بازار سرمایه چیست؟ بررسی انواع و ابزارهای این بازار

بازار سرمایه (Capital Market) بخشی از بازار مالی است که در آن ابزارهای مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید، مانند سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه، مبادله می‌شوند. این بازار نقش واسطه‌ای میان واحدهای دارای مازاد سرمایه (تامین‌کنندگان) و واحدهای نیازمند به سرمایه (متقاضیان) ایفا می‌کند. تامین‌کنندگان سرمایه می‌توانند خانوارها، بانک‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های بیمه عمر و سایر نهادهای مالی باشند که نقدینگی در اختیار دارند. در حالی که متقاضیان سرمایه شامل شرکت‌ها، دولت‌ها و حتی افراد هستند که به منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، پوشش هزینه‌های عملیاتی یا خرید دارایی‌های بزرگ نیاز دارند.

در این مقاله به معرفی بازار سرمایه، تاریخچه، ارکان، انواع، مزایا و نحوه سرمایه‌گذاری در این بازار و همچنین تفاوت آن با بازار پول پرداخته شده است.

تاریخچه بازار سرمایه

بازار سرمایه در ایران از سال ۱۳۱۵ شروع به فعالیت کرد. در این زمان دو کارشناس هلندی و بلژیکی تحقیقات خود را برای راه‌اندازی بورس آغاز کردند، اما با شروع جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، پس از پیگیری‌های مختلف، بورس ایران به‌طور رسمی در سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد. رشد اقتصادی در آن دوران باعث گسترش بورس شد و پس از پایان جنگ ایران و عراق، آشنایی بیشتر مردم با بورس و عرضه اوراق سهام، بازار سرمایه را توسعه داد. در سال ۱۳۸۴ نیز قوانین جدیدی برای بورس وضع شد و ابزارهای مالی مختلفی مانند اوراق مشارکت و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به این بازار اضافه شد.

جایگاه بازار سرمایه در بین انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی مجموعه‌ای از بسترها هستند که در آن‌ها انواع دارایی‌های مالی مانند اوراق بهادار، ارزها، کالاها و حتی دارایی‌های نوین (مانند رمز ارزها) مبادله می‌شوند. مبادلات در این بازارها بر اساس قانون عرضه و تقاضا انجام می‌شود و هدف اصلی آن‌ها انتقال بهینه منابع مالی از دارندگان مازاد سرمایه به متقاضیان سرمایه است. بازارهای مالی به شکل کلی به انواع زیر تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market): بازار پول یک بازار برای تامین مالی کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال) است که ابزارهایی مانند اسناد خزانه، اوراق تجاری و گواهی سپرده در آن مبادله می‌شوند. این بازار بیشتر بر نیازهای نقدی کوتاه‌مدت کسب‌وکارها و دولت‌ها تمرکز دارد.

بازار سرمایه (Capital Market): بازار سرمایه برای تامین مالی بلندمدت کاربرد دارد. در این بازار سهام، اوراق بدهی و ابزارهای مالی با سررسید بیش از یک سال معامله می‌شوند. بازار سرمایه از دو بخش اصلی شامل بازار اولیه و بازار ثانویه تشکیل شده است. این بازار به‌عنوان موتور محرک اقتصاد عمل می‌کند و با هدایت پس‌اندازها به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولد، نقشی کلیدی در رشد اقتصادی ایفا می‌کند.

بازار مشتقات (Derivatives Market): بازاری برای ابزارهایی مانند قراردادهای آتی، اختیار معامله و سواپ است که هدف اصلی آن مدیریت ریسک و پوشش نوسانات قیمتی دارایی‌ها است.

بازار کالاها (Commodity Market): بازاری برای مبادله کالاهای فیزیکی مانند محصولات کشاورزی، فلزات گران‌بها و فرآورده‌های انرژی است.

بازار ارزها: بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است که در آن ارزهای مختلف در سطح بین‌المللی خرید و فروش می‌شوند. این بازار نقدشوندگی بسیار بالایی دارد.

