اوراق تسه چیست و چه کاربردی دارد؟

افرادی که قصد دریافت وام برای خرید مسکن را دارند می‌توانند از دو روش‌ سپرده‌گذاری در بانک مسکن یا خرید اوراق تسهیلات مسکن اقدام کنند. در روش سپرده‌گذاری فرد باید سرمایه اولیه خود را به مدت یک سال در بانک نگه دارد که این روش به علت زمان طولانی انتظار و نیاز به سرمایه اولیه برای بسیاری از متقاضیان گزینه مناسبی نیست. در مقابل اوراق تسه فرآیند دریافت وام را برای افراد تسریع کرده و متقاضیان با خرید اوراق تسهیلات مسکن در بازار فرابورس می‌توانند بدون سپری شدن زمان انتظار، اقدام به دریافت وام کنند. در این مقاله به توضیح اینکه اوراق تسهیلات مسکن چیست و چگونه می‌توان آن را تهیه کرد پرداخته می‌شود.

آشنایی با اوراق تسه

اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن که به اختصار اوراق تسه نامیده می‌شود برای دریافت وام مسکن مورد استفاده قرار می‌گیرد و شرط لازم دریافت وام است. این اوراق در بازار عادی فرابورس معامله می‌شود و منتشرکننده آن نیز بانک مسکن است. این اوراق به افراد متقاضی دریافت وام مسکن که دارای گواهی حق تقدم دریافت وام هستند، تعلق می‌گیرد. افراد می‌توانند با استفاده از اوراق تسه وام مسکن دریافت کنند یا اوراق خود را در بازار معامله کنند. همچنین افراد بدون سپرده‌گذاری طولانی مدت می‌توانند با خرید این اوراق وام مسکن دریافت کنند.

اوراق تسهیلات مسکن در بازار فرابورس معامله می‌شود و نماد آن با کلمه تسه و چهار عدد در کنارش دیده می‌شود که دو عدد اول از سمت چپ نشان‌دهنده سال و دو عدد دوم نشان‌دهنده ماه صدور اوراق است. اطلاعات کامل و به‌روز تمامی نمادهای اوراق تسه در سایت tsetmc.com قابل مشاهده است. تصویر زیر اطلاعات اوراق تسه را در این سایت نشان می‌دهد.

صاحبان اوراق تسهیلات مسکن و متقاضیان خرید با توجه به قیمت به‌روز و تاریخ سررسید اوراق، سفارش‌های معاملاتی خود را ثبت می‌‌‌کنند. تاریخ سررسید هر اوراق دو سال پس از صدور آن محاسبه می‌شود و در این بازه زمانی امکان معامله و دریافت وام با اوراق وجود دارد و بدیهی است که پس از اتمام اعتبار اوراق دیگر امکان معامله و دریافت وام با این اوراق وجود ندارد. قیمت اوراق تسهیلات مسکن با توجه به میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. عوامل دیگر مانند نرخ بهره، نرخ سود وام مسکن، سود پرداختی و شرایط بازار بر قیمت این اوراق تاثیرگذار است.

شرایط و جزئیات دریافت وام مسکن با اوراق تسه

برای خرید اوراق تسه لازم است مسکن مورد نظر فرد متقاضی شرایط دریافت وام بانکی را داشته باشد. شرایط لازم برای دریافت این وام، در مقاله وام مسکن در دسترس است.

دریافت وام مسکن با اوراق تسه به دو صورت امکان‌پذیر است:

• افرادی که صاحب سپرده در بانک مسکن هستند و گواهی حق تقدم دریافت کرده‌اند می‌توانند از اوراق خود برای دریافت وام استفاده کنند و به این ترتیب افراد دیگر نمی‌توانند نمی‌توانند اوراق استفاده شده برای وام را معامله کنند.

• افراد فاقد سپرده بانکی طولانی مدت نیز می‌توانند با خرید اوراق تسه وام مسکن دریافت کنند. متقاضیان می‌توانند برابر مقدار وام درخواستی خود اوراق تسهیلات مسکن را در بازار فرابورس خریداری کنند. به طور کلی محاسبه مقدار اوراق مورد نیاز برای دریافت وام از تقسیم مقدار وام بر قیمت بعد از خریداری اوراق به دست می‌آید. در حال حاضر قیمت هر ورق از اوراق تسهیلات مسکن بعد از خریداری برابر 500 هزار تومان است. قیمت بعد از خریداری اوراق تسهیلات مسکن توسط بانک تعیین می‌شود و معمولا با قیمت اوراق برای خرید و فروش در بازار فرابورس متفاوت است. در ادامه نحوه خرید و فروش اوراق تسهیلات مسکن توضیح داده می‌شود.

