تحلیل بنیادی شبندر «شرکت پالایش نفت بندرعباس»

در این مقاله تحلیل شبندر به‌عنوان یکی از شرکت‌های فعال در صنعت پالایش و تولید فرآورده‌های نفتی انجام شده است. فعالیت اصلی شرکت پالایش نفت بندرعباس انجام عملیات پالایش نفت خام و سایر هیدروکربورها است که با پالايش روزانه 350 هزار بشكه نفت خام و ميعانات گازی حدود 16 درصد از سوخت مورد نياز كشور را تامين می‌کند. این شرکت سال 1390 با نماد شبندر در گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای در بازار بورس طبقه‌بندی و در تیر ماه سال 1391 عرضه شد. در ادامه علاوه بر تحلیل بنیادی شبندر به بررسی صنعت آن نیز پرداخته شده است. جایگاه شبندر در صنعت پالایشی و همچنین پیش‌بینی EPS و P/E فوروارد آن از دیگر موضوعات بررسی‌شده در این مقاله هستند.

• شما می‌توانید برای آشنایی بیشتر با تحلیل بنیادی مقاله تحلیل بنیادی چیست را مطالعه کنید.

بررسی صنعت پالایشی

نفت و گاز از جمله مهم‌ترین منابع انرژی در دنیا هستند و هرکدام به‌ترتیب سهم 37 و 21 درصدی از تامین انرژی در دنیا را دارند. صنعت پالایشی یکی از بزرگ‌ترین صنایع دنیا محسوب می‌شود. در سال 2022 آمریکا با تولید 11٫8 میلیون بشکه نفت روزانه، در صدر بیشترین تولیدکنندگان نفت قرار گرفته است. پس از آن عربستان و روسیه به‌ترتیب با 11 و 10 میلیون بشکه نفت در روز در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. ایران نیز با تولید 2٫5 میلیون بشکه نفت در روز رتبه دهم این جایگاه را در اختیار دارد.

در جهان شرکت‌های پالایشی عملیات پالایش و پخش را باهم انجام‌ می‌دهند. اما در کشور ایران شرکت‌های پالایشگاهی به پالایش نفت پرداخته و فروش محصولات آن‌ها برعهده شرکت پالایش و پخش است.

ترکیب تولیدات به عوامل مختلفی شامل ضریب پیچیدگی شرکت‌های پالایشی، نوع و کیفیت خوراک دریافتی، تکنولوژی تولید، حجم و توان تولیدی شرکت، نیاز شرکت به نقدینگی و همچنین برنامه‌ها و نیازهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران بستگی دارند.

جایگاه شبندر در صنعت پتروشیمی

در حال حاضر در میان 10 شرکت پالایشی فعال در کشور بر اساس ظرفیت پالایش، شرکت پالایش نفت بندرعباس در رده چهارم قرار گرفته است. لازم به ذکر است که این شرکت تنها شرکت قادر به پالایش نفت خام سنگین است. در تحلیل بنیادی شبندر نمودار ظرفیت پالایش شرکت‌های پالایشی ایران برحسب بشکه در روز نمایش داده شده است.

مهم‌ترین سهامداران در تحلیل شبندر

طبق تصویر زیر در ترکیب سهامداران شبندر سه بانک رفاه کارگران، صادرات و تجارت مجموعا 41 درصد از سهام شبندر را در اختیار دارند. شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان نیز با مالکیت 15٫25 درصد در رده دوم لیست سهامداران شرکت قرار دارد که تحلیل آن را می‌توانید در مقاله تحلیل پارسان مطالعه کنید.

در مرجع تحلیل بنیادی انیگما سهامداران تمامی شرکت‌ها به‌صورت عادی و تلفیقی نمایش داده می‌شوند. تصویر زیر بخشی از سهامداران شبندر را به‌صورت تلفیقی نشان می‌دهد. در تحلیل بنیادی شبندر سازمان تامین اجتماعی به‌صورت تلفیقی 34٫77 درصد از سهام این شرکت را در اختیار دارد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نیز در قالب سهام عدالت در تحلیل شبندر نمایش داده شده‌اند.

فرآیند تولید محصولات

در فرآیند تولید شرکت پالایش نفت بندرعباس، ابتدا خوراک ورودی پالایشگاه شامل میعانات گازی و نفت خام وارد واحد تقطیر در جو شده و محصولات اصلی پالایشگاه مانند گازمایع، بنزین معمولی، بنزین جت، نفت سفید، نفت گاز (گازوئیل) و نفت کوره بر حسب حرارت داده‌شده از این برج استخراج می‌شوند. باقی‌مانده مواد در انتهای برج تقطیر در جو، وارد برج بعدی (برج تقطیر در خلا) شده و فرآورده‌های سنگین‌تر مانند وکیوم سیلاپس، آیروزیسایکل، آیزوفید و قیر استخراج می‌شوند.

