نحوه دریافت وام مشاغل خانگی و مراحل ثبت‌نام آن
افراد زیادی تمایل به کار کردن در خانه به واسطه‌ی راه‌اندازی کسبوکار خانگی خویش دارند. دلایل این افراد گاهی کاملا شخصی بوده یا دلایلی مثل دور ماندن از ترافیک شهری، داشتن زمانی منعطف و قابل تنظیم با سبک زندگیشان است. همچنین یکی دیگر از دلایل تمایل افراد به راه‌اندازی کسبوکار خانگی می‌تواند برای ماندن در کنار اعضای خانواده و مراقبت از کودک یا والدین مسن خود باشد. همه‌ی این موارد و بسیار موارد دیگر می‌تواند باعث روی آوردن افراد به راه‌اندازی شغل‌های خانگی باشد، به خصوص بعد پاندمی کرونا استقبال گسترده‌تری از این نوع کسب و کار شد. اما مسئله‌هایی مثل نداشتن سرمایه‌ی اولیه، عدم توانایی خرید تجهیزات یا مواد اولیه و همچنین عدم توانایی از برآمدن هزینه‌ها‌ی لازم برای بازاریابی محصول خود، این افراد را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد. در این خصوص دولت راهکاری تحت عنوان «وام مشاغل خانگی» درنظر گرفته است تا مسیر چنین افرادی را هموار سازد. هم اکنون در ۱۵۰ کشور دنیا نیز قانون مشاغل خانگی وجود دارد و کشورهای آمریکا، چین، کانادا، استرالیا، ایتالیا و هند از جمله کشورهای پیشرو در این حوزه هستند. در این مقاله شرایط تعلق وام مشاغل خانگی در ایران، مراحل ثبت‌نام آن و… به تفصیل توضیح داده شده است.
- مقاله پیشنهادی: آشنایی با وام کارآفرینی
وام مشاغل خانگی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
در ابتدا باید دقت داشت تمامی شروط تعلق گرفتن وام مشاغل خانگی, مربوط به قوانین سال 1403 است که شامل موارد زیر می‌شوند:
- نیاز به داشتن مدرک مرتبط با کسبوکار خانگی و مجوز مرتبط با آن است.
- فرد متقاضی باید بالای 18 سال سن و دارای کارت پایان خدمت باشد و سابقه‌ی کیفری نیز نداشته باشد.
- بانک معمولا نیاز به یک ضامن برای درخواست وام دارد.
- فرد نباید جزو کارکنان دولتی (چه رسمی، چه غیررسمی) باشد؛ البته اگر از بازنشستگان دولتی باشد، مانعی ندارد.
- متقاضی برای کسب مدرک و مهارت مورد نیاز کسبوکار تا 6 ماه فرصت دارد.
- فرد متقاضی نباید قبلا از وام اشتغال استفاده کرده باشد.
- می‌بایست محل سکونت دریافت‌کننده‌ی وام که محیط کسب و کارش نیز می‌شود با نوع شغلش سازگاری داشته و مزاحمتی برای همسایگان نداشته باشد.
حال آن‌که با داشتن این شرایط، وام با چه الویتی به متقاضیان پرداخت خواهد شد؛ مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران خبر داد: با توجه به تعیین سهم اعتبارات مشاغل خانگی با الویت فارغ‌‌التحصیلان دانشگاهی، زنان سرپرست خانوار و مادران فعال در حوزه مشاغل خانگی که دارای فرزند بیشتر هستند، پرداخت می‌شود.
وام کسبوکار خانگی به چه مشاغلی تعلق می‌گیرد؟
وام مشاغل خانگی می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مثل موارد زیر باشد:
پژوهش‌گری، طراحی لباس و عروسک، پرورش قارچ، پرورش گل و گیاه، تولید و فرآوری گیاهان دارویی، تکثیر و پرورش زالوی طبی، پرورش عقرب، تولید عرقیات گیاهی، تولید میوه خشک، کشت محصولات گلخانه‌ای، فعالیت‌های شیلات مثل تکثیر و پرورش ماهیان زینتی، پرورش ماهی در استخرهای دو منظوره، زنبورداری، نرم‌افزار و رسانه‌های آنلاین، کسب و کارهای الکترونیکی، پشتیبانی سایت، برنامه‌نویسی و ساخت انیمیشن، بازی‌های رایانه‌ای، هنرهای تجسمی، هنرهای شنیداری، صنایع نساجی، قالی‌بافی و گلیم‌بافی، گلیم‌دوزی، گیوه‌بافی و گیوه‌دوزی، حوله‌بافی، تولید مصنوعات نمدی، گبه، پارچه‌بافی، چیت‌بافی، ویولن‌سازی سنتی، مجسمه‌سازی، صنایع دستی چرمی، صنایع دستی چرمی چوب و حصیری، صنایع دستی کاغذی، طراحی و نقاشی سنتی، صنایع کاشی و سرامیک، صنایع دستی دریایی، صنایع دستی سنگی، زیورآلات، خاتم‌کاری، تراش سنگ‌های نیمه قیمتی، حکاکی روی فلزات، قلم‌زنی، احجام چوبی و منبت و معرق‌کاری و فعالیت‌های ماهی‌گیری
همچنین در زمینه‌ی فعالیت‌های امور تولیدات دامی مثل موارد زیر باشد:
پرورش حیوانات از جمله اردک گوشتی، بوقلمون گوشتی، کرم ابریشم، غاز بومی، کبک، گاو شیری، گوسفند، بز، مرغ بومی، گاومیش، زنبور عسل، بلدرچین، اسب، پرواربندی گوساله، بره
و در آخر در زمینه‌ی صنایع کشاورزی مثل موارد زیر باشد:
فرآوری و بسته‌بندی سبزیجات، زرشک، انواع میوه‌های خشک، برگه‌ها، غلات، حبوبات و خشکبار، انواع جوانه‌های گندم، ماش، عدس، فرآورده‌های کنجد نظیر ارده، حلوا ارده و سایر محصولات سنتی، انواع دانه‌های روغنی، مغز تخمه‌ها و ذرت بو داده، همچنین تولید و بسته‌بندی انواع ترشیجات و شور و زیتون شور، بسته‌بندی عسل، تولید گلاب و عرقیات گیاهی
مراحل ثبت‌نام وام مشاغل خانگی
ابتدا باید کاربر در سامانه smkh.mcls.gov.ir که تح نظارت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، ثبت‌نام کرده و حساب کاربری در آن ایجاد کند.
