روند بورس و بازار سرمایه در صورت توافق یا عدم توافق در برجام
در این روزها اخبار پیرامون برجام بر روند تمام بازارهای سرمایه‌گذاری که به نوعی به نتایج این مذاکرات وابسته‌اند، از جمله بازار سرمایه تاثیر گذاشته است. باید دید دستیابی به توافق هسته‌‌ای و احیای برجام به نفع بازار سرمایه و بورس خواهد بود یا خیر. انیگما در گفت‌وگویی با دکتر عصاری، تحلیلگر بازار سرمایه، شرایط بورس و بررسی روند بازار سرمایه در صورت توافق یا عدم توافق در برجام را بررسی کرده است که در ادامه نظرات ایشان را می‌خوانید.
شما شرایط بازار سرمایه را به صورت کلی در روزهای اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اخیرا شاهد صعود بازار در نیمه سوم زمان بازار بوده‌ایم که ظاهرا در روزها و هفته‌های آینده نیز این روند ادامه خواهد داشت. چهارشنبه هفته گذشته این روند به صورت محسوسی نمایان شد و از ساعت 11 و ربع به بعد شاخص کل بورس روند مثبتی را طی کرد. اصولا این اتفاق در روزهای چهارشنبه برای کم‌ریسک شدن معامله در شنبه هفته آینده، رخ می‌دهد. اگر این روند ادامه داشته باشد، نشانه خوبی برای بازار خواهد بود. اما متاسفانه چیزی که در ابتدای روز شاهد آن بودیم، خروج پول حقیقی بود و نمی‌توان به بازاری که خروج پول حقیقی در آن وجود دارد، امیدوار بود. امید داریم با اتفاقاتی که در مذاکرات برجام رخ می‌دهد، شاهد ثبات بازار و رفتارهای قابل تحلیل باشیم.
بورس در هفته‌های گذشته شرایط مساعدی نداشته و شاهد منفی شدن شاخص کل بورس بوده‌ایم، شما این روند را چگونه تحلیل می‌کنید؟
اخیرا اخبار بالادستی، سیاسی، اقتصادی و بازارهای موازی منجر به خروج پول از بازار سرمایه و غیرقابل تحلیل شدن بازار شده است. سهام موجود در بازار سرمایه اصطلاحا به دو گروه ریالی و دلاری تقسیم می‌شود. در چند روز گذشته اخبار مثبت برجام بر روی گروه‌های ریالی مانند خودرو و بانک تاثیرگذار بوده و این گروه‌ها مستعد رشد و نسبتا پرپتانسیل دیده شده‌اند.
در بررسی دیگری اگر بیشترین ریزش‌های یک‌ماهه، سه‌ماهه و شش‌ماهه را مشاهده کنیم، تقریبا فصل مشترکی بین گروه‌های خاصی دیده نشده است. یعنی ریزش‌ها از گروهی آغاز و متوقف می‌شود و سپس گروه دیگر. به همین ترتیب در 6 ماه گذشته شاهد خروج پول از گروه‌ها یا تک سهم‌های مختلفی بوده‌ایم.
دکتر عصاری افزود: بورس مانند حوضچه کم‌عمقی است که با خروج نقدینگی از آن آب برداشته می‌شود و به ازای کم شدن عمق آن عرضه‌اولیه و پذیره‌نویسی اضافه می‌شود. این روند باعث وارد شدن زیان به بدنه بازار خواهد شد که گاها تعمدی نیز می‌باشد.
برای مثال سهم نوظهوری مانند تجلی که پس از پذیره‌نویسی وارد بازار سرمایه شد، 40 درصد رشد داشته و برای بازار سرمایه نقدینگی جذب کرده است. از دیدگاه بنده لزومی به عرضه اولیه فزر در شرایط این روزهای بازار وجود نداشت. با این وجود باتوجه به حاشیه‌های این سهم احتمال رشد و جذب نقدینگی در آن نیز وجود دارد. اما از سوی دیگر شاهد خروج نقدینگی از سهام ارزنده‌ای مانند فولاد هستیم. آنچه در بازار در حال رخ دادن است، جایگزین شدن سهام نوظهور به جای سهام بنیادی باارزش است.
به نظر شما دلیل کم رقبتی سهامداران به سهام ارزنده بنیادی مانند فولاد چیست؟
دکتر عصاری نسبت P/E ttm 15 سهم را مورد بررسی قرار داده است و در این خصوص فرمود: از میان سهم‌های بررسی شده 4 الی 5 سهم در بازه‌های 1 ماهه، 3 ماهه و 6 ماهه متناسب با یکدیگر رشد کرده‌اند و فصل مشترک زیادی داشته‌اند. یعنی در 6 ماه گذشته تک سهم‌هایی در حال رشد هستند. این سهام دارای شرایط خاصی بوده که مورد توجه بازار قرار گرفته‌اند. اما P/E ttm های آن‌ها بسیار بالا بوده و همبستگی با رشد آن‌ها نداشته است. در مقابل بسیاری از سهم‌های موجود در بازار که دارای پی به ای های خوبی هستند، ریزش داشته‌اند.
