نرخ بیکاری چیست؟
در یک اقتصاد سالم، توزیع یکسان منابع میان افراد جامعه و افزایش سطح رفاه و معیشت آن‌ها اهمیت زیادی دارد. یکی از عواملی که سطح رفاه افراد را افزایش میدهد، میزان اشتغال آن‌ها است. در اقتصاد، خانوارها به بنگاه‌های اقتصادی نیروی کار عرضه و در مقابل کالا و خدمات دریافت می‌کنند. هرگاه میزان تولیدات و خدمات کاهش یابد، تقاضا برای نیروی کار نیز کاهش می‌یابد که از طرفی افزایش تولید و خدمات با رشد تقاضا برای نیروی کار همراه است.
یکی از پارامترهای مهم اقتصاد کلان، نرخ بیکاری است که میزان بیکاری در جامعه را نشان میدهد. شاخص اشتغال نیز نمایانگر تعداد افراد شاغل در جامعه است. در این مقاله به بررسی این پارامترهای اقتصادی پرداخته شده است.
نرخ بیکاری (Unemployment rate) چیست؟
افرادی از جامعه که بدون شغل هستند، اما شرایط لازم برای یافتن شغل را دارند، افراد بیکار هستند. این افراد در واقع خواستار یافتن شغل مناسب خود هستند اما شرایط اقتصادی کشور این امکان را از این افراد گرفته است. بنابراین این افراد بدون شغل یا بیکار مانده‌اند. در اقتصادهای سالم میزان این افراد بیکار به حداقل می‌رسد. برای سنجش اقتصاد کشورها، یکی از پارامترهای مهم، شناسایی میزان افراد بیکار در جامعه است. میزان افراد بیکار (عمدتا بزرگتر از 15 سال) از طریق نماگری تحت عنوان شاخص بیکاری نمایش داده می‌شود. میزان تغییرات این شاخص، نرخ مشخصی دارد که به آن نرخ بیکاری گفته می‌شود.
فرمول نرخ بیکاری
نرخ بیکاری از تقسیم تعداد افراد بیکار بر تعداد کل نیروی کار به دست می‌آید. فرمول نرخ بیکاری در ذیل آورده شده است:
نرخ مشارکت نیروی کار
نرخ مشارکت نیروی کار به عنوان شاخصی مهم در بازار کار، از مجموع تعداد افراد شاغل و بیکار اما جویای کار تقسیم بر کل جمعیتی که در سن اشتغال هستند، محاسبه می‌شود. این نرخ به عوامل متعددی از قبیل سن، جنسیت افراد، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، میزان دستمزد و … بستگی دارد. به زبان ساده نشان میدهد که چه مقدار از کل افراد بزرگسال جامعه، امکان شاغل شدن دارند. این شاخص یکی از نماگرهای مهم برای نمایش وضعیت اقتصادی است. این نرخ از فرمول ذیل محاسبه می‌شود:
نرخ اشتغال چیست؟
نرخ اشتغال درست در مقابل نرخ بیکاری قرار می‌گیرد. در واقع برای محاسبه نرخ اشتغال در جامعه تعداد افراد شاغل تقسیم بر کل نیروی کار (افراد شاغل + افراد بیکار) می‌شود. این نرخ نشان میدهد که چند درصد از افراد جامعه که قابلیت شاغل بودن را دارند، مشغول به کار هستند. این نرخ براساس فرمول ذیل محاسبه می‌شود:
انواع بیکاری
بیکاری علیرغم اینکه واژه‌ای ملموس و قابل درک برای تمام افراد جامعه است، اما انواع مختلفی دارد که در ادامه به تشریح آن پرداخته شده است:
- بیکاری اصطکاکی: این بیکاری زمانی پدیدار می‌شود که افراد در جامعه شغل خود را به دلیل یافتن شغلی مناسب‌تر رها می‌کنند یا به تازگی در پی یافتن شغل و ورود به بازار کار هستند.
- بیکاری ساختاری: این بیکاری زمانی پدیدار می‌شود که در جامعه شغل و نیاز به افراد جهت پذیرش شغل وجود دارد، افراد جویای کار نیز وجود دارد اما این دو با هم تطبیق داده نمی‌شوند. به عبارتی افراد جویای کار مهارت و شرایط لازم برای پذیرش این شغل‌ها را ندارند.
- بیکاری نهادی: این بیکاری در زمانی پدیدار می‌شود که فردی در یک بنگاه اقتصادی مشغول به کار است اما آن بنگاه اقتصادی به دلیل عدم توانایی، عدم هماهنگی نهادها وعدم مهارت‌های مدیریتی امکان پرداخت دستمزد را ندارد و ناچار به تعدیل نیرو می‌شود. این شرکت‌ها گاها به مرحله ورشکستگی می‌رسند.
- بیکاری کلاسیک: این نوع بیکاری با مداخلات دولتی پدیدار می‌شود. در واقع زمانی سیاست‌گذاران جهت افزایش رفاه افراد، دستمزد و حقوق افراد شاغل را بیش از توان بنگاه‌های اقتصادی بالا ببرد، این شرکت‌ها ناچار به تعدیل نیرو می‌شوند.
- بیکاری کینزی: این بیکاری زمانی ایجاد می‌شود که برای تولیدات و خدمات ارائه شده از سوی بنگاه‌های اقتصادی تقاضای بسیار کمی وجود دارد. بنگاه‌ها با کسری درآمد مواجه و در نتیجه از پس هزینه‌های خود بر نمی‌آیند. در این حالت از هزینه‌های مربوط به حقوق و مزایا کاسته و این امر بیکاری پدید می‌آورد و در نتیجه بنگاه‌های اقتصادی قابلیت جذب نیروی کار را ندارند و این چرخه همواره برقرار خواهد بود.
- بیکاری فصلی: این نوع بیکاری زمانی پدیدار می‌شود که افراد شاغل تنها در برخی فصول امکان اشتغال دارند و در سایر فصول سال بیکار هستند.
