تحلیل بازار طلا در شرایط درگیری نظامی ایران و اسرائیل
طلا به‌عنوان یکی از امن‌ترین دارایی‌ها در سطح جهان، همواره حساسیت بالایی نسبت به بروز تنش‌های سیاسی و نظامی، ازجمله جنگ‌ها دارد. در هفته‌های اخیر نیز حملات موشکی ایران و اسرائیل علیه یکدیگر به یکی از متغیرهای نوسان قیمت طلا در بازار جهانی و داخلی تبدیل شد و بار دیگر نشان داد که بسیاری از شهروندان در سطح جهان همچنان طلا را امن‌ترین و قابل‌اعتمادترین دارایی حتی در شرایط جنگی می‌دانند. در این مقاله به تحلیل بازار طلا در شرایط جنگ پرداخته می‌شود.
طلا؛ امن‌ترین دارایی در روزهای جنگ
هر بار که جنگنده‌ای از زمین بلند می‌شود و موشکی در خاک کشوری فرود می‌آید، پیش از آنکه جان سربازی را بگیرد یا خانه‌ای را ویران کند، اقتصاد آن کشور را نشانه می‌رود.
جنگ فقط با بمب و گلوله نمی‌کشد؛ جنگ با نرخ تورم، کمبود و قحطی، جهش نرخ دلار، تخریب خانه‌ها، انفجار خودروها، سقوط بورس و تبدیل پول ملی به اعدادی بی‌معنی در بانک‌ها جان می‌گیرد.
به همین دلیل است که اغلب مردم جنگ‌زده قبل از آنکه جان‌هایشان را به سنگری برسانند، سرمایه‌شان را نجات می‌دهند. تاریخ ثابت کرده در روزهای جنگ که همه چیز می‌لرزد، بازار طلاست که ترس به دل خود راه نمی‌دهد؛ این دارایی است که نه وابسته به دولت‌هاست و نه تسلیم سیاست‌ها. در روزهایی که دنیا می‌سوزد، طلا درخشان‌تر و ارزشمندتر می‌شود.
بروز جنگ نظامی مستقیم میان ایران و اسرائیل بین روزهای 23 خرداد تا 3 تیر (13 ژوئن تا 24 ژوئن) بار دیگر نشان داد که طلا در روزهای جنگ می‌تواند امن‌ترین و قابل‌اعتمادترین دارایی نزد مردم است. اما واکنش طلا به بروز این جنگ 11 روزه چه بود؟
تحلیل بازار جهانی طلا در روزهای درگیری نظامی ایران و اسرائیل
وقوع هر جنگی در جهان همواره حساسیت سرمایه‌گذاران و مردم عادی را نسبت به حفظ ارزش سرمایه و دارایی خود افزایش می‌دهد. این نگرانی باعث می‌شود تا تقاضا برای دارایی‌های امن، به‌ویژه طلا افزایش چشمگیری پیدا کند.
گرچه بازارهای جهانی در سال‌های گذشته به تنش‌های خاورمیانه تا حدودی بی‌حس شدهاند و در اکثر مواقع واکنشی خنثی نشان می‌دهند، اما این بار ورود مستقیم ایران، به‌عنوان یکی از قدرت‌های منطقه‌ای، به جنگ تحلیل‌ها از گستره تنش‌ها را تغییر داد. تا جایی که وقوع جنگ جهانی سوم در برخی از تحلیل‌های بدبینانه جای گرفت.
تحلیل بازار طلا در شرایط جنگ نشان می‌دهد که پس از شلیک اولین موشک‌ها به خاک ایران، اونس جهانی بلافاصله در قله تاریخی خود قرار گرفت و در روزهایی که سرمایه‌گذاران چشم‌انداز کاهشی از بازار داشتند، این دارایی امن تا 3432 دلار پیش رفت. آن‌طور که در نمودار قیمت اونس جهانی طلا مشخص است، یک روز قبل از شروع جنگ 12روزه، قیمت انس طلا در محدوده 3347 دلار قرار داشت؛ اما در روز اول شروع جنگ تا 3386 دلار افزایش یافت و با مشخص‌شدن تداوم جنگ نظامی، در روزهای 24 و 25 خرداد قله تاریخی 3432 دلار را هم ثبت کرد. بدین ترتیب در سه روز ابتدایی جنگ ایران و اسرائیل قیمت طلا در بازار جهانی حدود 100 دلار افزایش یافت.
