بازدهی بورس ایران – بازده شاخص کل بورس چقدر است؟

بازار بورس یکی از بازارهای جذاب برای سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر بوده است. افراد زیادی تجربه سرمایه‌گذاری در بازار بورس را داشته‌اند. برخی سرمایه‌گذاران توانسته‌اند در بازه‌های زمانی مختلف سود خوبی از این بازار کسب کنند و تا حدودی ارزش دارایی خود را در مقابل تورم حفظ کرده‌اند. اما برخی نیز تجربه بدی در بورس داشته‌اند و دیگر حاضر به سرمایه‌گذاری در این بازار نیستند. بازدهی بازار بورس متاثر از عوامل سیاسی و اقتصادی بسیاری است، اما با بررسی دقیق‌تر بازدهی بورس در 30 سال گذشته می‌توان دریافت که این بازدهی عمدتا در بلند مدت مثبت بوده و با سرمایه‌گذاری هوشمندانه در این بازار همواره می‌توان سود زیادی کسب کرد. در ابتدا برای ورود به این بازار لازم است که بازدهی آن در بازه‌های زمانی مختلف مورد بررسی قرار گیرد که در این مقاله به محاسبه بازدهی شاخص کل بورس در سال‌های گذشته پرداخته شده است.

برای آشنایی بیشتر با بازار سرمایه به‌عنوان یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری، مطالعه مقاله سرمایه گذاری در بورس پیشنهاد می‌شود.

بازدهی شاخص کل بورس

در ابتدا برای افرادی که کمتر با بازار سرمایه آشنا هستند، تعریف برخی از مفاهیم کلی ارائه می‌شود. بازار سرمایه یا همان بورس، بازاری است که شرکت‌ها سهام خود را برای عموم مردم عرضه می‌کنند. افراد می‌توانند با خرید و فروش سهام در این بازار سود یا ضرر کنند.

شاخص کل بورس عددی است که میانگین قیمت سهام شرکت‌های ثبت شده در بورس و میزان رشد یا کاهش قیمت آن‌ها را محاسبه می‌کند. شاخص هم‌ وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم و… از انواع دیگر شاخص‌هایی هستند که در بورس تهران وجود دارند. اما مهم‌ترین آن‌ها شاخص کل بورس است.

شاخص کل یا Tehran Exchange price index که به صورت اختصار با TEPIX نشان داده می‌شود، بیانگر وضعیت کلی بازار سهام است و از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

باید توجه کرد که در این تعریف شاخص کل میانگین قیمت تمامی سهم‌های موجود در بازار سرمایه است و لزوما معادل بازدهی سهامداران نیست. سرمایه‌گذاران می‌توانند با عملکرد بهتر در بازه‌های زمانی مشخصی بیشتر از شاخص کل سود کسب کنند. از سوی دیگر احتمال اینکه بازده سرمایه‌گذاران کمتر از شاخص کل  باشد نیز وجود دارد. در انتهای این مقاله راهکارهای موجود برای کسب بازدهی بیشتر از شاخص توضیح داده شده است.

بازدهی بورس در 20 سال گذشته

جدول زیر بازدهی بازار بورس از سال 1388 تاکنون را نشان می‌دهد. به طور کلی بازدهی بورس در 10 سال گذشته یعنی از ابتدای سال 1391 تا انتهای سال 1401 معادل 7 هزار و 467 درصد بوده است.

سال	شاخص کل در ابتدای سال (واحد)	شاخص کل در انتهای سال (واحد)	درصد بازدهی شاخص کل بورس
1388	7,965.6	12,536.7	57.38
1389	12,536.7	23,294.9	85.81
1390	23,294.9	25,905.3	11.20
1391	25,905.3	38,040.8	46.84
1392	38,040.8	79,015.4	107.71
1393	79,015.4	62,531.8	(20.86)
1394	62,531.8	80,219.4	28.28
1395	80,219.4	77,230	(3.72)
1396	77,230	96,289.9	24.67
1397	96,289.9	178,659.1	85.54
1398	178,659.1	512,900.5	187.08
1399	512,900.5	1,307,707.1	154.96
1400	1,307,707.1	1,367,250.3	4.62
1401	1,367,250.3	1,960,457.4	43.38

در ادامه نمودار شاخص کل بورس از سال 1387 تاکنون نمایش داده شده است. طبق این نمودار که در سایت TSE قابل مشاهده است، شاخص کل در تاریخ 1402/02/16 به بیشترین مقدار خود رسیده است.

بازدهی بورس در 5 سال گذشته

افزایش نرخ ارز و رشد فروش و سود ریالی شرکت‌ها در ابتدای سال 1399 باعث جذاب شدن بازار سرمایه برای عموم مردم شد. به‌طوری که شاخص بورس از 512,900 هزار واحد در ابتدای سال، در تاریخ 19/05/1399 به سقف 2,078,546.8 واحد رسید. سپس در بازه زمانی کوتاهی مجددا شاخص کل کاهش یافت و به حدود ۱.۳ میلیون واحد رسید.

سال ۱۴۰۰ نیز با ریزش دوباره شاخص کل بورس آغاز شد. این امر موجب کاهش اعتماد عمومی مردم به این بازار و ایجاد صف‌های فروش و کاهش نقدشوندگی و ارزش معاملات شد. در نهایت از هفته دوم بهمن ماه سال 1400 تا انتهای اسفند این سال شاخص کل بورس 13.2 درصد رشد داشت و در انتهای سال 1400 به 1,368 هزار واحد رسید. به‌طور کلی بازدهی بورس در سال 1400 معادل 4.62 درصد بود.