- بیکاری پنهان: این نوع بیکاری به بهره‌وری نیروی کار مربوط است. گاها در یک بنگاه اقتصادی فرضا با 10 نیروی فعال، عمده بهره‌وری بر عهده 3 نیرو است. در این حالت آن7 نیروی دیگر با بهره‌وری صفر هستند. در این حالت آن 7 نیرو بدون بهره‌وری، بیکاران پنهان هستند.
- بیکاری طبیعی: در این نوع بیکاری، هیچ علت و دلیل خاصی برای بیکار شدن افراد وجود ندارد. در این حالت افراد بنا به دلایل شخصی یا هر دلیل دیگری امکان شاغل شدن ندارند و بیکار هستند.
اهمیت نرخ بیکاری در اقتصاد
یکی از نشانه‌های یک اقتصاد سالم، کاهش نرخ بیکاری و افزایش سطح اشتغال در آن است. در واقع هرچه میزان رشد و توسعه یک کشور بیشتر شود، نیاز به نیروی کار نیز بیشتر خواهد شد. فارغ از آن که داشتن شغل برای هر فردی اهمیت بالایی دارد و رفاه و شان اجتماعی به دنبال دارد، از نگاه اقتصاد کلان نیز میزان اشتغال افراد در کنار سایر پارامترهای اقتصادی حائز اهمیت است، چرا که سطح رفاه و معیشت افراد جامعه با شغل مناسب افزایش و هرچه سطح رفاه و معیشت بیشتر شود، تقاضا برای کالا و خدمات بیشتر خواهد شد.
از طرفی رشد تقاضا با افزایش تولید و ارائه خدمات همراه است. افزایش تولید و ارائه خدمات نشان از رشد اقتصادی دارد. به همین منظور نرخ بیکاری یکی از شاخص‌های با اهمیت است که دولت‌مردان سعی بر کنترل آن دارند.
عوامل مهم در بیکاری
علل متعددی در افزایش نرخ بیکاری دخیل هستند. فرض کنید در یک جامعه جمعیت افراد به سرعت در حال رشد است. در این حالت میزان تولید و ارائه خدمات تا اندازه مشخصی ظرفیت رشد دارد. این امر نوعی عدم تناسب میان نیروی کار و میزان شغل ایجاد می‌کند و سطح بیکاری در جامعه افزایش می‌یابد.
عامل بعدی اتوماسیون یا خودکارسازی است. در این حالت دستگاه‌ها و ماشین‌ها بدون دخالت انسان قادر به اجرای فعالیت‌های تولیدی و صنعتی هستند. هر چه میزان اتوماسیون در جامعه بیشتر شود، نرخ بیکاری افزایش خواهد یافت.
عامل سوم، رکود در اقتصاد است. در شرایط رکودی بنگاه‌های اقتصادی تحلیل رفته و سطح تولیدات کاهش می‌یابد. در واقع هرچه وضعیت بنگاه‌های اقتصادی رو به افول رود، میزان نرخ بیکاری بیشتر خواهد شد. چرا که بنگاه‌ها و شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌ها در حالی که امکان پرداخت دستمزد را ندارند، نیروی کار تعدیل می‌کنند.
تبدیل جوامع روستایی به شهری و مدرنیته شدن، جنسیت افراد جامعه و چند شغله بودن افراد نیز از جمله عوامل موثر بر رشد نرخ بیکاری هستند.
میزان مشارکت زنان و مردان در اشتغال
به طور کلی درسرتاسر دنیا امکان اشتغال زنان نسبت به مردان بسیار کمتر است. این در حالی است که زنان شاغل عمدتا از جهت سطح دستمزد نیز از مردان عقب‌تر مانده‌اند. براساس آمارهای جهانی، نرخ مشارکت نیروی کار در زنان حدود 45 تا 50 درصد است. این در حالی است که نرخ مشارکت مردان بین 75 تا 80 درصد است. این نرخ کشور به کشور متفاوت است. در کشور ایران نیز براساس آخرین آمار از مرکز آمار ایران در پاییز 1402، نرخ مشارکت اقتصادی در زنان 14.4 درصد و در مردان 68.6 درصد است. نرخ بیکاری ایران برای زنان 14.2 درصد و نرخ بیکاری ایران برای مردان 6.2 درصد بوده است.
رابطه نرخ بیکاری و تورم
در اقتصاد براساس نظریه‌ها، نرخ بیکاری و تورم در کوتاه مدت رابطه معکوس دارند. در واقع رشد نرخ تورم در کوتاه مدت منجر به رشد تقاضا خواهد شد. رشد تقاضا، میزان مصرف را افزایش میدهد و رشد تولید را به همراه دارد. رشد تولید نیاز به نیروی انسانی را افزایش و منجر به افزایش نرخ اشتغال یا کاهش نرخ بیکاری خواهد شد. بنابراین تورم و بیکاری در کوتاه مدت رابطه معکوس دارند، در بلند مدت اما هر چه میزان تورم در بازه‌های زمانی طولانی با نرخ بالایی همراه شود، در نتیجه سطح تقاضا کاهش خواهد یافت. کاهش تقاضا از سطح تولیدات کشور کاسته و منجر به رشد بیکاری خواهد شد.
منحنی فیلیپس چیست؟
در اقتصاد کلان، منحنی فیلیپس رابطه تورم و نرخ بیکاری را نشان میدهد. این منحنی توسط ای. دبلیو فیلیپس نام‌گذاری شده که نشان میدهد که هرچه تورم بیشتر شود، نرخ بیکاری کاهش می‌یابد. البته بعدها میلتون فریدمن اعلام کرد که این رابطه در کوتاه مدت اقتصادی برقرار است و در بلند مدت برقرار نخواهد بود.