همان‌طور که در نمودار بالا هم مشخص است، درست یک روز پس از اعلام آتش‌بس، ارزش اونس جهانی طلا به کانال پایین‌تر از روزهای قبل از جنگ رسید؛ موضوعی که تاثیر جنگ ایران و اسرائیل بر قله‌نشینی طلا را اثبات می‌کند. حتی برخی تحلیلگران پس از ورود مستقیم آمریکا به این جنگ چشم‌انداز 4000 دلاری هم برای انس طلا ترسیم کردند.
تاثیر این عامل زمانی پررنگ‌تر نمایان می‌شود که بازار طلا متاثر از افزایش انتظارات برای کاهش نرخ بهره بانکی در آمریکا و به تبع آن سیر نزولی تورم روند ریزشی خود را آغاز کرده بود.
آن‌طور که تحلیلگران رویترز پیش‌بینی کرده‌اند، این احتمال وجود دارد که فدرال رزرو در آخرین فصل سال میلادی، نرخ بهره را 66 واحد پایه کاهش دهد. موضوعی که منجر به افت نرخ تورم و متعاقب آن کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در طلا می‌شود.
همچنین پس از کش‌وقوس‌های فراوان، در هفته‌های اخیر آمریکا توانسته به توافقات مثبتی در بحث تجارت خارجی برسد تا امید فعالان بازار برای بهبود تنش‌های تجاری افزایش یابد؛ این عامل نیز دیگر عامل بازدارنده رشد جذابیت طلا است.
حال در چنین شرایطی، حتی اگر سرمایه‌گذاران، بازار طلا را در برابر تنش‌های خاورمیانه واکسینه‌شده بدانند، اما جنگ اخیر ایران و اسرائیل بار دیگر نشان داد که همین عامل حداقل در کوتاه‌مدت به مهم‌ترین متغیر بازار تبدیل می‌شود و وزن بیشتر از نرخ بهره، شاخص تورم آمریکا و مذاکرات تجاری پیدا می‌کند.
اکنون با بهبود انتظارات اقتصادی، پیش‌بینی‌ها از آینده بازار، مسیر نزولی قیمت‌ها است. در همین زمینه سیتی‌بانک، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین موسسات پیش‌بینی، چشم‌انداز خود را بعد از آتش‌بس ایران و اسرائیل از 3500 دلار به 3300 دلار برای فصل سوم (سه‌ماهه جاری) میلادی اصلاح کرده است. این بانک آمریکایی برای سال 2026 نگاهی خوش‌بینانه‌تر دارد و برای نیمه دوم آن محدوده 2600 دلار را ترسیم کرده است.
با این حال به نظر می‌رسد این بانک مانند بسیاری از تحلیل‌های موجود دیگر چهره مطلوب‌تری از خاورمیانه برای سال آینده در نظر دارد و بر اساس آن به ارائه فرضیات خود می‌پردازد.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد این سناریوی خوش‌بینانه زمانی قابل تحقق باشد که مسئله هسته‌ای ایران در مذاکرات حل و فصل یا حداقل تعیین تکلیف شود. در صورت تداوم بلاتکلیفی کنونی یا تشدید احتمالی تنش‌ها، شاید سناریوی دوم محتمل‌تر باشد که همان احتمال جهش اونس طلا به کانال‌های بالاتر است.
تحلیل بازار طلای ایران در روزهای جنگ ایران و اسرائیل
بازار طلای ایران به‌طور سنتی از بازار جهانی طلا و نوسان نرخ دلار در بازار تهران پیروی می‌کند. این بازار که در ماه‌های گذشته روزهای پرنوسانی را پشت‌سر گذاشته بود، این بار در واکنش به وقوع جنگ میان ایران و اسرائیل رشد حدود 14 درصدی را از خود بر جای گذاشت.
