معرفی و آموزش استفاده از ابزار اختیار معامله انیگما
انیگما، نخستین شرکت دانش‌بنیان تخصصی در حوزه تحلیل بازار سرمایه ایران است که با بهره‌گیری از فناوری و داده‌های دقیق مالی، ابزارهایی نوین برای تحلیل بنیادی، تکنیکال و مشتقه را در اختیار فعالان بازار قرار می‌دهد. این پلتفرم با ارائه محصولات متنوع مانند تحلیل بنیادی بیش از ۳۰۰ شرکت بورسی، ابزار تحلیل تکنیکال پیشرفته و سامانه جامع اختیار معامله، مسیر جدیدی را برای تحلیل حرفه‌ای و مدیریت هوشمند پرتفوی در اختیار کاربران خود قرار داده است.
محصول اختیار معامله انیگما، ابزار حرفه‌ای تحلیل بازار آپشن در ایران است که به کاربران امکان می‌دهد نمادهای فعال، قیمت‌های اعمال، سررسیدها، موقعیت‌های خرید و فروش و شاخص‌های کلیدی بازار مشتقه را به‌صورت یکپارچه و آنلاین رصد کنند. در این گزارش، نحوه استفاده از این ابزار و کاربردهای آن برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد و حرفه‌ای آموزش داده شده است.
ابزار اختیار معامله چیست؟
در سال‌های اخیر، قراردادهای اختیار معامله به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین مالی در بورس ایران معرفی شده‌اند؛ اما نبود بستری برای تحلیل دقیق این بازار، باعث سردرگمی بسیاری از فعالان آن شده بود. شرکت انیگما به‌عنوان مرجع تحلیل بنیادی بازار سرمایه، با طراحی صفحه اختصاصی «اختیار معامله» این خلا را پوشش داده است.
در این ابزار، کاربران می‌توانند:
- نمادهای دارای بازار آپشن را مشاهده کنند؛
- فهرست کامل قراردادهای باز (call و put) را با جزئیات ببینند؛
- از اطلاعات مهمی مانند قیمت اعمال، تاریخ سررسید، ارزش ذاتی، ارزش زمانی، وضعیت سود/زیان بهره‌مند شوند؛
- و از تحلیل لحظه‌ای بازار مشتقه برای تصمیم‌گیری بهتر استفاده کنند.
آشنایی با محصول اختیار معامله انیگما
برای دسترسی به سامانه اختیار معامله ابتدا باید از طریق لینک enigma.ir وارد سایت انیگما شده و در آن ثبت‌نام کرد. ششمین گزینه در نوار آبی رنگ سمت راست، «محصول اختیار معامله» است. این محصول شامل 4 بخش زیر است:
- دیده‌بان اختیارها
- زنجیره اختیارها
- ماشین حساب
- استراتژی
1. دیده‌بان اختیارها
اولین تب محصول اختیار معامله، مربوط به قسمت «دیده‌بان اختیارها» است. بخشی که به کاربران امکان می‌دهد با یک نگاه، وضعیت کلی قراردادهای آپشن بازار را ارزیابی کرده و با استفاده از ابزارهای دقیق فیلتر و جست‌وجو، به سراغ نماد یا قرارداد مدنظر خود بروند.
کادر جستجوی اختیار یا دارایی پایه
در بالاترین بخش صفحه دیده‌بان اختیار، کادری برای جست‌وجوی سریع نمادهای پایه یا خود قراردادهای اختیار قرار دارد. کاربر می‌تواند با وارد کردن بخشی از نام نماد پایه (مثل «فملی» یا «شستا») یا کد قرارداد (مثلا «فملی۱۰۱۳۲C») به سرعت به اطلاعات مرتبط دسترسی پیدا کند.
برای کاربران حرفه‌ای که با نماد خاصی کار می‌کنند یا در لحظه به دنبال یک قرارداد مشخص هستند، این ابزار باعث صرفه‌جویی در زمان و تمرکز بیشتر بر تحلیل می‌شود.
فیلتر نوع قرارداد (Call / Put)
این گزینه امکان فیلتر کردن قراردادها بر اساس نوع اختیار را فراهم می‌کند:
- اختیار خرید (Call): مشاهده دیده‌بان بر اساس اختیار خرید
- اختیار فروش (Put): مشاهده دیده‌بان بر اساس اختیار فروش
- همه: مشاهده تمام لیست دیده‌بان اختیار معامله
معامله‌گرانی که استراتژی‌های صعودی دارند معمولا به دنبال اختیار خرید هستند، در حالی که برای سناریوهای نزولی یا پوشش ریسک، اختیار فروش اهمیت بیشتری دارد.
فیلتر وضعیت قرارداد
در سامانه اختیار معامله انیگما، یکی از فیلترهای کلیدی، تعیین وضعیت قرارداد از نظر ارزش ذاتی است. این وضعیت به سه دسته تقسیم می‌شود:
در سود (In the Money / ITM): یعنی قرارداد دارای ارزش ذاتی است.
- برای اختیار خرید (Call): وقتی قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال است.
- برای اختیار فروش (Put): وقتی قیمت سهم پایین‌تر از قیمت اعمال است.
سربه‌سر (At the Money / ATM): زمانی‌که قیمت دارایی پایه تقریبا برابر با قیمت اعمال است. این قراردادها بیشترین حساسیت را به نوسانات دارند.
خارج از سود (Out of the Money / OTM): قراردادهایی که فاقد ارزش ذاتی هستند.
- برای اختیار خرید: زمانی‌که قیمت سهم کمتر از قیمت اعمال است.
- برای اختیار فروش: زمانی‌که قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال است.
این دسته‌بندی به معامله‌گران کمک می‌کند تا قراردادها را براساس ریسک، ارزش واقعی و موقعیت قیمتی بررسی کرده و تحلیل دقیق‌تری انجام دهند. لازم به ذکر است که این لیست به‌صورت خودکار روی «انتخاب همه» قرار دارد.
بازه زمانی موردنظر اختیار
در این قسمت، کاربران می‌توانند با تعیین یک بازه زمانی (مثلا از ۵ تا ۳۰ روز باقی‌مانده)، فقط قراردادهایی را ببینند که در محدوده مشخصی تا تاریخ انقضای خود قرار دارند.
تحلیلگران آپشن می‌دانند که هرچه به سررسید نزدیک‌تر شویم، ارزش زمانی قرارداد کاهش می‌یابد. این فیلتر کمک می‌کند قراردادهایی با افق زمانی مناسب با استراتژی شخصی انتخاب شوند.
حداقل ارزش معاملات (میلیون تومان)
در این بخش می‌توان حداقل ارزش معاملات مدنظر برای هر قرارداد در طی روز جاری را مشخص کرده و لیست را مشاهده کرد. این فیلتر به کاربر امکان می‌دهد قراردادهایی را حذف کند که نقدشوندگی بسیار پایینی دارند (مثلا کمتر از ۵۰ میلیون تومان ارزش معامله در روز).
در بازار آپشن ایران، بسیاری از قراردادها حجم و ارزش معاملات ناچیزی دارند. با استفاده از این فیلتر، تنها قراردادهای فعال و معتبر نمایش داده می‌شوند که برای ورود و خروج از موقعیت‌ها مناسب است.
فیلترنویسی در دیده‌بان اختیارها
در نسخه جدید سامانه اختیار معامله انیگما، بخشی با عنوان «فیلترنویسی» در دیده‌بان اختیارها طراحی شده که به‌زودی فعال خواهد شد. این ابزار حرفه‌ای به کاربران امکان می‌دهد با نوشتن شروط دلخواه، از میان صدها قرارداد اختیار موجود، دقیقا مواردی را پیدا کنند که با معیارهای معاملاتی یا تحلیلی اختصاصی آن‌ها هم‌خوانی دارد.
تنظیمات در دیده‌بان اختیارها
بخش تنظیمات جدول در دیده‌بان اختیارها به کاربران این امکان را می‌دهد که نمایش اطلاعات در جدول را کاملا مطابق با نیاز تحلیلی خود شخصی‌سازی کنند. با استفاده از این قابلیت، می‌توان ستون‌های اطلاعاتی را فعال یا غیرفعال کرد و ترتیب نمایش آن‌ها را به‌دلخواه تغییر داد.
انتخاب ستون‌ها: در سمت راست پنجره، فهرست کامل ستون‌های قابل نمایش مانند حجم معاملات، ارزش معاملات، قیمت پایانی، درصد تغییر، موقعیت‌های باز، وضعیت قرارداد، تاریخ سررسید و غیره دیده می‌شود. کاربران می‌توانند با تیک زدن یا برداشتن تیک هر گزینه، آن ستون را در جدول نشان دهند یا پنهان کنند.
جا‌به‌جایی آسان ستون‌ها: در سمت چپ، می‌توان با کشیدن و رها کردن (drag & drop)، ترتیب ستون‌ها را به‌دلخواه تغییر داد تا مهم‌ترین اطلاعات در اولویت دید قرار گیرند.
پیش‌نمایش و اعمال تنظیمات: پس از سفارشی‌سازی، با زدن دکمه «اعمال تنظیمات»، جدول براساس انتخاب‌های جدید بارگذاری می‌شود. در صورت نیاز، می‌توان تنظیمات را به حالت پیش‌فرض بازگرداند.