همان‌طور که در بخش قبلی گفته شد، علت این امر آن است که در تورم بلند مدت به دلیل عدم کشش قیمتی، افت تقاضا را در پیش خواهیم داشت. افت تقاضا منجر به کاهش تولید و کاهش تولید منجر به کاهش درآمدها خواهد شد. در نتیجه شرکت‌ها برای پوشش هزینه‌ها ناچار به تعدیل نیروی کار می‌شوند.
کمترین و بیشترین نرخ بیکاری در دنیا
براساس آمارها، کشورهایی چون آفریقای جنوبی، جیبوتی، سرزمین‌های فلسطینی کرانه باختری بیشترین نرخ بیکاری و در مقابل قطر و کامبوج کمترین نرخ بیکاری را دارند.
در جدول ذیل نرخ بیکاری عمده کشورها از سال 2012 تا 2022 آورده شده است:
| نام کشور | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آفریقای جنوبی | 21/8 | 22/0 | 22/6 | 22/9 | 24/0 | 24/0 | 24/2 | 25/5 | 24/3 | 28/8 | 28/8 |
| جیبوتی | 26/3 | 26/3 | 26/3 | 26/1 | 26/0 | 26/1 | 26/2 | 26/3 | 27/8 | 28/0 | 26/7 |
| کرانه باختری و غزه | 19/2 | 19/9 | 20/5 | 23/0 | 23/9 | 25/7 | 26/3 | 25/3 | 25/9 | 26/4 | 24/4 |
| اسواتینی | 25/1 | 24/4 | 23/8 | 23/3 | 22/7 | 22/7 | 22/6 | 22/5 | 24/8 | 24/4 | 22/6 |
| گابن | 19/5 | 19/6 | 19/7 | 19/8 | 20/0 | 20/3 | 20/5 | 20/4 | 21/4 | 21/4 | 20/6 |
| کنگو، جمهوری | 19/4 | 19/9 | 19/7 | 20/3 | 20/7 | 21/2 | 21/3 | 20/8 | 22/7 | 22/6 | 20/5 |
| نامیبیا | 16/8 | 19/0 | 18/5 | 20/8 | 23/4 | 21/8 | 19/9 | 20/0 | 21/1 | 21/1 | 20/0 |
| سنت وینسنت و گرنادین ها | 19/8 | 19/3 | 19/2 | 19/1 | 19/0 | 18/9 | 18/9 | 19/2 | 20/7 | 20/5 | 19/6 |
| لیبی | 19/0 | 19/4 | 19/4 | 19/7 | 19/4 | 19/0 | 18/8 | 19/0 | 19/7 | 19/7 | 19/3 |
| سومالی | 18/9 | 18/9 | 18/9 | 18/4 | 18/3 | 18/5 | 18/8 | 18/8 | 19/6 | 19/9 | 19/3 |
| اردن | 12/2 | 12/6 | 11/9 | 13/1 | 15/3 | 18/1 | 18/3 | 16/8 | 19/2 | 19/8 | 19/2 |
| تونس | 17/6 | 15/9 | 14/3 | 15/2 | 15/6 | 15/3 | 15/5 | 17/2 | 18/6 | 18/5 | 17/8 |
| یمن | 13/4 | 13/6 | 13/5 | 17/9 | 18/3 | 18/5 | 17/7 | 17/4 | 18/3 | 18/6 | 17/6 |
| سودان | 18/0 | 18/0 | 17/7 | 17/1 | 17/0 | 17/1 | 17/3 | 17/5 | 19/2 | 19/2 | 17/6 |
| لسوتو | 15/6 | 15/8 | 16/0 | 16/2 | 16/1 | 16/4 | 16/7 | 16/9 | 18/5 | 18/5 | 16/7 |
| سنت لوسیا | 19/1 | 22/2 | 21/6 | 20/8 | 19/7 | 18/9 | 19/1 | 15/3 | 20/4 | 19/6 | 15/8 |
| عراق | 8/0 | 9/2 | 10/6 | 10/8 | 10/8 | 13/0 | 13/4 | 14/0 | 15/7 | 16/2 | 15/3 |
| مونته نگرو | 19/8 | 19/6 | 18/1 | 17/6 | 17/7 | 16/1 | 15/2 | 15/1 | 17/9 | 16/5 | 15/3 |
| رواندا | 11/7 | 11/8 | 11/9 | 11/9 | 11/8 | 11/9 | 10/8 | 11/2 | 11/8 | 15/8 | 15/1 |
| هائیتی | 14/1 | 13/6 | 13/8 | 13/7 | 13/9 | 13/8 | 13/9 | 14/1 | 15/6 | 15/6 | 14/8 |
| آنگولا | 16/5 | 16/4 | 16/3 | 16/4 | 16/6 | 16/6 | 16/6 | 16/5 | 16/7 | 15/8 | 14/5 |
| مقدونیه شمالی | 31/2 | 29/1 | 28/4 | 26/4 | 24/3 | 22/8 | 21/2 | 17/4 | 16/6 | 15/8 | 14/4 |
| افغانستان | 7/9 | 7/9 | 7/9 | 9/0 | 10/1 | 11/2 | 11/1 | 11/1 | 11/7 | 12/1 | 14/1 |