بازار OTC: بازار Over-the-Counter Market بازاری غیرمتمرکز است که معاملات آن خارج از بورس رسمی و به صورت مستقیم میان طرفین انجام می‌شود.

بازار رمز ارزها (Cryptocurrency Market): کریپتو بازاری نوظهور برای مبادله دارایی‌های دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم است که مبتنی بر فناوری بلاک‌چین فعالیت می‌کند.

در حالی که هر یک از بازارهای مالی نقش ویژه‌ای در نظام اقتصادی دارند اما بازار پول و  بازار سرمایه دارای جایگاهی محوری‌تری در بین سایر بازارها هستند. بازار سرمایه بر تامین مالی بلندمدت متمرکز است و بستر اصلی رشد و توسعه اقتصادی کشورها محسوب می‌شود.

پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با بازارهای مالی، مقاله بازار مالی چیست و چگونه طبقه‌بندی می‌شود؟ مطالعه شود.

تفاوت پول و بازار سرمایه

بازار سرمایه و بازار پول دو بخش اصلی از بازارهای مالی هستند که هر کدام ویژگی‌ها و وظایف خاص خود را دارند. بازار سرمایه به طور عمده به تامین مالی بلندمدت برای شرکت‌ها و دولت‌ها از طریق ابزارهایی همچون سهام، اوراق بهادار و اوراق قرضه می‌پردازد. این بازار معمولا بازده بالاتر و ریسک بیشتری به همراه دارد، زیرا سرمایه‌گذاری‌ها معمولا بلندمدت هستند و تحت تاثیر نوسانات قیمتی قرار می‌گیرند. در مقابل، بازار پول بر تامین نقدینگی کوتاه‌مدت تمرکز دارد و ابزارهای آن شامل سپرده‌ها، وام‌ها و حواله‌های بانکی است که عموما کم‌ریسک و با بازده ثابت هستند. به طور کلی، تفاوت اصلی بین این دو بازار در مدت زمان سرمایه‌گذاری، نوع ابزارهای مالی و سطح ریسک و بازده آن‌ها است.

ویژگی	بازار سرمایه	بازار پول
مدت زمان سرمایه‌گذاری	بلندمدت (یک سال یا بیشتر)	کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال)
ابزارهای مالی	سهام، اوراق بهادار، اوراق قرضه، اوراق مشارکت	اوراق بدهی، سپرده‌ها، حواله، وام با وثیقه
ریسک	بالا، به دلیل نوسانات قیمت و نوع بلندمدت سرمایه‌گذاری	کم‌تر، چون بیشتر ابزارها به صورت کم‌ریسک طراحی می‌شوند
بازده	بالاتر، با پتانسیل سود بیشتر در بلندمدت	کمتر، بیشتر به عنوان ابزارهای با بازده ثابت
هدف	تامین مالی میان‌مدت و بلندمدت برای پروژه‌ها و بنگاه‌ها	تامین نقدینگی کوتاه‌مدت برای نیازهای فوری و اضطراری

ارکان بازار سرمایه

ارکان و نهادهای مهم بازار سرمایه در ایران به شرح ذیل هستند:

• شورای عالی بورس اوراق بهادار
• سازمان بورس اوراق بهادار
• شرکت بورس اوراق بهادار تهران
• شرکت فرابورس ایران
• شرکت بورس کالای ایران
• شرکت بورس انرژی ایران
• شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
• شرکت مدیریت فناوری بورس تهران
• شرکت رایان بورس
• شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس

انواع بازار سرمایه بر اساس شیوه عرضه سهام

بازار سرمایه از نظر نحوه عرضه و مبادله دارایی‌های مالی به دو بخش اصلی بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم می‌شود. این دو بازار مکمل یکدیگرند و در کنار هم امکان تامین مالی و همچنین نقدشوندگی دارایی‌های مالی را فراهم می‌کنند. در ادامه به هر یک از این موارد پرداخته شده است.

