بازار مالی چیست و چگونه طبقه‌بندی می‌شود؟

بازارهای مالی نقش مهمی در اقتصاد دارند و کسب‌وکارها را قادر می‌سازند تا به منابع مالی دسترسی داشته باشند، سرمایه‌گذاران بازدهی سرمایه‌گذاری کسب و دولت‌ها امور مالی خود را مدیریت کنند. در این مقاله توضیح جامعی از بازار مالی آورده شده است.

در این خصوص آموزش سرمایه گذاری در بازارهای مالی را بخوانید…

تعریف بازار مالی به زبان ساده

بازارهای مالی بخشی جدایی‌ناپذیر از اقتصاد جهانی هستند و به عنوان بستری مناسب برای تجارت دارایی‌های مالی میان خریداران و فروشندگان عمل می‌کنند. این بازارها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ابزارهای مناسب برای مدیریت سرمایه‌گذاری و به حداقل رساندن ریسک‌ها، به سرمایه‌گذاران ارائه دهند. مشخصه آن‌ها وجود ابزارهای مالی مختلف است که در انواع مختلف بازارهای مالی معامله می‌شوند.

در این بازارها، خریداران و فروشندگان برای معامله این ابزارهای مالی گرد هم می‌آیند و قیمت‌ها توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. ارزش دارایی‌های مالی بسته به عوامل مختلفی مانند شاخص‌های اقتصادی، رویدادهای خبری و تحولات سیاسی می‌تواند در نوسان باشد. بازارها به سرمایه‌گذاران فرصتی برای خرید و فروش بر اساس انتظاراتشان از قیمت‌های آتی می‌دهند. در نتیجه باید گفت که بازارهای مالی به تسهیل و توسعه جریانات مالی از سرمایه‌گذاران به کسب و کارها و دولت‌ها کمک می‌کند.

اهمیت بازار مالی در چیست؟

بازارهای مالی، بازارهایی برای معامله ابزارهای مالی هستند. این بازارها منابع مالی را برای شرکت‌ها و کسب‌و‌کارها فراهم و به آن‌ها در سرمایه‌گذاری و در نتیجه رشد سرمایه کمک می‌کنند. همچنین با تخصیص منابع و ایجاد نقدینگی، عملکرد آنان را روان‌تر خواهند کرد. بازارهای مالی به عنوان شاخص عملکرد اقتصادی عمل کرده و منعکس‌کننده تغییرات در تقاضا و عرضه دارایی‌های مالی و همچنین شرایط اقتصادی هستند.

نکات زیر به طور خلاصه اهمیت بازارهای مالی را نشان می‌دهد:

تامین سرمایه: کسب‌وکارها و دولت‌ها برای تامین مالی و سرمایه‌گذاری‌های خود از طریق بازارهای مالی، سرمایه جذب می‌کنند. آن‌ها با انتشار سهام، اوراق قرضه یا اسناد خزانه، سرمایه مورد نیاز خود را برای تحقیق و توسعه به دست می‌آورند.

مدیریت ریسک: این بازار به مدیریت ریسک کمک می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند ریسک‌های موجود را با تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌های خود در طبقات مختلف دارایی مانند سهام، اوراق قرضه و کالاها مدیریت کنند. ابزارهای مشتقه، مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، ابزارهای مناسبی برای پوشش ریسک احتمالی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند.

کشف قیمت منصفانه: بازارهای مالی بستری را برای خریداران و فروشندگان فراهم می‌کند تا برای تعیین قیمت دارایی‌های مالی گرد هم آیند. این فرآیند کشف قیمت تضمین می‌کند که نرخ‌گذاری دارایی‌های مالی که عمدتا بر اساس عرضه و تقاضا انجام می‌شود، برای آن‌ها کارآمدتر خواهد بود.

نقدشوندگی: بازارهای مالی به سرمایه‌گذاران امکان خرید و فروش سریع و آسان دارایی‌های مالی را می‌دهند. این نقدشوندگی این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که از موقعیت‌های باز خارج و در صورت نیاز، به سرمایه خود دسترسی پیدا کنند، این امر برای مدیریت جریانات نقدی و به حداقل رساندن ریسک بسیار مهم است.

