سرانه خرید و فروش حقیقی و حقوقی چیست؟ آموزش فیلتر سرانه خرید و فروش

سرانه خرید و فروش حقیقی و حقوقی یکی از مهم‌ترین مفاهیم در تحلیل و تابلوخوانی بازار سرمایه است که به شناسایی جریان‌های نقدینگی و رفتار سرمایه‌گذاران در بازار بورس کمک می‌کند. این معیار به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران تکنیکال و بنیادی، ابزاری موثر جهت ارزیابی قدرت خریداران و فروشندگان حقیقی و حقوقی در یک نماد معاملاتی است. از آنجا که این پارامتر به‌طور مستقیم بر روند قیمت سهام و تصمیمات معاملاتی تاثیرگذار است، تحلیل دقیق سرانه خرید و فروش می‌تواند نشان‌دهنده‌ی تمایلات بازار و سیگنال‌های ورود یا خروج سرمایه‌ها باشد. در این مقاله به بررسی مفهوم سرانه‌ خرید و فروش، نحوه محاسبه و کاربرد هر یک از این سرانه‌ها پرداخته شده است.

تعریف سرانه خرید و فروش

تعداد سهام یک شرکت برابر با سرمایه شرکت تقسیم بر ارزش اسمی هر سهم است. ارزش اسمی سهام در ایران برابر با 100 تومان است. سهامدار به شخصی گفته می‌شود که تعدادی از سهام یک شرکت را خریداری کند. اشخاص با خرید سهام یک شرکت، به نسبت تعداد سهام خود مالک آن شرکت می‌شوند. به این معنی که به نسبت درصد مالکیت خود در سود و زیان آن شرکت سهیم هستند. سهام برخی شرکت‌ها در بازار بورس عرضه می‌شوند. سهامداران در این بازار به دو گروه حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند.

به میانگین خرید یا فروش هر شخص حقیقی یا حقوقی در یک نماد معاملاتی در بازار سرمایه، سرانه خرید/فروش حقیقی/حقوقی آن نماد گفته می‌شود. بررسی سرانه‌ها نشان می‌دهد به‌طور متوسط اشخاص حقیقی یا حقوقی چند تومان از یک سهم را در روز خریداری کرده یا فروخته‌اند. با توجه به این‌که خرید یا فروش‌ انجام شده یک نماد توسط چه اشخاصی (حقیقی یا حقوقی) صورت گرفته است، دو نوع سرانه در بازار سرمایه تعریف می‌شود که در ادامه به بررسی هر یک پرداخته خواهد شد.

مقاله پیشنهادی: تابلوخوانی چیست؟

سرانه خرید و فروش حقیقی

سهامداران در بورس به دو دسته حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند. سهامدار حقیقی به سهامدارانی گفته می‌شود که با نام حقیقی خود به خرید سهام شرکت‌ها اقدام می‌کنند. بنابراین، هر فردی که مستقیما سهام یک شرکت را خریداری کند، سهامدار حقیقی آن شرکت نام دارد. در ادامه به توضیح سرانه خرید و فروش حقیقی پرداخته خواهد شد:

سرانه خرید حقیقی

به میانگین خرید سهام یک شرکت در روز توسط افراد حقیقی، سرانه خرید حقیقی آن سهم گفته می‌شود. سرانه خرید حقیقی یعنی هر شخص حقیقی به طور متوسط چند تومان از یک سهم را در آن روز خریداری کرده است. برای محاسبه سرانه خرید باید کل مبلغ خریداری شده یک سهم توسط اشخاص حقیقی در روز را بر تعداد خریداران حقیقی تقسیم کرد.

تعداد خریداران حقیقی سهم / ارزش خرید حقیقی سهم = سرانه خرید حقیقی

برای مثال فرض کنید در یک روز معاملاتی، مجموع خرید حقیقی‌ها برابر با ۵۰۰ میلیون تومان است و تعداد خریداران حقیقی ۲۰۰ نفر است. سرانه خرید حقیقی به صورت زیر محاسبه می‌شود:

تومان 2,500,000 = 200 / 500,000,000 : سرانه خرید حقیقی

سرانه فروش حقیقی

به میانگین فروش هر سهم توسط افراد حقیقی در روز سرانه فروش حقیقی آن سهم گفته می‌شود. سرانه فروش حقیقی یعنی هر شخص حقیقی به طور متوسط چند تومان از سهام یک شرکت را فروخته است. برای محاسبه سرانه فروش بایدکل مبلغ سهام فروخته شده یک شرکت توسط اشخاص حقیقی در روز را تقسیم بر تعداد فروشندگان حقیقی کرد.

