تحلیل بنیادی خاور «شرکت ایران خودرو دیزل»

شرکت ایران خودرو دیزل (سهامی عام) در سال 1338 در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرانتفاعی تهران به نام گروه صنعتی خاور به ثبت رسید و فعالیت خود را آغاز کرد. این شرکت در سال 1372 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و در حال حاضر نماد معاملاتی «خاور» در بازار اول فرابورس معامله می‌شود. در این مقاله به تحلیل بنیادی خاور از طریق بررسی عملکرد و محاسبه EPS تحلیلی منتهی به سال 1403 این شرکت پرداخته شده است.

• مقاله پیشنهادی برای آشنایی بیشتر با مفاهیم تحلیل بنیادی: تحلیل بنیادی

جایگاه شرکت ایران خودرو دیزل در صنعت

شرکت ایران خودرو دیزل عمدتا در زمینه‌های تولید و فروش و خدمات بعد از فروش انواع کامیو‌ن‌های سبک و سنگین، مینی‌بوس، خودروی سواری ون، اتوبوس و سایر انواع خودروهای شخصی و تجاری فعالیت دارد. این شرکت محصولات خود را در ۷ بخش بازار خودروهای تجاری شامل کامیونت، کامیون کشنده، اتوبوس، مینی بوس ون و پیکاپ عرضه می‌کند بیش از ۲۰ رقیب تجاری ساز از جمله بهمن دیزل، سروش دیزل، سروش دیزل، مینا سایپا دیزل، کاریزان خودرو، گروه ماموت (پیلسان مایان دیما دیزل)، آریا دیزل موتور، آریان پارس موتور پیشرو دیزل آسیا و… در این بازار فعالیت می‌کنند.

در تحلیل بنیادی خاور در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۲ سهم بازار شرکت حدود ۲۷ درصد بوده و در بخش کامیون ۵۵ درصد سهم بازار در بخش اتوبوس ۵۰ درصد و در بخش ون نیز ۸۷ درصد سهم بازار را از آن خود کرده است. مشتریان عمده این شرکت نیز وزارت کشور، وزارت بهداشت شهرداری‌ها، سپاه، ارتش و… هستند.

سهامداران عمده در تحلیل خاور

شرکت ایران خودرو (40.15 درصد)، سرمایه‌گذاری سمند (24.47 درصد)، سرمایه‌گذاری سلیم (3.37 درصد) و حدود 32 درصد سهام شناور خاور را تشکیل می‌دهد. نمودار زیر نشان‌دهنده‌ی سهامداران بالای یک درصد «خاور» به همراه درصد مالکیت آن‌ها است.

با مراجعه به سامانه تحلیل بنیادی انیگما سایر سهامداران بالای یک درصد در تحلیل بنیادی «خاور» قابل مشاهده هستند. اما به طور کلی ترکیب سهامداران خاور نشان می‌دهد که حدود 68 درصد سهم در اختیار سهامداران عمده قرار دارد و شناوری سهم شرکت حدود 32 درصد است.

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی خاور

نمودار زیر مقدار فروش تمامی محصولات شرکت ایران خودرو دیزل برای دور‌های مالی مختلف را نشان می‌دهد. میزان تولید خاور نیز در 12 ماهه منتهی به اسفند 1402، حدود 18 هزار دستگاه بوده است. پیش‌بینی می‌شود تولید محصولات این شرکت در دوره ۱۲ ماهه منتهی به اسفند 1403 نیز همانند سال قبل حدود 18 هزار دستگاه باشد.

در تحلیل بنیادی خاور پیش‌بینی می‌شود که شرکت در دوره ۱۲ ماهه منتهی به آذر سال 1403 حدود 17 میلیون و 330 هزار دستگاه از محصولات خود را به‌فروش برساند.

ضمن اینکه درآمد این شرکت در سال مالی 1402، با افزایش 18 درصدی در مقایسه با سال قبلی به حدود 41 هزار و 700 میلیارد تومان رسیده است.

نحوه قیمت‌گذاری محصولات خاور

خودروهای تجاری این شرکت مشمول قیمت گذاری دستوری می‌شوند. در جدول زیر وضعیت پرداخت‌های به دولت و همچنین مطالبات از دولت مشخص است.

بررسی عملکرد ماهانه در تحلیل بنیادی خاور نیز نشان می‌دهد که میزان تولید و فروش شرکت طی ماه‌های مختلف تغییرات قابل توجهی داشته است. به‌طوری که در فرودین ماه 1403 عملکرد خاور با افت معناداری همراه شد اما در اردیبهشت ماه مجددا چرخه تولید و فروش شرکت رونق گرفت. به‌طوری که خاور در اردیبهشت 1403 حدود دو هزار و 300 میلیارد تومان درآمد داشته است.