| جمهوری عربی سوریه | 13/8 | 14/4 | 14/7 | 14/2 | 13/9 | 13/7 | 13/6 | 13/4 | 15/3 | 15/1 | 13/8 |
| اسپانیا | 24/8 | 26/1 | 24/4 | 22/1 | 19/6 | 17/2 | 15/3 | 14/1 | 15/5 | 14/8 | 12/9 |
| جزایر ویرجین (ایالات متحده آمریکا) | 11/8 | 12/3 | 12/4 | 12/2 | 12/3 | 12/0 | 12/2 | 12/3 | 14/7 | 14/1 | 12/9 |
| بوسنی و هرزگوین | 28/0 | 27/5 | 27/5 | 27/7 | 25/4 | 20/5 | 18/4 | 15/7 | 15/9 | 14/9 | 12/7 |
| الجزایر | 11/0 | 9/8 | 10/2 | 11/2 | 10/2 | 12/0 | 12/1 | 12/3 | 14/0 | 13/7 | 12/5 |
| سودان جنوبی | 13/0 | 12/7 | 12/6 | 12/4 | 13/1 | 13/4 | 13/2 | 12/8 | 14/4 | 14/3 | 12/4 |
| یونان | 24/7 | 27/7 | 26/7 | 25/0 | 23/5 | 21/4 | 19/2 | 17/0 | 15/9 | 14/7 | 12/4 |
| گویان | 12/2 | 12/5 | 12/9 | 13/3 | 13/6 | 13/8 | 14/0 | 13/5 | 15/7 | 15/0 | 12/3 |
| لبنان | 7/8 | 8/3 | 8/7 | 9/2 | 9/7 | 10/2 | 10/7 | 11/3 | 13/3 | 12/8 | 11/7 |
| گرجستان | 19/7 | 19/4 | 17/4 | 16/5 | 16/6 | 13/9 | 12/7 | 11/6 | 11/7 | 11/9 | 11/7 |
| آلبانی | 13/4 | 15/9 | 18/1 | 17/2 | 15/4 | 13/6 | 12/3 | 11/5 | 12/8 | 12/6 | 11/6 |
| کاستاریکا | 9/1 | 8/2 | 8/5 | 8/4 | 8/1 | 7/7 | 9/0 | 10/8 | 16/4 | 15/1 | 11/3 |
| کالدونیای جدید | 14/1 | 14/4 | 14/6 | 13/6 | 12/7 | 11/7 | 11/7 | 10/9 | 13/6 | 12/6 | 11/0 |
| نپال | 10/7 | 10/7 | 10/7 | 10/7 | 10/7 | 10/7 | 10/7 | 10/6 | 13/1 | 12/6 | 10/9 |
| موریتانی | 9/9 | 9/9 | 10/0 | 10/1 | 10/3 | 10/3 | 10/5 | 10/4 | 11/2 | 11/3 | 10/8 |
| کلمبیا | 10/0 | 9/3 | 8/8 | 8/6 | 8/9 | 9/1 | 9/4 | 10/3 | 16/0 | 13/9 | 10/6 |
| ترکیه | 8/2 | 8/7 | 9/9 | 10/2 | 10/8 | 10/8 | 10/9 | 13/7 | 13/1 | 12/0 | 10/4 |
| مراکش | 9/0 | 9/2 | 9/7 | 9/5 | 9/3 | 9/7 | 9/7 | 9/7 | 11/7 | 11/2 | 10/0 |
| خاورمیانه و شمال آفریقا | 10/4 | 10/2 | 10/3 | 10/5 | 10/6 | 10/8 | 10/4 | 9/8 | 10/6 | 10/3 | 9/4 |
| زیمبابوه | 5/0 | 4/9 | 4/8 | 5/4 | 5/9 | 6/3 | 6/8 | 7/4 | 8/7 | 9/5 | 9/3 |
| برزیل | 7/3 | 7/1 | 6/8 | 8/5 | 11/6 | 12/8 | 12/3 | 11/9 | 13/7 | 13/2 | 9/2 |
| جمهوری اسلامی ایران | 12/3 | 10/6 | 10/7 | 11/2 | 12/6 | 12/2 | 12/2 | 10/7 | 9/7 | 9/3 | 8/8 |
| صربستان | 24/0 | 22/2 | 19/2 | 17/7 | 15/3 | 13/5 | 12/7 | 10/4 | 9/0 | 10/1 | 8/7 |
| ارمنستان | 11/4 | 11/7 | 12/0 | 12/3 | 12/6 | 12/9 | 13/2 | 12/2 | 12/2 | 10/0 | 8/6 |
| گینه استوایی | 8/2 | 8/1 | 8/1 | 8/2 | 8/3 | 8/3 | 8/2 | 8/3 | 9/0 | 9/2 | 8/6 |
| باربادوس | 11/6 | 11/6 | 12/2 | 9/8 | 8/3 | 8/6 | 8/3 | 8/4 | 9/7 | 9/5 | 8/5 |
| شیلی | 6/6 | 6/2 | 6/7 | 6/5 | 6/7 | 7/0 | 7/2 | 7/3 | 10/9 | 9/3 | 8/3 |
| سورینام | 8/1 | 6/6 | 6/9 | 7/2 | 7/9 | 7/9 | 7/7 | 7/5 | 8/7 | 8/5 | 8/2 |
| پاناما | 3/7 | 3/7 | 4/4 | 4/4 | 4/8 | 5/4 | 5/2 | 6/3 | 14/2 | 10/5 | 8/2 |
| ایتالیا | 10/7 | 12/2 | 12/7 | 11/9 | 11/7 | 11/2 | 10/6 | 10/0 | 9/2 | 9/5 | 8/1 |