رشد اقتصادی: بازارهای مالی با تامین سرمایه و نقدینگی مورد نیاز کسب‌وکارها برای سرمایه‌گذاری در محصولات، خدمات و فناوری‌های جدید، رشد اقتصادی را ارتقا می‌دهند. این سرمایه‌گذاری‌ها به ایجاد نوآوری، شغل و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند. این موضوع یکی از فواید ارتباط اقتصاد و بازار مالی است.

نحوه طبقه‌بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی به روش‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی‌ها عمدتا بر اساس ماهیت، سررسید، زمان تحویل و ساختار صورت می‌گیرد. به عنوان مثال، بر اساس ماهیت و اهداف، یک بازار مالی به بازار بدهی و بازار سهام طبقه‌بندی می‌شود. در حالی که اولی محل مبادله اوراق بدهی همچون اوراق قرضه، انواع اوراق دولتی و … بین سرمایه‌گذاران است، دومی جایی است که سرمایه‌گذاران با سهام سروکار دارند.

بسته به مدت سررسید، بازار پولی وجود دارد که با اوراق بهادار با پشتوانه پول و وجوه کوتاه‌مدت مانند اسناد خزانه، اوراق تجاری و گواهی سپرده (CD) سروکار دارد. این سرمایه‌گذاری‌ها ظرف 12 ماه سررسید می‌شوند. یکی دیگر از این بازارها بازار سرمایه است که بستری را برای سرمایه‌گذاران علاقمند به اوراق بهادار میان مدت و بلندمدت ایجاد کرده است.

براساس زمان تحویل، بازار نقدی وجود دارد که در آن معاملات در زمان واقعی صورت می‌گیرد و بازار آتی که معامله‌گران معامله را در تاریخی در آینده انجام می‌دهند. طبقه‌بندی بعدی با توجه به ساختار سازمان‌های درگیر است که شامل یک بازار مبادله‌ای با یک سیستم متمرکز و یک الگوی عملیاتی خاص و یک بازار خارج از بورس (OTC) است که غیرمتمرکز است و رویه‌های سفارشی برای سرمایه‌گذاران دارد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند. در پاسخ به این پرسش که کدام بازار مالی بهتر است، باید گفت که این موضوع به اهداف و استراتژی معاملاتی افراد بستگی دارد. در ادامه انواع بازارهای مالی آورده‌ شده است:

بازار سهام: بسیاری بازار سرمایه و بازار مالی را دو بازار مجزا می‌دانند، در حالی که بازار سرمایه که رایج‌ترین آن بازار سهام است، نوعی از بازارهای مالی است. بازار سهام، بازارهایی هستند که در آن شرکت‌ها سهام خود را عرضه و معامله می‌کنند. سرمایه گذاری در بورس به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که سهام را به امید افزایش ارزش و کسب سود از شرکت خریداری کرده و بعد بفروشند.

بازار پول: بازار پول یک بازار مالی است که دارایی‌هایی با نقدشوندگی بالا در آن ارائه می‌شوند. این بازار با استقراض و اعطای وام‌های کوتاه‌مدت یا عرضه اوراق بهاداری که سررسید آن‌ها کمتر از یک سال است همراه است. نمونه‌های متداول ابزارهای بازار پول شامل گواهی سپرده، سپرده‌های بانکی، انواع اوراق تجاری می‌شود.

بازارهای ارزی: این بازارها که به آن بازار فارکس یا جفت ارزها گفته می‌شود، بازارهایی هستند که در آن جفت ارزها خرید و فروش می‌شوند. در این بازارها ارزها توسط مشاغل و سرمایه‌گذاران برای محافظت در برابر نوسانات یا حدس و گمان در مورد حرکت ارزهای مختلف استفاده می‌شوند.

بازارهای کالایی: بازار کامودیتی، بازاری است که در آن کالاهایی مانند طلا، نقره، نفت یا محصولات کشاورزی معامله می‌شود. این بازار توسط تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران برای مدیریت ریسک‌های مرتبط با نوسانات قیمت کالاها استفاده می‌شوند.

