منظور از ارزش ذاتی سهام در بورس چیست؟

سرمایه‌گذاران و تحلیلگران فعال در بازار سرمایه به منظور کسب سود بیشتر در این بازار لازم است با اصطلاحاتی آشنا شوند. ارزش ذاتی سهم یک اصطلاح بسیار مهم در بورس است که نشان‌دهنده ارزش سهام بر اساس ارزش بنیادی یک شرکت است. کسانی که قصد سرمایه‌گذاری دارند باید در کنار بررسی سایر فاکتورها به محاسبه ارزش ذاتی سهام نیز بپردازند و در واقع میزان ارزندگی آن سهم را مورد سنجش قرار دهند. در این مقاله سعی شده است تا مفهوم ارزش ذاتی بازار سهام، نحوه محاسبه و اهمیت آن در بازار سرمایه به طور کامل توضیح داده شود.

ارزش ذاتی سهام چیست؟

ارزش ذاتی سهم در واقع برآورد قیمتی است که سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند سهم در آینده نزدیک، به آن می‌رسد. این ارزش بر مبنای بررسی صورت‌های مالی، دارایی‌های مشهود و نامشهود و همچنین پتانسیل شرکت انجام می‌شود و با ارزش بازاری سهم متفاوت است. به طور کلی ارزش‌ ذاتی یکی از پارامترهای مهم در تحلیل بنیادی است که سرمایه‌گذاران با محاسبه این پارامتر و مقایسه آن با ارزش بازاری، در رابطه با معاملات خود و نگهداری آن سهم تصمیم‌گیری می‌کنند.

برای درک بهتر مفهوم ارزش ذاتی به مثال زیر توجه کنید:

در نظر بگیرید هم‌اکنون ارزش یک واحد سهم در بازار (قیمت فعلی) معادل 150 تومان است و سرمایه‌گذار قصد سرمایه‌گذاری بر روی این سهم را دارد. او لازم است قبل از سرمایه‌گذاری به بررسی ارزش ذاتی سهم مورد نظر و تعیین آن بپردازد. با بررسی‌ها و مطالعات انجام‌شده، مشخص می‌شود که ارزش ذاتی سهام موردنظر در بازار برابر با 200 تومان خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود سهم در آینده نزدیک بتواند ارزش و قیمت خود را به آن برساند.

در نتیجه با این برآوردها مشاهده می‌شود ارزش ذاتی سهم بیشتر از ارزش آن در بازار است و به دلیل بالاتربودن ارزش ذاتی، احتمال کسب سود در این سهم وجود دارد. در حقیقت اختلاف بین قیمت فعلی سهم در بازار و ارزش ذاتی تخمینی آن، فرصتی برای سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذار نسبت به خرید آن سهم در قیمت 150 تومان اقدام می‌کند. در مقابل نیز اگر ارزش ذاتی پایین‌تر از قیمت فعلی باشد، عموما سرمایه‌گذار سهام خود را در صورت دارابودن، می‌فروشد.

نحوه محاسبه ارزش ذاتی بازار سهام

ارزش ذاتی هر سهم از طریق روش‌های مختلفی مانند رویکرد‌های ترازنامه‌ای، نسبی و تنزیلی محاسبه می‌شود که در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها پرداخته شده است.

رویکرد ترازنامه‌ای

این روش به بررسی ارزش ذاتی سهم بر اساس دارایی‌های مشهود و نامشهود موجود در ترازنامه می‌پردازد. برای ارزش‌گذاری دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری عموما ارزش خالص دارایی یا NAV آن محاسبه می‌شود. در واقع NAV حاصل کم‌کردن بدهی از دارایی‌های به روز شده و تقسیم عدد به دست آمده بر تعداد سهام شرکت است. برای محاسبه ارزش خالص دارایی‌های هر سهم تنها به ترازنامه نیاز است.

رویکرد نسبی

یکی دیگر از روش‌های محاسبه ارزش ذاتی سهام یک شرکت، روش ارزش‌گذاری نسبی از طریق ضرایب قیمت یا نسبت‌های مالی است. این روش عموما برای شرکت‌های تولیدی بر اساس ارزیابی شرکت‌های مشابه انجام می‌شود. در رویکرد نسبی، نسبت‌های مالی از جمله P/E (قیمت به سود هر سهم)، P/S (قیمت به مبلغ فروش) و P/B (قیمت به ارزش دفتری) محاسبه می‌شوند. معامله‌گران با استفاده از روش ارزش‌گذاری نسبی که یک روش مقایسه‌ای است به مقایسه شرکت‌های مشابه می‌پردازند.

رویکرد تنزیلی

محاسبه ارزش ذاتی در رویکرد تنزیلی بر اساس جریان‌های نقدی آتی شرکت انجام می‌شود. به این صورت که جریان‌های نقدی آتی شرکت تنزیل شده و به منظور محاسبه ارزش فعلی آن به کار می‌روند. این روش جزو دقیق‌ترین روش‌های محاسبه ارزش ذاتی است که به مدل‌های مختلفی از جمله DDM ،FCF و… تقسیم می‌شود.