| اروگوئه | 6/5 | 6/4 | 6/6 | 7/5 | 7/8 | 7/9 | 8/3 | 8/7 | 10/3 | 9/3 | 7/9 |
| آفریقا شرقی و جنوبی | 7/0 | 6/9 | 6/9 | 7/0 | 7/2 | 7/3 | 7/2 | 7/4 | 7/9 | 8/3 | 7/7 |
| سوئد | 8/0 | 8/1 | 8/0 | 7/4 | 7/0 | 6/7 | 6/4 | 6/8 | 8/3 | 8/7 | 7/4 |
| فرانسه | 9/8 | 9/9 | 10/3 | 10/4 | 10/1 | 9/4 | 9/0 | 8/4 | 8/0 | 7/9 | 7/3 |
| تاجیکستان | 9/5 | 8/9 | 8/2 | 7/6 | 6/9 | 6/9 | 6/9 | 6/9 | 7/3 | 7/5 | 7/0 |
| هندوراس | 3/8 | 5/7 | 7/1 | 6/2 | 6/7 | 5/5 | 5/6 | 5/6 | 10/7 | 8/2 | 7/0 |
| کرواسی | 15/9 | 17/3 | 17/3 | 16/2 | 13/1 | 11/2 | 8/4 | 6/6 | 7/5 | 7/6 | 7/0 |
| آمریکای لاتین و کارائیب | 6/4 | 6/4 | 6/2 | 6/7 | 7/7 | 8/0 | 7/9 | 8/0 | 10/2 | 9/2 | 6/9 |
| لتونی | 15/1 | 11/9 | 10/9 | 9/9 | 9/6 | 8/7 | 7/4 | 6/3 | 8/1 | 7/5 | 6/8 |
| آرژانتین | 7/2 | 7/1 | 7/3 | 7/6 | 8/1 | 8/4 | 9/2 | 9/8 | 11/5 | 8/7 | 6/8 |
| قبرس | 12/1 | 16/1 | 16/3 | 15/0 | 13/0 | 11/2 | 8/5 | 7/2 | 7/8 | 7/5 | 6/8 |
| پاراگوئه | 4/1 | 4/4 | 5/0 | 4/6 | 5/3 | 6/1 | 6/2 | 6/6 | 7/6 | 7/3 | 6/8 |
| منطقه یورو | 11/4 | 11/9 | 11/6 | 10/8 | 10/0 | 9/0 | 8/2 | 7/5 | 7/8 | 7/7 | 6/7 |
| فنلاند | 7/7 | 8/2 | 8/7 | 9/4 | 8/8 | 8/6 | 7/4 | 6/7 | 7/8 | 7/6 | 6/7 |
| مصر | 12/6 | 13/2 | 13/1 | 13/1 | 12/5 | 11/8 | 9/9 | 7/9 | 8/0 | 7/4 | 6/4 |
| جمهوری آفریقای مرکزی | 5/7 | 5/7 | 5/8 | 6/0 | 6/1 | 6/1 | 6/0 | 6/1 | 6/7 | 6/8 | 6/3 |
| موریس | 7/5 | 7/3 | 7/5 | 7/4 | 6/8 | 6/8 | 6/4 | 6/3 | 8/6 | 7/7 | 6/3 |
| جنوب صحرای آفریقا | 5/9 | 5/7 | 5/8 | 5/9 | 6/0 | 6/2 | 6/1 | 6/3 | 6/7 | 6/9 | 6/3 |
| مغولستان | 3/9 | 4/2 | 4/8 | 4/9 | 7/2 | 6/4 | 5/4 | 5/7 | 6/6 | 7/8 | 6/2 |
| سری لانکا | 3/9 | 4/2 | 4/2 | 4/5 | 4/2 | 4/1 | 4/3 | 4/7 | 5/4 | 5/3 | 6/2 |
| اتحادیه اروپا | 10/9 | 11/3 | 10/8 | 10/0 | 9/1 | 8/1 | 7/3 | 6/7 | 7/0 | 7/0 | 6/1 |
| جمهوری اسلواکی | 14/0 | 14/2 | 11/5 | 11/5 | 9/7 | 8/1 | 6/5 | 5/8 | 6/7 | 6/9 | 6/1 |
| کشور پرتغال | 15/5 | 16/2 | 13/9 | 12/5 | 11/1 | 8/9 | 7/0 | 6/5 | 6/8 | 6/6 | 6/0 |
| پورتوریکو | 14/5 | 14/3 | 13/9 | 12/0 | 11/8 | 10/8 | 9/2 | 8/3 | 8/9 | 7/9 | 6/0 |
| لیتوانی | 13/4 | 11/8 | 10/7 | 9/1 | 7/9 | 7/1 | 6/2 | 6/3 | 8/5 | 7/1 | 6/0 |
| بوتان | 2/1 | 2/9 | 2/6 | 2/5 | 2/7 | 3/0 | 3/4 | 2/7 | 5/0 | 4/8 | 6/0 |
| اروپا و آسیای مرکزی | 8/9 | 9/1 | 8/9 | 8/5 | 8/0 | 7/4 | 6/8 | 6/6 | 7/1 | 6/9 | 5/8 |
| آذربایجان | 5/2 | 5/0 | 4/9 | 5/0 | 5/0 | 5/0 | 4/9 | 5/0 | 7/2 | 6/0 | 5/7 |
| کنیا | 2/7 | 2/8 | 2/8 | 2/8 | 2/8 | 3/6 | 4/3 | 5/0 | 5/6 | 5/7 | 5/6 |
| ونزوئلا | 6/6 | 7/5 | 6/8 | 6/1 | 5/3 | 5/1 | 5/5 | 5/9 | 7/5 | 7/1 | 5/6 |
| رومانی | 6/8 | 7/1 | 6/8 | 6/8 | 5/9 | 4/9 | 4/2 | 3/9 | 5/0 | 5/6 | 5/6 |
| پاکستان | 3/7 | 3/0 | 1/8 | 3/6 | 2/3 | 3/2 | 4/1 | 4/8 | 6/2 | 6/3 | 5/6 |
