نحوه انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث

انتقال سهام عدالت به وراث و انتخاب اعضای هیئت مدیره پس از فوت یک شخص، یک فرآیند قابل بررسی است که در این مطلب آموزش داده شده است. در این سیاق، آمارها نشان می‌دهد که حدود سه میلیون نفر مشمول سهام عدالت در حال حاضر وجود دارند که پیش‌بینی می‌شود مجامع الکترونیکی شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت برای تصویب و تصدی اعضای هیئت مدیره و بررسی تقسیم به وراث متوفی به زودی برگزار شوند. پس از فوت فرد، تقسیم سهام به وراث نقش اساسی در تعیین دسترسی به امتیازات و حقوق سهامداران دارد. این فرآیند باید با رعایت حقوق وراث و به کمک مجامع الکترونیکی انجام شود. در این میان، عدم تعیین و تکلیف سهام عدالت وراث افرادی که در 10 سال گذشته فوت کرده‌اند، یک چالش قابل توجه است. حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار دارنده سهام عدالت در ۱۰ سال گذشته درگذشته‌اند. ورثه افراد فوت شده باید اقدامات لازم را برای تسهیل فرآیند انتقال سهام انجام دهند. اولین گام این فرآیند، مراجعه به مراجع قضایی جهت گرفتن گواهی حصر وراثت است. آمار حاکی از این است که تاکنون تنها ۱۲۰ هزار نفر از وراث دارندگان سهام عدالت برای گرفتن گواهی مراجعه کرده‌اند. این نشان‌دهنده ضرورت اطلاع‌رسانی به موضوعات مربوط به سهامداری و حصر وراثت است.

سهام عدالت متوفیان

سهام عدالت به‌عنوان یک سیاست حمایتی و اقتصادی دولت از اقشار مختلف جامعه و به‌عنوان نوعی یارانه از دولت نهم شروع شده و تاکنون ادامه یافته است. این طرح از طریق شرکت‌های تعاونی استانی به متقاضیان اختصاص یافته است.

سهام عدالت در واقع به عنوان یکی از دارایی‌هایی موروثه پس از فوت شخص، شامل انواع سهام مانند سهام با نام و بی‌نام، سهام عدالت و سهام بورسی و غیربورسی اعم از سهام شرکت با مسئولیت محدود یا سهام شرکت سهامی خاص می‌شود.

انتقال سهام عدالت به وراث

وراث به منظور بهره‌مندی از این دارایی‌ها و تصرف در آن‌ها (تحت عنوان ارث)، باید مراحل قانونی را طی کنند. انتقال سهام متوفی به وراث بسته به نوع سهام و بر اساس روش‌های متفاوتی انجام می‌شود که در ادامه هر یک توضیح داده شده است.

بر اساس نوع سهام

متناسب با نوع سهام (با نام یا بی‌نام) و سهام بورسی یا غیربورسی، وراث باید از روش‌های متفاوتی برای انتقال سهام استفاده کنند.

نقل و انتقال قانونی

در این روش، با طی کردن مراحل قانونی و حاصل کردن مدارک موردنیاز، انتقال سهام به وراث صورت می‌گیرد.

قرارداد وارثین

از این روش برای انتقال سهام استفاده می‌شود که بر اساس آن، وراث با امضای قرارداد، حق ادامه تصرف در سهام متوفی را می‌یابند.

بدون بهره‌گیری از روش‌های انتقال سهام به وراث، انتقال این دارایی‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود. به همین دلیل اهمیت استفاده از روش‌های متناسب با نوع سهام تاکید می‌شود.

مراحل کلی انتقال سهام عدالت به وراث

1- استعلام وضعیت سهام فوت شدگان:

در ابتدا، وراث قانونی می‌توانند با مراجعه به نشانی اینترنتی sahamedalat.ir اطلاعات وضعیت سهام عدالت متوفیان را دریافت کنند. با ورود اطلاعات هویتی متوفی، می‌توانند از مشمول بودن وی در سهام عدالت باخبر شوند و صورت وضعیت دارایی سهام را مشاهده کنند.

2- انتخاب خدمات انتقال سهام:

پس از انجام امور مربوط به انحصار وراثت، وراث باید به سامانه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مراجعه کرده و خدمات انتقال سهام را انتخاب کنند.