مدل گوردون

در این مدل به محاسبه ازرش ذاتی سهام بر پایه ارزش فعلی سود تقسیمی پیش‌بینی شده با نرخ ثابت پرداخته می‌شود. عموما در مدل گوردون فرض بر این است که شرکت مربوطه همیشه پایدار بوده و DPS بر اساس یک نرخ مشخص به صورت مداوم و هر ساله افزایش پیدا می‌کند. بنابراین فرمول ارزش ذاتی سهام بر اساس مدل گوردون تابعی از پارامترهایی به شکل زیر است.

• در مقاله روش‌های ارزش‌گذاری و نحوه محاسبه ارزش ذاتی هر سهم، هر یک از این روش‌ها به طور مجزا توضیح داده شده است.

اهمیت ارزش ذاتی سهام

همانطور که گفته شد ارزش ذاتی معیاری برای شناسایی قیمت واقعی یک سهم است که از اهمیت آن نمی‌توان غافل شد. در ادامه به برخی از دلایل اهمیت این ارزش پرداخته شده است.

• تصمیم‌گیری درست و آگاهانه: بررسی ارزش ذاتی یک سهم و تعیین آن به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا اختلاف قیمت فعلی و ارزش ذاتی را محاسبه کرده و متناسب با آن تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.

• تشخیص فرصت‌های سرمایه‌گذاری: محاسبه ارزش ذاتی با استفاده از روش‌های موجود، به سرمایه‌‌گذاران این قابلیت را می‌دهد تا قیمت‌گذاری درست سهم را تشخیص دهند. درصورتی که ارزش ذاتی بیشتر از ارزش بازار باشد، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌شود.

• معیاری برای مقایسه: ارزش ذاتی سهام را می‌توان معیاری برای مقایسه شرکت‌های مختلف با یکدیگر دانست. این مقایسه به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند.

• پیش‌بینی بلندمدت: از آنجایی که محاسبه ارزش ذاتی بر مبنای تحلیل فاندامنتال و پیش‌بینی‌های بلندمدت انجام می‌شود، این امکان را به معامله‌گران می‌دهد تا به یک چشم‌انداز بلندمدت از شرکت مورد نظر دسترسی داشته باشند و از تصمیمات کوتاه مدت که عموما بر پایه تغییرات لحظه‌ای بازار است دوری کنند.

• کاهش و مدیریت ریسک: مطابق با آنچه در موارد فوق گفته شد، سرمایه‌گذاران می‌توانند ریسک موجود در معاملات خود را کاهش دهند و تصمیمات بهینه‌تری بگیرند.

میزان تاثیر زمان بر ارزش ذاتی

با توجه به این موضوع که ارزش ذاتی سهام وابسته به پارامترهایی مانند عملکرد مالی، میزان سودآوری و رشد درآمد آن است، این پارامترها به مرور زمان قابل تغییر هستند. در صورتی که شرکتی تحت مدیریت خوب نظارت شود و بتواند درآمدهای خود را در طول زمان افزایش دهد، ارزش ذاتی آن نیز افزایش پیدا می‌کند و در مقابل نیز در صورت کاهش درآمد یا افزایش هزینه‌ها، می‌تواند ارزش ذاتی سهم را کاهش دهد.

در ادامه شرایط اقتصادی حاکم بر بازارهای مالی در طول زمان قابل تغییر هستند و این از موارد تاثیرگذار بر ارزش ذاتی است. همچنین سایر عوامل از جمله تورم، نرخ بهره و… از عواملی هستند که زمان بر روی آن‌ها تاثیر گذاشته و ارزش ذاتی نیز متاثر از این عوامل است. بنابراین گذشت زمان و تحولات آن می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر ارزش ذاتی بازار سهام موثر باشد، از این‌رو سرمایه‌گذاران برای رسیدن به سود بهتر لازم است همه جوانب را بررسی کنند.

جمع‌بندی

همانطور که در این مطلب خوانده شد، یکی از روش‌های یافتن موقعیت مناسب در بورس، محاسبه ارزش ذاتی است. به طور کلی ارزش ذاتی به معنی قیمتی است که سرمایه‌گذاران به عنوان ارزش واقعی هر سهم پیش‌بینی می‌کنند. از نظر سرمایه‌گذاران، هنگامی شرایط مناسب برای خرید فراهم می‌شود که ارزش ذاتی بالاتر از قیمت فعلی یا ارزش بازار باشد. لازم به ذکر است که سرمایه‌گذاران برای محاسبه ارزش ذاتی سهام از شیوه‌های مختلفی استفاده می‌کنند که در این میان رویکرد تنزیلی از دقت بیشتری برخوردار است.