تحلیل صنعت اوره و آمونیاک-تحلیل بنیادی شرکت‌های تولیدکننده اوره و آمونیاک در بورس

تحلیل صنعت یکی از مهم‌ترین بخش‌های انجام تحلیل بنیادی شرکت‌ها می‌باشد. اوره و آمونیاک از کامودیتی‌های مهمی هستند که 7 شرکت پتروشیمی در ایران در زمینه این دو محصول فعالیت می‌کنند. در این مقاله به تحلیل صنعت اوره و آمونیاک در ایران، نحوه تولید و قیمت‌گذاری این محصول، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان داخلی و میزان فروش و صادرات هر یک از تولیدکنندگان پرداخته شده است. همچنین تحلیل بنیادی و EPS فوروارد شرکت‌های بورسی تولیدکننده اوره و آمونیاک نیز از موضوعاتی بررسی شده در این مقاله است.

اوره و آمونیاک چیست؟

کود اوره با بالاترین مقدار نیتروژن در بین تمام کودهای جامد نیتروژنی، مهمترین کود ازته در دنیا است. اوره در کشاورزی به‌عنوان کودهای شیمیایی حاوی نیتروژن و ماده اولیه بسیاری از ترکیبات شیمیایی مهم و صنعتی کاربرد دارد. در ایران 7 شرکت پتروشیمی در صنعت اوره و آمونیاک فعالیت می‌کنند. در ادامه به بررسی صنعت اوره در ایران پرداخته شده است.

اوره و آمونیاک در ایران

شرکت‌های پتروشیمی شیراز، پتروشیمی پردیس، پتروشیمی خراسان، پتروشیمی کرمانشاه، پتروشیمی رازی، پتروشیمی لردگان و پتروشیمی مسجد سلیمان از شرکت‌های فعال در این زمینه هستند. پتروشیمی لردگان سال گذشته با ظرفیت اسمی 1 میلیون تن اوره، وارد مدار تولید شد. پتروشیمی مسجد سلیمان نیز چندی پیش به بهره‌برداری رسید، اما سهام آن تا امروز در بورس عرضه نشده است. پیش‌بینی می‌شود پتروشیمی هنگام نیز در سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری برسد.

همچنین در این صنعت، شرکت‌های صنايع كشاورزی و كود زنجان، پتروشیمی گلستان، پتروشیمی زنجان، پتروشیمی هرمز و پتروشیمی همت نیز در حال احداث هستند.

میزان فروش داخلی و خارجی

ایران در حال حاضر یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان اوره است. پتروشیمی پردیس با بالاترین حجم صادرات نسبت به دیگر شرکت‌ها در سال 99، 65 درصد از محصولات خود را صادر کرده است. مجموع کل صادرات شرکت‌های حاضر در بورس در سال 99 حدود 6 هزار و 600 تن بوده است. در ادامه درصد میزان فروش داخلی و صادراتی هر یک از این شرکت‌ها به تفکیک قابل مشاهده است.

خریداران داخلی

به دلیل ماهیت اوره، بخش کشاورزی بیشترین تقاضا را برای این محصول دارد که به‌صورت حمایتی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد. بخش دیگر محصولات شرکت نیز از طریق بورس کالا به پتروشیمی‌هایی که صنایع پایین‌دستی دارند فروخته می‌شود. از این شرکت‌ها می‌توان به سازمان صنایع دفاع، شرکت صنایع شیمیایی فارس، پتروشیمی شازند اراک، شرکت ماکرواینترنشنال، شرکت‌های عمران شیمی روز، عزت شیمی، ازنق شیمی و پتروشیمی ارومیه اشاره کرد.

خریداران خارجی

بیشترین حجم صادرات این محصول به کشورهای همسایه است. علاوه بر کشورهای همسایه بخشی از این محصول نیز به برزیل صادر می‌شود. چین، هندوستان، افغانستان، عراق، امارات، سریلانکا، مالزی، میانمار، تایوان، کره جنوبی، سومالی، ترکیه و… از خریداران این محصول هستند.

نحوه قیمت‌گذاری محصولات

قیمت‌ این محصول بر اساس نرخ‌های اعلامی دفتر توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی تعیین می‌گردد. این دفتر از اوایل سال 1381 با هدف حمایت، پشتیبانی و راهنمایی سرمایه‌گذاران در این حوزه، با دستور معاون وقت وزیر نفت در امور پتروشیمی، در شرکت ملی صنایع پتروشیمی آغاز به فعالیت کرده است. در حال حاضر، این دفتر، به صورت هفتگی قیمت داخلی و جهانی محصولات صنعت پتروشیمی را گزارش می‌دهد. می‌توانید این اطلاعات در بخش قیمت هفتگی محصولات پتروشیمی سایت دفتر توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی به آدرس  https://pdid.nipc.ir/  مشاهده کنید.

دفتر توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی به‌صورت هفتگی قیمت پایه اوره را در بورس کالا اعلام می‌کند. قیمت اوره حمایتی نیز براساس کمترین قیمت اعلام شده در 6 ماه گذشته تعیین می‌گردد.

نحوه تولید

به صورت کلی مواد اولیه در تولید اوره به شرح زیر است:

• گاز طبیعی
• آب
• بخار
• برق

رایج‌ترین روش تولید اوره، پروسه هابر است که در آن هیدروژن موجود در گاز طبیعی با نیتروژن هوا ترکیب و سپس به آمونیاک تبدیل می‌شود. برای تولید ۱ تن اوره، ۵۸۰ کیلوگرم آمونیاک نیاز است. عمده آمونیاک تولید شده در شرکت‌های تولیدکننده اوره به اوره تبدیل می‌شوند. در شرکت‌ پتروشیمی خراسان بخشی از اوره تولیدی به کریستال ملامین تبدیل شده و با ارزش افزوده بالاتر به فروش می‌رسد.

تولید کود یک کسب‌وکار فصلی متاثر از آب و هوا است. تقاضای کود عمدتا در دوره کاشت ایجاد می‌شود که متاثر از تفاوت‌های منطقه‌ای است. به دلیل ماهیت اوره، در فصل تابستان و بهار نسبت به سایر فصل‌ها تقاضای بیشتری برای این محصول وجود دارد. بنابراین باتوجه به گرما در نیمه اول سال در نیمکره شمالی و در نیمه دوم سال در نیمکره جنوبی میزان تقاضا برای اوره افزایش پیدا می‌کند.

قیمت گاز طبیعی مصرفی به عنوان خوراک

خوراک واحدهای آمونیاک، گاز طبیعی و زغال‌سنگ است. با توجه به اینکه چین، به‌عنوان مهم‌ترین مصرف‌کننده، اوره را از زغال‌سنگ تأمین می‌کند، بنابراین همبستگی بالایی بین قیمت اوره و زغال‌سنگ مشاهده می‌شود. ایران به دلیل منابع غنی گاز، از گاز طبیعی برای تولید اوره استفاده می‌کند. قیمت هر مترمکعب گاز طبیعی مصرفی در تولیدات این شرکت‌ها برای سال ۱۳۹۹ به شرح زیر است:

تحلیل حساسیت پتروشیمی‌ها نسبت به قیمت اوره

نمودار زیر چارت قیمتی اوره خلیج‌فارس در 5 سال گذشته را نشان می‌دهد. طبق این نمودار قیمت اوره در سال 1400 افت داشته است. برخی تحلیلگران تداوم این ریزش در صنعت اوره را باتوجه به ادامه افت محصولات کشاورزی محتمل می‌دانند.

در ادامه به تحلیل حساسیت شرکت‌های پتروشیمی نسبت به اوره پرداخته شده است. در این مدل‌سازی میزان رشد EPS هر کدام از شرکت‌ها نسبت به رشد 1 درصدی اوره سنجیده شده است. به‌عنوان مثال به ازای رشد 10 درصدی اوره خلیج‌فارس EPS شپدیس 5.3% افزایش می‌یابد.

تحلیل بنیادی شرکت‌های تولیدکننده اوره و آمونیاک

در ادامه به تحلیل بنیادی و محاسبه EPS و P/E تحلیلی شرکت‌های تولیدکننده اوره و آمونیاک توسط تیم تحلیلی انیگما پرداخته شده است. در این تحلیل‌ها نرخ گاز طبیعی 5000 تومان بر متر مکعب، نرخ سوخت 2000 تومان بر متر مکعب و نرخ افزایش حقوق و دستمزد در سال 1401، 50 درصد لحاظ شده است. همچنین در این ارزیابی نرخ فروش پتروشیمی‌های پردیس، خراسان و کرمانشاه با 21% تخفیف و پتروشیمی شیراز با 26% تخفیف نسبت به آخرین نرخ اوره خلیج‌فارس لحاظ شده است.

پتروشیمی پردیس

شرکت پتروشیمی پردیس با ظرفیت اسمی تولید 2 میلیون و 40 هزار تن آمونیاک و 3 میلیون و 225 هزار تن اوره در سال، بزرگترین شرکت اوره‌ساز در ایران می‌باشد. EPS فوروارد شپدیس برای سال مالی 1401، 34,352 ریال برآورد شده است که باتوجه به قیمت روز در تاریخ 1 مرداد 1401 نسبت P/E تحلیلی این شرکت 5.1 محاسبه شده است.

پتروشیمی کرمانشاه

شرکت صنایع پتروشیمی کرمانشاه دارای یک خط تولید اوره به ظرفیت  686 هزار تن و یک خط تولید آمونیاک به ظرفیت  396 هزار تن در سال است. ظرفیت تولید اوره این شرکت بیش از 8 درصد از ظرفیت تولید این محصول در کشور می‌باشد.

طرح توسعه فاز 2 شرکت تا انتهای سال 1400 پیشرفت فیزیکی معادل 56 درصد داشته است و در سال 1401 سودآوری از این محل برای این شرکت در نظر گرفته نشده است. جدول زیر EPS و P/E فوروارد منتهی به سال مالی 1401 این شرکت را نشان می‌دهد.

پتروشیمی خراسان

شرکت پتروشیمی خراسان بزرگترين مركز توليد محصولات شيميایی شمال و شمال شرق كشـور می‌باشد که در حال حاضر جزو واحدهای فرعی شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو) و واحد تجاری نهایی گروه سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی است. در ادامه به تحلیل بنیادی خراسان و محاسبه EPS تحلیلی این شرکت پرداخته شده است.

پتروشیمی شیراز

شرکت پتروشیمی شیراز یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین واحدهای تولید اوره و آمونیاک در کشور است. این شرکت با ظرفیت اسمی نزدیک به 3 میلیون 250  هزار تن در سال از واحدهای فرعی شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان (با نماد پارسان) می‌باشد. در ادامه به تحلیل بنیادی شیراز و محاسبه P/E تحلیلی این شرکت پرداخته شده است.