نحوه خرید اوراق تسهیلات مسکن در بورس

افراد می‌توانند به دو روش حضوری یا غیرحضوری (آنلاین) برای خرید اوراق تسه اقدام کنند. در روش حضوری لازم است که فرد متقاضی شخصا به بانک مراجعه کند و برای خرید این اوراق درخواست بدهد و مبلغ لازم برای خرید را به حساب بانک واریز کند. پس از این مراحل اوراق تسهیلات خریداری شده به فرد متقاضی تحویل داده می‌شود. البته لازم به ذکر است که روش حضوری به دلیل نیاز به حضور فرد متقاضی و زمان‌بر بودن پروسه ثبت درخواست، برای بسیاری از افراد روش مناسبی نیست.

اغلب افراد ترجیح می‌دهند اوراق تهسیلات مسکن را به روش غیرحضوری معامله (خرید یا فروش) کنند که در این روش، معاملات از ساعت 8:45 تا 15 صورت می‌گیرد. مراحل خرید آنلاین اوراق تسه به شرح زیر است:

1- دریافت کد بورسی: شرط اول خرید اوراق تسهیلات مسکن داشتن کد بورسی است که برای دریافت آن ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرد و سپس با ثبت‌نام در یکی از کارگزاری‌های فعال بازار سرمایه (به صورت حضوری یا آنلاین) کد بورسی دریافت کرد. آموزش دریافت کد بورسی در مقاله مربوط به آن قابل مشاهده است.

2- واریز وجه: بعد از دریافت کد بورسی از کارگزاری لازم است که مبلغی به ازای خرید اوراق تسه به حساب کاربری در کارگزاری واریز شود.

3- انتخاب نماد اوراق تسه: افراد با جست‌وجو در سامانه معاملاتی کارگزاری و بررسی قیمت و حجم معاملات نمادها، می‌توانند نماد اوراق تسهیلات مسکن در بورس که دارای شرایط مد نظرشان است را انتخاب کنند.

4- خرید اوراق تسهیلات مسکن: بعد از انتخاب نماد اوراق تسه افراد می‌توانند با توجه به مقدار وام خود اقدام به خرید این اوراق کنند. برگه گواهی اوراق خریداری شده پس از سه روز کاری در اختیار افراد قرار می‌گیرد و متقاضی می‌تواند گواهی خود را برای دریافت وام به بانک ارائه دهد.

طبق آخرین اطلاعیه فرابورس حداکثر اوراق تسهیلات برای هر کد معاملاتی در هر جلسه معاملاتی برابر 1120 ورقه است و حداقل تا 4 ماه پس از خرید، امکان خرید و فروش اوراق وجود ندارد. البته این قانون شامل اوراقی که کمتر از 4 ماه اعتبار دریافت وام دارند نمی‌شود. همچنین در حال حاضر کارمزد خرید اوراق تسه 0.049 درصد از قیمت معامله نظر گرفته می‌شود.

نحوه فروش اوراق تسه در بورس

افرادی که دارای گواهی حق تقدم هستند در صورت تمایل می‌توانند اقدام به فروش اوراق خود کنند. برای فروش لازم است که افراد دارای کد بورسی باشند و از طریق یک کارگزاری در ساعت مقرر معاملات (8:45 تا 15) اقدام کنند. در ادامه مراحل فروش اوراق تسه شرح داده می‌شود.

1- ثبت سفارش فروش: برای فروش لازم است که فرد متقاضی نماد اوراق را در کارگزاری انتخاب کند. سپس باتوجه به مقدار اوراق موجود و شرایط نماد می‌تواند سفارش فروش خود را ثبت کند.

2- تایید سفارش و معامله: پس از تایید ثبت سفارش، سفارش در بازار فرابورس بررسی می‌شود و در صورت تایید سفارش فروش و وجود خریدار، معامله انجام می‌شود.

3- برداشت پول: بعد از انجام معامله، مبلغ اوراق فروخته شده به حساب بانکی فروشنده واریز می‌شود و اوراق تسه نیز از پرتفوی فروشنده حذف می‌شود.

لازم به ذکر است اگر فرد متقاضی قصد فروش اوراقی را داشته باشد که قبلا خریداری کرده، باید تا 4 ماه صبر کند و بعد از آن اقدام به معامله این اوراق کند. البته این محدودیت زمانی شامل اوراقی که اعتبار دریافت وام آن‌ها کمتر از 4 ماه است نمی‌‌شود. همچنین کارمزد فروش اوراق تسه در حال حاضر 0.024 درصد از قیمت معامله محاسبه می‌شود.

جمع‌بندی

اوراق تسه یا اوراق تسهیلات مسکن برای دریافت وام مسکن مورد استفاده قرار می‌گیرد و امکان خرید و فروش این اوراق در بازار فرابورس فراهم است. افراد با خرید این اوراق می‌توانند بدون داشتن سپرده‌گذاری طولانی مدت و بدون نیاز به انتظار شرایط این سپرده از تسهیلات وام مسکن استفاده کنند. همچنین صاحبان اوراق تسه که قصد دریافت وام ندارند؛ می‌توانند با معامله اوراق خود در بازار سرمایه سود این دارای را کسب کنند.