بدهی جاری چیست و چه انواعی دارد؟ بررسی بدهی جاری در شرکت‌های بورسی

بدهی‌ها یکی از اجزای اصلی ترازنامه هستند که در کنار دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرند. در ترازنامه، بدهی‌ها بر دو دسته بدهی‌های کوتاه‌مدت و بدهی‌های بلندمدت تقسیم می‌شوند و مدیریت آن‌ها یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مالی برای شرکت‌ها و کسب‌و‌کارها است. بر این اساس، بدهی جاری به عنوان بدهی کوتاه‌مدت نقش محوری در تنظیم جریان‌های نقدینگی و تعیین توانایی یک کسب‌وکار برای بقا و رشد در بازار رقابتی دارد. در این مقاله، به بررسی مفهوم بدهی جاری، اهمیت آن در مدیریت مالی و تاثیرات آن بر عملکرد کلی شرکت‌ها پرداخته می‌شود. همچنین، استراتژی‌های مختلف برای مدیریت این نوع بدهی‌ها و بهبود سلامت مالی شرکت‌ها بررسی می‌شود.

تعریف بدهی جاری به زبان ساده

بدهی جاری که به آن بدهی کوتاه‌مدت نیز گفته می‌شود، شامل تمام تعهدات مالی یک شرکت است که باید طی یک سال مالی یا زودتر پرداخت شوند و از محل دارایی‌‌های جاری یا بدهی‌هایی با سررسید طولانی‌تر قابل پرداخت باشند. برخی از مهم‌ترین اجزای آن عبارتند از:

اسناد و حساب‌های پرداختنی: این بدهی‌ها شامل مبالغی است که شرکت به تامین‌کنندگان برای کالاها و خدمات دریافتی بدهکار است. حساب‌های پرداختنی نشان‌دهنده خریدهایی است که به صورت اعتباری انجام شده‌اند و باید در یک دوره کوتاه‌مدت پرداخت شوند.

مالیات پرداختنی یا ذخیره مالیات: با توجه به قوانین مالیات، در پایان دوره مالی مالیات شرکت ‌به‌عنوان بدهی قطعی محاسبه و پیش‌بینی می‌شود و به دلیل مشخص نبودن مبلغ دقیق آن، این برآورد مالیات در حساب ذخیره مالیات بر درآمد ثبت می‌شود.

پیش دریافت‌ها: پیش دریافت‌ها مبالغی هستند که پیش از ارائه خدمت یا تحویل کالا، از مشتری وصول می‌شود و بیانگر تعهد شرکت جهت انتقال منافع اقتصادی در آينده مانند پیش دریافت درآمد و پیش دریافت فروش کالا است.

حقوق و دستمزد پرداختنی: این بدهی‌ها نشان‌دهنده دستمزد کارکنانی است که کار خود را انجام داده‌اند اما هنوز حقوق آن‌ها پرداخت نشده است. شامل حقوق، حق بیمه مزایا و سایر مزایای اجتماعی کارکنان است که باید توسط شرکت پرداخت شود.

سود سهام پرداختنی: سود سهام پرداختنی به عنوان یک بدهی جاری در گزارش‌‌های مالی و یادداشت‌‌های توضیحی آورده می‌‌شود. سود سهام پرداختنی در واقع سودی است که هیئت مدیره شرکت‌های سهامی برای تقسیم بین سهامداران به مجمع عمومی اعلام می‌‌کنند که بعد از تصویب توسط مجمع عمومی، حداکثر تا ۸ ماه پس از تاریخ مجمع، باید این سود تقسیم شود. بنابراین سود سهام پرداختنی بدهی جاری است.

سایر بدهی های جاری: این می‌تواند شامل اقلامی مانند اجاره‌های تعلیق شده، بدهی‌های قراردادی و دیگر تعهدات نقدی که باید ظرف یک سال مالی پرداخت شوند باشد.

اهمیت بدهی جاری

بدهی جاری به عنوان یک شاخص کلیدی از نقدینگی شرکت، از اهمیت بالایی برخوردار است و میزان آن نشان‌دهنده سلامت مالی کوتاه‌مدت یک شرکت است. سطح بالای بدهی جاری نسبت به دارایی‌های جاری ممکن است نشان‌دهنده بیش‌برداشت مالی و مشکلات احتمالی در جریان نقدینگی شرکت باشد. چرا که می‌تواند ریسک مالی شرکت را افزایش دهد. از سوی دیگر، نسبت پایین بدهی های جاری نشان‌دهنده توانایی بالاتر برای پرداخت بدهی‌ها است.

