آشنایی با مفهوم قیمت تعدیل شده سهام و نحوه محاسبه آن

سرمایه‌گذاران یا افرادی که در بازار سرمایه فعالیت دارند، گاهی کلمه قیمت تعدیل‌ شده سهام به گوششان می‌خورد. اما لازم است آن‌ها بدانند که منظور از این اصلاح چیست؟ قیمت تعدیل‌شده به کمک روش تعدیل قیمت حاصل می‌شود. تعدیل قیمت به عنوان یکی از ابزارهای کاربردی در بازار سرمایه است که با استفاده از آن، تفاضل قیمت ناشی از افزایش سرمایه و توزیع سود آن پوشش داده می‌شود. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق‌تر مفهوم قیمت تعدیل‌‌ شده سهام، روش‌های ایجاد آن و همچنین نحوه محاسبه این قیمت پرداخته شده است.

منظور از قیمت تعدیل شده سهام چیست؟

گاهی بر اثر افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی در شرکت‌ها، در هنگام باز شدن مجدد سهم فاصله قیمتی یا به عبارتی Price Gap تشکیل می‌شود. در این صورت با ابزار تعدیل قیمت به پوشش این فاصله قیمتی پرداخته می‌شود. بنابراین به قیمت جدید پس از بارگشایی قیمت تعدیل‌شده سهام گفته می‌شود.

در حالت کلی می‌توان گفت قیمت هر سهم بعد از افزایش سرمایه یا توزیع سود نقدی در زمان برگزاری هر یک از مجامع کاهش پیدا می‌کند. با استفاده از این ابزار، قیمت پیش از مجمع تعدیل خواهد شد و به این ترتیب، فاصله ایجادشد‌ه بین قیمت‌ها پوشاند‌ه می‌شود.

قیمت تعدیل شده سهام با چه روش‌هایی بدست می‌آید؟

تعدیل قیمت در بازار سرمایه از راه‌های مختلفی ایجاد می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است.

افزایش سرمایه

در این روش، سرمایه قبلی شرکت محاسبه شده و بر سرمایه جدید که در مجمع عمومی عادی فوق‌العاده تصویب می‌شود، تقسیم خواهد شد. سپس عدد حاصل‌شده در تمامی قیمت‌های قبل از تاریخ افزایش‌سرمایه ضرب می‌شود. هدف از این کار، تعدیل قیمت گذشته هر سهم با بیشتر‌شدن سرمایه شرکت است. لازم به ذکر است در هنگام افزایش سرمایه، فقط کاهش قیمت در محاسبه قیمت تعدیلی اثر دارد و محل افزایش سرمایه در این محاسبات لحاظ نمی‌شود.

سود نقدی

در روش تعدیل قیمت از طریق سود نقدی، مقدار توزیع بهره نقدی شرکت و درصد افزایش سرمایه، هنگام محاسبه قیمت تعدیلی در نظر گرفته می‌شود. برای محاسبه اثر توزیع سود نقدی، مقدار تغییر قیمت بعد از توزیع بهره نقدی ایجادشده را بر قیمت قبل از مجمع تقسیم می‌کنند و عدد به دست آمده را در تمامی قیمت‌های پیش از مجمع ضرب می‌کنند. در این روش محل تامین افزایش سرمایه اهمیتی ندارد و برای محاسبه ضریب افزایش سرمایه از فرمول افزایش سرمایه استفاده می‌شود.

سود نقدی و افزایش سرمایه با احتساب آورده نقدی

محاسبه قیمت تعدیل‌ شده سهام در این روش همانند روش سود نقدی و افزایش سرمایه است با این تفاوت که در آن، حق تقدم سهامداران نیز لحاظ می‌شود. منظور از حق تقدم، سهم جدیدی است که توسط شرکتی برای حفظ منافع سهامداران منتشر می‌شود، سهامداران فعلی نسبت به سایرین اولویت بیشتری دارند که سهام بخرند.

افزایش سرمایه با احتساب آورده

در روش تعدیل قیمت از طریق افزایش سرمایه با احتساب آورده، افزون بر میزان کاهش قیمت پس از افزایش سرمایه، حق تقدم تعلق‌گرفته به سهامداران (درصورتی که تمام یا بخشی از افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورد‌ه باشد) نیز در نظر گرفته می‌شود.

روش عملکردی

در روش آخر، اثرات سود نقدی و همچنین میزان افزایش در قیمت سهام لحاظ می‌شود. لازم است بدانید اگر تمام یا بخشی از افزایش سرمایه شرکت از محل مطالبات و حق تقدم سهامداران باشد، هنگام محاسبه قیمت تعدیل شده سهام، میزان آورده سهامداران جدید در نظر گرفته می‌شود. مبنای محاسبات در این روش بر خلاف روش‌های نامبرده قبلی، ارزش گشایش سهام بعد از مجمع است.

فرمول محاسبه تعدیل قیمت

برای محاسبه قیمت تعدیل ‌شده سهام نیاز به فرمولی است که با توجه به آن در ابتدا باید به بررسی فاکتورهای مختلف پرداخته و در نهایت قیمت تعدیلی را محاسبه کرد. در ادامه فاکتورهای قابل بررسی نام برده شده‌اند:

1. قیمت پایانی سهام قبل از برگزاری جلسه مجمع
2. سود نقدی که در مجمع توزیع شده است.
3. افزایش سرمایه‌ای که از محل آورده‌های نقدی و مطالبات انجام شده است.
4. افزایش سرمایه‌ای که از محل سود انباشته انجام شده است.