محصولات و نحوه توزیع شرکت پالایش نفت بندرعباس

در حال حاضر، بازار اصلی محصولات شركت داخلی بوده و بر اساس قانون، شركت مكلف است پنج فرآورده اصلی به علاوه سوخت هوايی خود را به شركت ملی پالايش و پخش فرآورده‌های نفتی ايران تحویل دهد. شركت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ايران نیز باتوجه به فروش فرآورده‌ها، نسبت به تسهيم و اعلام ميزان فروش داخلی، صادراتی، بنكرينگ، ارزی و مرزی و مبالغ فروش هر يک از پنج فرآورده اصلی به علاوه سوخت هوايی اقدام می‌کند. محصولات ويژه توليدی شركت نيز در بورس‌های كالا و انرژی عرضه می‌شوند و مشتريان عمده اين فرآورده‌ها شركت‌های قيرسازی و توليدكننده انواع روانكارها هستند.

فرآورده‌های اصلی شرکت شامل بنزین، نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره، گاز مایع و سوخت‌های هوایی سبک و سنگین است که جهت توزیع به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران تحویل داده می‌شود. فرآورده‌های ویژه شرکت نیز شامل نفتا، وکیوم باتوم، وکیوم سلاپس، لوبکات، آیزوریسایکل، گوگرد، انواع حلال‌ها و پروپان هستند که از طریق بورس کالا و انرژی عرضه می‌شوند. در ادامه جدول فرآورده‌های اصلی شرکت در تحلیل شبندر نمایش داده شده است.

نام فرآورده‌ها	واحد	دوره 6 ماهه منتهی به 1402/06/31
بنزین	متر مکعب	2٬149٬696
نفت گاز	متر مکعب	3٬413٬844
نفت سفید	متر مکعب	103٬748
نفت کوره	متر مکعب	1٬986٬308
گاز مایع	متر مکعب	172٬337
سوخت جت	متر مکعب	101٬845
جمع	متر مکعب	7٬927٬778

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی شبندر

پس از شناخت محصولات شبندر، مقدار فروش هر یک از این محصولات در 3 دوره مالی گذشته و پیش‌بینی آن تا پایان سال 1402 مطابق تصویر زیر مورد بررسی قرار گرفته است.

نرخ فروش بنزین در تحلیل شبندر برابر با میانگین بنزین اکتان 91 و بنزین اکتان 87 یورو 4 و یورو 5 طبق فرمول زیر با استفاده از نرخ‌های آخرین نشریه پالایشی پلتس محاسبه شده است.

بنزین اکتان 91 = بنزین 95 خلیج فارس – 4/3 * (بنزین 95 سنگاپور – بنزین 92 سنگاپور)

بنزین اکتان 87 = بنزین 95 سنگاپور – 5/3 * (بنزین 95 سنگاپور – بنزین 92 سنگاپور)

نرخ فروش گاز مایع در تحلیل بنیادی شبندر نیز برابر با میانگین آخرین نرخ پروپان و بوتان اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده است. نرخ فروش سوخت سنگین جت برابر با نرخ نفت سفید خلیج‌فارس به اضافه‌ی 1 دلار بر بشکه لحاظ شده است. همچنین نرخ فروش نفت سفید برابر با نرخ نفت سفید خلیج‌فارس اعلامی نشریه پالایشی پلتس است. در ادامه جزئیات قیمت فروش محصولات این شرکت و پیش‌بینی آن برای سال مالی 1402 قابل مشاهده است.

درآمد حاصل از فروش محصولات شبندر در دوره 6 ماهه منتهی به شهریورماه 1402 مبلغ 132٬855 میلیارد تومان بوده است. این مبلغ نسبت به دوره مشابه سال 1401 حدود 22 درصد کاهش یافته است. عمده دلیل تغییرات نسبت به دوره مشابه سال گذشته، کاهش میزان خوراک و تولیدات، کاهش نرخ بین‌المللی خوراک و تولیدات و افزایش نرخ تسعیر ارز است. پیش‌بینی می‌شود شبندر در پایان سال مالی 1402 از فروش محصولات خود بیش از 341 هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند.

میزان، قیمت و مبلغ مواد اولیه مصرفی در تحلیل شبندر

عمده نفت خام مصرفی شرکت پالایش نفت بندرعباس، نفت سنگین است که از خارک تامین می‌شود و کمتر از 1 درصد نفت سبک از هنگام دریافت می‌شود. همچنین شبندر میعانات گازی خود را از سرخون و عسلویه تهیه می‌کند. مطابق تصویر زیر شرکت در نیمه اول سال مالی 1402 مقدار 60٬288٬555 بشکه مواد اولیه مصرف کرده است که در تحلیل بنیادی شبندر مبلغ هزینه‌شده برای تامین این مقدار مواد اولیه بیش از 121 هزار میلیارد تومان بوده است.

