تحلیل تکنیکال چیست؟ آموزش کامل تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال چیست و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله علاوه بر پاسخ به سوال مطرح شده با نکات مهم در تحلیل تکنیکال آشنا خواهید شد.

راه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری در بازار مالی وجود دارد. سرمایه‌گذاری در بورس یکی از پربازده‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری‌ است که این روزها افراد بسیاری به آن علاقه‌­مند هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در بورس، در بازه‌های زمانی بلندمدت بازده بالایی داشته است؛ اما با عملکرد خوب در میان‌مدت و کوتاه‌مدت نیز می‌توان به سودهای خوبی دست یافت. بنابراین انتخاب سهم در بازه‌های زمانی مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای برسی بازار سرمایه و انتخاب سهم مناسب روش‌های مختلفی وجود دارد که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی اشاره کرد. در این مقاله به آموزش تحلیل تکنیکال پرداخته شده است.

 تحلیل تکنیکال چیست؟ (Technical Analysis)

تحلیل تکنیکال روشی است که با بررسی روند قیمت یک سهم در گذشته، رفتار و قیمت آن در آینده را پیش‌بینی می‌کند. از تحلیل تکنیکال می‌توان در تمامی بازارهای مالی استفاده کرد. این تحلیل بر اساس قیمت و حجم معاملات (عرضه و تقاضا) در طول زمان انجام می‌شود.

تحلیل تکنیکال بر سه اصل مهم بنا شده است که عبارت‌اند از:

1. همه‌چیز در قیمت لحاظ شده است: طبق این اصل تأثیرات مسائلی مانند اخبار سیاسی و اقتصادی، صنعت، عوامل داخلی شرکت و… همگی در قیمت نهفته است؛ پس برای تحلیل یک سهم، تنها بررسی قیمت آن کافی است.

2. قیمت‌ها در یک روند مشخص حرکت می‌کنند: تحلیلگران تکنیکال بر اساس این اصل معتقدند اگر قیمت در روندی قرار دارد، در آینده نیز همان روند را طی خواهد کرد؛ مگراینکه اتفاقی غیرمعمول رخ دهد و روند تغییر کند.

3. تاریخ تکرار می‌شود: این اصل بیان می‌کند که در طول تاریخ افراد نسبت به اتفاقات واکنش مشابهی نشان می‌دهند؛ بنابراین روندها و اتفاقات در خصوص نزول و صعود سهام پیوسته تکرار می‌شوند.

نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال بر اساس محاسبات ریاضی پیچیده و رسم نمودارهای مختلف انجام می‌شود، اما انجام این محاسبات و رسم نمودارها برای افراد عادی امکان‌پذیر نیست. نرم‌افزارهای بسیاری این کار را انجام داده و ابزارهای موردنیاز برای استفاده از تحلیل تکنیکال را در اختیار افراد قرار می‌دهند. این نرم‌افزارها امکان دسترسی به تاریخچه قیمتی سهم‌های مختلف را در بازه‌های زمانی متفاوت به کاربران می‌دهند. کاربران می‌توانند با استفاده از ابزارهای مختلف تحلیل تکنیکال، آینده بازار را با توجه به روندی که در گذشته داشته پیش‌بینی و طبق آن معامله کنند؛ در ادامه این مقاله به ابزارهای تحلیل تکنیکال بیشتر پرداخته شده است. از مهم‌ترین نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال می‌توان به متاتریدر (Meta Trader) یا مفیدتریدر، داینامیک‌تریدر (Dynamic Trader) و آمی‌بروکر (Amibroker) اشاره کرد.

 نقش قیمت، حجم و زمان در تحلیل تکنیکال چیست؟

مهم‌ترین سؤالی که هر معامله‌گر و سرمایه‌گذار باید از خود بپرسد، این است که یک سهم را در چه قیمتی، با چه حجمی و در چه زمانی بخرد یا بفروشد تا سود بیشتری کسب کند.

یکی دیگر از پارامترهای مهم در تحلیل تکنیکال، حجم معاملات است. گاهی حجم معاملات در مقایسه با میانگین حجم معاملات روزانه یک سهم، اختلاف چشمگیری دارد. این اتفاق می‌تواند نشانه‌ای از تغییر در روند قیمت سهم باشد؛ به‌عنوان مثال اگر حجم معاملات در روند نزولی یک سهم به‌طور ناگهانی افزایش پیدا کند، این امر احتمالاً نشان از ورود خریداران جدید و افزایش تقاضا برای سهم دارد؛ در این صورت بازگشت روند و صعودی‌شدن قیمت سهم پیش‌بینی می‌شود.