بازار اولیه (Primary Market)

بازار اولیه بازاری است که در آن اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر و عرضه می‌شوند. شرکت‌ها یا دولت‌ها از طریق این بازار اوراق بدهی و سهام خود را به سرمایه‌گذاران می‌فروشند تا منابع مالی موردنیاز خود را به دست بیاورند. نمونه بارز این بازار، عرضه اولیه عمومی (IPO) سهام شرکت‌ها است که در آن شرکت‌های تازه‌تاسیس یا در حال توسعه، سهام جدید خود را به بازار عرضه کرده و سرمایه لازم برای اجرای پروژه‌های جدید یا ادامه فعالیت‌های جاری خود را به دست می‌آورند.

ویژگی مهم بازار اولیه این است که منابع مالی جذب‌شده به‌طور مستقیم وارد شرکت ناشر می‌شود و به همین دلیل نقش کلیدی در تامین مالی واقعی اقتصاددارد.
تمام اوراق منتشرشده در این بازار تحت نظارت دقیق نهادهای قانونی مانند سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند و ناشران موظف‌اند اطلاعات و مدارک لازم را ارائه دهند. سرمایه‌گذاران فعال در این بازار شامل صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های پوشش ریسک، شرکت‌های تامین سرمایه و همچنین سرمایه‌گذاران حقیقی هستند.
خرید اوراق بهادار در این بازار به معنای کسب مالکیت بخشی از شرکت یا برخورداری از حق دریافت سود اوراق بدهی است.

بازار ثانویه (Secondary Market)

این بازار محلی برای خرید و فروش اوراق بهاداری مانند سهام و اوراق قرضه است که قبلا منتشر شده‌اند.  پس از عرضه اوراق در بازار اولیه، معاملات آن‌ها در بازار ثانویه انجام می‌شود. در این بازار معاملات بین سرمایه‌گذاران انجام می‌شود. بنابراین شرکت‌های ناشر نقشی در تامین مالی ندارند و منابع مالی جدیدی به آن‌ها وارد نمی‌شود. بازار ثانویه به دلیل فراهم کردن امکان نقدشوندگی سریع دارایی‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد که در صورت نیاز می‌توانند اوراق خود را به فروش برسانند. این مسئله سبب می‌شود که تمایل شرکت‌ها به مشارکت در بازار اولیه نیز افزایش پیدا کند.

 بازار ثانویه به دو شکل بازار حراج و بازار واسطه عمل می‌کند. به طور مثال بورس نیویورک که خریداران و فروشندگان در یک مکان گرد هم می‌آیند، نمونه‌ای از بازار حراج است. پلتفرم‌های الکترونیکی که معاملات از طریق شبکه‌های آنلاین آن‌ها بین طرفین انجام می‌شود نیز نمونه‌ای از بازار واسطه هستند. با افزایش شفافیت، کشف عادلانه قیمت‌ها و فراهم کردن نقدشوندگی، بازار ثانویه نقش حیاتی در تکمیل چرخه تامین مالی بازار سرمایه ایفا می‌کند.

ابزارهای بازار سرمایه

بازار سرمایه بستری برای تامین مالی بلندمدت شرکت‌ها و دولت‌ها و همچنین فراهم کردن ابزارهایی برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاران است. در این بازار انواع مختلفی از اوراق بهادار و ابزارهای مالی معامله می‌شوند که هر کدام نقش ویژه‌ای در فرایند سرمایه‌گذاری و تامین مالی دارند. در ادامه به انواع ابزارهای بازار سرمایه پرداخته شده است.

ابزارهای تامین مالی بلندمدت در بازار سرمایه

بازار سرمایه بستری است برای جذب سرمایه بلندمدت توسط شرکت‌ها و نهادها، به‌گونه‌ای که هم تامین مالی توسعه پروژه‌ها و فعالیت‌های جاری شرکت‌ها فراهم شود و هم سرمایه‌گذاران امکان کسب بازده مناسب را داشته باشند. ابزارهای اصلی تامین مالی بلندمدت در این بازار شامل سهام و اوراق بدهی هستند. در ادامه، هر یک از این ابزارها به تفکیک مورد بررسی قرار می‌گیرند.

