

تاريخچه جهاني صنعت قند و شكر

دانش بلورسازي شكر از نيشكر در شبه‌قاره هند شكل گرفت و از طريق ايران و جهان اسلامي به مديترانه رسيد و سپس با توسعه كشت در مستعمرات اروپايي، توليد صنعتي در كارائيب و آمريكاي لاتين شكل گرفت و تجارت جهانی شكر را بنيان گذاشت. در اروپا كشف قند در چغندر توسط مارگراف در ۱۷۴۷ و راه‌اندازي نخستين كارخانه قند چغندري توسط آخارد در ۱۸۰۱ نقطه عطفي ساخت و صنعت را به يك نظام دو منبعي نيشكر چغندر بدل كرد و موازنه عرضه جهاني را بازتعريف كرد.

جايگاه ايران در صنعت قند و شكر جهان

ايران با پيشينه بيش از ۱۳۰ سال، تركيب توليد از چغندرقند و نيشكر را در اختيار دارد و با ۳۸ كارخانه فعال شامل ۲۹ واحد چغندري و ۹ مجتمع نيشكري و ظرفيت اسمي حدود ۱۷۴ هزار تن در شبانه‌روز در ميانه جدول توليدكنندگان ايستاده و بخش عمده نياز داخلي را تامين می‌كند و بقيه را وارد مي‌كند. در سال پايه ۲۰۲۴، توليد ساليانه حدود ۱.۵ تا ۱.۶ ميليون تن ثبت شد، نياز كشور حدود ۲.۲ تا ۲.۳ ميليون تن برآورد شد و واردات حدود ۰.۷ ميليون تن نقش مكمل ايفا كرد و قيمت مصوب ۱۴۰۴ نيز ۴۶۳۰۰ تومان درب كارخانه و ۵۹ هزار تومان براي مصرف‌كننده اعلام شد و حساسيت صنعت به سياست‌های قيمتی و ارزی را برجسته كرد.

توليد قند و شكر چگونه انجام می‌شود؟

توليد قند و شكر در يك زنجيره ثابت از دريافت ماده اوليه تا بسته‌بندي پيش مي‌رود: وزن‌كشی و نمونه‌گيری انجام مي‌شود، ريشه چغندر يا ساقه نيشكر شسته می‌شود، قند خام با استخراج به‌دست مي‌آيد، شيره با آهك و تصفيه پاك مي‌شود، در تبخير غليظ مي‌شود، در ديگ خلا بلور تشكيل مي‌دهد، بلورها در سانتريفيوژ از ملاس جدا مي‌شوند و پس از خشك‌كردن و دانه‌بندي بسته‌بندي مي‌شوند. ملاس، تفاله چغندر و باگاس نيشكر به‌ترتيب در توليد اتانول و خميرمايه، خوراك دام و سوخت بويلر ارزش افزوده ايجاد مي‌كنند.

تولید قند و شکر مانند هر محصول کشاورزی دیگر در ابتدای امر نیاز به کاشت در مزرعه دارد؛ پس از مراحل نگهداری و رسیدگی برای رشد محصول، مرحله برداشت آغاز می‌شود و سپس محصول به کارخانه منتقل می‌شود. چغندرقند یا نیشکر، در بدو ورود به کارخانه در سیلوها نگهداری می‌شوند تا به مرحله وزن‌کشی برسند. در خط تولید نیز به‌ترتیب فرآیند شست‌وشو، عصاره‌گیری، تصفیه و غلیظ‌سازی شربت و کریستال‌سازی اتفاق می‌افتد. درنهایت نیز جداسازی محصولات فرعی و تفاله‌ها مانند ملاس اتفاق می‌افتد و با خشک‌کردن محصول، زمان عرضه قند و شکر به بازار فرا می‌رسد. این فرآیند در تصویر بالا خلاصه شده است.

روش‌های تولید قند و شکر

پیش از این به روش کلی تولید قند و شکر در کارخانه‌ها و خطوط تولید اشاره شد؛ اما از آنجایی که این دو محصول از دو ماده اولیه مجزا، یعنی چغندرقند و نیشکر به دست می‌آیند، تفاوت‌هایی در برخی جزئیات نیز وجود دارد.