بازارهای مشتقه: این نوع بازارها، بازارهایی هستند که در آن ابزارهای مالی مانند اختیار معامله، قراردادهای آتی و سوآپ معامله می‌شود. بازارهای مشتقه توسط سرمایه‌گذاران و کسب‌و‌کارها برای مدیریت ریسک، بهره‌مندی از حرکات بازار و پوشش در برابر تغییرات نرخ بهره، نرخ ارز و قیمت کالاها استفاده می‌شود.

بازار آتی: بازار آتی یک بازار مالی است که در آن قراردادهایی برای تحویل آتی یک دارایی خاص مانند کالاها، ارزها یا سایر ابزارهای مالی معامله می‌شود. قراردادهای آتی به توافق بین خریدار و فروشنده برای مبادله دارایی در قیمت و تاریخ مشخص در آینده اشاره دارد.

بازار ارز دیجیتال: بازار کریپتوکارنسی نوع نسبتا جدیدی از بازار مالی است که بر اساس فناوری بلاک‌چین عمل می‌کند. این بازار به معامله‌گران امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم و لایت کوین را می‌دهد. بازار کریپتو بسیار بی‌ثبات است و معامله‌گران باید هنگام سرمایه‌گذاری احتیاط کنند. با این حال، فرصتی منحصر به فرد برای سرمایه‌گذاری در ارزهای غیرمتمرکز ایجاد کرده که به هیچ دولت یا موسسه مالی وابسته نیستند.

چه عواملی بر بازار مالی اثر می‌گذارد؟

هر دارایی متاثر از عوامل منحصر به فردی است که بر قیمت آن تاثیر می‌گذارد، اما قیمت هر بازار در درجه اول بر اساس اصل اساسی عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. عرضه یعنی چه مقداری کالا یا خدمات در بازار مالی برای خریداران در دسترس است. اگر افراد زیادی بخواهند چیزی بخرند، اما عرضه محدود باشد، قیمت آن افزایش خواهد یافت. اگر عرضه افزایش یابد (اما تقاضا ثابت یا کاهشی باشد) قیمت آن معمولاً کاهش می‌یابد.

تقاضا نیز به این معناست که افراد زیادی در حال تلاش برای خرید یک کالا یا خدمات در بازار مالی هستند. اگر تقاضا در یک بازار کم باشد اما عرضه زیاد باشد، قیمت‌ها در آن بازار کاهش می‌یابد. اگر تقاضا افزایش یابد (اما عرضه افزایش نیابد) قیمت‌ها معمولاً افزایش می‌یابند. بسیاری از پارامترهای مختلف می‌توانند باعث نوسان عرضه برای یک دارایی مالی شوند. برای مثال، بانک مرکزی ممکن است تصمیم بگیرد که عرضه پول را افزایش و پول بیشتری را در دسترس عموم قرار داده و باعث کاهش ارزش آن شود.

در سمت تقاضا، چند عامل مهم وجود دارد که باید به آن توجه داشت:

اخبار: بسیاری از فعالان بازار، اخبار را در زمان مناسب دنبال می‌کنند. عناوین خبری مثبت یا منفی که بر بازار اثر می‌گذارند، می‌توانند به سرعت عرضه یا تقاضا را کاهش دهند.

سیاست بانک مرکزی: تصمیمات بانک مرکزی، مانند تغییرات نرخ بهره، می‌تواند تاثیر عمیقی بر جریان پول در سراسر جهان داشته باشد. همچنین اثر قابل توجهی بر تقاضا خواهد داشت.

داده‌های اقتصادی: آمارهای اقتصادی می‌توانند بر تقاضا تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، آمارهای بیکاری یا داده‌های تورم، بینشی در مورد قدرت اقتصادی ارائه می‌دهد که ممکن است بازارهای مالی را برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر کند.

تحلیل بازارهای مالی

معامله در بازارهای مالی می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد. در واقع آموزش بازار مالی مستلزم درک عمیق تکنیک‌های تحلیل بازار و استراتژی‌های معاملاتی است. انواع مختلفی از تکنیک‌ها وجود دارد که معامله‌گران برای تجزیه و تحلیل بازار مالی از آن‌ها استفاده می‌کنند که رایج‌ترین آن در ذیل آورده شده است:

تحلیل تکنیکال: تحلیل تکنیکال شامل تجزیه و تحلیل داده‌های تاریخی بازار برای شناسایی الگوها و روندهایی است که می‌توانند برای پیش‌بینی تغییرات قیمت در آینده استفاده شوند. سرمایه‌گذاران از نمودارها، شاخص‌ها و سایر ابزارها برای شناسایی نقاط ورود و خروج احتمالی برای معاملات استفاده می‌کنند.

تحلیل بنیادی: تحلیل بنیادی، شامل تجزیه و تحلیل داده‌های اقتصادی و مالی برای ارزیابی ارزش ذاتی یک دارایی است. این موضوع می‌تواند شامل تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی، شاخص‌های اقتصادی و روندهای صنعت برای تعیین سلامت مالی یک شرکت یا بازار مالی باشد.

تحلیل رفتاری بازار: این روش شامل تجزیه و تحلیل احساسات بازار است که به روحیه یا نگرش کلی معامله‌گران و سرمایه‌گذاران نسبت به بازار اشاره دارد. این روش می‌تواند شامل تجزیه و تحلیل عناوین اخبار، احساسات رسانه‌های اجتماعی و سایر شاخص‌ها برای تعیین احساسات بازار باشد.

استراتژی‌های معاملاتی در بازارهای مالی

هنگامی که یک معامله‌گر فرصت‌های بالقوه را شناسایی می‌کند، می‌تواند استراتژی معاملاتی خود را برای آن اعمال کند. برخی از رایج‌ترین استراتژی‌ها در ذیل آورده شده است:

دنبال کردن روند: این استراتژی شامل شناسایی روندها در بازار و دنبال کردن آن‌ها با خرید یا فروش دارایی بر اساس جهت روند است.

معاملات شکست‌ها: این استراتژی معاملاتی بر اساس شناسایی سطوح کلیدی حمایت و مقاومت در بازار و خرید یا فروش دارایی‌ها در زمانی که قیمت از این سطوح عبور می‌کند، یا اصطلاحا این سطوح را می‌شکند، است.

نوسان‌گیری: این استراتژی برای چند روز تا چند هفته موقعیت‌ها را حفظ و از حرکات کوتاه‌مدت قیمت سود می‌برد.

Scalping: این استراتژی شامل اجرای سریع معاملات و سود بردن از حرکات کوچک قیمت است.

علاوه بر تکنیک‌های تحلیل بازار و استراتژی‌های معاملاتی، سرمایه‌گذاران باید ریسک معاملات را نیز به طور موثر مدیریت کنند. این موضوع شامل تنظیم حد سود و ضرر برای محدود کردن ضررهای احتمالی و استفاده از اندازه موقعیت مناسب برای اطمینان از اینکه ضرر از درصد معینی از حساب معامله‌گر تجاوز نمی‌کند، است.

به طور کلی، معاملات موفق در بازارهای مالی به ترکیبی از تکنیک‌های تحلیل بازار، استراتژی‌های معاملاتی و مهارت‌های مدیریت ریسک نیاز دارد. سرمایه‌گذاران باید به طور مداوم مهارت‌های خود را تقویت کنند و با شرایط متغیر بازار سازگار شوند، تا در بلندمدت سودآور باشند.

جمع‌بندی

بازار مالی به بازاری اشاره دارد که دارایی‌های مالی در آن معامله می‌شود. عرضه و تقاضا دو مشخصه اساسی این بازار هستند و آن را هدایت می‌کنند، عرضه مقدار محصول یا خدماتی است که عرضه‌کنندگان مایل و قادر به ارائه به خریداران با قیمت معین هستند و تقاضا مقدار محصول یا خدمات خاصی است که خریداران مایل و قادر به خرید آن هستند. یک قیمت مشخص در بازارهای مالی، خریداران و فروشندگان را برای مبادله کالا یا خدمات و ایجاد ارزش در کنار هم قرار می‌دهند.

اگرچه این بازارها تا حد زیادی در دوران معاصر دیجیتالی شده‌اند، اما همچنان با تسهیل تجارت نقش مهمی در اقتصادها دارند. شناخت انواع مختلف بازارهای مالی می‌تواند به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری آگاهانه و دستیابی به اهداف مالی خود کمک کند.