سهام: سهام متداول‌ترین اوراق بهادار در بازار سرمایه است و حق مالکیت صاحب سهام را در شرکت نشان می‌دهد. دارندگان سهام در سود و زیان شرکت‌ها شریک هستند. به طور کلی دو نوع سهام شامل سهام عادی و ممتاز در بازار سرمایه وجود دارد. سهام عادی رایج‌ترین نوع سهام است و به دو دسته با نام و بی‌نام تقسیم می‌شود. ارزش اسمی هر سهم معمولا ۱۰۰ تومان است و قیمت روز سهم (ارزش بازاری) در تابلو بورس تعیین می‌شود. دارندگان این سهام حق رای در مجامع، دریافت سود سالیانه و برخورداری از سایر مزایا را دارند. سهام ممتاز نوعی دارایی است که دارنده آن از امتیازات ویژه‌ای مانند اولویت در دریافت سود از پیش تعیین شده، تخفیف در ارزش اسمی و دیگر امتیازات مربوط به درآمدها و دارایی‌های شرکت برخوردار است. البته لازم به ذکر است که در بازار سرمایه ایران تنها سهام عادی عرضه می‌شود.

اوراق بدهی: اوراق بدهی نوعی ابزار مالی با ماهیت وام هستند. ناشر این اوراق متعهد می‌شود مبلغ مشخصی را به همراه بهره در فواصل زمانی تعیین‌شده به دارندگان پرداخت کند و در تاریخ سررسید، باید اصل مبلغ بازپرداخت شود. این اوراق شامل انواع مختلفی مانند اوراق قرضه، اوراق مشارکت، صکوک، اسناد خزانه و صندوق‌های درآمد ثابت هستند. صادرکنندگان اوراق بدهی می‌توانند شرکت‌ها، دولت‌ها و نهادهای عمومی باشند و نرخ بهره این اوراق معمولا متناسب با مدت سررسید تعیین می‌شود، به طوری که بهره دوره‌ای تا زمان سررسید پرداخت می‌شود.

ابزارهای مدیریت ریسک در بازار سرمایه

اوراق مشتقه (Derivatives) ابزارهایی هستند که ارزش آن‌ها بر اساس ارزش دارایی پایه‌ای مانند سهام، کالا، ارز یا شاخص تعیین می‌شود. این ابزارها بیشتر برای مدیریت ریسک ناشی از نوسانات قیمتی استفاده می‌شوند. در ادامه به انواع این ابزارها در بازار سرمایه پرداخته شده است.

قراردادهای اختیار معامله (Options): اختیار معامله قراردادی است که به دارنده حق می‌دهد دارایی پایه را با قیمت و زمان مشخص خرید یا فروش کند بدون آنکه ملزم به انجام معامله باشد. اختیار خرید (Call Option) حق خرید دارایی پایه را در تاریخ و قیمت توافق شده فراهم می‌کند. اختیار فروش (Put Option) حق فروش دارایی پایه را با شرایط تعیین شده می‌دهد. این ابزار برای مدیریت ریسک و پوشش نوسانات قیمت استفاده می‌شود.

قراردادهای آتی (Futures): قرارداد آتی قراردادی استاندارد است که طرفین را ملزم به خرید یا فروش دارایی پایه در قیمت و تاریخ مشخص می‌کند. این قراردادها در بورس معامله می‌شوند و شامل شرایط استاندارد مانند اندازه قرارداد و تاریخ تسویه است. تسویه قراردادها می‌تواند به صورت نقدی یا فیزیکی انجام شود و برای مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری سودآور استفاده می‌شود.

پیمان آتی (Forward): پیمان آتی قراردادی است بین دو طرف برای خرید یا فروش دارایی پایه در تاریخ و قیمت مشخص که استانداردسازی ندارد و خارج از بورس معامله می‌شود. شرایط این قرارداد قابل توافق بین طرفین است و معمولا برای پوشش ریسک قیمت دارایی‌ها یا کالاهای خاص استفاده می‌شود.