• تولید قند و شکر از نیشکر

روش تولید با استفاده از نیشکر بیشتر در مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیر رواج دارد. بدین ترتیب پس از رسیدن محصول، نیشکر به صورت دستی یا ماشینی برداشت می‌شود. سپس با انتقال ساقه‌ها به کارخانه، عصاره آن را می‌گیرند تا آن را به خط تصفیه شیره برسانند.

در مرحله بعدی نوبت به کریستالیزاسیون می‌رسد؛ بدین شکل که بلورهای تشکیل‌شده را وارد دستگاه سانتریفیوژ می‌کنند تا تفاله و ملاس به‌خوبی جدا شوند. باید توجه داشت که ملاس باقی‌مانده خود برای تولید الکل، خوراک دام و سایر مصارف استفاده می‌شوند که منبع درآمدی مجزایی برای تولیدکنندگان به حساب می‌آید. درنهایت نیز نوبت به خشک‌کردن و بسته‌بندی شکر می‌رسد. این نوع شکر می‌تواند به شکل شکر سفید، شکر قهوه‌ای یا شکر خام فرآوری شود.

روش تولید	نیشکر	چغندرقند
آب‌وهوای رشد	گرمسیری	معتدل
زمان لازم برای رشد	1 تا 1.5 سال	6 ماه
فرآیند	فشرده‌سازی	خیساندن در آب داغ
کیفیت ملاس	غنی	کم‌کیفیت
طعم	شیرینی ملایم	شیرینی کم

• تولید قند و شکر از چغندرقند

تولید محصول از ماده اولیه چغندرقند در کل شباهت زیادی به تولید از طریق نیشکر دارد، اما در برخی جزئیات تفاوت‌هایی به چشم می‌خورد.

ازجمله آنکه چغندرقند بیشتر در مناطق معتدل رشد می‌کند و بیشتر در فصل پاییز قابل برداشت است. همچنین این محصول بعد از انتقال به کارخانه به شکل چیپس چغندر درآمده و وارد دستگاه دیفیوزر می‌شود. بدین شکل که محصول با آب داغ خیسانده می‌شوند تا قند آن بافت گیاهی خارج شود. تفاله گیاهی در این روش نیز به‌عنوان خوراک دام قابل استفاده است.

تصفیه شیره چغندر هم تفاوت‌هایی با نیشکر دارد. در این روش به شیره خام آهک اضافه می‌شود تا ناخالصی‌ها گرفته شوند. در مرحله بعد محلول قندی را وارد دستگاه کریستالیزاسیون می‌کنند تا به بلورهای شکر تبدیل شود. در همین مرحله است که جداسازی ملاس و خشک‌کردن محصول صورت می‌گیرد. درنهایت نیز نوبت به رنگ‌زدایی محصول و عرضه نهایی آن به بازار می‌رسد.

انواع قند و شکر

شاید هر گاه نامی از قند و شکر به میان می‌آید، در وهله نخست قند و شکر سفیدی که روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، به ذهن خطور کند؛ اما قند و شکر هم انواع مختلفی دارند که در ادامه به تفکیک بررسی می‌شوند.

