روند قیمت سکه در 13 سال گذشته و اثر سیاست‌گذاری بانک مرکزی بر آن
سکه به عنوان یک دارایی امن برای سرمایه‌گذاری همواره مورد توجه بوده است. با توجه به افزایش قیمت این کالا طی سال‌های اخیر و ارزش ذاتی بالای آن، افراد به سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا ترغیب می‌شوند. اما بهتر است که برای سرمایه‌گذاری در آن ابتدا به بررسی روند قیمت سکه در سال‌های متوالی و بازدهی آن در بازههای مختلف پرداخته شود. در این مطلب علاوه بر بررسی آرشیو قیمت سکه، تاثیر سیاست‌گذاری جدید بانک مرکزی در خصوص ضرب سکه جدید بر قیمت آن، مورد بررسی قرار گرفته است.
هدف از سرمایه‌گذاری در طلا و سکه
نگاه عموم مردم به طلا همواره به عنوان یک پشتوانه قوی و جهت حفظ ارزش پول ملی کشور بوده است. سکه طلا از این امر مستثنی نیست. در گذشته با توجه به قدرت خرید مردم، توجه به سکه‌های تمام بهار آزادی بسیار بوده است. با کاهش ارزش پول ملی و افت قدرت خرید، نیم سکه و سکه‌های گرمی بیشتر مورد توجه قرار گرفتند. این امر منجر به افزایش حباب این دو نوع سکه بیش از سکه تمام و نیم سکه است.
به طور کلی کسب بازدهی بیشتر از تورم و نقدشوندگی دارایی دو فاکتور مهم در انتخاب نوع سرمایه گذاری است. یکی از اصلی‌ترین دلایلی که باعث جذب افراد به بازار سکه یا کلا طلا می‌شود این است که سرمایه‌گذاران می‌توانند در بازههای مختلف (سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت یا بلند مدت) به‌عنوان یک پشتوانه مالی برای آینده از این سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند. همچنین از جهت بازدهی، سکه از دیرباز تاکنون جزو برترین سرمایه‌گذاری‌ها بوده است و بازدهی خوبی نصیب سرمایه‌گذاران کرده است. از طرفی این کالا به سادگی و در زمان کوتاه‌تری به پول نقد تبدیل خواهد شد.
عوامل موثر بر روند قیمت سکه
برای درک بیشتر روند سکه و بررسی آرشیو قیمت سکه، لازم است عوامل موثر بر قیمت سکه بررسی شود. به طور کلی رشد قیمت سکه به سه عامل نرخ دلار، نرخ هر انس طلای جهانی و تورم (میزان عرضه و تقاضا) بستگی دارد. فرمول محاسبه قیمت سکه را در ذیل مشاهده می‌کنید:
حق ضرب + (23533/0× قيمت یک دلار (تومان) × قيمت يك انس طلا) = قيمت هر سکه تمام عیار
همان‌طور که در معادله فوق مشاهده می‌کنید اثر قیمت دلار و انس جهانی یکسان به نظر می‌رسد. اما فراموش نشود که عامل سوم و مهم در قیمت‌گذاری سکه، عرضه و تقاضا است که منجر به ایجاد حباب در سکه می‌شود. همان‌طور که می‌دانید ذخایر طلای کشورها محدود است. بنابراین با افزایش تقاضا و کمبود عرضه قیمت این کالا بیشتر از ارزش ذاتی خواهد شد. اما در اواخر دی ماه 1402 که قیمت سکه و نمودار قیمت طلا افزایش محسوسی داشت، محرک افزایش، رشد قیمت دلار بود. زمانی که قیمت دلار افزایش می‌یابد، انتظارات تورمی بیش از قبل می‌شود. بنابراین افراد برای جا نماندن از تورم به خرید کالاهایی چون طلا و سکه روی می‌آوردند. این امر افزایش قیمت‌ها را در پیش دارد.
حباب سکه و تاثیر آن در روند قیمت سکه
اگر بخواهیم به زبان ساده بیان کنیم، اختلاف بین ارزش ذاتی و ارزش بازاری هر کالایی را حباب می‌گویند. اگر ارزش ذاتی کمتر از ارزش بازاری باشد، حباب مثبت و اگر بیشتر باشد حباب منفی ایجاد می‌شود. بنابراین با افزایش حباب سکه در می‌یابیم که اختلالی در عرضه و تقاضا ایجاد شده است. در ذیل فرمول محاسبه حباب سکه آورده شده است:
عدد به دست آمده از فرمول فوق را از قیمت بازاری این کالا کسر و حباب سکه به دست خواهد آمد. در ادامه پیش از بررسی روند قیمت سکه، حق ضرب و سیاست‌های جدید بانک مرکزی بررسی شده است.
- برای آشنایی بیشتر با این مفهوم مطالعه مقاله حباب سکه پیشنهاد می‌شود.
حق ضرب چیست؟
حق ضرب به زبان ساده هزینه تولید یک عدد سکه است که خریداران سکه باید پرداخت کنند. در واقع بانک مرکزی بابت ضرب هر سکه عددی ثابت را به قیمت سکه اضافه می‌کند. این عدد درواقع در درآمدهای بانک مرکزی می‌نشیند.
سیاست جدید بانک مرکزی در خصوص ضرب سکه جدید
از اواسط دی ماه 1402 با حمله تروریستی به گلزار شهدای کرمان، قیمت دلار روند صعودی در پیش گرفت. رشد قیمت دلار در حالی رقم خورد که پیش‌تر بانک مرکزی سیاست تثبیت ارز را در پیش داشت. این امر در شرایطی که سایر متغیرهای اقتصادی ثبات ندارند، عقلایی نیست و واکنش‌های بسیاری در پیش داشت. بنابراین اصطلاح فنر از سوی کارشناسان مطرح شد. بسیاری معتقدند که کنترل قیمت دلار همچون فنری است که روزبه روز فشرده‌تر خواهد شد. بنابراین هرگونه عاملی می‌تواند منجر به واکنش قیمت دلار شود و فنر را رها سازد.
حادثه تروریستی اخیر می‌تواند مصداق این امر باشد. در واقع قیمت دلار از کنترل خارج و فنر اندکی رها شد. به دنبال رشد قیمت دلار، انتظارات تورمی بیش از قبل در ذهن عموم نقش بست. این امر منجر به رشد تقاضا برای طلا و سکه طلا شد. بنابراین عامل اصلی رشد قیمت طلا و سکه در این روزها افزایش قیمت دلار و در پی آن رشد انتظارات تورمی، بود.
بانک مرکزی روز 25 دی ماه 1402 اعلام کرد که قصد ضرب و عرضه سکه جدید بدون تاریخ دارد. اما چرا بدون تاریخ؟ سکه‌های تاریخ‌دار به مرور زمان از ارزش‌شان کاسته می‌شود. برای مثال سکه‌های قبل از ضرب 86، دارای ارزش کمتری هستند. در واقعا به ارزش طلای آن فروخته می‌شوند. احتمالا ضرب سکه بدون تاریخ برای حفظ ارزش در طی زمان است.
تکرار روند گذشته
این تصمیم تداعی‌گر سال 1397 و عرضه سکه از سوی رییس وقت بانک مرکزی، ولی الله سیف بود. در آن زمان ایشان به دنبال التهابات بازار طلا و سکه 60 تن طلا از ذخایر کشور را به سکه تبدیل و عرضه کرد. این کار موقتا از التهاب بازار سکه و طلا کاست. پس از آن قیمت سکه مجددا روند صعودی در پیش گرفت.
روند قیمت سکه امامی در 13 سال گذشته
قیمت سکه امامی از آغاز سال 1398 تا به امروز به صورت سه ماهه استخراج و به بررسی بازدهی 3 ماهه و یکساله سکه امامی پرداخته شده است. سکه از ابتدای سال 89 تا30 آذرماه 1402، بازدهی 10.7 هزار درصدی داشته است. این در حالی است که تورم طی این چند سال حدودا 400 درصد بوده است. در ادامه آرشیو قیمت سکه و نمودار بازدهی سکه امامی نشان داده شده است:
تصویر زیر نیز نمودار سکه بر اساس روند فوق را به‌صورت نمودار نشان می‌دهد. طبق این نمودار مشاهده می‌شود که پس از تصمیم عرضه سکه به بازار از سوی بانک مرکزی در اواخر 96 شاهد رشد در نمودار قیمت سکه هستیم.
سرمایه‌گذاری در بورس بهتر است یا سکه؟
با مشاهده روند قیمت سکه می‌توان گفت، اگرچه سرمایه‌گذاری در بازار طلا و ارز همواره به علت بازدهی‌های بالا که ماحصل تورم در کشور است، همواره مورد توجه بوده است. اما در این بازارها تنها از رشد ارزش کالا طی مدت زمانی می‌توان سود کسب کرد، ضمن آن‌که ریسک نگهداری و سرمایه‌گذاری در آن بیشتر از سرمایه‌گذاری در سهام است.
ولی در بازار سهام علاوه بر رشد ارزش سهام و سایر اوراق، سالانه سودی بر اساس عملکرد شرکت‌ها نصیب سهامداران خواهد شد. بنابراین انتخاب سهام مناسب با در نظر گرفتن فاکتورهای بنیادی بسیار حائز اهمیت است. چرا که بسیاری از افراد با مدیریت صحیح در بازار سهام به سودهای بسیار بیشتر از بازارهای موازی رسیدند. البته اگر سرمایه‌گذاری در بازار طلا نیز برایتان جذاب است، علاوه بر خرید سکه و طلای فیزیکی، ابزارهایی چون صندوق سرمایه گذاری طلا یا معاملات گواهی سپرده در بورس کالا نیز وجود دارد.
- در این خصوص می‌توانید مقاله نحوه معامله سکه در بورس را مطالعه کنید.
بنابراین اگر در بازار سهام ایران دانش و علمی که بتوان با آن به تحلیل بنیادی سهام شرکت‌ها پرداخت، در حال حاضر ندارید یا به دلیل مشغله کاری تحلیل برایتان مقدور نیست، می‌توانید با مراجعه به سامانه تحلیل بنیادی انیگما با مفاهیم و انواع رویکردهای آن آشنا شد و با خرید سبدهای پیشنهادی انیگما به بازدهی بسیار بالا رسید.