قراردادهای معاوضه (Swap): قرارداد معاوضه قراردادی بین دو طرف است که جریان‌های مالی یا تعهدات مرتبط با دارایی‌ها را در طول زمان مبادله می‌کنند. نمونه رایج آن معاوضه نرخ بهره است که یکی از طرفین جریان ثابت و دیگری جریان شناور دریافت می‌کند. این ابزار عمدتا برای مدیریت ریسک و تغییر ساختار جریان نقدی استفاده می‌شود.

انواع بورس در بازار سرمایه ایران

همان‌طور که گفته شد، بازار سرمایه بستری برای معاملات اوراق و سایر دارایی‌های کالایی از جمله فلزات ارزشمند و… است که تحت نظارت مستقیم سازمانی به نام سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت دارد. بورس ایران از جهت نوع معاملات و نحوه پذیرش به 4 بازار یا بورس دسته‌بندی می‌شود که اصطلاحا به آن فراکاب گفته می‌شود.

بورس اوراق بهادار

در میان بورس‌های چهارگانه بازار سرمایه، قدیمی‌ترین بورس، بورس اوراق بهادار است. در این بورس، اوراق بهاداری چون سهام و اوراق مشارکت و… معامله می‌شود. بورس اوراق بهادار به دو بازار اول و دوم دسته‌بندی می‌شود. هر کدام از این دو بازار هم به دو دسته تابلو اصلی و تابلو فرعی تقسیم می‌شوند.

شرکت‌ها بسته به میزان شفافیت در ارائه اطلاعات، میزان سرمایه، میزان سهام شناور و نقدشوندگی، میزان سودآوری و… در هر یک از این بازارها پذیرش می‌شوند. در واقع شرکت‌هایی که معیارهای لازم و کافی را دارند، در بازار اول تابلوی اصلی بورس پذیرش و معامله می‌شوند. پس از آن به ترتیب بر اساس معیارهای ذکر شده در بازار و تابلوهای دیگر درج می‌شوند. قوانین پذیرش در بازار اول سختگیرانه‌تر از بازار دوم است. این قوانین در تابلوی اصلی نسبت به فرعی نیز برقرار است.

فرابورس ایران

فرابورس یک بازار مالی است که در آن شرکت‌ها و موسسات می‌توانند اوراق بهادار خود را برای جذب سرمایه عرضه کنند. این بازار، زیرمجموعه‌ بازار سرمایه ایران است و به‌عنوان یک بازار در کنار بازار بورس اوراق بهادار عمل می‌کند. شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در یکی از بازارهای بورس را ندارند، در فرابورس پذیرش می‌شوند. شرکت‌ها می‌توانند با ورود به فرابورس از مزایای مختلفی مانند جذب سرمایه، کاهش هزینه‌ها و افزایش اعتبار بهره‌مند شوند. این بازار هم به بازارهای ذیل دسته‌بندی می‌شود:

بازار اول: در بازار اول فرابورس، شرکت‌هایی پذیرش می‌شوند که از جهت میزان سرمایه، میزان شناوری سهام، زمان تاسیس، شفافیت و اصول صورت‌های مالی و… شرایط پذیرش در بازارهای بورس را نداشتند.

بازار دوم: در بازار دوم فرابورس، شرایط منعطف‌تر از بازار اول است. در واقع شرکت‌هایی که شرایط لازم پذیرش در بازار اول را ندارند، در این بازار پذیرش می‌شوند.