3- تهیه مدارک لازم برای دریافت سهام عدالت متوفیان:

در این مرحله، مدارک موردنیاز برای انتقال سهام که شامل گواهی‌نامه واریز مالیاتی، گواهی انحصار وراثت، گواهی فوت، اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی و ورثه ارائه شود.

4- ارسال مدارک به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی:

یکی از ورثه باید به عنوان نماینده مراجعه کند و مدارک لازم را به یکی از دفاتر پیشخوان دولت تحویل دهد و فرم تکمیل شده توسط نماینده به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ارسال شود.

5- بررسی مدارک توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی:

پس از بررسی مدارک، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نتیجه را از طریق پیامک به نماینده وراث اعلام می‌کند.

6- برطرف کردن نقص مدارک:

در صورت عدم وجود نقص در مدارک، انتقال انجام می‌شود. اما اگر نقصی وجود داشته باشد، به نماینده مورد نظر اطلاع داده می‌شود و او باید نقص مدارک را برطرف کند تا انتقال سهام صورت گیرد.

گرفتن گواهی انحصار وراثت

همان‌طور که در بخش پیش اشاره شد، پیش از انتقال سهام عدالت به فرزند و سایر وراث لازم است مراحل انحصار وراثت انجام شود. وراث برای دریافت گواهی انحصار وراثت مراحلی را باید طی کنند که در ادامه به هر یک از این موارد به‌صورت مختصر اشاره شده است.

اخذ گواهی فوت

قبل از گرفتن گواهی انحصار وراثت، یک یا تمام وراث باید گواهی فوت متوفی را از مراجع ذی‌صلاح اخذ کنند. این گواهی فوت به عنوان مدرکی اساسی برای شناخت وضعیت متوفی و شروع روند انحصار وراثت استفاده می‌شود.

تنظیم استشهادیه محضری

وراث باید استشهادیه محضری خود را تنظیم کنند و اطلاعات لازم را درباره مسائل وراث متوفی، در آن درج کنند. این استشهادیه به عنوان یک مدرک توضیحی در فرآیند انحصار وراثت استفاده می‌شود.

تهیه دادخواست گواهی انحصار وراثت

وراث باید دادخواست گواهی انحصار وراثت را تهیه کرده و آن را به وسیله دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به شورای حل اختلاف ارسال کنند. این دادخواست حاوی اطلاعات مربوط به انحصار وراثت و متوفی است.

گرفتن حکم تقسیم ترکه

در صورت عدم توافق میان وراث یا وجود موارد خاص، وراث با استفاده از مدارک هویتی و گواهی انحصار وراثت، دادخواست تقسیم ترکه را از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت و از دادگاه صالح، صدور حکم تقسیم ترکه را درخواست می‌کنند.

پرداخت مالیات بر ارث

پرداخت مالیات بر ارث می‌تواند با مراجعه به اداره دارایی انجام شود. برای سهام، الزامی نیست که مالیات تمام ارث باقی‌مانده از متوفی پرداخت شود. ممکن است پرداخت مالیات بر سهام برای انجام روال قانونی انتقال سهام کافی باشد.

روش‌های استعلام سهام عدالت متوفیان

• ورود به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه:

یکی از روش‌های بررسی وضعیت سهام عدالت متوفیان این است که یکی از وراث به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه مراجعه کرده و در بخش میز خدمت الکترونیک از گزینه “درخواست مشاهده پرتفوی متوفی توسط احدی از وراث” استفاده کند. با انتخاب این گزینه، وی اطلاعات مرتبط با سهام عدالت متوفی را ثبت کرده و منتظر پاسخ از سپرده‌گذاری مرکزی خواهد بود. لازم به ذکر است که فقط افراد سجامی می‌توانند از سامانه انتقال سهام عدالت متوفیان استفاده کنند.

• سامانه استعلام سهام عدالت:

برای اطلاع از تخصیص سهام عدالت و میزان دارایی هر شخص، می‌توان از سامانه استعلام سهام عدالت به نشانی sahamedalat.ir استفاده کرد. با ورود کد ملی هر شخص و دسترسی به شماره همراه وی، می‌توان اطلاعات مرتبط با سهام عدالت و وضعیت مالی وی را به دست آورد. اگر شخص متوفی مشمول دریافت سهام عدالت باشد، یکی از وراث می‌تواند برای تقسیم و انتقال سهام عدالت متوفی اقدامات لازم را انجام دهد.

نکات مهم در خصوص انتقال سهام عدالت به وراث

اهمیت شرایط متوفی: در صورتی که فرد فوت کرده، مشمول طرح سهام عدالت باشد و تاریخ فوت او قبل از ۱۳۹۹/۰۵/۰۱ باشد، و سهام عدالت او از نوع غیرمستقیم باشد، وراث می‌توانند به انتقال سهام اقدام کنند.مراحل قانونی انحصار وراثت:

وراث باید مراحل قانونی انحصار وراثت را به طور کامل طی کرده باشند.ثبت پرونده انتقال سهام:

لازم به ذکر است که ثبت پرونده‌ی انتقال سهام متوفی به دو صورت حضوری و غیرحضوری (آنلاین) امکان‌پذیر است.

انتقال سهام عدالت به وراث غیرحضوری: وراث می‌توانند به سامانه الکترونیکی سهام عدالت یک کارگزاری مراجعه کنند و مدارک مربوط به انتقال سهام را آپلود کنند.

پس از انجام مراحل اداری و تأیید سپرده‌گذاری مرکزی، سهام متوفی به وراث منتقل می‌شود.

توجه: در این فرآیند، جدول زمان‌بندی مشخص می‌کند که مراحل چگونه و در چه زمانی انجام می‌شوند.

مدارک مورد نیاز برای بارگذاری در سامانه الکترونیکی سهام عدالت

اصل یا کپی برابر اصل گواهی انحصار وراثت یا دادنامه: این گواهی نشان دهنده انحصار وراثت و نسبت ورثه به متوفی است.

تصویر تمام صفحات شناسنامه متوفی: شامل تمام اطلاعات ذکر شده در صفحات شناسنامه متوفی، و در صورت مفقود بودن شناسنامه، کارت ملی و گواهی فوت معتبر است.

تصویر کارت ملی یا شناسنامه هر یک از وراث: شامل اطلاعات کامل کارت ملی یا شناسنامه هر یک از افراد ورثه می‌شود.

یکی از وراث که سجامی بوده و نماینده سایر ورثه است، باید به یکی از کارگزاری‌ها مراجعه کند. در این سامانه، تصاویر مدارک مذکور بارگذاری شده و اطلاعات مرتبط وارد می‌شوند. پس از ثبت درخواست، مدارک ذکر شده باید به نشانی کارگزاری ارسال شود. بعد از طی کردن مراحل قانونی و بررسی صحت مدارک، نتیجه نهایی این بررسی از طریق پیامک به وراث متوفی اطلاع‌رسانی خواهد شد.

کد بورسی در فرآیند انتقال سهام عدالت به وراث

در فرآیند انتقال سهام عدالت متوفیان، داشتن کد بورسی برای خود متوفی لازم نیست. هرچند که افرادی که سهام عدالت در اختیار دارند، به عنوان دارندگان سهام ملزم به دریافت کد بورسی شده‌اند. این کد بورسی برای انجام معاملات سهام در سامانه بورس لازم است.

اما اگر وراث یا نماینده‌های آنان قصد انتقال سهام را دارند، آن‌ها باید دارای کد بورسی باشند. یعنی افراد بازمانده (وراث) برای دریافت سهام عدالت متوفیان در سال 1402 باید حتما کد بورسی خود را دریافت کنند. به طور کلی، داشتن کد بورسی برای شخص متوفی در این فرآیند الزامی نیست، اما برای وراث یا نماینده‌های آنان ضروری است تا بتوانند معاملات مربوط به سهام را انجام دهند.

کلام آخر

انتقال سهام متوفی به یک ورثه یا همه آن‌ها از مسائل ضروری است که به ویژه در سال‌های اخیر توجه فراوانی جلب کرده است. با توجه به اینکه تعداد بزرگی از جمعیت در سال‌های گذشته به سهام عدالت دست یافته‌اند، بسیاری از افراد اکنون به عنوان سهامداران محسوب می‌شوند. اگر فردی به هر دلیلی از دنیا برود، بازماندگان اختیار انتقال سهام او را خواهند داشت. برای انجام این انتقال، باید مراحل مشخصی را طی کرد که در این مطلب به دقت شرح داده شده‌اند. با آگاهی از این مراحل، انتقال سهام به سادگی امکان‌پذیر است. همچنین مدارک لازم برای انتقال سهام عدالت متوفیان در سال 1402 نیز تشریح شد تا افراد بتوانند پیشاپیش از مدارک مورد نیاز آگاهی حاصل کنند و اقدامات لازم را به سرعت انجام دهند.

---

سوالات متداول