سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم چیست؟ مزایا و معایب هر کدام
اگر یک فرد دارایی خود (پول، زمان و…) را به امری اختصاص دهد و پس از مدتی آن دارایی افزایش یابد یک سرمایه‌گذاری موفق انجام داده و اگر میزان دارایی فرد در مقایسه با شروع سرمایه‌گذاری کم‌تر شود، یک سرمایه‌گذاری غیرموفق انجام داده است. بنابراین در همین ابتدا می‌توان آگاه شد که سرمایه‌گذاری کار ساده‌ای نخواهد بود و موفقیت در این امر دغدغه‌ی بسیاری از افراد است. به صورت کلی در بازار دو مدل روش سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم وجود دارد که در ادامه به مفهوم آن‌ها و همچنین مزایا و معایب هر یک پرداخته شده است.
- مقاله پیشنهادی «سرمایه‌گذاری چیست؟»
سرمایه‌گذاری مستقیم چیست؟
سرمایه‌گذاری مستقیم یعنی فرد با دانش و تسلطی که خود در بازارهای مالی دارد، دست به معامله بزند. این روش نیاز به اطلاعات مالی بالا، زمان لازم برای یادگیری دانش در این حوزه و مستلزم مهارت تحلیل بازار و بررسی شرکت‌ها دارد تا بتوان یک سرمایه‌گذاری موفق و متناسب با اهداف مدنظر را تجربه کرد. یکی از انواع سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذاری در بورس است. در این روش سرمایه‌گذار به صورت مستقیم شروع به خرید و فروش اوراق بهادار می‌کند که برای انجام این کار کافیست کد بورسی داشته باشد. همچنین در سرمایه‌گذاری مستقیم، شخص باید به عنوان تنها صاحب دارایی خویش، خود به بررسی بازار و انجام تحلیل‌های تکنیکال، بنیادی (فاندامنتال) روی آورده و نسبت به خرید سهام هر یک از شرکت‌های بورسی و فرابورسی اقدام کند. علاوه بر بازار سهام، می‌توان در سایر بازارها نیز به روش مستقیم سرمایه‌گذاری کرد که به برخی از آن‌ها اشاره شده است:
- خرید املاک (کسب سود از طریق فروش یا اجاره)
- راه‌اندازی یا خرید یک کسبوکار
- نگهداری کالاهای سرمایه‌ای (سکه، طلا و… به منظور کسب سود از بالا رفتن ارزش آن کالا)
انواع روش‌های تحلیل در سرمایه‌گذاری مستقیم
تحلیل بازار در سرمایه‌گذاری مستقیم از مهم‌ترین اقدامات برای قبل و بعد از سرمایه‌گذاری به منظور افزایش سود و کاهش ریسک‌های احتمالی است. در بازار سرمایه دو روش اصلی تحلیل بنیادی و تکنیکال وجود دارد که در ادامه به شرح هر کدام پرداخته می‌شود.
از مهم‌ترین روش‌هایی که معامله‌گران برای تحلیل بازار استفاده می‌کنند، تحلیل بنیادی یا فاندامنتال است. در این تحلیل ارزش ذاتی هر سهم را بر اساس عوامل تاثیرگذار مانند اقتصاد کلان و خرد، وضعیت مالی شرکت، چشم‌انداز بازار و…. برآورد می‌کنند. تحلیل تکنیکال یکی دیگر از روش‌های تحلیلی بازار است که می‌توان از طریق بررسی نمودارهای قیمت و سیگنال‌های خرید و فروش، روند قیمت سهم در آینده را پیش‌بینی کرد. همچنین تحلیلگران عموما در کنار این دو تحلیل از روش‌هایی مانند تابلوخوانی، برای شناسایی پول هوشمند، در سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.