1. شکر خام: شکر خام که رنگ زرد مایل به قهوه‌ای دارد، محصولی است که به طور کامل تصفیه نشده و مقداری ملاس در آن به چشم می‌خورد. این نوع شکر که کمی درشت‌تر از شکر سفید است، بیشتر کاربرد صنعتی دارد و به طور معمول در صنایع شیرینی و نوشیدنی به جای شکر سفید از آن استفاده می‌شود.
2. شکر سفید: حاصل فرآیند و تبدیل چغندرقند و نیشکر که پیش از این به آن پرداخته شد، در واقع همان شکر سفید است که در بیشتر خانه‌ها هم یافت می‌شود. این نوع شکر که ملاس آن به شکل کامل جدا شده، با دانه‌های ریز و درخشان قابل تشخیص و تمییز است. از لحاظ طعم و مزه نیز شیرینی بیشتری نسبت به شکر خام یا انواع دیگر شکر دارد و علاوه بر صنایع، مصارف خانگی را هم می‌توان از دیگر کاربردهای آن دانست.
3. شکر قهوه‌ای: در فرآیند تولید شکر ممکن است بخشی از محصول نهایی حاوی مقدار مشخصی از ملاس باشد. این نوع شکر که بر اساس ملاس موجود در آن رنگی بین زرد تا قهوه‌ای به خود می‌گیرد، به‌عنوان شکر قهوه‌ای شناخته می‌شود. شیرینی این محصول چندان زیاد نیست و با توجه به ملایمتی که دارد، به مزه کارامل نزدیک است. شکر قهوه‌ای مصرف خانگی چندانی ندارد و بیشتر در تهیه برخی کیک‌ها و شیرینی‌های خاص یا سس و مربا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. قند حبه: بسیاری از ایرانیان در کنار نوشیدنی‌هایی مانند چای یا قهوه از قند حبه به‌عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌کنند. این محصول که بیشتر در ایران طرفدار دارد، از شکر سفید و در قالب‌های فشرده تهیه می‌شود.
5. کله قند: گاهی شکر سفید در قالب‌های مخروطی‌شکل که ابعاد بزرگ‌تری نسبت به قند حبه دارند فرم می‌گیرند که از محصول نهایی به‌عنوان کله قند یاد می‌کنند. این نوع قند به خودی خود قابل استفاده نیست و برای استفاده باید خرد شود.
6. قند شکسته: قندی که پس از خردکردن کله قند به دست می‌آید به قند شکسته معروف است. این محصول که فرم و قالب مشخصی ندارد نیز مانند حبه‌قند در بین ایرانیان محبوب است و معمولا در کنار چای صرف می‌شود.
7. قند قهوه‌ای: میزان شیرینی قند حبه و شکسته ممکن است برای برخی افراد زننده باشد و آنها به دنبال طعمی ملایم‌تر و طبیعی‌تر باشند. قند قهوه‌ای که حاوی مقداری ملاس است برای این افراد کاربرد دارد. البته در برخی نوشیدنی‌ها و دسرها نیز از قند قهوه‌ای که به همین رنگ است، استفاده می‌شود.
8. انواع دیگر شکر و قند: در صنعت شکر و قند به‌قدری تنوع وجود دارد که بررسی تک‌تک محصولات به تفکیک امکان‌پذیر نیست. هفت موردی که به آن‌ها اشاره شد پرکابردترین محصول در این صنعت به حساب می‌آیند. با این حال مصرف‌کنندگان ممکن است در بازار با اسامی دیگری مانند شکر پودری، شکر دانه‌درشت، شکر مایع، شکر خرما، شکر استویا و غیره مواجه شوند.

بزرگ‌ترین مناطق تولیدکننده شکر در جهان

میزان تولید شکر در سال زراعی 25-2024 حدود 186 میلیون تن برآورد شده است. بر اساس برآوردهای اولیه برزیل همچنان پیشتاز تولیدکنندگان شکر در جهان است. این کشور با تولید 40 میلیون تن شکر در این سال سهم 21.5 درصدی را به خود اختصاص داده است.

هند نیز با تولید 34 میلیون تن شکر در سال سهم 18.2 درصدی بازار جهانی شکر دارد. اتحادیه اروپا نیز بر اساس آخرین برآوردها تولید خود را به بیش از 18 میلیون تن رسانده تا سهم حدود 10 درصدی از تولید شکر در جهان داشته باشد. همان‌طور که در نمودار پایین هم مشخص است، 75 درصد تولید شکر جهان تنها در اختیار 10 کشور و منطقه جهان قرار دارد. 

نگاهی به بازار جهانی حاکی از آن است که بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده شکر هم در همین کشورها فعالیت دارند. ازجمله این تولیدکننده‌ها می‌توان به کوزمو در برزیل اشاره کرد که به طور میانگین سالانه 30 میلیون تن شکر به بازار عرضه می‌کند. ایندوسوکار اندونزی، سیگر در اروپا و آمریکا، الکوای خاورمیانه و تاتای هند دیگر تولیدکنندگان بزرگ در صنعت قند و شکر شناخته می‌شوند.

بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان شکر در جهان

هندوستان که پس از برزیل دومین کشور بزرگ تولیدکننده شکر شناخته می‌شود، با 28 میلیون تن، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده شکر در جهان تا پایان سال 2024 شناخته می‌شود. دولت این کشور که با تهدید کاهش تولید نیشکر مواجه است، در دو سال گذشته صادرات این محصول را ممنوع کرد. تصمیمی که با توجه به پیش‌بینی کاهش تولید برزیل، ممکن است قیمت شکر در بازار جهانی را بالا ببرد.

کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز درمجموع سالانه 17 میلیون تن شکر مصرف می‌کنند تا در رتبه دوم بزرگ‌ترین مصرف‌کننده شکر قرار بگیرند. چین، آمریکا و برزیل نیز در رتبه‌‌های سوم تا پنجم مصرف قرار دارند.

تحلیل صنعت قند و شکر در جهان

پیش‌بینی سازمان‌ها و ارگان‌های جهانی و بین‌المللی، ازجمله وزارت کشاورزی آمریکا چشم‌انداز تولید جهانی شکر در فصل زراعی 25-2024 را بیش از 186 میلیون تن تخمین زده است. همچنین فائو پیش‌بینی کرده است که مصرف جهانی شکر در این سال روند افزایشی خود را حفظ کند و به بالاتر از 177 میلیون تن برسد. همچنین، میزان مصرف در پایان سال 2024 حدود 176 میلیون تن برآورد شده است.

نگاهی به روند تولید و مصرف شکر در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که مقدار تولید از 162.2 میلیون تن در سال 2010 به 186 میلیون تن در آخرین سال میلادی رسیده است. چشم‌انداز تولید برای سال 2030، 188 میلیون تن تخمین زده می‌شود. البته رکورد این صنعت به سال 2017 بازمی‌گردد که 194.2 میلیون تن شکر در جهان تولید شد.

مصرف جهانی شکر نیز در این سال‌ها روند افزایشی خود را حفظ کرده در بازه مورد بررسی از 152 میلیون تن به 176 میلیون تن جهش کرده است. برای سال 2030 نیز مصرف 186 میلیون تن برآورد می‌شود.

تجارت جهانی شکر

بر اساس گزارش رسمی USDA/FAS برای فصل ۲۰۲۴/۲۵، برزیل با حدود ۳۴.۸۹ میلیون تن بزرگ‌ترین صادرکننده شکر جهان می‌شود و پس از آن تایلند با ۱۰.۰۰ میلیون تن، هند با ۳.۵۰ میلیون تن، استرالیا با ۲.۷۱۷ میلیون تن، اتحادیه اروپا با ۲.۱۰۶ میلیون تن، گواتمالا با ۱.۲۹۱ میلیون تن، امارات متحده عربی با ۰.۹۴۵ میلیون تن، عربستان سعودی با ۰.۹۰۰ میلیون تن، مکزیک با ۰.۷۶۶ میلیون تن و اوکراین با ۰.۷۳۱ میلیون تن رتبه‌های بعدی را به دست می‌آورند.

در سمت واردات، چین با ۵.۲۰۰ میلیون تن و اندونزی با ۵.۲۰۰ میلیون تن در صدر قرار می‌گیرند و ایالات متحده با ۲.۶۷۱ میلیون تن، هند با ۲.۳۵۰ میلیون تن، امارات متحده عربی با ۲.۲۷۱ میلیون تن، الجزایر با ۲.۲۴۵ میلیون تن، مالزی با ۲.۱۶۴ میلیون تن، عربستان سعودی با ۱.۹۸۰ میلیون تن، اتحادیه اروپا با ۱.۹۵۰ میلیون تن و بنگلادش با ۱.۸۲۰ میلیون تن در جایگاه‌های بعدی قرار می‌گیرند.

قیمت جهانی شکر

با شروع سال 2025، شکر سفید در بازار لندن کار خود را با نرخ 507 دلار در هر تن آغاز کرد. همچنین هر تن شکر خام در بازار نیویورک 424 دلار معامله شد. به جز مقاطعی از ماه دوم میلادی (فوریه) که قیمت جهانی شکر روند رو به رشد گرفت، در سال جاری میلادی قیمت شکر نوسان چندان شدیدی نداشته است.

با این حال همان‌طور که در نمودار هم مشخص است، در سال‌های 2023 و 2024 یک جهش معنادار در قیمت شکر خام و سفید اتفاق افتاد که علت اصلی آن به کاهش تولید در برزیل و هند و البته محدودیت‌های صادراتی کشور آسیایی بازمی‌گردد. به دنبال این اتفاقات، قیمت شکر سفید لندن در ششم نوامبر 2023 به قله تاریخی 763 دلار رسید. در این روز شکر خام نیویورک نیز از 616 دلار عبور کرد. این التهابات که اواخر سال 2023 آغاز شد تا چهارمین ماه سال 2024 ادامه یافت.  