این بررسی نشان داده به‌واسطه اعتمادی که در گذشته تاریک بورس از افراد سلب شده است، بازار سرمایه در 6 ماه گذشته در جهت تحلیل حرکت نکرده است و به سمت معاملات مالی رفتاری سوق پیدا کرده است. دیگر افراد کمتری سهمی را با نیت سرمایه‌گذاری یک ساله خریداری می‌کنند و تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال جایگاه خود را از دست داده‌اند. اما تجربه نشان داده است بازار سرمایه همواره به مدار تحلیل باز خواهد گشت.
از نظر شما در صورت توافق در برجام، چه سهام و صنعت‌هایی ارزنده خواهند بود؟
مشخص شدن شرایط برجام در هر دو صورت توافق یا عدم توافق تاثیر مثبت کوتاه مدتی بر بورس خواهد داشت. سود شرکت‌ها بر دو اساس تورم و سودسازی شرکت صورت می‌گیرد. اگر توافق صورت گیرد دیگر بازار سود خود را از تورم کسب نمی‌کند و به موجب آن به دنبال شرکت‌های سودساز می‌رود. اگر رایط اینگونه پی رود، می‌توان انتظار داشت شرکت‌هایی با P/E فوروارد خوب، مورد توجه بازار قرار گیرند و بازار سرمایه مجدد به مدار تحلیل باز گردد.
صنایع مستعد رشدی که در کوتاه مدت می‌توان از آن‌ها نام برد خودرو، بانک و برخی بیمه‌ای‌ها می‌باشند. بین گروه بانکی می‌توان بانک‌هایی مانند ملت، اقتصاد نوین و پارسیان را نام برد که بیشترین تاثیر را از نرخ ارز می‌گیرند. در خصوص شرکت‌های بیمه‌ای نیز پیش‌بینی می‌شود سهامی که قابلیت افزایش سرمایه را دارند، مانند اتکا و بیمه ما مستعد رشد باشند.
دو نماد خودرو و خساپا در گروه خودرو نیز تحلیل‌پذیر نیستند، اما سهام ارزنده‌ای مانند خبهمن وجود دارد که هم از نظر نوآوری در محصولات ارزنده است و هم در این گروه جزو شرکت‌های زیان‌ده نمی‌باشد. اگر به نتیجه برسیم بازار خودرو در حال حرکت است، خوب از استراتژی خرید از کف داشته باشیم. به این صورت که وقتی سهمی جا مانده بیشترین اصلاح از کف را داشت، آن را خریداری کنیم.
دکترعصایی افزود: باتوجه به وعده‌هایی که در خصوص ساخت مسکن داده شده است، گروه‌های مربوط به مسکن نیز مستعد رشد می‌باشند. گروهی که خود معتقدم شرایط بهتری پیدا خواهد کرد، گروه کاشی و سرامیک است. کاشی و سرامیک گروهی کوچکی است که می‌تواند حرکت‌های رو به رشدی در آینده داشته باشد.
در خصوص گروه غذایی و زراعتی نیز که اخیرا درگیر حذف ارز 4200 است می‌توان گفت جزو گروه‌های جامانده محسوب می‌شود. اگر ارز 4200 در این گروه حذف شود، شاید در ابتدا به دلیل افزایش بهای تمام شده این شرکت‌ها، شوکی به بازار وارد شود، اما با گذر زمان سهام این گروه تحلیل‌پذیر شده و به مدار تعادل خواهد رسید و به مرور رشد خواهند داشت.
در صورت عدم توافق در برجام آینده بورس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر توافق صورت نگیرد، بازار از مدار تحلیل خارج شده و به سراغ سهم‌های نوظهور با دید تامین مالی خواهد رفت. پس از عدم توافق با تلاطم بازار دلار و افزایش افسارگسیخته قیمت آن روبرو خواهیم بود و تورم انباشته خواهیم داشت و بازار سرمایه جزو آخرین بازارهایی محسوب می‌شود که می‌توان از آن سود گرفت.
دکتر عصایی در انتها افزود: می‌توان گفت سیاست‌هایی که سازمان بورس اتخاذ خواهد کرد نیز می‌تواند در روند بازار تاثرگذار باشد. هر تغییر در دامنه نوسان گروه‌های مختلف می‌تواند بازار محرک خوبی برای سهام آن گروه باشد. زیرا در صورت توافق نشدن، بازار تشنه نوسان و حرکات جدیدالنوعی است و نمی‌توان گروه خاصی را مستعد رشد پیش‌بینی کرد.