در دو ماه نخست سال 1401 شاخص کل بورس روند صعودی داشت، به صورتی که در انتهای اردیبهشت سال 1401 با افزایش 15.5 درصدی نسبت به انتهای سال 1400 به 1,597 هزار واحد رسید، ولی پس از آن روند نزولی در پیش گرفت. در نیمه دوم سال 1401 مجدد به دلیل انتظارات تورمی و به‌دنبال وقایعی مانند حذف ارز 4200 تومانی و اجرای سیاست تثبیت نرخ ارز، شاخص کل بورس روند مثبتی داشت و در انتهای سال 1401 به 1,960,457 واحد رسید.

بازدهی بورس در سال 1402

در ادامه روند تغییرات شاخص کل بورس در سال 1402 مورد بررسی قرار گرفته است. شاخص کل از اواسط آبان سال 1401 روند صعودی خود را با سرعت زیادی آغاز کرد و با شکستن سقف تاریخی پیشین خود، در اردیبهشت ماه 1402 به سقف جدید خود در سطح 2,535,236 واحد رسید. شاخص کل از کف خود در 4 آبان 1401 تا سقف خود در تاریخ مذکور 104 درصد رشد کرد. سپس از هفدهم اردیبهشت شاخص کل روند نزولی خود را آغاز کرد و تا انتهای اردیبهشت 9.2 از سقف قیمتی خود کاهش یافت.

این روند نزولی در تابستان 1402 نیز ادامه داشت؛ به‌طوری‌که بازدهی شاخص کل در این بازه زمانی 2.42 درصد منفی بود.

مقطع زمانی	مقدار شاخص در ابتدای دوره (واحد)	مقدار شاخص در انتهای دوره (واحد)	تغییر (درصد)
بهار سال 1402	1,960,457.4	2,173,893.4	10.88
تابستان سال 1402	2,173,893.4	2,121,213	(2.42)

آیا می‌توان بهتر از شاخص بورس سود کرد؟

همانطور که پیش‌تر گفته شد شاخص کل نشان‌دهنده میانگین بازدهی تمامی سهامداران فعال در بازار سرمایه است. بنابراین احتمالا برخی سهامداران بالاتر از شاخص کل و برخی کمتر از آن بازدهی کسب کرده‌اند. گاهی افراد در بازه‌های زمانی که شاخص کل منفی بوده، موفق به کسب سود شده‌اند.همچنین این امکان نیز وجود دارد که برخی با عملکرد اشتباه در بازه‌های زمانی که شاخص کل مثبت بوده، متضرر شوند. بنابراین سرمایه‌گذاران می‌توانند با تحلیل دقیق بازار سرمایه و انتخاب سهام ارزنده بیشتر از شاخص کل سود کنند که در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره شده است.

تحلیل بنیادی روشی برای کسب سود بالاتر از شاخص

تحلیل بنیادی یکی از روش‌های تحلیل بازار سرمایه است که در مقاله تحلیل بنیادی چیست می‌توانید با این تحلیل بیشتر آشنا شوید. تحلیلگران بااستفاده از تحلیل بنیادی ارزش ذاتی یک سهم را برآورد و با قیمت فعلی آن مقایسه می‌کنند. افراد با خرید سهام بنیادی ریسک کمتری را متحمل می‌شوند، زیرا این سهام در زمان‌هایی که بازار روند صعودی دارد، بیشتر از شاخص بازدهی خواهند داشت و در بازارهای منفی، ریزش کمتری نسبت به شاخص کل خواهند داشت.

یکی دیگر روش‌هایی که از طریق آن می‌توان بالاتر از شاخص سود کرد، دنبال کردن معاملات سهامدارانی است که توانسته در طی فعالیت خود در این بازار بیشتر از شاخص کل سود کسب کنند. اصطلاحا به این افراد بازیگران بورس نیز گفته می‌شود. برای شناسایی و دنبال کردن معاملات این سرمایه‌گذاران می‌توان از محصول سهامداران بورس انیگما استفاده کرد. در این محصول بازدهی این بازیگران بورس قابل مشاهده است و افراد می‌توانند سهامدارانی که بیشتر از شاخص کل سود کرده‌اند را شناسایی و معاملات آن‌ها را دنبال کنند. به این روش سرمایه‌گذاری در بورس، فالوتریدینگ نیز گفته می‌شود.
در صورتی که افراد دانش یا زمان کافی برای استفاده از 2 روش فوق را ندارند، می‌توانند از دیگر روش‌های مطمئن مانند سبد پیشنهادی انیگما که به‌صورت هفتگی در قالب پرتفوی بورسی ارائه می‌شود، استفاده کنند. انتخاب سهام پیشنهادی توسط متخصصین بازار سرمایه و بر مبنای تحلیل بنیادی معرفی می‌شوند. تصویر زیر بازدهی این سبد و شاخص کل بورس را نشان می‌دهد. همانطور که در تصویر واضح است، بازدهی سبد پیشنهادی انیگما همواره بیشتر بازدهی بورس بوده است و از مهر سال 1399 تاکنون 415 درصد (379 درصد بالاتر از شاخص) بازدهی داشته است.