بازار پایه: در بازار پایه عمدتا شرکت‌هایی درج می‌شوند که یا درخواست پذیرش در هیچ یک از بازارهای بورس و فرابورس را ندادند، یا شرایط پذیرش در آن‌ها را نداشتند و یا به دلیل از دست دادن شرایط پذیرش در هر یک از بورس و فرابورس به بازار پایه منتقل شدند.در این بازار شرکت‌ها فرآیند پذیرش را طی نمی‌کنند. این بازار با توجه به الزامات سازمان بورس، دامنه نوسان روزانه محدودتری نسبت به سایر بازارهای بورس و فرابورس دارد و به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می‌شود. شرایط درج شرکت‌ها در هریک از تابلوهای بازار پایه بسته به وضعیت شرکت‌ها در میزان شفافیت مالی، وضعیت و عملکرد مالی و… متفاوت است. در تابلو زرد شرکت‌ها عمدتا وضعیت بهتری نسبت به تابلو نارنجی دارند. تابلو قرمز عمدتا به شرکت‌هایی اختصاص دارد که در معرض ورشکستگی هستند.

بازار نوآفرین: این بازار که به تازگی تاسیس شده است، جهت درج شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها در نظر گرفته شده است تا ورود این شرکت‌ها به بورس تسهیل شود.

بازار توافقی: در این بازار شرکت‌هایی درج نماد می‌شوند که شرایط پذیرش در هر یک از بازارهای بورس و فرابورس را نداشته‌اند. معاملات این بازار به صورت عمده و بلوکی انجام می‌شود.

ابزارها و نهادها: فرابورس یک سری ابزارها و نهادهایی دارد که درآن خدماتی غیر از خرید و فروش سهام انجام می‌شود. در واقع سامان بورس به بازارهای اول و دوم بورس و فرابورس و بازار پایه تنها قابلیت معامله سهام و برخی اوراق را داده است. سایر ابزارها در این بخش از فرابورس دسته‌بندی می‌شوند. از جمله این نهادها یا ابزارها می‌توان به انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق تامین مالی، اسناد خزانه و … اشاره کرد.

بازار دارایی فکری (بورس ایده): به زبان ساده این بازار برای افراد یا شرکت‌های است که مایلند برای ایده یا اختراعات خود تامین مالی کنند.

بازار مشتقات: این بازار جهت معامله اوراق مشتقه همچون اوراق تبعی؛ اوراقی که حکم بیمه سهام شرکت‌ها را دارد، معامله می‌شود.

بورس انرژی

بورس انرژی بازاری سازمان‌یافته است که امکان معامله حامل‌های انرژی و اوراق مبتنی بر آن، شامل نفت، گاز، برق و سایر فرآورده‌های هیدروکربوری را به‌صورت شفاف و منصفانه فراهم می‌کند. هدف این بورس، ایجاد فضایی برای کشف عادلانه قیمت‌ها، جلوگیری از انحصار و تسهیل تامین مالی و مدیریت ریسک در بخش انرژی است. بورس انرژی از طریق بازارهای مختلف شامل بازار فیزیکی، مشتقه، برق، سایر اوراق بهادار و بازار فرعی، بستر لازم برای معاملات داخلی و بین‌المللی، پوشش ریسک و سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی را فراهم می‌آورد.

بورس کالا

بورس کالا به‌عنوان یکی از بورس‌های بازار سرمایه، در سال 1384 تاسیس شد. این بورس مکانی برای معاملات کالاهایی همچون محصولات پتروشیمی، انواع فلزات، فرآورده‌های نفتی، خودرو و… است. بورس کالا شامل بازارهایی چون بازار فیزیکی، بازار فرعی، بازار مشتقه و بازار مالی است. بازار فیزیکی جهت معاملات 4 گروه محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی و محصولات کشاورزی است. روش معاملات این بازار به صورت نقدی، سلف و کشف پریمیوم است.

در بازار فرعی کالاهایی که امکان پذیرش در بازار فیزیکی را ندارند، معامله می‌شوند. بازار مشتقه شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله و بازار مالی شامل گواهی سپرده کالا، صندوق کالایی و اوراق سلف موازی استاندارد است.

مزایای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه

بازار سرمایه یکی از ارکان مهم برای رشد اقتصادی کشورها است. شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی از طریق بازار سرمایه تامین مالی می‌کنند و سرمایه‌گذاران با استانداردهایی که وجود دارد، با خیال آسوده‌تر معامله می‌کنند. ابزارها و بازارهای موجود در بازار سرمایه بستر امنی برای معاملات با شفافیت بالاتر فراهم می‌کند.

