بررسی دقت و صحت تحلیل بنیادی و نقش مفروضات در آن

تحلیل بنیادی یکی از روش‌های تحلیل در بازار سرمایه است. میزان دقت این تحلیل به عوامل مختلفی بستگی دارد. در مقاله تحلیل بنیادی اشاره شد که برای انجام این تحلیل، افراد به تخصص زیادی در خصوص بازار سرمایه، اقتصاد کلان و خرد و… نیاز دارند. از آن‌جا که تحلیلگران مختلفی اقدام به تحلیل شرکت‌های مختلف بازار سرمایه می‌کنند؛ احتمال تفاوت در نتایج آن‌ها زیاد است. مشاهده تفاوت نتیجه در تحلیل دو تحلیلگر به معنی غلط بودن یکی از تحلیل‌ها نیست. در واقع غلط بودن تحلیل برچسبی است که نمی‌توان به راحتی به هر تحلیلی زد. تفاوت در نتیجه تحلیل می‌تواند ناشی از دلایلی باشد که لازم است مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله به بررسی درست یا غلط بودن یک تحلیل بنیادی در بازار سرمایه و نقش مفروضات در تحلیل بنیادی پرداخته شده است.

بررسی انجام تحلیل بنیادی

عموما در تحلیل بنیادی شرکت‌های تولیدی، EPS یا همان سود خالص به ازای هر سهم محاسبه می‌شود. برای محاسبه EPS دو مرحله وجود دارد:

مدل‌سازی

در ابتدا برای انجام تحلیل بنیادی باید مدل ریاضی برای رسیدن به EPS باتوجه به تمام اجزای صورت سود و زیان طراحی شود. این مدل‌سازی می‌تواند در قالب اکسل و یا دیگر برنامه‌ها باشد. در دوره مقدماتی تحلیل بنیادی آکادمی انیگما، روش مدل‌سازی ریاضی برای تحلیل بنیادی آموزش داده شده است.

مفروضات

پس از مدل‌سازی باید مفروضات سهم مورد تحلیل را در مدل طراحی شده وارد و EPS پیش‌بینی شده را مشاهده کرد. این مفروضات باتوجه به اطلاعات و پیش‌بینی افراد از شرایط اقتصادی و بسیاری دیگر از موارد می‌باشد.

متاسفانه عمدتا عبارت «تحلیل اشتباه است» صرفا با دیدن اختلاف بین EPS پیش‌بینی شده با EPS مدنظر شخص مطرح می‌شود. در حالی که این اختلاف می‌تواند ناشی از در نظر گرفتن مفروضات متفاوت برای تحلیل باشد. حال باید دید به چه تحلیلی می‌توان به‌عنوان تحلیل غلط یاد کرد.

مراحل بررسی درست یا غلط بودن تحلیل بنیادی

برای بررسی تحلیل یک تحلیلگر‌ باید طی مراحلی صحیح یا غلط بودن آن ارزیابی شود. همان‌طور که مطرح شد مرحله اول در تحلیل بنیادی یک سهم، مدل‌سازی ریاضی می‌باشد؛ بنابراین در ابتدا باید به یک نمونه مدل‌سازی تحلیل صحیح در سهم موردنظر اطمینان پیدا کرد. این مدل‌سازی به‌عنوان مدل‌سازی درست، مرجع مقایسه قرار می‌گیرد.

مرحله بعد مربوط به وارد کردن مفرضات می‌باشد. برای بررسی تحلیل یک سهم، باید مفروضات یکسانی را در مدل‌سازی مورد ارزیابی و مدل‌سازی منتخب وارد کرد.

پس از انجام این دو مرحله در صورت وجود اختلاف معنادار، لازم است که منشا اختلاف را در تحلیل مورد ارزیابی و تحلیل درست پیدا کرد.

پس از طی کردن تمامی مراحل فوق و مشاهده مغایرت، باید از منشا اختلاف در تحلیل مورد ارزیابی مطلع شویم. در این صورت می‌توان با اطمینان راجع به اشتباه بودن این تحلیل اظهارنظر کرد. این اشتباه می‌تواند ناشی از غلط بودن مدل‌سازی و تحلیل انجام شده باشد.

دلیل تفاوت EPS محاسبه شده در تحلیل بنیادی

بنابر مطالب ذکر شده، به هیچ عنوان نمی‌توان اختلاف در پیش‌بینی سود (EPS) را ناشی از غلط بودن یکی از تحلیل‌ها دانست. ممکن است دو تحلیل کاملا درست باشند و صرفا در مفروضات و در نتیجه سود پیش‌بینی شده با یکدیگر تفاوت داشته باشند. به‌طور مثال ممکن است شخصی در پیش‌بینی EPS یک شرکت، میانگین قیمت دلار را 30،000 تومان و شخصی دیگر 25،000 تومان در نظر بگیرد. بنابراین هر دو تحلیل می‌تواند صحیح باشد اما باتوجه به تفاوت در مفروضات انتخابی، EPS های متفاوتی محاسبه شود.

همچنین این امکان وجود دارد که دو تحلیل خروجی یکسان داشته باشند ولی یکی از تحلیل‌ها کاملا اشتباه باشد. بنابراین هنگامی که شخصی تحلیل شخص دیگری را زیر سوال می‌برد، باید مراحل فوق جهت بررسی این تحلیل را طی کند. در غیر این صورت اشتباه ذکر کردن تحلیل دیگران عبارت درستی نمی‌باشد. تحلیل‌ها می‌توانند با یکدیگر اختلاف داشته باشند و این اختلاف ناشی از عواملی مانند تفاوت در مفروضات باشد که قابل تغییر هستند.