قابل ذکر است که معامله‌گران می‌توانند برای رسیدن به یک تصمیم درست، می‌توانند همزمان از تمامی روش‌های تحلیلی استفاده کنند.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری مستقیم
در ادامه به مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس پرداخته شده است:
- عدم نیاز به پرداخت کارمزد اضافی به صندوق یا سبدگردان‌ها
- تنوع بالای سهام‌ها برای انتخاب گزینه موردنظر
- جا نماندن از تورم به وسیله‌ی یک سرمایه‌گذاری موفق در بازارسرمایه
- اختیار کامل داشتن روی سرمایه خویش برای انتخاب سبد خود و نحوه استراتژی معامله با آن
- افزایش دانش و مهارت در زمینه‌ی بازار سرمایه
این روش در کنار مزایای خود، دارای معایبی نیز است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
- نیازمند دانش و اطلاعات بورسی کافی برای انتخاب سهام
- نیاز به ریسک‌پذیری بالا به دلیل نوسانات ارزش سهام
- نیازمند وقت و انرژی بالا برای رصد بازار و دشوار بودن برای افراد شاغل
مقاله پیشنهادی: «سرمایه‌گذاری در بورس»
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
سرمایه‌گذاری مستقیم به دو نوع خارجی و غیرخارجی تقسیم می‌شود که در خصوص سرمایه‌گذاری غیرخارجی در این مقاله تا به الان مطالبی گفته شده است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (Foreign Direct Investment) مخفف FDI به معنای سرمایه‌گذاری و خرید سهم و به دست آوردن سهام کنترلی در یک شرکت تجاری خارجی است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را افراد به تنهایی انجام می‌دهند. همچنین بیشتر شرکت‌هایی که مایل به حضور تجاری در یک کشور خارجی دیگر هستند، این نوع سرمایه‌گذاری را انتخاب می‌کنند. هدف از این سرمایه‌گذاری می‌تواند به دست آوردن کنترل دارایی‌های موجود در یک کسب و کار خارجی، دستیابی به منبعی از مواد اولیه آن یا گسترش شرکت نیز باشد. در واقع هدف اصلی از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به دست آوردن سود سهام شرکت برای کنترل آن است. همچنین منظور از کنترل دارایی شرکت، کنترل سیستم‌های سازمانی و مدیریتی یا فناوری آن است. سه نوع سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:
- سرمایه‌گذاری مستقیم عمودی
اگر شرکت خارجی با فعالیت اصلی شرکت سرمایه‌گذار متفاوت اما مرتبط باشد، سرمایه‌گذاری مستقیم عمودی گفته می‌شود. تامین مواد اولیه‌ی توسط شرکت خارجی از نمونه این نوع سرمایه‌گذاری است.
- سرمایه‌گذاری مستقیم افقی
اگر نوع عملیات تجاری شرکت سرمایه‌گذار با شرکت خارجی یکی باشد، سرمایه‌گذاری مستقیم افقی گفته می‌شود.
- سرمایه‌گذاری کنگلومرا (خوشه‌ای)
اگر دو یا چند شرکت در کسبوکار ترکیب شوند و زیر نظر یک یا چند شرکت مادر باشند، به آن سرمایه‌گذاری کنگلومرا یا خوشه‌ای گفته می‌شود که عموما ترکیب چند صنعت و ملیت هستند.
سرمایه‌گذاری غیرمستقیم چیست؟
در روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، فرد سرمایهی خود را برای کسب سود در اختیار صندوق‌ها یا سبدگردان‌ها قرار می‌دهد. به این صورت که این نهادهای مالی با داشتن دانش کافی و مدیران حرفه‌ای خود در زمینه‌ی تحلیل و رصد بازار سرمایه، برای دارایی‌های تحت مدیریت خود معامله می‌کند. در این روش برخلاف روش قبل (سرمایه‌گذاری مستقیم)، سرمایه‌گذار اختیار کامل روی دارایی خویش را ندارد و در عوض سرمایه‌گذاری به افراد متخصص سپرده خواهد شد.