این بازار که از قله تاریخی هشت میلیون و 300 هزار تومان ابتدای سال فاصله گرفته بود و تا قبل از جنگ اغلب روند نزولی داشت، یک روز قبل از شروع حملات اسرائیل، یعنی 22 خرداد در محدوده شش میلیون و 690 هزار تومان قرار داشت. ساعاتی قبل از حمله شبانه، طلای 18 گرم در بازار ایران در مرز کانال شش میلیون و 800 هزار تومان قرار گرفت.
دولت ایران مطابق انتظار، در روزهای درگیری نظامی تمام بازارها را بست تا بدین ترتیب معامله‌ای در بازار طلا هم صورت نگیرد. گرچه زیر پوسته بازار قیمت‌گذاری و معاملات غیررسمی صورت می‌گرفت، اما به دلیل قفل‌شدگی سرمایه، مردم در این مدت نتوانستند با تبدیل سرمایه خود به طلا امنیت آن را حفظ کنند.
با این حال پس از بازگشایی بازارها در هفته گذشته و پس از اعلام آتش‌بس، بازار طلا با خیل تقاضا مواجه شد و بسیاری از شهروندان با انتظار تجدید و تشدید درگیری‌ها درصدد تبدیل سرمایه خود به طلا برآمدند.
حتی بسیاری از سهامداران بورس، مالکان خودرو و مسکن، سپرده‌گذاران بانکی، دارندگان نقدینگی و… در این شرایط طلا را دارایی امن‌تری یافتند و تلاش کردند دارایی و سرمایه خود را به طلا تبدیل کنند. نمود عینی این اتفاق را می‌توان در سقوط 11 درصدی شاخص کل بورس و کاهش ارزش خودرو و مسکن در هفته گذشته مشاهده کرد.
نمودار زیر روند قیمت طلای 18 عیار بازار داخلی ایران در روزهای قبل و پس از جنگ را نشان می‌دهد.
به‌رغم اعلام آتش‌بس برای جنگ 12 روزه و تلاش دولت برای کنترل دستوری بازار، رفته‌رفته طلا با حجم بالای تقاضا مواجه شد و تا محدوده 7.5 میلیون تومان پیش رفت. به نظر می‌رسد سرمایه خارج‌شده از بازارهای موازی ازجمله بورس نیز به سمت این بازار هدایت شد.
حال با توجه به ریزش قیمت انس طلا در بازار جهانی و افت نسبی دلار در بازار داخلی، دو محرک اصلی طلا در بازار ایران به سمت عقبگرد هستند. اما در حال حاضر وزن شرایط ژئوپلتیک در بازار بیشتر است.
گرچه بازگشایی نصف و نیمه آسمان کشور برای انجام پروازهای خارجی، ازسرگیری فعالیت سفارتخانه‌ها، برگزاری مراسم مذهبی و سیاسی با حضور مقامات ارشد کشور، افزایش میل دو طرف برای انجام مذاکره و… اخبار مثبتی هستند که می‌توانند افسار بازار را بکشند، اما در سوی مقابل همچنان یک ناپایداری در آتش‌بس و ثبات کشور و بازارها حس می‌شود که ممکن است سناریوی دوم بازار را که روند صعودی قیمت‌هاست، محتمل‌تر کند.
با این حال تمامی این شرایط حاکی از آن هستند که مردم هم در شرایط جنگی و نااطمینانی طلا را امن‌ترین دارایی خود می‌دانند. حتی اکنون دولت‌ها مانند زمانی که نظام ارزی جهان «استاندارد طلا» بود، این دارایی را پشتوانه‌ای قوی برای ارزش پول ملی کشورها می‌دانند.
با این حال برای آینده این شاخص باید منتظر ماند و دید آیا آتش‌بس موجود پایدار می‌ماند یا ممکن است یکی از طرفین یا هر دو طرف زیر میز بزنند.