| عربستان سعودی | 5/6 | 5/6 | 5/9 | 5/6 | 5/6 | 5/9 | 6/0 | 5/6 | 7/5 | 6/6 | 5/6 |
| استونی | 10/0 | 8/6 | 7/4 | 6/2 | 6/8 | 5/8 | 5/4 | 4/5 | 6/8 | 6/2 | 5/6 |
| بلژیک | 7/5 | 8/4 | 8/5 | 8/5 | 7/8 | 7/1 | 6/0 | 5/4 | 5/6 | 6/3 | 5/6 |
| گینه | 4/9 | 5/0 | 5/2 | 5/4 | 5/1 | 4/8 | 4/7 | 5/0 | 6/1 | 6/0 | 5/5 |
| سود پیش از جمعیت | 5/3 | 5/1 | 5/1 | 5/2 | 5/3 | 5/6 | 5/6 | 5/7 | 6/3 | 6/2 | 5/5 |
| جامائیکا | 8/7 | 9/7 | 9/1 | 8/8 | 8/6 | 7/4 | 5/5 | 5/0 | 6/5 | 6/2 | 5/5 |
| کانادا | 7/4 | 7/1 | 7/0 | 7/0 | 7/0 | 6/4 | 5/8 | 5/7 | 9/7 | 7/5 | 5/3 |
| وانواتو | 4/9 | 5/0 | 5/1 | 5/2 | 5/3 | 5/3 | 5/3 | 5/4 | 4/1 | 4/8 | 5/2 |
| مالاوی | 4/9 | 5/0 | 5/0 | 4/9 | 5/0 | 5/0 | 5/0 | 4/9 | 5/7 | 5/8 | 5/1 |
| آسیای جنوبی | 7/3 | 7/2 | 7/0 | 7/1 | 6/9 | 7/0 | 7/0 | 6/2 | 7/5 | 6/4 | 5/1 |
| اتریش | 4/9 | 5/4 | 5/7 | 5/8 | 6/1 | 5/6 | 4/9 | 4/6 | 5/2 | 6/5 | 5/0 |
| نیکاراگوئه | 5/2 | 5/3 | 4/5 | 4/7 | 3/9 | 3/3 | 5/2 | 5/5 | 6/3 | 6/3 | 5/0 |
| چین | 4/6 | 4/6 | 4/6 | 4/7 | 4/6 | 4/5 | 4/3 | 4/6 | 5/0 | 4/6 | 5/0 |
| قزاقستان | 5/3 | 5/2 | 5/1 | 4/9 | 5/0 | 4/9 | 4/9 | 4/8 | 4/9 | 5/6 | 4/9 |
| هند | 8/1 | 8/1 | 8/0 | 7/9 | 7/8 | 7/7 | 7/7 | 6/5 | 7/9 | 6/4 | 4/8 |
| لوکزامبورگ | 5/1 | 5/9 | 5/9 | 6/7 | 6/3 | 5/5 | 5/6 | 5/6 | 6/8 | 5/3 | 4/6 |
| فیجی | 4/4 | 4/4 | 4/3 | 4/3 | 4/3 | 4/3 | 4/3 | 4/4 | 4/7 | 4/8 | 4/6 |
| ازبکستان | 4/9 | 4/9 | 5/1 | 5/2 | 5/2 | 5/8 | 5/4 | 4/9 | 5/3 | 5/4 | 4/5 |
| ایرلند | 15/5 | 13/7 | 11/9 | 9/9 | 8/4 | 6/7 | 5/7 | 5/0 | 5/6 | 6/2 | 4/5 |
| دانمارک | 7/8 | 7/4 | 6/9 | 6/3 | 6/0 | 5/8 | 5/1 | 5/0 | 5/6 | 5/0 | 4/4 |
| مالدیو | 9/1 | 8/3 | 7/5 | 6/6 | 5/8 | 5/4 | 5/0 | 4/6 | 5/5 | 5/1 | 4/4 |
| زامبیا | 7/9 | 8/1 | 8/1 | 8/3 | 8/4 | 8/5 | 5/0 | 5/5 | 6/0 | 5/2 | 4/4 |
| هنگ کنگ | 3/3 | 3/4 | 3/3 | 3/3 | 3/4 | 3/1 | 2/8 | 2/9 | 5/8 | 5/2 | 4/3 |
| سوئیس | 4/5 | 4/8 | 4/8 | 4/8 | 4/9 | 4/8 | 4/7 | 4/4 | 4/8 | 5/1 | 4/3 |
| بنگلادش | 4/1 | 4/4 | 4/4 | 4/4 | 4/4 | 4/4 | 4/4 | 4/4 | 5/3 | 5/2 | 4/3 |
| بلغارستان | 12/3 | 12/9 | 11/4 | 9/1 | 7/6 | 6/2 | 5/2 | 4/2 | 5/1 | 5/3 | 4/3 |
| ترکمنستان | 4/0 | 4/0 | 4/0 | 4/0 | 4/0 | 4/0 | 4/0 | 4/0 | 4/6 | 4/5 | 4/1 |
| شرق آسیا و اقیانوسیه | 4/1 | 4/0 | 4/0 | 4/1 | 4/0 | 3/9 | 3/8 | 3/8 | 4/3 | 4/1 | 4/1 |
| جمهوری قرقیزستان | 3/1 | 3/1 | 3/3 | 3/3 | 3/5 | 3/6 | 3/7 | 4/3 | 4/6 | 4/1 | 4/0 |
| اسلوونی | 8/9 | 10/1 | 9/7 | 9/0 | 8/0 | 6/6 | 5/1 | 4/5 | 5/0 | 4/7 | 4/0 |
| اروپای مرکزی و بالتیک | 10/0 | 10/1 | 8/9 | 7/8 | 6/5 | 5/3 | 4/3 | 3/8 | 4/4 | 4/5 | 4/0 |
| ایالت های کوچک جزیره‌ای اقیانوس آرام | 3/6 | 3/5 | 3/5 | 3/5 | 3/5 | 3/5 | 3/5 | 3/5 | 3/6 | 3/7 | 3/9 |
| پرو | 3/2 | 3/6 | 3/2 | 3/3 | 3/7 | 3/7 | 3/5 | 3/4 | 7/2 | 5/1 | 3/9 |
