بررسی لایحه بودجه سال 1403

در ابتدای آذرماه هر سال دولت پیشنهادی مبنی بر میزان منابع و مصارف خود طی یک سال آینده را تحت عنوان لایحه بودجه برای دریافت تایید به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌کند. در سال گذشته (1402) نیز در روز 30 آبان ماه رییس جمهور لایحه پیشنهادی دولت را به مجلس تقدیم کرد. بودجه دولت نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور دارد و چراغ راهی برای برنامه‌های دولت طی یک سال است. در این مقاله ضمن ارائه جزییات نسخه اولیه لایحه بودجه 1403، نسخه اصلاح شده آن از سوی دولت ارائه شده است.

منظور از لایحه بودجه چیست؟

لایحه همان پیش‌بینی اولیه دولت مبنی بر میزان منابع و مصارف برای یک سال آینده است. این لایحه پس از تهیه و تنظیم توسط رییس جمهور به مجلس ارائه می‌شود. در صورتی که مجلس لایحه پیشنهادی دولت را تایید کند، لایحه برای اظهارنظر به شورای نگهبان ارسال و در صورت تصویب به صورت قانون ابلاغ می‌شود. در صورتی که مجلس یا شورای نگهبان ایراد یا ابهامی نسبت به نسخه اولیه پیشنهادی دولت داشته باشند، دولت موظف است که ایرادات و ابهامات آن را رفع کند.

مقاله پیشنهادی: بررسی بودجه کشور سال 1401 و 1402

بررسی لایحه بودجه 1403

بر اساس اصلاحات ماده 182 آیین‌نامه داخلی، روند بررسی بودجه 1403 با تغییراتی همراه شد. بر اساس تغییرات ایجاد شده، دولت بودجه را در دو بخش ارائه کرد. بخش اول بودجه شامل احکام مورد نیاز برای اجرای بودجه کل کشور، سقف منابع بودجه عمومی دولت به تفکیک درآمدها و واگذاری دارایی‌‌های سرمایه‌‌ای و مالی و اجزای اصلی آن‌ها، تراز عملیاتی و پیش‌فرض‌های برآورد منابع و مصارف بودجه است.

منابع لایحه بودجه عمومی دولت

منابع بودجه عمومی دولت شامل درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و واگذاری دارایی‌های مالی است. بر اساس لایحه بودجه 1403، جمع منابع عمومی دولت 2,462 هزار میلیارد تومان برآورد شده است که نسبت به قانون بودجه 1402 رشد 18.2 درصدی داشته است. از مجموع منابع عمومی دولت بخش عمده‌ای (61 درصد) به درآمدها اختصاص دارد. این درآمدها نسبت به سال 1402 با افزایش 41.9 درصدی همراه بود.

تراز عملیاتی در لایحه بودجه 1403 چقدر است؟

تراز عملیاتی در نسخه پیشنهادی دولت برابر با منفی 307.9 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. بنابراین کسری بودجه بر اساس نسخه پیشنهادی دولت در سال 1403، 32.3 درصد نسبت به قانون بودجه 1402 کاهش یافته است. از طرفی میزان درآمدهای مالیاتی دولت در این لایحه 49.8 درصد بیش از سال گذشته در نظر گرفته شده است. بیشترین میزان رشد در آیتم درآمدهای عمومی، سود سهام دولتی بود که رشد 76.5 درصدی نسبت به سال گذشته داشته است.

تغییرات واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای

در سرفصل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای لایحه بودجه 1403، خالص دارایی‌های سرمایه‌ای 272 هزار میلیارد تومان تخمین زده شده که نسبت به قانون بودجه 1402 افت 24 درصدی داشته است. بر این اساس میزان واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای برابر با 647 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که نسبت به سال قبل افت 11.6 درصدی و همچنین منابع حاصل از نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی افت 3 درصدی داشته است. بیشترین کاهش را اما منابع حاصل از فروش و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول داشته که 51.9 درصد نسبت به قانون بودجه 1402 کمتر شده است.

واگذاری دارایی‌های مالی چقدر برآورد شد؟

خالص دارایی‌های مالی در لایحه بودجه عمومی دولت در سال 1403 با افت 63.1 درصدی نسبت به سال 1402، برابر با 35.9 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. بیشترین افت را در این سرفصل منابع حاصل از واگذاری شرکت‌های دولتی داشته که 43.4 درصد کمتر از قانون بودجه 1402 تخمین زده شده است. همچنین منابع حاصل از فروش و واگذاری انواع اوراق مالی و اسلامی با رشد 36.1 درصدی نسبت به سال قبل همراه بود.

پیش‌فرض‌های دولت در لایحه بودجه 1403

مفروضاتی که دولت در تهیه و تنظیم لایحه بودجه 1403 در نظر گرفته است، شامل موارد درج شده در جدول ذیل است:

سایر جزئیات لایحه بودجه سال 1403 به‌همراه پیوست‌های آن از طریق سایت برنامه و بودجه و یا از طریق لینک ذیل قابل دسترس هستند.

چه اصلاحاتی بر لایحه بودجه 1403 وارد شد؟

پس از ارائه نسخه اولیه لایحه بودجه 1403 از سوی دولت به مجلس، این نسخه با ایرادات و ابهاماتی از سوی مجلس و شورای نگهبان مواجه شد. بر این اساس دولت پس از اصلاح نسخه اولیه، نسخه اصلاح شده را مجدد به مجلس ارائه کرد. در نسخه اصلاح شده نسبت به نسخه اولیه جداولی از مفروضات و پیش‌فرض‌های مصارف افزوده شده که ۱۲ فرض مهم هزینه‌ای در آن درج شده است. همچنین در این اصلاحیه بازپرداخت حداقل ۲۰ هزار میلیارد تومان از بدهی دولت به پیمانکاران که از محورهای مهم مورد مطالبه مجلس در برنامه هفتم بود در لایحه اصلاحی منظور شده است.

شرح کامل اصلاحات انجام شده به همراه جداول هزینه‌ای و مفروضات آن را می‌توان از طریق لینک زیر مشاهده کرد.