تعداد فروشندگان حقیقی سهم / ارزش فروش حقیقی سهم = سرانه فروش حقیقی

اگر در همان روز مجموع فروش حقیقی‌ها معادل ۴۰۰ میلیون تومان باشد و تعداد فروشندگان حقیقی ۱۵۰ نفر باشد، سرانه فروش حقیقی به صورت زیر محاسبه می‌شود:

تومان 2,666,666 = 150 / 400,000,000 : سرانه فروش حقیقی

سرانه خرید و فروش حقوقی

در صورتی که یک مجموعه، نهاد، سازمان یا شرکت، سهامی را خریداری کنند، سهامدار حقوقی آن شرکت به حساب می‌آیند. به عنوان مثال، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر یک شخص حقوقی است. بخشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری این شرکت شامل خرید سهام سایر شرکت‌ها برای کسب سود است؛ بنابراین شرکت سرمایه‌گذاری غدیر سهامدار حقوقی آن شرکت‌ها است.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها، کارگزاری‌ها و… جزو شرکت‌های فعال در بازار سرمایه و شخص حقوقی هستند. گاهی شرکت‌های تولیدی نیز در کنار فعالیت‌های عملیاتی خود با سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مختلف تلاش در کسب سود دارند، که این سرمایه‌گذاری‌ها به‌عنوان فعالیت‌های غیرعملیاتی آن شرکت شناسایی می‌شوند. بنابراین هر فرد یا شرکتی می‌تواند با خرید سهام در بازار سرمایه‌، سهامدار حقیقی یا حقوقی محسوب شود. در ادامه سرانه خرید و فروش اشخاص حقوقی توضیح داده شده است.

سرانه خرید حقوقی

به میانگین سهام خریداری شده یک شرکت توسط افراد حقوقی در روز، سرانه خرید حقوقی آن سهم گفته می‌شود. به عبارتی سرانه خرید حقوقی یعنی هر شخص حقوقی به طور متوسط چند تومان از سهام یک شرکت را در روز خریداری کرده است.

تعداد خریداران حقوقی سهم / ارزش خرید حقوقی سهم = سرانه خرید حقوقی

در یک روز معاملاتی، مجموع خرید حقوقی‌ها برابر با ۲۰۰ میلیون تومان است و تعداد خریداران حقوقی ۵ نفر است. سرانه خرید حقوقی به صورت زیر محاسبه می‌شود:

تومان 40,000,000 = 5 / 200,000,000 : سرانه خرید حقوقی

سرانه فروش حقوقی

میانگین سهام یک شرکت که در یک روز توسط افراد حقوقی به فروش رسیده است، سرانه فروش حقوقی آن سهم است. به عبارتی سرانه فروش حقوقی یعنی هر شخص حقوقی به طور متوسط چند تومان از سهام یک شرکت را در روز به فروش رسانده است.

تعداد فروشندگان حقوقی سهم / ارزش فروش حقوقی سهم = سرانه فروش حقوقی

همچنین ارزش خرید و فروش حقوقی نیز برابر با مبلغی است که توسط افراد حقوقی برای خرید یک سهم پرداخت شده یا افراد حقوقی به آن مبلغ سهم خود را فروخته‌اند. 

اگر در همان روز مجموع فروش حقوقی‌ها معادل ۱۵۰ میلیون تومان باشد و تعداد فروشندگان حقوقی ۱۰ نفر باشد، سرانه فروش حقوقی به صورت زیر محاسبه می‌شود:

تومان ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ = ۱۰ / ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ : سرانه فروش حقوقی

نحوه محاسبه سرانه خرید و فروش

نحوه محاسبه سرانه خرید و فروش به تحلیلگران بازار کمک می‌کند تا متوجه شوند که هر شخص حقیقی یا حقوقی به طور متوسط چه مقدار از یک سهم را خریداری کرده یا فروخته است. این مقیاس برای شناسایی جریان‌های نقدینگی و رفتار سرمایه‌گذاران در بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اطلاعات لازم برای محاسبه سرانه خرید و فروش هر یک از شرکت‌های بازار سرمایه در سایت www.tsetmc.com موجود است. در ادامه نحوه محاسبه سرانه خرید و فروش حقیقی شرکت فولاد مبارکه بررسی شده است.

در تصویر نمایش داده شده میزان خرید (1) و فروش (2) افراد حقیقی نمایش داده شده است. با ضرب این مقدار بر قیمت پایانی سهم، ارزش خرید و فروش حقیقی آن سهم به دست می‌آید.

ارزش خرید                        (میلیون ریال) 906،108  = 12،250 * 73.968

ارزش فروش                   (میلیون ریال) 1،310،529.5  = 12،250 * 106.982

با تقسیم این مقدار بر تعداد افراد حقیقی که در روز معامله کرده‌اند، سرانه خرید و فروش حقیقی آن سهم محاسبه می‌شود.

سرانه خرید                               (میلیون ریال) 124.9 =7,251 / 906،108

سرانه فروش                           (میلیون ریال) 166.7 =7،861 / 1،310،529.5

به‌صورت مشابه می‌توان برای سهامداران حقوقی نیز توسط اطلاعات موجود در سایت tsetsm.com سرانه خرید و فروش حقوقی را محاسبه کرد.

فیلتر سرانه خرید و فروش

برای نوشتن فیلتر سرانه خرید و فروش در بورس، می‌توان از فیلترنویسی سایت TSETMC استفاده کرد. این فیلتر به افراد کمک می‌کند تا نمادهایی را که شرایط خاصی از جمله سرانه خرید یا فروش بالاتر از یک مقدار مشخص دارند، شناسایی کنند. در ادامه هر یک به توضیح این فیلترها پرداخته شده است.

فیلتر سرانه خرید و فروش حقیقی

استفاده از فیلتر سرانه خرید می‌تواند سیگنال‌های مفیدی برای شناسایی نمادهایی با جریان نقدینگی مثبت فراهم کند، به ویژه زمانی که سرانه خرید حقیقی بالاتر از مقدار خاصی باشد. فیلتر سرانه خرید و فروش حقیقی یک ابزار در تحلیل تکنیکال و بنیادی است که برای بررسی رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی در بازار بورس استفاده می‌شود. این فیلتر کمک می‌کند تا میزان خرید و فروش حقیقی‌ها را نسبت به تعداد دفعات خرید و فروش تقسیم کرد و میزان فعالیت یا حجم خرید و فروش را در هر معامله برای سرمایه‌گذاران حقیقی مشاهده کرد.

(((((ct).Buy_I_Volume)/(tvol))*(tval))/(ct).Buy_CountI)> 1500e6

کد فوق فیلتر سرانه خرید حقیقی بالای ۱۵۰ میلیون تومان است.

(((((ct).Sell_I_Volume)/(tvol))*(tval))/(ct).Sell_CountI)> 1000e6

کد فوق فیلتر سرانه فروش حقیقی بالای از ۱۵۰ میلیون تومان است.

فیلتر سرانه خرید و فروش حقوقی‌ها

فیلتر سرانه خرید و فروش حقوقی‌ها به این منظور طراحی می‌شود که بتوان رفتار معاملاتی حقوقی‌ها در بازار بورس را مشاهده و مقایسه کرد. معمولا این فیلتر برای بررسی میزان خرید و فروش حقوقی‌ها در مقایسه با خرید و فروش حقیقی‌ها به کار می‌رود. یک فیلتر ساده برای این منظور می‌تواند به‌صورت زیر باشد:

var s_kh = Math.round(((((ct).Buy_I_Volume(pc))/(ct).Buy_CountI))/10000000); var s_f = Math.round((((ct).Sell_I_Volume(pc))/(ct).Sell_CountI)/10000000); (cfield0)=”س.خرید=” + s_kh;
(cfield1)= “س.فروش=” + s_f;

منظور از سرانه خرید مناسب چیست؟

سرانه خرید مناسب به معنای میانگین مبلغی است که هر خریدار حقیقی در یک روز معاملاتی برای خرید سهام یک نماد مشخص در بازار سرمایه هزینه می‌کند. این شاخص می‌تواند به تحلیلگران کمک کند تا متوجه شوند که آیا خرید سهام در یک نماد توسط خریداران حقیقی، با ارزش مناسب انجام می‌شود یا خیر. به عبارت دیگر، سرانه خرید مناسب به شما این امکان را می‌دهد که روند خرید و فروش حقیقی‌ها را بررسی کرده و تصمیم بگیرید که آیا نماد مورد نظر برای خرید مناسب است یا خیر. البته باید این نکته را در نظر گرفت که سرانه خرید باید در کنار دیگر شاخص‌ها مانند حجم معاملات، وضعیت تکنیکال و بنیادی سهم و تحلیل کلی بازار مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان از آن به‌درستی برای تصمیم‌گیری‌های معاملاتی استفاده کرد.

برای مثال، فرض کنید در یک روز معاملاتی نماد «الف» در بورس تهران مورد معامله قرار می‌گیرد. در این روز، ارزش کل خریدهای انجام‌شده توسط افراد حقیقی معادل ۵۰۰ میلیون تومان است و تعداد خریداران حقیقی این نماد ۲۰۰ نفر است. برای محاسبه سرانه خرید حقیقی این نماد، کافی است که کل مبلغ خرید حقیقی‌ها را تقسیم بر تعداد خریداران حقیقی کنید:

تومان 2,500,000 = 200 / 500,000,000 = سرانه خرید حقیقی

سرانه خرید حقیقی محاسبه شده در این مثال به این معنی است که هر خریدار حقیقی به طور میانگین ۲.۵ میلیون تومان از نماد «الف» را خریداری کرده است.

دستکاری سرانه خرید و فروش

دستکاری سرانه‌ خرید و فروش در بازار سهام می‌تواند یکی از رفتارهای غیرقانونی و نادرست باشد که برخی از افراد یا گروه‌ها به منظور تاثیرگذاری بر روند قیمت سهام از آن استفاده می‌کنند. این دستکاری‌ها ممکن است به طرق مختلف انجام شوند و تاثیرات زیادی بر تحلیل‌ها و تصمیم‌گیری‌های سایر سرمایه‌گذاران بگذارد.
دستکاری سرانه‌های خرید و فروش به این معنا است که افراد یا گروه‌ها به طور عمدی حجم بالایی از خرید یا فروش سهام را ثبت می‌کنند تا میانگین خرید و فروش (سرانه‌ها) را به‌طور مصنوعی بالا یا پایین ببرند. این کار باعث می‌شود که تحلیلگران و سرمایه‌گذاران مبتنی بر داده‌های سرانه‌ها، سیگنال‌های نادرستی را دریافت کنند.
برای مثال، یک گروه از سرمایه‌گذاران می‌تواند به‌طور عمدی و در حجم بالا سهام یک شرکت را خریداری کند تا سرانه خرید حقیقی را به میزان زیادی بالا ببرد. این کار ممکن است به اشتباه به دیگران نشان دهد که بازار از سهام آن شرکت استقبال می‌کند و این افراد ممکن است بر اساس این سیگنال وارد سهم شوند.
به همین ترتیب، یک گروه ممکن است حجم بالایی از سهام را بفروشند تا سرانه فروش حقیقی را بالا ببرند. این کار ممکن است سیگنالی منفی برای دیگر سرمایه‌گذاران ایجاد کند و باعث ترس و خروج آن‌ها از سهم شود.

نرم‌افزار سرانه خرید و فروش

در داشبورد انیگما به راحتی می‌توان سرانه‌های تمامی نماد بازار سرمایه را مشاهده کرد. همچنین می‌توان این نمادها را بر اساس بیشترین به کمترین نیز مرتب کرد. برای دسترسی به این اطلاعات کافی است پس از ورود به داشبورد انیگما با انتخاب بخش حقیقی و حقوقی نمادها و با انتخاب دکمه نمایش بیشتر به لیست تمامی نمادها دسترسی پیدا کرد.

جمع‌بندی

به‌طور کلی می‌توان گفت که سرانه خرید و فروش حقیقی و حقوقی یکی از ابزارهای کلیدی برای تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه است که کمک می‌کند تا روند جریان نقدینگی و تاثیر آن بر قیمت سهام شناسایی شود. این پارامتر با ارائه اطلاعات دقیق از میزان خرید و فروش سهام توسط افراد حقیقی و حقوقی، به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات هوشمندانه‌تری در خصوص ورود یا خروج از بازار اتخاذ کنند. همچنین، بررسی سرانه‌ها به‌ویژه در ترکیب با تحلیل‌ تکنیکال و تحلیل بنیادی، می‌تواند سیگنال‌های موثری برای شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تشخیص حرکت‌های احتمالی قیمت‌ها فراهم کند.

---

سوالات متداول