در ادامه با توجه به فرمول زیر و جایگذاری پارامترهای خواسته شده در آن، قیمت تعدیل شده سهام حاصل می‌شود.

لازم به ذکر است فاکتورها همگی در فرمول نهایی تاثیرگذار خواهند بود و در هر صورت نبود هر یک، آن فاکتور برابر با صفر خواهد شد.

نحوه محاسبه قیمت تعدیل شده سهام با فرمول

همانطور که مشاهده می‌شود این فرمول از تقسیم دو عدد به دست می‌آید و در نهایت عدد نهایی نشان‌دهنده ارزش و قیمت سهام در زمان بازگشایی بورس است. به همین منظور عدد قرارگرفته در صورت از جمع دو عدد حاصل می‌شود. به این صورت که در ابتدا باید سود نقدی توزیع‌شده را از قیمت پایانی سهام کسر کرد. سپس عدد مربوط به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات را در هزار ضرب کرده و عدد جدیدی را به دست آورد. در ادامه دو عدد موجود در صورت را با هم جمع کرده و صورت کسر مربوط به قیمت تعدیلی را به دست آورد.

در مخرج نیز عدد یک، عدد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات و عدد افزایش سرمایه از محل سود انباشته را با هم جمع کرده و خروجی نهایی، قیمت تعدیلی است. بنابراین با تقسیم صورت بر مخرج، عدد نهایی مربوط به قیمت سهم در هنگام بازگشایی بعد از مجمع و افزایش سرمایه حاصل می‌شود.

نکات مهم در خصوص قیمت تعدیل شد‌ه سهم

هنگام افزایش سرمایه به هر کدام از روش‌های نامبرده، قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند. اما با کاهش قیمت سهام پس از افزایش سرمایه، ارزش روز دارایی سهامداران بعد از افزایش سرمایه تغییری نمی‌کند، زیرا به‌ همان میزان بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران قبلی اضافه‌ شده است یا به آن‌ها حق تقدم خرید سهام تعلق می‌گیرد.

در صورت توزیع سود نقدی در مجمع مربوطه و کاهش قیمت سهم پس از بازگشایی به میزان سود نقدی، سهامداران از روش‌های مختلف مبلغ سود نقدی را به صورت ریالی از شرکت مورد نظر دریافت خواهند کرد.

مطابق این روش قیمت سهم در زمان بازگشایی محاسبه می‌شود و پس از بازگشایی قیمت جدید با توجه به روند عرضه و تقاضای سهم در بازار ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از این قیمت معامله شود.

در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، سهامداران به ازای هر سهم، به اندازه درصد افزایش سرمایه حق تقدم دریافت می‌کنند.

مزایا تعدیل قیمت سهام

قیمت تعدیل شده سهام دارای مزیت‌های بسیاری است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است:

• قیمت تعدیل‌شده سهام موجب آسان‌شدن ارزیابی عملکرد سهام در بورس می‌شود، در نتیجه سرمایه‌گذاران می‌توانند به سرعت ارزشی را که از یک سهام بدست آورده‌اند، بررسی کنند.
• امکان مقایسه دارایی‌ها با یکدیگر را به سرمایه‌گذاران می‌دهد.
• قیمت تعدیل شده سهام به سرمایه گذاران در محاسبه کسب سود، در صورت سرمایه‌گذاری در یک دارایی مشخص کمک می‌کند.

نمودار قیمتی تعدیل شده و تعدیل نشده

سرمایه‌گذاران و تحلیلگران برای بررسی روند قیمتی سهام شرکت‌های مورد نظر خود از نمودارهای قیمتی استفاده می‌کنند. حال مطابق آنچه گفته شد این نمودارهای ممکن است به صورت تعدیل شده یا تعدیل نشده ظاهر شوند که در ادامه به بررسی هر یک پرداخته شده است.

نمودار قیمتی تعدیل شده

در صورتی که در نمودار قیمتی یک شرکت اختلاف قیمت مشاهده شود و فاصله‌های خالی میان قیمت قبل و بعد تشخیص داده شود، نمودار حاصله تعدیل شده است. شکاف‌های قیمتی در این نمودارها با گذشت زمان قابل مشاهده هستند. به عبارت دیگر در این نمودار تاثیر فاکتورهایی ازجمله افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی حذف شده است. این دو عامل منجر به تغییر قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه می‌شوند.

نمودار قیمتی تعدیل نشده

هنگامی که نوسانات قیمتی ناشی از افزایش سرمایه و سود نقدی در نمودارها مشاهده نشود، نمودار تعدیل نشده است. در واقع، این نمودار تنها متاثر از نوسان قیمت سهام است و شکاف قیمتی و تاثیر پارامترهایی از جمله افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی در آن دیده نمی‌شود. همچنین لازم به ذکر است در این نمودار تغییر سرمایه سهامداران در زمان افزایش سرمایه و پرداخت بهره نقدی قابل مشاهده نیست.

• مقاله پیشنهادی: بررسی تفاوت نمودار تعدیل شده و تعدیل نشده در تحلیل تکنیکال