چگونه تحلیل حساسیت به شناسایی سهام در بورس کمک می‌کند؟

در تحلیل بنیادی شرکت‌های بورسی، تحلیل حساسیت یکی از بخش‌های مهم است که دید روشنی به تحلیلگر می‌دهد تا بداند در صورت تغییر در قیمت یک کامودیتی، شرکت‌ها تا چه میزان تحت تاثیر قرار می‌گیرند. در این مقاله به مفهوم تحلیل حساسیت، انواع آن و میزان تاثیر آن بر روی سود خالص شرکت‌های متاثر از آن پرداخته شده است.

تحلیل حساسیت چیست؟

به میزان تغییرات سود یک شرکت نسبت به یک عامل تاثیرگذار در آن، تحلیل حساسیت (Sensitivity Analysis) گفته می‌شود. هرچه میزان حساسیت یک شرکت نسبت به عامل تاثیرگذار بیشتر باشد، آن سهم نسبت به افزایش یا کاهش آن بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد. حساسیت سود یک شرکت نسبت به یک پارامتر (مانند قیمت یک کامودیتی یا نرخ دلار) می‌تواند مثبت یا منفی باشد.

حساسیت مثبت

به عنوان مثال اگر قیمت محصول در یک صنعت رشد کند و بهای تمام شده آن‌ ثابت باقی بماند، سودآوری شرکت‌های فعال در آن صنعت افزایش خواهند یافت. اما باید توجه داشت که این افزایش سود متناسب با حساسیت آن شرکت نسبت به محصول موردنظر است. بنابراین سود شرکتی که در آن صنعت درصد حساسیت بیشتری نسبت به آن محصول داشته باشد بیشتر تغییر می‌کند. به عبارتی به ازای تغییر یکسان در قیمت محصول نهایی، شرکتی که حساسیت بالاتری داشته باشد تغییرات سود بیشتری دارد بنابراین سود آن سریع‌تر تغییر خواهد کرد و احتمال می‌رود قیمت آن سهم در بورس بیشتر رشد کند.

همچنین برعکس این موضوع نیز صدق می‌کند. یعنی در کاهش قیمت آن کامودیتی، شرکت‌هایی که درصد حساسیت بالاتری دارند، بیشتر متضرر خواهند شد.

حساسیت منفی

در حساسیت منفی شرکت‌های موجود در یک صنعت از افزایش قیمت یک کامودیتی یا عامل تاثیرگذار متضرر خواهند شد. برای مثال اگر قیمت ماده اولیه در یک صنعت افزایش پیدا کند و قیمت محصول ثابت بماند (گاهی به دلیل دستوری بودن قیمت آن محصول) شرکت‌های فعال در آن صنعت متضرر می‌شوند و به مرور نتیجه آن در قیمت سهام خود را نشان می‌دهد و برعکس.

اگر تحلیلگران تحلیل حساسیت کامودیتی‌های مختلف را روی نمادهای متاثر از آن کامودیتی انجام دهند، همواره یک گام جلوتر از بازار حرکت خواهند کرد. به این صورت که به محض افزایش یا کاهش قیمت یک عامل تاثیرگذار، پیش از نمایان شدن تاثیر آن بر قیمت نمادها، آن را در تحلیل‌های خود اعمال می‌کنند.

در بخش کامودیتی انیگما می‌توان تحلیل حساسیت تمام عوامل تاثیرگذار بر بازار را مشاهده و با تحلیل آن سودهای خوبی را در بورس کسب کرد.

در ادامه به تحلیل حساسیت دلار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پارامترهای تاثیرگذار بر شرکت‌ها پرداخته شده است.

تحلیل حساسیت دلار

مهم‌ترین پارامتر اثرگذار بر سودآوری شرکت‌ها در بورس ایران دلار است. سودسازی بسیاری از شرکت‌های تولیدی وابسته به دلار هستند و نرخ آن‌ها با تغییرات قیمت دلار، تغییر می‌کند. در برخی شرکت‌ها نرخ مواد اولیه و در برخی دیگر نرخ محصولات متاثر از قیمت دلار می‌باشند. از طرفی قیمت دلار در ایران دارای نوسانات زیادی است و گاهی شاهد رشد یا کاهش قیمت شدید در آن بوده‌ایم. بنابراین لازم است تحلیلگران تاثیر این پارامتر بر شرکت‌ها را به طور پیوسته مورد بررسی قرار دهند و نسبت به تغییرات قیمت دلار و اثرات آن هوشیار باشند.

حساسیت مثبت نسبت به دلار

به صورت کلی شرکت‌های صادرات‌محور دارای حساسیت مثبت نسبت به قیمت دلار هستند. برای مثال شرکت‌های پتروشیمی و فلزی درصد حساسیت‌شان نسبت به دلار بالا می‌باشد. در میان شرکت‌های صادراتی نیز شرکت‌هایی که درصد بیشتری از محصولات خود را صادر می‌کنند نسبت به تغییرات دلار حساسیت بیشتری دارند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس که بیش از 95 درصد از محصولات خود را صادر می‌کند دارای حساسیت شدیدتری نسبت به شرکتی با صادرات کمتر است. پس با افزایش قیمت دلار انتظار می‌روند سودآوری آن با فرض ثابت بودن سایر عوامل نسبت به سهمی که حساسیت کمتری نسبت به دلار دارد، بیشتر رشد کند و قیمت آن سریع‌تر بالا رود.

در میان شرکت‌های فولادی نیز شرکت فولاد مبارکه تمام محصولات خود را به صورت داخلی به‌فروش می‌رساند. اما شرکت فولاد خوزستان درصد کمی از محصولات خود را صادر می‌کند. بنابراین انتظار داریم حساسیت فخوز نسبت به دلار بیشتر از فولاد باشد.

حساسیت منفی نسبت به دلار

سهم‌هایی در بازار وجود دارد که نسبت به قیمت دلار حساسیت منفی دارند. شرکت‌هایی مانند شرکت‌های دارویی، خودرویی، لوازم خانگی و… بخشی یا تمام ماده اولیه خود را دلاری تهیه می‌کنند و محصولاتشان را به صورت ریالی به فروش می‌رسانند. این شرکت‌ها با افزایش قیمت دلار متضرر و با کاهش آن سود خواهند کرد.

بررسی زمانی تحلیل حساسیت

با تحلیل حساسیت شرکت‌ها نسبت به نرخ یک کامودیتی یا عامل تاثرگذار باید توجه داشت که این تاثیرات بلافاصله بر قیمت یک سهم تاثیر نمی‌گذارند و معمولا زمان‌بر می‌باشند. به‌طور مثال برای شرکت‌هایی که ماده اولیه دلاری دارند، در ابتدا بهای تمام شده افزایش پیدا می‌کند و از سودآوری آن‌ها کاسته می‌شود. اما پس از مدتی با گذر زمان نرخ محصولات شرکت‌ها نیز افزایش می‌یابد و شرکت مجدد به سیکل سودسازی و رشد قیمت بازمی‌گردد.

در ادامه نمونه‌ای از تحلیل حساسیت شمش روی به‌عنوان یکی از کامودیتی‌های بازار و تاثیر آن بر نمادهای بورسی توسط تیم تحلیلی انیگما مورد بررسی قرار گرفته است.

تحلیل حساسیت شمش روی

در ادامه جدول نمادهایی که تحت تاثیر رشد قیمت شمش روی قرار می‌گیرند به همراه درصد حساسیت هر یک نمایش داده شده است. درصدهای ذکر شده در این جدول نشان‌دهنده میزان رشد سود خالص به ازای هر سهم یا همان EPS آن شرکت در ازای رشد یک درصدی شمش روی هستند.

قیمت نمادهای فروی، کبافق، کاما، کیمیا، فسرب، فاسمین، زنگان، فزرین و فجر تحت تاثیر تغییرات قیمت شمش روی قرار خواهند گرفت.

به طور مثال طبق جدول فوق سهم فروی با حساسیت 93/6 درصد نسبت به شمش روی، در صورت در صورت رشد نرخ شمش از 3،655 دلار بر تن به 4،000 دلار بر تن، رشد حدود 65 درصدی را در سود خالص خود تجربه می‌کند.