سربار شرکت پالایش نفت بندرعباس

آیتم‌های سربار شبندر از جمله حقوق و مزایا، استهلاک، سوخت، هزینه مواد مصرفی و سایر است. شرکت پالایش نفت بندرعباس در دوره 6 ماهه ابتدای سال مالی 1402 مبلغ 2٬916 میلیارد تومان هزینه سربار داشته است. عمده هزینه سربار این شرکت مربوط به حقوق و مزایا است. باتوجه به افزایش 30 درصدی نرخ حقوق و مزایا در سال جاری هزینه سربار شرکت در پایان سال مالی 1402 حدود 6 هزار و 553 میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود.

صورت سود و زیان در تحلیل بنیادی شبندر

برای تحلیل شبندر، صورت سود و زیان آن در 3 دوره مالی گذشته و پیش‌بینی آن تا پایان سال مالی 1402 نمایش داده شده است. درآمد عملیاتی شرکت در دوره 6 ماهه منتهی به 1402/06/31 بیش از 132 هزار میلیارد تومان بوده است که از این میزان حدود 10 هزار و 279 میلیارد تومان را به سود خالص تبدیل کرده است. پیش‌بینی می‌شود اگر این شرکت در پایان سال 1402 بیش از 341 هزار میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته باشد با کسر سایر هزینه‌ها بیش از 30 هزار میلیارد تومان سود خالص خواهد داشت.

• برای یادگیری گام به گام تحلیل بنیادی، مطالعه مقاله آموزش تحلیل بنیادی توصیه می‌شود.

سود مجمع (DPS) شبندر

مطابق صورت سود و زیان شبندر در بخش فوق سرمایه فعلی شرکت مبلغ 134٬341٬992 میلیون ریال است. در جدول زیر سود مجمع شبندر و سود نقدی منتهی به سال‌های 1401، 1400 و 1399 شبندر آورده شده است.

سال مالی منتهی	سود خالص (ریال)	سود نقدی (ریال)	درصد تقسیم سود
1401/12/29	3٬044	2٬000	٪65
1400/12/29	1٬693	1٬350	٪79٫7
1399/12/30	4٬673	3٬850	٪82

مجمع عمومی عادی سالیانه شبندر منتهی به سال مالی 1401 در تاریخ 1402/04/28 برگزار شد.

DPS سهامداران حقیقی شبندر در تاریخ 1402/05/22 از طریق سامانه سجام توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به حساب آن‌ها واریز شد. سهامداران حقیقی که در سامانه سجام ثبت‌نام نکرده‌اند، از ابتدای آبان ماه 1402 طی مهلت قانونی با مراجعه به شعب بانک رفاه، سود سهام خود را دریافت کردند.

سود سهامداران حقوقی خرد نیز در تاریخ 1402/07/08 از طریق سامانه سجام توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به حساب آن‌ها پرداخت شد. همچنین سود سهامداران حقوقی خرد که فاقد کد سجام هستند از تاریخ 1402/09/15 با ارسال مدارک به حساب اعلام‌شده در سامانه سجام واریز خواهد شد. در نهایت سود سهامداران عمده نیز از تاریخ 1402/08/01 طی مهلت قانونی به حساب اعلام‌شده پرداخت شد.

محاسبه EPS و P/E تحلیلی منتهی به 1402/12/29

در تحلیل بنیادی شبندر نرخ نفت دبی 89 و نرخ نفت عمان 88 دلار بر بشکه در نظر گرفته شده است. با در نظر گرفتن 30 درصد تورم در سال 1402 و همچنین دلار 40 هزار تومانی در این سال، سود پایه هر سهم (EPS تحلیلی) شبندر در سال مالی 1402، 2٬247 ریال پیش‌بینی شده است. همچنین طبق قیمت روز این سهم در تاریخ 1402/08/20 در سایت www.tsetmc.com، نسبت P/E فوروارد در تحلیل شبندر 4٫5 واحد محاسبه می‌‌شود.

در تصویر بالا علاوه بر EPS آینده‌نگر که تحلیلگران انیگما محاسبه کرده‌اند، میانگین نسبت P/E تحلیلی کاربران انیگما نیز قابل مشاهده است. همچنین می‌توانید از طریق لینک بهترین سهم به سهم‌های بنیادی با کمترین نسبت P/E تحلیلی دسترسی داشته باشید.

نمودار قیمتی شبندر

چارت زیر روند قیمتی سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس را نشان می‌دهد. طبق این نمودار قیمت سهام شبندر اولین بار در تاریخ 1399/05/05 به بالاترین میزان خود رسید. سپس قیمت این سهم کاهش یافت، اما مجدد روند صعودی قیمت سهام این شرکت آغاز شد و در تاریخ 1402/03/03 به دومین قله قیمتی (14٬780 ریال) با ارزش بازار 198 هزارمیلیارد تومان رسید. در حال حاضر سهام شبندر در تاریخ 1402/08/20 در محدوده 10٬100 ریال معامله می‌شود. در زمان نگارش این مقاله، ارزش بازار در تحلیل شبندر بیش از 134 هزار میلیارد تومان است.

---

سوالات متداول