| آمریکای شمالی | 8/0 | 7/3 | 6/3 | 5/5 | 5/1 | 4/6 | 4/1 | 3/9 | 8/2 | 5/6 | 3/8 |
| نیجریه | 3/8 | 3/7 | 3/9 | 4/1 | 4/5 | 4/9 | 5/1 | 5/2 | 5/6 | 5/3 | 3/8 |
| ترینیداد و توباگو | 3/7 | 2/7 | 2/5 | 2/4 | 3/2 | 3/4 | 3/5 | 3/5 | 4/2 | 4/5 | 3/8 |
| آفریقای غربی و مرکزی | 4/2 | 3/8 | 3/9 | 4/2 | 4/2 | 4/2 | 4/3 | 4/3 | 4/7 | 4/6 | 3/8 |
| ایسلند | 6/0 | 5/4 | 4/9 | 4/0 | 3/0 | 2/7 | 2/7 | 3/5 | 5/5 | 6/0 | 3/8 |
| موزامبیک | 3/3 | 3/3 | 3/4 | 3/4 | 3/5 | 3/6 | 3/7 | 3/7 | 4/1 | 4/3 | 3/8 |
| کامرون | 3/8 | 3/7 | 3/5 | 3/5 | 3/5 | 3/6 | 3/6 | 3/7 | 4/0 | 4/1 | 3/8 |
| اکوادور | 3/2 | 3/1 | 3/5 | 3/6 | 4/6 | 3/8 | 3/5 | 3/8 | 6/1 | 4/6 | 3/8 |
| انگلستان | 7/9 | 7/5 | 6/1 | 5/3 | 4/8 | 4/3 | 4/0 | 3/7 | 4/5 | 4/8 | 3/7 |
| استرالیا | 5/2 | 5/7 | 6/1 | 6/1 | 5/7 | 5/6 | 5/3 | 5/2 | 6/5 | 5/1 | 3/7 |
| ایالات متحده | 8/1 | 7/4 | 6/2 | 5/3 | 4/9 | 4/4 | 3/9 | 3/7 | 8/1 | 5/4 | 3/7 |
| مالزی | 3/1 | 3/2 | 2/9 | 3/1 | 3/4 | 3/4 | 3/3 | 3/3 | 4/5 | 4/1 | 3/6 |
| مجارستان | 11/0 | 10/2 | 7/7 | 6/8 | 5/1 | 4/2 | 3/7 | 3/4 | 4/3 | 4/1 | 3/6 |
| سنگاپور | 3/7 | 3/9 | 3/7 | 3/8 | 4/1 | 4/2 | 3/6 | 3/1 | 4/1 | 4/6 | 3/6 |
| بلاروس | 6/0 | 5/9 | 5/9 | 5/9 | 5/8 | 5/7 | 4/8 | 4/2 | 4/1 | 3/9 | 3/6 |
| بولیوی | 2/1 | 2/4 | 2/0 | 3/1 | 3/5 | 3/7 | 3/5 | 3/7 | 7/9 | 5/1 | 3/6 |
| هلند | 5/8 | 7/2 | 7/4 | 6/9 | 6/0 | 4/8 | 3/8 | 3/4 | 3/8 | 4/2 | 3/5 |
| غنا | 3/1 | 2/2 | 4/4 | 6/8 | 5/3 | 3/4 | 3/3 | 3/2 | 3/4 | 3/6 | 3/5 |
| اندونزی | 4/5 | 4/3 | 4/1 | 4/5 | 4/3 | 3/8 | 4/4 | 3/6 | 4/3 | 3/8 | 3/5 |
| اتیوپی | 2/2 | 2/3 | 2/3 | 2/4 | 2/5 | 2/6 | 2/7 | 2/9 | 3/9 | 3/9 | 3/4 |
| نیوزلند | 6/9 | 5/8 | 5/4 | 5/4 | 5/2 | 4/7 | 4/3 | 4/1 | 4/6 | 3/8 | 3/3 |
| سیرا لئون | 4/6 | 4/5 | 4/7 | 4/7 | 4/5 | 4/0 | 3/2 | 3/2 | 3/6 | 3/7 | 3/3 |
| مکزیک | 4/9 | 4/9 | 4/8 | 4/3 | 3/9 | 3/4 | 3/3 | 3/5 | 4/4 | 4/1 | 3/3 |
| گینه بیسائو | 3/2 | 3/3 | 3/4 | 3/2 | 3/2 | 3/1 | 3/2 | 3/2 | 3/7 | 3/8 | 3/2 |
| نروژ | 3/1 | 3/4 | 3/5 | 4/3 | 4/7 | 4/2 | 3/8 | 3/7 | 4/4 | 4/4 | 3/2 |
| مالی | 1/6 | 1/6 | 1/6 | 1/4 | 1/4 | 1/5 | 1/6 | 2/3 | 3/5 | 2/4 | 3/1 |
| آلمان | 5/4 | 5/2 | 5/0 | 4/6 | 4/1 | 3/8 | 3/4 | 3/1 | 3/9 | 3/6 | 3/1 |
| گواتمالا | 2/8 | 3/0 | 2/7 | 2/5 | 2/6 | 2/5 | 2/3 | 2/2 | 2/9 | 2/2 | 3/1 |
| سنگال | 9/5 | 8/8 | 7/7 | 6/8 | 4/5 | 4/1 | 3/6 | 2/9 | 3/3 | 3/3 | 3/0 |
| السالوادور | 3/8 | 3/7 | 4/2 | 4/0 | 4/4 | 4/4 | 4/0 | 4/2 | 5/0 | 4/3 | 3/0 |
| امارات متحده عربی | 2/3 | 2/1 | 2/0 | 1/8 | 1/6 | 2/5 | 2/2 | 2/3 | 4/3 | 3/1 | 3/0 |
| میانمار | 0/8 | 0/8 | 0/8 | 0/8 | 1/0 | 1/4 | 0/8 | 0/4 | 1/5 | 4/3 | 3/0 |
| اوگاندا | 3/6 | 1/9 | 2/4 | 2/8 | 3/1 | 3/6 | 3/4 | 3/1 | 3/8 | 3/4 | 2/9 |