همانطور که در گزارش دارایی جاری و غیرجاری به این موضوع اشاره کردیم، تحلیلگران برای ارزیابی این شرایط اغلب از نسبت‌های مالی مانند نسبت جاری (نسبت دارایی جاری به بدهی جاری) و نسبت آنی استفاده می‌کنند. این نسبت‌ها به ارزیابی توانایی یک شرکت در مواجهه با تعهدات کوتاه‌مدت و حفظ جریان نقدی سالم کمک می‌کنند. براین اساس، توجه به بدهی های جاری برای مدیریت مالی شرکت بسیار حیاتی است، زیرا توانایی پرداخت به موقع این بدهی‌ها می‌تواند بر اعتبار و سلامت مالی کلی شرکت تاثیر بگذارد.

بررسی بدهی جاری در ترازنامه

بدهی جاری نقش مهمی در ترازنامه شرکت‌ها و تاثیر قابل توجهی بر تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و سرمایه‌گذاری دارد.

بخشی از بدهی‌های کل: بدهی های جاری در بخش بدهی‌ها و سرمایه در ترازنامه قرار می‌گیرند و شامل تعهداتی هستند که باید ظرف یک سال مالی پرداخت شوند. این موارد شامل حساب‌های پرداختنی، اوراق قرضه و وام‌های کوتاه‌مدت، مالیات‌های پرداخت نشده و سایر تعهدات کوتاه‌مدت می‌شوند.

تفکیک از بدهی‌های غیرجاری: بدهی‌های جاری از بدهی‌های بلندمدت یا غیرجاری جدا می‌شوند تا تعهدات کوتاه‌مدت راحت‌تر شناسایی شوند.

مقاله پیشنهادی: بدهی غیرجاری چیست؟

نشان‌دهنده نقدینگی: بدهی جاری معیاری برای سنجش نقدینگی شرکت است. دارایی‌های جاری باید کافی باشند تا بتوانند این بدهی‌ها را پوشش دهند. نسبت جاری و نسبت نقدینگی سریع، که از دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری استفاده می‌کنند، برای ارزیابی این قابلیت استفاده می‌شوند.

تاثیر بر رتبه اعتباری و هزینه سرمایه: بدهی‌های جاری بالا می‌تواند بر توانایی شرکت در دریافت وام‌های جدید با نرخ بهره مناسب تاثیر منفی بگذارد. رتبه اعتباری شرکت ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد، که این امر می‌تواند هزینه سرمایه را افزایش دهد.

مدیریت جریان‌های نقدی: مدیریت بدهی‌های جاری برای حفظ تعادل جریان‌های نقدی حیاتی است. عدم پرداخت به‌موقع بدهی های جاری می‌تواند به شهرت شرکت آسیب بزند و منجر به جریمه‌های مالی شود.

شاخص برای سرمایه‌گذاران: سرمایه‌گذاران بدهی جاری را برای تعیین ریسک سرمایه‌گذاری و پایداری مالی شرکت تجزیه و تحلیل می‌کنند. شرکت‌هایی با نسبت بدهی به دارایی بالا ممکن است به عنوان سرمایه‌گذاری‌های ریسکی‌تر دیده شوند.

در نتیجه، بدهی جاری در ترازنامه بیان‌گر توانایی شرکت در مدیریت تعهدات کوتاه‌مدت و نقدینگی خود است و این توانایی به‌طور مستقیم بر سلامت مالی کلی شرکت تاثیر می‌گذارد. بر این اساس می‎توان گفت این معیار برای مدیریت، سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و دیگر ذینفعان کلیدی است.

محاسبه نسبت بدهی جاری

نسبت بدهی جاری یکی از شاخص‌های کلیدی در تحلیل مالی است که نشان‌دهنده میزان توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی‌ها و تسویه آن‌ها است. این نسبت ارتباط میان میزان دارایی‌های جاری با میزان بدهی‌های جاری شرکت را نشان می‌دهد.

دارایی‌های جاری / بدهی های جاری = نسبت بدهی جاری

جمع‌بندی

به طور خلاصه، بدهی جاری در صورت‌های مالی شرکت‌ها اهمیت بسیاری دارد و نقش کلیدی در حفظ و مدیریت نقدینگی، ارزیابی اعتبار مالی و برنامه‌ریزی مالی ایفا می‌کند. توانایی شرکت در مدیریت موثر بدهی‌های جاری، نشان‌دهنده سلامت مالی و توانایی آن در انجام تعهدات مالی است. این مدیریت نه تنها هزینه‌های مالی را کاهش می‌دهد و سودآوری را بهبود می‌بخشد، بلکه به تقویت ثبات و پایداری شرکت نیز کمک می‌کند. بنابراین، بررسی و مدیریت دقیق بدهی های جاری برای تضمین موفقیت مالی و عملیاتی شرکت‌ها ضروری است.