در مرحله‌ی بعد باید گزینه‌ی «ثبت‌نام مستقل» را انتخاب کرده و احراز هویت شود.
در مرحله‌ی بعد فرد متقاضی، کسبوکار مورد نظر خویش را جستجو می‌کند تا با ورود به درگاه ملی مجوزها، مجوز مربوط به آن کسبوکار را بگیرد. در این راستا سامانه‌ی mojavez.ir توسط معاونت‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تامین اجتماعی، سازمان بهزیستی و همچنین سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، امکان انتخاب عنوان شغلی را برای فرد متقاضی فراهم کرده‌است تا از شرایط و نحوه‌ی دریافت مجوزهای لازم، آگاه شود. همچنین این مرحله از ثبت‌نام وام مشاغل خانگی نیز نیاز به وارد کردن اطلاعات شخصی در سایت و نیاز به تایید تعهدنامه مربوط به کسبوکار مد نظر دارد، به این صورت که فرد متعهد شود کسبوکار خانگی خود را با توجه به شرایطی که گفته‌شده‌است، راه‌اندازی کند.
صدور این مجوزها به دولت امکان سنجیدن شرایط متقاضیان، مثل بررسی سلامت جسمانی آن‌ها را می‌دهد، همچنین امکان نظارت بر کسبوکار و اخذ عوارض و مالیات از آن را داشته و اگر نیاز به پیگیری تخلفی باشد، آسان‌تر و سریع‌تر انجام خواهد شد. علاوه‌بر سامانه‌ی mojavez.ir که در آن امکان بررسی شکایات نیز وجود دارد، به سایت‌های دیگری مثل stsm.ir برای صدور و دریافت مجوز نیز می‌توان مراجعه کرد. بعد از گرفتن مجوزهای مربوط دیگر امکان درخواست مستقیم برای وام وجود داشته که در صورت تایید، می‌توان وام را دریافت و از آن استفاده کرد. همچنین برای اطلاع از وضعیت تایید یا رد درخواست وام در همان سایت smkh.mcls.gov.ir امکان پیگیری وجود دارد.
لازم به ذکر است که وام از سوی بانک و نهادهای مختلفی مثل بانک ملی، بانک صادرات، بانک ملت، بانک سپه، بانک کشاورزی، بانک مسکن، بانک رفاه کارگران و پست بانک اعطا می‌شود؛ بنابراین این نهادها ممکن است که علاوه بر موارد ذکرشده هر کدام شرایط دیگری نیز داشته باشند.
مبلغ وام مشاغل خانگی و شرایط بازپرداخت آن
دولت در سال 1403 برای هر نفر از متقاضیان وام مشاغل خانگی، مبلغ 150 میلیون تومان در نظر گرفته که نرخ سود این وام 4 درصد است. این وام برای مشاغل پشتیبان اگر 40 نفر نیرو باشند، حداکثر تا 4 میلیارد تومان افزایش پیدا خواهدکرد، برای مثال اگر 4 نفر مشغول به کار باشند به آن‌ها مبلغ 600 میلیون تومان تعلق می‌گیرد.
همچنین لازم به ذکر است در صورتی‌که شاغلین کسبوکار خانگی مجوز خود را برای صندوق تامین اجتماعی ببرند، می‌توانند به صورت خویش فرما بیمه شده و از مزایای آن برخوردار شوند.
جمع‌بندی
آمار نشان داده بیشتر شاغلان کسبوکار خانگی زنان بوده و نسبتشان به متقاضیان مرد، دو برابر است. همچنین اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران برای سال جاری ۲٬۷۶۰ میلیارد ریال برای متقاضیان وام به عنوان سهم استان تهران درنظر گرفته و بانک مرکزی به بانک‌هایی مثل سپه، ملی، ملت، رفاه، توسعه تعاون، صادرات، تجارت، مهرایران، رسالت و پست بانک، دستورالعمل پرداخت این وام‌ها را برای سال ۱۴۰۳ ابلاغ کرده است.