نمودارها

نمودارهای تحلیل تکنیکال اطلاعات قیمتی سهم‌ها را نشان می‌دهند. این نمودارها بر اساس قیمت و حجم معاملات در زمان می‌باشند. نمودارهای تحلیل تکنیکال را می‌توان در تایم فریم‌های مختلف مشاهده کرد. در نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال انواع مختلفی از نمودارها وجود دارد که افراد باتوجه به اطلاعاتی مورد نیاز خود و میزان مهارتشان از نمودار مناسب استفاده می‌کنند. در ادامه به سه نمونه از مهم‌ترین نمودارهای تحلیل تکنیکال اشاره شده است.

نمودار خطی

نمودار خطی ساده‌ترین نوع نمودار می‌باشد. این نمودار بر اساس قیمت پایانی سهم بر زمان می‌باشد. در تصویر زیر نمونه‌ای از این نمودار نشان داده شده است.

نمودار میله‌ای

نمودار میله‌ای نسبت به نمودار خطی اطلاعات بیشتری را در اختیار افراد قرار می‌دهد. این نمودار از مجموعه میله‌هایی تشکیل شده است که اطلاعات قیمتی سهم را در بازه‌های زمانی مختلف نشان می‌دهند. این اطلاعات شامل قیمت آغازین و پایانی سهم و همچنین بالاترین و پایین‌ترین قیمت می‌باشد. هر قسمت از این نمودار به‌صورت یک میله می‌باشد که بالاترین نقطه میله بیشترین قیمت و پایین‌ترین نقطه، کمترین قیمت را نشان می‌دهد. این میله دارای دو خط در بالا و پایین می‌باشد که نمایانگر قیمت باز شدن و بسته شدن سهم است. اگر قیمت پایانی سهم از قیمت ابتدایی آن بیشتر باشد نمودار سبز و در صورتی که کمتر باشد قرمز می‌باشد.

نمودار کندل استیک

نمودار کندل استیک یا همان نمودار شمعی تمامی اطلاعات نمودار میله‌ای را نشان می‌دهد. این نمودار دارای یک تنه می‌باشد که ابتدا و انتهای آن قیمت باز شدن و بسته شدن سهم را نشان می‌دهد. خطوط بالا و پایین بدنه نیز بیشترین و کمترین قیمت را نشان می‌دهند. بدنه نمودار کندل استیک ممکن است به صورت تو پر یا تو خالی باشد. در صورتی که بدنه کندل توخالی باشد یعنی قیمت بسته شدن سهم بیشتر از قیمت باز شدن آن است و در صورتی که تو پر باشد یعنی قیمت بسته شدن کمتر از قیمت باز شدن سهم  و نشانه فشار فروش است.

 خطوط حمایت و مقاومت و سقف و کف سهم

خط حمایت و مقاومت و نقاط سقف و کف از مهم‌ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال هستند. در نمودارهای تحلیل تکنیکال به بالاترین و پایین‌ترین قیمت در بازه‌های زمانی مشخص، به‌ترتیب نقاط سقف و کف می‌گویند.

خط حمایت و مقاومت به خطی گفته می‌شود که از اتصال تعدادی نقاط سقف و کف به یکدیگر به وجود می‌آید. در هر نمودار در بازه‌های زمانی مختلف می‌توان تعداد زیادی خطوط حمایت و مقاومت رسم کرد. خطی که بیشترین اشتراک را با نقاط سقف و کف نمودار داشته باشد، از اعتبار بیشتری برخوردار است. معمولاً قیمت سهام در نزدیکی خط حمایت و مقاومت نوسان دارد. این خط در روند صعودی نمودار اجازه نمی‌دهد قیمت بالاتر رود و در برابر افزایش ناگهانی قیمت مقاومت می‌کند. همچنین در روند نزولی نیز اجازه پایین آمدن قیمت را نمی‌دهد و به‌عبارتی از قیمت در برابر کاهش ناگهانی آن، حمایت می‌کند. پس تحلیلگران توقع دارند نمودار در برخورد با این نقاط جهت خود را تغییر دهد. عبور نمودار از خطوط حمایت و مقاومت در نقاط سقف و کف، می‌تواند نشانگر تغییر روند قیمت باشد.

ابزارهای تحلیل تکنیکال

طبق اصل سوم تحلیل تکنیکال گفته شد که تحلیلگران تکنیکال معتقدند تاریخ تکرار می‌شود. پس اگر در گذر زمان اتفاقی به‌کرات دیده شود، احتمالش بسیار زیاد است ‌که در آینده نیز رخ دهد. تحلیلگران از این اصل استفاده کرده و روندها و الگوهای پرتکرار را در بازار سرمایه پیدا کرده‌اند. در تحلیل تکنیکال هرگاه اتفاقی مشابه این الگوها رخ دهد، می‌توان آینده بازار را طبق رفتار آن در گذشته پیش‌بینی کرد. روش‌های پیش‌بینی این رفتارها مبتنی بر ابزار تحلیل تکنیکال مانند روندها، الگوها، نوسانگرها (اسیلاتورها) و… هستند.

الگوهای نموداری

الگوهای نموداری به اشکالی از نمودار گفته می‌شود که تحلیلگران تکنیکال آن‌ها را به‌عنوان الگویی پرتکرار پذیرفته‌اند. تحلیل‌گران معتقدند که پس از شکل‌گیری این الگوها اتفاق مشابهی در بازار رخ می‌دهد و قیمت می‌تواند از خطوط مقاومت و حمایت عبور کند. تعداد زیادی از این الگوها وجود دارد که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به الگو سر و شانه، سقف یا کف دوقلو، پرچم، مثلث و مستطیل اشاره کرد.

روندها

حرکت نمودار بین دو خط حمایت و مقاومت در بازه زمانی مشخص، روند نام دارد. روندها می‌توانند خنثی، صعودی یا نزولی باشند. هرگاه نمودار از این خطوط عبور کند، یعنی اتفاق غیرعادی در خریدوفروش رخ داده است و طبق جهت روند، می‌توان رفتار قیمت در آینده را پیش‌بینی کرد.

میانگین متحرک (Moving Average): به میانگین قیمت برحسب زمان، میانگین متحرک می‌گویند. میانگین متحرک به‌صورت یک نمودار نمایش داده می‌شود. سه نوع میانگین متحرک وجود دارد. میانگین متحرک ساده همان‌طور که از اسمش پیداست، میانگین ساده قیمت در واحد زمان را محاسبه می‌کند. میانگین متحرک نمایی یکی دیگر از میانگین متحرک‌ها است که در محاسبه میانگین به قیمت‌های انتهایی وزن بیشتری می‌دهد. همان‌طور که گفته شد، به دلیل تأثیر حجم در تحلیل، میانگین متحرک حجمی نیز نوع دیگری از میانگین متحرک است.

بررسی میانگین متحرک‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت روشی است که به تحلیل‌ بازار کمک می‌کند. در نمودار زیر دو میانگین متحرک در کوتاه‌مدت و بلندمدت نمایش داده شده‌است. نقاطی که میانگین متحرک کوتاه‌مدت در روند نزولی از میانگین متحرک بلندمدت به سمت پایین عبور کند، سیگنال فروش است. همچنین اگر میانگین متحرک کوتاه‌مدت در روند صعودی از میانگین متحرک بلندمدت به سمت بالا عبور کند، سیگنال خرید را می‌دهد. در بازه‌های زمانی که این دو نمودار نزدیک به هم در حال نوسان هستند و برخورد زیادی بایکدیگر دارند هیچ سیگنالی نمی‌توان دریافت کرد.

نوسانگرها یا اسیلاتورها

نوسانگرها یا اسیلاتورها توابع ریاضی هستند که به‌صورت نمودار یا عدد نمایش داده می‌شوند. در محاسبات اسیلاتورها حجم معاملات نیز نهفته است. تحلیل اسیلاتورها کمک می‌کند تا پیش‌بینی که در خصوص تغییر روند قیمت در نقطه‌ای انجام می‌گیرد، تائید یا رد شود. نوسانگرهای RSI، MACD و MFI از پرکاربردترین نوسانگرها هستند.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI (Relative strength index) یکی از اسیلاتورهایی است که بر اساس روابط ریاضی پیچیده‌ای محاسبه می‌شود. RSI اشباع خرید و فروش در بازار سهام را نشان می‌دهد. اعداد اندیکاتور RSI بین 0 تا 100 نوسان می‌کنند؛ در صورتی که این عدد بیشتر از 70 باشد اشباع خرید و اگر کمتر از 30 باشد اشباع فروش را نشان می‌دهد. در این نقاط افراد می‌توانند باتوجه به استراتژی معاملاتی خود به خرید و فروش سهم اقدام کنند.

اندیکاتور MACD

اندیکاتور MACD (Moving Average Convergence Divergence) به معنای همگرایی و واگرایی میانگین متحرک می‌باشد. این اندیکاتور شامل دو خط میانگین متحرک سیگنال و مکدی (MACD) می‌باشد. همانطور که از نام آن پیداست نوع تلاقی این دو خط (همگرایی و واگرایی) سیگنال خرید و فروش می‌دهد. این اندیکاتور در عین ساده بودن به تنهایی کاربرد ندارد و اصولا در کنار دیگر روش‌های تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اندیکاتور MFI

اندیکاتور MFI (Money Flow Index) یکی از نوسانگرهایی است که جریان ورود و خروج نقدینگی به بازار را نشان می‌دهد. این اندیکاتور مشابه اندیکاتور RSI است با این تفاوت که حجم معاملات نیز در محاسبات آن لحاظ می‌شود.

شما می‌توانید در محصول سهامداران به لیست تمامی سهامداران پربازده و درصد بازدهی هر یک دسترسی داشته و تحرکات آن‌ها در بازار سرمایه را شناسایی کنید.

تفاوت تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال چیست؟

همانطور که گفته شد در تحلیل تکنیکال به کمک روند قیمت یک سهم در گذشته، قیمت آن در آینده را پیش‌بینی می‌کنند. بنابراین تحلیل تکنیکال بر اساس روند تاریخچه‌ای قیمت سهام می‌باشد. اما در تحلیل بنیادی ارزش ذاتی یک سهم محاسبه و با قیمت روز آن مقایسه می‌شود. عمده فعالان بازار سرمایه از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز برای تصمیم‌گیری بهتر در معاملات خود از هر دو روش تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال بهره می‌برند. البته می‌توان گفت این کار برای افراد عادی به علت محدودیت در زمان تقریبا غیرممکن می‌باشد. شما می‌توانید با خرید تحلیل بنیادی به تحلیل بنیادی تمامی سهم‌های بازار سرمایه دسترسی داشته باشید.

از دیگر تفاوت‌های این 2 تحلیل می‌توان به افق زمانی آن اشاره کرد. عموما دیدگاه تحلیل تکنیکال کوتاه مدت می‌باشد و در بلند مدت کاربرد ندارد اما در تحلیل بنیادی با دیدگاه میان مدت و بلند مدت به تحلیل یک سهم و محاسبه ارزش ذاتی آن پرداخته می‌شود.

آیا باید سرمایه‌گذاران از تحلیل تکنیکال استفاده کنند؟

همان‌طور که گفته شد، بسیاری از تحلیلگران در ایران برای سرمایه‌گذاری در بورس از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند. اکنون که سوال «مفهوم تحلیل تکنیکال چیست» توضیح داده شده است، باید بدانیم که آیا استفاده از تحلیل تکنیکال برای سرمایه‌گذاران سودآور است یا خیر؟

یادگیری آسان، شهودی‌بودن و سرعت فرایند تحلیل تکنیکال از مهم‌ترین دلایل محبوبیت این تحلیل است. از طرفی تحلیلگر می‌تواند به‌راحتی روند نمودار را حس کند و این موضوع اطمینان خاطر بیشتری برای تصمیم‌گیری به شخص می‌دهد. اما باید دانست که تحلیل تکنیکال، تحلیلی منسوخ شده است. جهان پیرامون ما و مسائلی مانند علم، تکنولوژی، اقتصاد و… دائماً در حال تغییر و پیشرفت هستند. باوجود این تغییرات، ابزار و الگوهای تحلیل تکنیکال از سال 1970 میلادی تاکنون به‌روز نشده و همین موضوع باعث شده است که امروزه، کمتر کسی در دنیا از این تحلیل استفاده کند و روش‌های جدید و مدرن جایگزین آن شده‌اند. جزئیات این موضوع در مقاله معایب تحلیل تکنیکال چیست، بیشتر بررسی شده است.

سوالات متداول