ترکیب بهای تمام شده شرکت ایران خودرو دیزل

بررسی ترکیب بهای تمام شده شرکت در 9 ماهه 1402 نشان می‌دهد که مواد مستقیم مصرفی با ثبت رقم 21 هزار میلیارد تومان، سهم 65 درصدی در این ترکیب را داشته است.

این در حالی است که برآوردها از سال مالی 1403 حاکی از آن است که احتمالا در این سال بهای تمام شده شرکت با افزایش 72 درصدی در مقایسه با سال قبلی به حدود 40 هزار و 600 میلیارد تومان برسد.

سربار خاور

در تحلیل بنیادی خاور اقلام سربار شرکت طبق نمودار زیر گزارش شده است. میزان سربار در دوره 9 ماهه 1402، حدود 2,360 میلیارد تومان بوده است. پیش‌بینی می‌شود سربار خاور تا پایان سال مالی 1403 به حدود 4,037 میلیارد تومان برسد.

بررسی صورت سود و زیان خاور

طبق صورت سود و زیان منتشر شده خاور، این شرکت در 9 ماهه منتهی به آذر 1402، حدود 5,320 میلیارد تومان سود خالص ساخته است. در تحلیل بنیادی خاور پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال مالی 1403 مقدار سود خالص این شرکت به حدود 7 هزار و 260 میلیارد تومان برسد. بررسی سود تقسیم شده به‌ازای هر سهم خاور بر اساس آخرین افزایش سرمایه نیز نشان می‌دهد که در سال مالی 1401 میزان این سود به ازای هر سهم حدود 605 ریال است. در ادامه جزئیات صورت سود و زیان خاور در دوره‌های مالی گذشته و پیش‌بینی آن تا پایان سال 1403 نمایش داده شده است.

روند سودآوری در تحلیل بنیادی خاور

همانطور که در گراف زیر مشاهده می‌شود بازده حقوق صاحبان سهام در سال 1401 در محدوده 86 درصد قرار گرفت که در مقایسه با سال قبلی افزایش معناداری داشته است. بازده دارایی‌ها و حاشیه سود خالص نیز در سال 1401 به ترتیب در محدوده 28 و 13 درصد قرار گرفته است. اما این مسیر افزایشی در سال 1402 دوام نیاورد، چرا که در 9 ماهه سال 1402 نسبت‌های سودآوری خاور در مسیری کاهشی قرار گرفتند. برای مثال، بازده حقوق صاحبان سهام در این مدت با کاهشی 38 درصدی در مقایسه با دوره قبلی در محدوده 53 درصد قرار گرفت.

علاوه‌براین، شرکت ایران خودرو دیزل طی سال‌های اخیر مسیر متفاوتی را تجربه کرده و طی سال‌های 1401 و 1402 توانسته از روند زیان‌سازی خارج شود. به طوری که سود انباشته این در سال 1402 به حدود 8 هزار 550 میلیارد تومان رسیده است .

سود مجمع خاور

شرکت در سال‌های مالی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ سودی را میان سهامداران خود تقسیم نکرد. اما در سال مالی 1401 میزان ۱۵.۳ درصد از سود خالص محقق شده را میان سهامداران توزیع کرد. بر این اساس، خاور به ازای هر سهم حدود 120 ریال سود تقسیم کرد.

• پیشنهاد می‌شود در این رابطه گزارش مجمع خاور را در وبسایت انیگما بخوانید.

محاسبه‌ی EPS و P/E تحلیلی منتهی به 1403/12/29

برای محاسبه‌ی نسبت پی به ای خاور، نرخ فروش محصولات شرکت در سال 1403 متناسب با نرخ تورم نسبت به میانگین نرخ‌های فروش سال 1402 شرکت، افزایش داشته است. طبق مفروضات فوق ای پی اس فوروارد در تحلیل بنیادی خاور 651 ریال برآورد شده است.

باتوجه به قیمت سهام این شرکت در زمان نگارش این مقاله (1403/03/26) در سایت http://www.tsetmc.com (2,123 ریال) نسبت P/E فوروارد در تحلیل خاور 3.3 حساب شده است. همچنین میانگین P/E  و EPS تحلیلگران بر مبنای تحلیل و پیش‌بینی مشترکین سایت انیگما است.

• برای یادگیری نحوه انجام تحلیل بنیادی مطالعه مقاله آموزش تحلیل بنیادی پیشنهاد می‌شود.

روند قیمتی در تحلیل خاور

چارت زیر روند قیمتی سهام خاور را از ابتدای سال 1402 تا به امروز نشان می‌دهد. قیمت سهام خاور در تاریخ 1402/02/26 به قیمت (4,403 ریال) رسید. در حال حاضر ارزش بازار این سهم در تاریخ انتشار مقاله 23,69 هزار میلیارد تومان است.

سوالات متداول