انواع روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
یکی از سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس است که شامل صندوق سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سبدگردان می‌شود. در ادامه به توضیح این دو ابزار برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم پرداخته شده است.
صندوق سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرمایه خرد سهامداران را جمع‌آوری و در سبدی از دارایی‌های مختلف مانند سهام، اوراق بهادار و کالاها سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با مجوز رسمی از سازمان بورس و اوراق بهادار شروع به فعالیت کرده و همواره تحت نظارت و کنترل این سازمان هستند. سرمایه افراد در این صندوق‌ها توسط متخصصین و مدیران حرفه‌ای مدیریت می‌شود و عمدتا دارای ریسک کمی هستند. این صندوق‌ها بر اساس استراتژی تخصیص سرمایه و میزان ریسک انواع مختلفی دارند، که در ادامه برخی از آن‌ها آورده شده است:
- صندوق سرمایه‌گذاری در سهام
- صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت
- صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
- صندوق املاک و مستغلات
- صندوق سرمایه‌گذاری کالا
همچنین می‌توانید در مقاله صندوق سرمایه‌گذاری جزئیات بیشتری در این خصوص کسب کنید.
روش‌های انجام معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری براساس روش انجام معاملات (روش خرید و فروش) به دو دسته‌ی زیر تقسیم بندی می‌شوند:
- صندوق قابل معامله در بورس یا ETF
- صندوق مبتنی بر صدور و ابطال (مستقیم در ارتباط با شرکت مربوطه)
« قابل ذکر است که حداقل سرمایه مورد نیاز جهت خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری از نوع ETF همچون خرید مستقیم سهام در بورس، حداقل ۵۰۰ هزار تومان است.
شرکت‌های سبدگردان
سبدگردانی یکی از انواع روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است که معمولا به حداقل سرمایه اولیه در حدود ۵۰۰ میلیون تا ۵ میلیارد تومان نیاز دارد. شرکت‌های سبدگردان با صاحبان سرمایه قراردادی در دوره‌ا‌ی مشخص (معمولا یک تا دو سال) می‌بندند و اقدام به مدیریت دارایی‌های آنان می‌کنند. سبدگردانی نیز مناسب افرادی است که دانش و تخصص کافی در حوزه بازارهای مالی را ندارند و تمایل به مدیریت سرمایهی خود توسط متخصصان دارند. لازم به ذکر است که در این روش، سرمایه‌گذار به صورت مستقیم مالک دارایی خود است و تمام سهام با نام سرمایه‌گذار و از طریق کد PRX توسط سبدگردان معامله می‌شود.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
در ادامه به برخی از مزایای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها پرداخته شده است:
- امکان کسب بازدهی علی‌رغم نداشتن سواد و دانش کافی سرمایه‌گذار از بازار سرمایه
- کم بودن میزان ریسک به دلیل حرفه‌ای بودن مدیران صندوق‌ها و سبدگردان‌ها
- عدم نیاز به تخصص در حوزه بازار سرمایه
- سهولت و آسان بودن سرمایه‌گذاری غیرمستقیم
همچنین به معایب این روش نیز اشاره می‌شود:
- عدم تسلط سرمایه‌گذار بر نحوه‌ی مدیریت سرمایه
- پرداخت هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم مدیریت پرتفوی
- عدم برخورداری از مزایای سهام مانند سهام جایزه، حق تقدم سهام (مخصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری)
- عدم امکان سرمایه‌گذاری با پول کم (مخصوص سبدگردان‌ها)
جمع‌بندی
روش سرمایه‌گذاری مستقیم به دانش، تخصص و زمان کافی برای تحلیل بازار سرمایه نیاز دارد که این موضوع باعث می‌شود تمامی افراد امکان کسب سود از بازار سرمایه را نداشته باشند. بنابراین افراد افراد کم‌تجربه و ریسک‌گریز می‌توانند برای استفاده از این بازار از روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم استفاده کنند.