عمده‌ترین حسن بازار سرمایه افزایش شفافیت در معاملات است که علت آن نظارت و دستورالعمل یکسان برای عموم معامله‌گران است. قوانین و مقررات وضع شده در بازار سرمایه منجر به افزایش شفافیت خواهد شد. در این حالت شرکت‌ها علاوه بر تامین مالی از طریق انتشار اوراق یا فروش کالا و انرژی از مزایایی چون معافیت مالیاتی و افزایش اعتبار چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای جهانی و استفاده از تسهیلات آسان‌تر بهره‌مند می‌شوند.

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه برای معامله‌گران هم مزایای بسیاری دارد. یکی از مزایای معامله در بورس اوراق بهادار سهیم شدن در مالکیت شرکت‌های بزرگ و کوچک با سرمایه دلخواه و منتفع شدن از سود آن است که این امر در خارج از بورس میسر نیست. از طرفی ملزم شدن شرکت‌ها به ارائه اطلاعات مالی از وضعیت و عملکرد خود، شناخت و آگاهی سرمایه‌گذاران را بیشتر خواهد کرد. یکی دیگر از مزایای معاملات در بازار سرمایه، قابلیت نقدشوندگی و انتقال آسان دارایی در آن است. در معاملات کالایی و حامل‌های انرژی نیز، کالا یا انرژی مستقیما از تولیدکننده به مصرف‌کننده منتقل می‌شود. قیمت‌ها به واسطه مکانیزم عرضه و تقاضا واقعی‌تر خواهند

نحوه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه

برای سرمایه‌گذاری در هر یک از بازارها یا ابزارهای بازار سرمایه باید حتما از طریق انتخاب یک کارگزار اقدام کرد. در ابتدا باید در سامانه سجام با آدرس www.sejam.ir ثبت نام کنید و پس از آن به صورت حضوری یا غیرحضوری احرا هویت کنید. پس از آن از طریق کارگزار منتخب، نسبت به دریافت کد بورسی اقدام کنید. لازم به توضیح است در صورت معامله در بورس کالا یا بورس انرژی حتما باید کارگزاری انتخاب شود که خدمات مربوط به این بازارها را ارائه دهد. پس از اخذ کد بورسی از طریق پنل کارگزار امکان خرید و فروش سهام و سایر اوراق وجود دارد. از آن‌جا که سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نیازمند دانش و مهارت کافی است، در نتیجه بهتر است که افراد برای کسب بازدهی مطلوب، یا دانش و مهارت خود را تقویت کنند و یا از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری که انواع مختلفی دارد، اقدام کنند. شرکت‌های سبدگردان نیز می‌توانند برای کسب بازدهی مناسب به افراد کم‌تجربه مناسب باشد.

افرادی که تمایل سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سهام را دارند، می‌توانند برای کسب بازدهی مطلوب از سبد پیشنهادی انیگما استفاده کنند.

جمع‌بندی

به طور کلی، بازار سرمایه یکی از ارکان اساسی نظام اقتصادی هر کشور است که به تسهیل جریان سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی کمک می‌کند. این بازار با ارائه ابزارهای مختلف مانند سهام، اوراق مشارکت و اوراق قرضه، امکان جذب سرمایه‌های بلندمدت و تخصیص آن‌ها به واحدهای تولیدی و اقتصادی را فراهم می‌آورد. علاوه بر این، بازار سرمایه با ویژگی‌هایی مانند شفافیت، نقدشوندگی بالا و فرصت‌های سودآوری بیشتر، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که از منابع مالی خود به نحو موثری استفاده کنند. بنابراین، شناخت دقیق بازار سرمایه و آشنایی با بخش‌های مختلف آن می‌تواند راهی مطمئن برای به دست آوردن بازدهی بالا و مشارکت در رشد اقتصادی باشد.

---

سوالات متداول