تحلیل صنعت قند و شکر در ایران

صنعت قند و شکر در ایران ریشه‌ای دیرینه دارد و شکل مدرن آن با تاسیس کارخانه قند کهریزک در سال ۱۲۷۴ خورشیدی توسط یک شرکت سهامی بلژیکی آغاز شد؛ کارخانه‌ای که با ظرفیت روزانه حدود ۱۵۰ تن چغندر به‌عنوان نخستین واحد صنعتی قند کشور شناخته شد و نقطه شروع زنجیره صنعتی قند و شکر در ایران به‌حساب آمد.

فعالیت این صنعت امروز نیز ماهیتی فصلی دارد؛ کشت چغندرقند بسته به اقلیم به‌صورت بهاره یا پاییزه انجام می‌شود و بخش مهمی از فرآوری صنعتی در پاییز و زمستان متمرکز می‌شود که توضیح می‌دهد چرا اوج کار کارخانه‌های چغندری در همین بازه شکل می‌گیرد.

جایگاه ایران در زنجیره جهانی با دو منبع خوراک، چغندرقند در اقلیم‌های معتدل کشور و نیشکر در جنوب (به‌ویژه خوزستان) تعریف می‌شود. هر دو مسیر، مجموعه‌ای از محصولات شامل شکر، ملاس و تفاله/باگاس تولید می‌کنند و ملاس در صنایع پایین‌دستی مانند اتانول و خمیرمایه به ارزش افزوده تبدیل می‌شود. این ساختار، نقش صنعت قند و شکر را در امنیت غذایی و پیوندهای بین‌صنعتی برجسته می‌کند.

در حال حاضر 37 کارخانه رسمی در صنعت قند و شکر ایران فعالیت دارند که 28 واحد تولیدی از چغندرقند و 9 واحد از نیشکر به‌عنوان ماده اولیه بهره می‌گیرند. با این حال باید توجه داشت که راندمان کارخانه‌های نیشکر بیش از شرکت‌هایی است که از چغندرقند تغذیه می‌کنند.

به طور معمول 78 درصد تولید این کارخانه‌ها به شکر اختصاص می‌یابد و 12 درصد آن به تفاله خشک، پنج درصد به ملاس و پنج درصد هم به سایر محصولات فرعی تبدیل می‌شود.

بررسی تولید قند و شکر از ابتدای دهه 90 نشان می‌دهد که به طور میانگین در طول این سال‌ها سهم تولید از چغندرقند و نیشکر به‌ترتیب 55 و 45 درصد است.

میزان تولید و مصرف قند و شکر در ایران

ایران با میانگین تولید حدود 1.5 میلیون تن شکر در هر سال در جایگاه هجدهم جهان قرار دارد. این میزان تولید در حالی انجام می‌شود که تقاضای سالانه شکر به طور میانگین در محدوده دو میلیون و 400 هزار تن قرار دارد. از این رو همواره بخشی از نیاز کشور از طریق واردات پاسخ داده می‌شود.

 نگاهی به آمار تجارت شکر نشان می‌دهد که ایران بین سال‌های 1384 تا 1392 بیش از تولید، متکی به واردات محصول بوده است. اما در سال‌های قبل و بعد آن (به جز 1398) کفه تولید بر واردات سنگینی می‌کند.

داده‌های انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران  نیز نمایان‌گر آن است که در دو دهه اخیر، بیشترین میزان واردات شکر مربوط به سال 1385 با رقم 2.5 میلیون تن است. همچنین در سال 1396 میزان تولید شکر برای اولین بار از دو میلیون تن عبور کرد. اما این روند رو به رشد که از سال 1392 آغاز شده بود، در سال 1397 متوقف شد و یک سال پس از آن به زیر یک میلیون تن رسید. با توجه به چنین روندی در عمل نمی‌توان سهمی برای صادرات قند و شکر ایران در نظر گرفت.

قیمت‌گذاری قند و شکر در ایران

نرخ قند و شکر در اقتصاد ایران به شکل دستوری هرساله از سوی دولت اعلام می‌شود. با این حال این نرخ از زمین تا سفره مردم با تغییراتی همراه می‌شود و با توجه به شاخص تورم و سایر متغیرهای موثر بر قیمت نهایی معنای خود را در کف بازار از دست می‌دهد.