| مالت | 6/2 | 6/1 | 5/7 | 5/4 | 4/7 | 4/0 | 3/7 | 3/6 | 4/4 | 3/4 | 2/9 |
| لهستان | 10/1 | 10/3 | 9/0 | 7/5 | 6/2 | 4/9 | 3/9 | 3/3 | 3/2 | 3/4 | 2/9 |
| کره | 2/8 | 2/8 | 3/1 | 3/6 | 3/7 | 3/7 | 3/8 | 3/8 | 3/9 | 3/6 | 2/9 |
| تانزانیا | 3/2 | 2/9 | 2/1 | 2/1 | 2/2 | 2/3 | 2/3 | 2/4 | 2/8 | 2/9 | 2/6 |
| ژاپن | 4/4 | 4/0 | 3/6 | 3/4 | 3/1 | 2/8 | 2/5 | 2/4 | 2/8 | 2/8 | 2/6 |
| ساحل عاج | 7/2 | 4/3 | 3/2 | 2/5 | 1/9 | 3/3 | 2/8 | 2/4 | 2/6 | 2/7 | 2/5 |
| تونگا | 1/7 | 1/8 | 1/9 | 2/0 | 2/1 | 2/1 | 2/3 | 2/1 | 2/7 | 2/1 | 2/4 |
| فیلیپین | 3/5 | 3/5 | 3/6 | 3/1 | 2/7 | 2/6 | 2/3 | 2/2 | 2/5 | 3/4 | 2/4 |
| چک | 7/0 | 7/0 | 6/1 | 5/1 | 4/0 | 2/9 | 2/3 | 2/0 | 2/6 | 2/8 | 2/2 |
| کویت | 2/3 | 2/5 | 2/9 | 2/2 | 2/2 | 2/2 | 2/2 | 2/2 | 3/5 | 2/9 | 2/2 |
| ماداگاسکار | 0/6 | 1/0 | 1/4 | 1/8 | 1/8 | 1/8 | 1/8 | 1/8 | 2/2 | 2/2 | 1/9 |
| تیمور شرقی | 3/8 | 4/0 | 4/2 | 4/5 | 4/7 | 4/2 | 3/7 | 3/1 | 2/8 | 2/3 | 1/8 |
| جزایر سلیمان | 1/0 | 0/7 | 0/7 | 0/7 | 0/7 | 0/7 | 0/7 | 0/7 | 0/9 | 0/9 | 1/6 |
| ویتنام | 1/0 | 1/3 | 1/3 | 1/9 | 1/9 | 1/9 | 1/2 | 1/7 | 2/1 | 2/4 | 1/5 |
| عمان | 3/7 | 3/5 | 3/4 | 3/4 | 3/3 | 2/5 | 1/8 | 2/1 | 2/9 | 1/9 | 1/5 |
| بحرین | 1/2 | 1/2 | 1/1 | 1/2 | 1/2 | 1/2 | 1/2 | 1/2 | 1/8 | 1/5 | 1/3 |
| کوبا | 3/5 | 3/3 | 2/7 | 2/4 | 2/0 | 1/7 | 1/7 | 1/2 | 1/4 | 1/4 | 1/3 |
| چاد | 0/9 | 0/9 | 0/9 | 0/9 | 1/0 | 1/1 | 1/1 | 1/1 | 1/7 | 1/6 | 1/1 |
| تایلند | 0/6 | 0/3 | 0/6 | 0/6 | 0/7 | 0/8 | 0/8 | 0/7 | 1/1 | 1/2 | 0/9 |
| مولداوی | 2/2 | 1/9 | 1/5 | 1/8 | 1/6 | 1/6 | 1/2 | 1/5 | 1/2 | 0/8 | 0/9 |
| بوروندی | 1/6 | 1/6 | 1/6 | 1/5 | 1/4 | 1/3 | 1/1 | 1/0 | 1/0 | 1/1 | 0/9 |
| نیجر | 2/2 | 1/4 | 0/5 | 0/6 | 0/6 | 0/6 | 0/6 | 0/5 | 0/7 | 0/9 | 0/6 |
| کامبوج | 0/5 | 0/4 | 0/7 | 0/4 | 0/7 | 0/1 | 0/1 | 0/1 | 0/2 | 0/4 | 0/2 |
| قطر | 0/5 | 0/3 | 0/2 | 0/2 | 0/2 | 0/1 | 0/1 | 0/1 | 0/1 | 0/1 | 0/1 |
| اوکراین | 7/5 | 7/2 | 9/3 | 9/1 | 9/4 | 9/5 | 8/8 | 8/2 | 9/5 | 9/8 | – |
نمودار نرخ بیکاری ایران
در سال ١٤٠١، نرخ بيكاری (جمعيت ١٥ ساله و بيش‌تر) برابر با 9 درصد و نرخ مشاركت ٤٠.٩ درصد بوده است. همچنین بر اساس آخرین آمارها از مرکز آمار ایران، در فصل زمستان ١٤٠٢، نرخ مشارکت ٤٠.٨ درصد و نرخ بیکاری برابر با 8.6 درصد بوده است.
در جدول ذیل نرخ بیکاری و مشارکت 1402 و میزان تغییرات آن نسبت به فصل مشابه سال قبل آورده شده است:
| فصل | بهار | تابستان | پاییز | زمستان |
|---|---|---|---|---|
| نرخ بیکاری | 8.2+ | 7.9+ | 7.6+ | 8.6+ |
| نرخ مشارکت اقتصادی | 41.2+ | 41.6+ | 41.5+ | 40.8+ |
| تغییر نرخ بیکاری نسبت به فصل مشابه سال قبل | 1- | 1- | 0.6- | 1.1- |
| تغییر نرخ مشارکت نسبت به فصل مشابه سال قبل | 0.3+ | 0.6+ | 0.5+ | 0.3+ |
در نمودار ذیل نرخ بیکاری ایران را از سال 1375 تا 1401 مشاهده می‌کنید:
