قیمت پرمیوم در آپشن چیست و چگونه محاسبه میشود؟
آپشنها به رقم جذابیت برای معاملهگران پیچیدگیهای خاص خود را دارند. در این بین برخی مفاهیم و اصطلاحات به گوش میخورد که نیاز است، معاملهگران اطلاعاتی در خصوص آن داشته باشند. بنابراین در این مقاله به تعریف قیمت پرمیوم در آپشن، عوامل موثر برآن، نحوه محاسبه و تفاوت آن با قیمت اعمال در قراردادهای اختیار معامله پرداخته شده است.
تعریف قیمت پرمیوم در قرارداد اختیار معامله (Option Premium)
قیمت اختیار یا پرمیوم در معاملات آپشن در بورس، هزینهای است که خریدار در ازای اخذ حق خرید یا فروش دارایی پایه با قیمت از پیش تعیین شده در یک بازه زمانی معین به فروشنده میپردازد. این قیمت توسط عواملی مانند قیمت اعمال، زمان تا سررسید و نوسانات دارایی پایه تعیین میشود. قیمت پرمیوم توسط خریدار بابت اخذ اختیار خرید پیشاپیش به فروشنده پرداخت و صرف نظر از اینکه اختیار معامله انجام شده باشد یا خیر، قابل استرداد نخواهد بود.
خریداران اختیارها میتوانند بر اساس درک خود از این حق اختیار برای تعیین اینکه آیا قیمت قرارداد اختیار معامله در حال حاضر جذاب است یا خیر، استفاده کنند. برای مثال، اگر معاملهگران فکر میکنند که نوسانات دارایی پایه در طول مدت قرارداد به میزان قابلتوجهی افزایش مییابد، ممکن است این آپشن را بر اساس پرمیوم فعلی آن جذاب بدانند.
دارندگان اختیار فروش از این قیمت برای محافظت از موقعیت خود استفاده میکنند. به عبارت دیگر، آنان پرتفوی خود را از کاهش احتمالی قیمتها در آینده محفوظ میدارند. علاوه بر این، این قیمت میتواند به افزایش بازده سرمایهگذاری آنان کمک کند.
اجزای اصلی قیمت پرمیوم در آپشن چیست؟
اجزای اصلی قیمت پرمیوم در اختیار معامله شامل ارزش ذاتی و ارزش زمانی است. درک مولفههای درونی و بیرونی قیمت پرمیوم یک آپشن، مبنایی برای تصمیمگیری آگاهانه در معاملات ارائه است. این اجزا در ادامه تشریح شدهاند:
ارزش ذاتی: ارزش ذاتی در اصل ارزشی است که دارنده اختیار اکنون بر اساس آن تصمیم به اعمال قرارداد میکند. ارزش ذاتی اختیار خرید به اختلاف قیمت اعمال (قیمت اعمال در اختیار معامله، به قیمتی گفته میشود که در صورت تمایل خریدار اختیار معامله، معامله در آن قیمت انجام میشود) با قیمت جاری دارایی گفته میشود.
نکته مهم آن است که برخلاف ارزش زمانی که شامل عواملی مانند زمان تا سررسید میشود، ارزش ذاتی وابسته به زمان نیست. همانطور که گفته شد، در مورد اختیار خریدها، میتوان ارزش ذاتی را با کم کردن قیمت اعمال قرارداد از قیمت دارایی پایه محاسبه کرد، برعکس این موضوع در مورد اختیارهای فروش صادق است. این بدان معنی است که میتوان ارزش ذاتی را برای اختیارهای فروش با کم کردن قیمت دارایی پایه از قیمت اعمال محاسبه کرد.
ارزش زمانی: ارزش زمانی، قیمتی است که بر اساس عوامل بیرونی، قیمت اختیار را افزایش میدهد. این ارزش نشاندهنده قیمت پریمیوم اضافی است که سرمایهگذار برای گرفتن اختیار مایل است که پرداخت کند. ارزش زمانی متاثر از متغیرهایی مانند نوسانات، نرخ بهره، سود سهام پیشبینی شده قبل از سررسید است. این ارزش منعکس کننده پتانسیل این آپشن برای به دست آوردن ارزش ذاتی است و با نزدیک شدن به تاریخ انقضا یا سررسید کاهش مییابد (پدیدهای که به عنوان زوال زمانی شناخته میشود).
قیمت پرمیوم در آپشن تحت تاثیر چه عواملی قرار میگیرد؟
قیمت پرمیوم در قرارداد اختیار معامله اساسا تحت تاثیر عواملی مانند قیمت فعلی دارایی پایه، زمان باقیمانده تا انقضا یا سررسید، قیمت اعمال، نوسانات بازار، نرخ بهره و سود نقدی سهام است. با درک کامل از تعامل پیچیده بین عوامل مختلف و قیمت پرمیوم، میتوان استراتژیهای معاملاتی را برای کسب درآمد از بازار مشتقه بهینه کرد.
قیمت دارایی پایه: قیمت پرمیوم در آپشن به طور قابل توجهی تحت تاثیر قیمت فعلی دارایی پایه است. قیمت اختیار معامله همزمان با قیمت فعلی سهام یا شاخص اصلی در نوسان است.
زمان سررسید: قیمت پرمیوم همچنین به طور قابل توجهی تحت تاثیر مدت زمان تا پایان قرارداد اختیار معامله قرار میگیرد. آپشنهایی که مدت زمان طولانیتری تا زمان انقضا دارند، معمولاً با قیمت پرمیوم بالاتری نسبت به قراردادهای مشابه با مدت زمان کوتاهتر به فروش میرسند. آپشنهایی که تاریخ انقضا طولانی دارندُ از نظر زمانی ارزشمندتر هستند، زیرا هر چه زمان باقیمانده بیشتر باشد، احتمال اینکه قیمت دارایی پایه در جهت مطلوبی حرکت کند، بیشتر میشود.
قیمت اعمال: مبلغ حق اختیار نیز تحت تأثیر قیمت اعمالی از پیش تعیین شده است و دارنده میتواند قرارداد اختیار معامله را براساس آن اعمال کند. در مورد اختیار خرید، زمانی که قیمتهای اعمال پایینتر است، حق اختیار بالاتر است و زمانی که قیمتهای اعمال بالاتر هستند، حق اختیار کمتر خواهد بود. قیمت اعمال تحت تاثیر قیمت فعلی دارایی پایه است.
نوسانات: نوسانات قیمت دارایی پایه نیز به طور قابل توجهی بر قیمت پریمیوم آپشن تاثیر میگذارد. نوسانات بیشتر، معمولاً منجر به حق اختیار بالاتری برای خرید و فروش میشود. این به این دلیل است که با افزایش نوسانات، احتمال افت ارزش پولی قراردادها افزایش مییابد. آپشنهای سهام با نوسانات تاریخی بالا، نوسانپذیری بالاتری دارند که باعث افزایش حق اختیار آنها میشود.
نرخ بهره: قیمت پرمیوم در آپشن تا حدودی تحت تاثیر نرخهای بهره فعلی قرار میگیرد. در واقع معیاری وجود دارد که میزان حساسیت قیمت یک آپشن نسبت به تغییر در نرخ بهره را میسنجد. معمولا آپشنهای بلندمدتتر به دلیل احتمال تغییر نرخ بهره، تعدیلهای قیمتی پریمیوم قابلتوجهی را تجربه میکنند. نرخ بهره تاثیر نسبتا جزئی اما قابل اندازهگیری بر قیمت اختیارها دارد.
سود نقدی سهام: حق اختیار یا قیمت پرمیوم در آپشنها بسیار تحت تاثیر سود نقدی سهام قرار میگیرد. در واقع قیمت سهام با پرداخت سود کاهش مییابد که این موضوع برای آپشنهای فروش سودمند است، اما برای اختیار خرید ضرر دارد. در نتیجه، حق اختیار خرید کاهش و حق اختیار فروش با سود نقدی سهام افزایش مییابد. با این حال، تعدیلهای قیمتی معمولا جزئی هستند، مگر اینکه سود سهام نقدی قابل توجهی پیشبینی شود.
نحوه محاسبه قیمت پرمیوم در آپشن
قیمت پرمیوم از دو روش دو مرحلهای و مدل بلک شولز محاسبه میشود. در روش دو مرحلهای در مرحله اول ارزش ذاتی قیمت پرمیوم محاسبه میشود که برای محاسبه آن از فرمول ذیل استفاده میشود:
ارزش ذاتی اختیار خرید = قیمت فعلی دارایی پایه – قیمت اعمال قرارداد اختیار معامله
ارزش ذاتی اختیار فروش = قیمت اعمال قرارداد اختیار معامله – قیمت فعلی دارایی پایه
در مرحله دوم ارزش زمانی باید تخمین زده شود. ارزش زمانی متاثر از زمان تا انقضا، نوسانات و همچنین نرخ بهره است. ارزش زمانی، موقعی به دست میآید که ارزش ذاتی از قیمت پرمیوم در آپشن کسر شود.
ارزش زمانی = حق اختیار (قیمت پرمیوم) – ارزش ذاتی
از این رو، اگر مدلهای پیشرفته اعمال شوند، برای تعیین قیمت پرمیوم میتوان از مدل (بلک شولز) استفاده کرد. مدل بلک شولز برای محاسبه دقیق به منظور تعیین حق اختیار آپشنهای اروپایی مفید است. این مدل فرمول پیچیدهای دارد.
- برای مشاهده نحوه محاسبه قیمت پرمیوم به روش بلک شولز پیشنهاد میشود که مقاله ماشین حساب بلک شولز چیست؟ را مطالعه کنید.
ریسکهای مربوط به قیمت پرمیوم در آپشن
قیمت پرمیوم در معرض ریسکهایی است که معاملهگران باید آن را در نظر داشته باشند.
از دست رفتن پرمیوم: اگر بازار مطابق با پیشبینی دارنده قرارداد اختیار معامله پیش نرود، احتمال این وجود دارد که تمام مبلغ پرمیوم از دست برود.
نوسانات سریع پرمیوم: در بازارهایی با نوسانات بالا، قیمت اختیار یا پرمیوم سرعت تغییر خواهد کرد، که ممکن است به زیان یا سود معاملهگران ختم شود.
جمعبندی
محاسبه حق اختیار یا قیمت پرمیوم در آپشن، باعث میشود تا معاملهگران تصمیمات آگانهتری نسبت به معاملات اختیار معامله داشته باشند. در این خصوص اگر معاملهگر، خریدار اختیار معامله باشد، برای سود بیشتر باید به دنبال پرمیوم ارزانتر و اگر فروشنده اختیار معامله باشد، باید به دنبال پرمیومهای گران باشند، این امر منجر به رشد سودآوری آنان میشود.