با این حال اگر مبنای اصلی قیمت‌ها همان نرخ دستوری در نظر گرفته شود، در سال ۱۴۰۳ بهای این محصول 38 هزار و 500 تومان بوده است. بررسی نسبت قیمت شکر با چغندر در طول یک دهه اخیر نشان می‌دهد که نرخ محصول نهایی به طور میانگین 11 برابر ارزش ماده اولیه تعیین می‌شود.

همچنین در طول این سال‌ها همبستگی بالایی بین نرخ چغندر و گندم وجود داشته و معمولا چغندرقند 21 درصد قیمت خرید تضمینی گندم ارزش‌گذاری می‌شود.

تحلیل صنعت قند و شکر در بازار سرمایه

این گروه از نخستین صنایع غذایی پذیرفته‌شده در بازار سهام ایران به شمار می‌رود و امروز با حضور ۱۸ شرکت، وزنی کوچک اما سیاست‌پذیر در بورس و فرابورس ایجاد می‌کند و رفتار قیمتی آن به سیاست‌های قیمتی و ارزی و مسیر قیمت جهانی شکر وابسته است. ماهیت فصلی تولید نیز باعث می‌شود ریتم فروش و حاشیه سود در صورت‌های مالی فصلی نوسان داشته باشد و تحلیلگر به تقویم کشت و برداشت توجه کند.

ارزش بازار در تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۲۰ نشان می‌دهد تمرکز ارزش در چند نماد بزرگ شکل می‌گیرد و شکاف معنی‌داری میان صدر و ذیل صنعت دیده می‌شود و نقدشوندگی در نمادهای کوچک‌تر شکننده‌تر می‌شود. در همین قاب، نمادهایی مانند قهکمت و قصفها در صدر می‌ایستند و پس از آنها چند نماد میان‌وزن قرار می‌گیرند و باقی شرکت‌ها سهم‌های کوچک‌تری از ارزش تجمیعی صنعت در اختیار می‌گیرند.

بررسی روند شاخص صنعت قند و شکر در سال 1403 نشان می‌دهد که این صنعت عموما هم‌مسیر بازار حرکت می‌کند و در دی با جهش تقاضا از مقاومت ۲۰۰ هزار واحد عبور می‌کند و به حوالی ۲۵۰ هزار واحد نزدیک می‌شود و سپس در بهمن و اسفند وارد فاز اصلاح می‌شود و به محدوده ۲۰۰ هزار واحد بازمی‌گردد. این رفتار، بتای عملیاتی پایین تا میانه را تداعی می‌کند و وابستگی نوسان صنعت به روند کل بازار را تایید می‌کند.

نسبت‌های P/E دوازده‌ماهه در بیشتر شرکت‌ها در بازه ۸ تا ۱۰ واحد قرار می‌گیرد و در برخی شرکت‌ها به دلیل زیان، P/E منفی ثبت می‌شود و در نتیجه میانگین صنعت در انتهای ۱۴۰۳ حوالی ۵.۴۳ واحد محاسبه می‌شود. این پراکندگی، ضرورت تحلیل تکی شرکت‌ها را برجسته می‌کند و اثراتی مانند نرخ‌های مصوب فروش شکر، قیمت خرید ماده اولیه، هزینه انرژی و حمل و موجودی انبار و نیز جهت قیمت جهانی شکر را به  متغیرهای کلیدی سرمایه‌گذاری در این گروه تبدیل می‌کند.

جمع‌بندی

به طور کلی، صنعت قند و شکر در سطح جهانی با کسری محدود و ریسک‌های اقلیمی و سیاستی روبه‌رو می‌شود و در ایران با مدیریت واردات، بهبود بهره‌وری و ثبات سیاست قیمت می‌تواند پایداری سودآوری خود را تقویت کند. برای سرمایه‌گذاران، رصد قیمت جهانی شکر، سیاست صادرات هند، تغییرات هزینه خوراک و تصمیم‌های تنظیمی داخلی متغیرهای کلیدی محسوب می‌شوند. ویژگی بتای پایین تا میانه و نقدشوندگی نامتوازن، تحلیل تکی نمادها و توجه به تقویم تولید را ضروری می‌کند. این چارچوب، مسیر تحلیل صنعت قند و شکر و پیوند آن با بازار جهانی شکر و بورس ایران را شفاف می‌کند.