با تنظیم نمایش ستون‌ها، تحلیلگر می‌تواند جدول را متناسب با استراتژی معاملاتی خود (مثلا تمرکز روی نقدشوندگی، پارامترهای گریگ، سررسیدهای خاص و غیره) تنظیم کرده و بازدهی تحلیل و تصمیم‌گیری خود را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
حجم و ارزش معاملات کل
در این بخش می‌توان حجم و ارزش معاملات بازار اختیار را مشاهده کرد و با کلیک بر روی هر کدام از آن‌ها به نمودار تاریخی آن پارامتر دسترسی داشت.
همانطور که گفته شد، با انتخاب هر یک از دو پارامتر «ارزش معاملات کل» و «حجم معاملات کل» می‌توان نمودار آن را به‌صورت مجزا یا در کنار هم مشاهده کرد که نمونه آن در تصویر زیر نمایش داده شده است.
2. زنجیره اختیارها
در محصول اختیار معامله انیگما، زنجیره اختیارها با دقیق‌ترین و به‌روزترین داده‌های بازار نمایش داده می‌شود. در این بخش، تمام قراردادهای فعال اختیار خرید و فروش یک نماد خاص (مانند «خودرو» در تصویر) به تفکیک تاریخ سررسید و قیمت اعمال نمایش داده می‌شوند. کاربران می‌توانند با استفاده از این زنجیره، تحلیل عمقی‌تری نسبت به وضعیت بازار مشتقه و فرصت‌های معاملاتی آن پیدا کنند.
در این بخش، فهرست کامل قراردادهای اختیار خرید و فروش مربوط به یک دارایی پایه نمایش داده می‌شود. اطلاعات جدول شامل موارد زیر است:
در قسمت اختیار خرید نماد
نماد: شناسه معاملاتی منحصربه‌فردی است که برای هر قرارداد اختیار تعریف می‌شود. این نماد معمولا ترکیبی از کد دارایی پایه و یک عدد شناسایی است که نوع قرارداد و تاریخ سررسید آن را مشخص می‌کند. با کلیک بر روی نماد، کاربر به صفحه اختصاصی آن قرارداد هدایت می‌شود.
حجم معاملات: تعداد قراردادهایی است که در طول روز معاملاتی جاری خرید و فروش شده‌اند. این عدد نشان‌دهنده میزان تحرک بازار و یکی از شاخص‌های اصلی در ارزیابی نقدشوندگی روزانه قرارداد است.
ارزش معاملات: ارزش ریالی معاملات انجام‌شده در آن روز برای هر قرارداد اختیار را نمایش می‌دهد. این عدد حاصل ضرب قیمت هر قرارداد در حجم معاملات آن است و می‌تواند تصویر دقیق‌تری از اهمیت معاملاتی هر نماد ارائه دهد.
موقعیت‌های باز (Open Interest): بیانگر تعداد قراردادهایی است که هنوز بسته یا تسویه نشده‌اند. این شاخص یکی از معیارهای کلیدی در تحلیل رفتار بازار و سنجش عمق معاملاتی و استقبال سرمایه‌گذاران از هر قرارداد است.
قیمت اعمال (Strike Price): قیمتی است که دارنده اختیار می‌تواند در تاریخ سررسید، دارایی پایه را بر اساس آن خریداری یا واگذار کند. این عدد مبنای محاسبه وضعیت سود یا زیان قرارداد و تعیین‌کننده وضعیت ITM یا OTM بودن آن است.
و در قسمت اختیار فروش نماد
وضعیت قرارداد: این ستون مشخص می‌کند که قرارداد در وضعیت در سود (ITM) یا خارج از سود (OTM) قرار دارد.
وضعیت «در سود» به این معنا است که قرارداد در شرایط فعلی بازار دارای ارزش ذاتی است، در حالی‌که «خارج از سود» نشان می‌دهد که قرارداد تنها ارزش زمانی دارد و اگر همین حالا اعمال شود، سودی نخواهد داشت.
این وضعیت بر اساس مقایسه قیمت دارایی پایه با قیمت اعمال قرارداد محاسبه می‌شود و با رنگ‌بندی (سبز برای ITM، قرمز برای OTM) قابل تشخیص است.
موقعیت‌های باز (Open Interest): تعداد قراردادهایی است که تاکنون باز شده‌اند و هنوز بسته یا تسویه نشده‌اند.
این عدد بیانگر سطح مشارکت فعال بازار در یک قرارداد خاص است و هرچه بیشتر باشد، نشان‌دهنده نقدشوندگی بالاتر و استقبال بیشتر معامله‌گران از آن قرارداد است.
ارزش معاملات: ارزش ریالی تمام معاملاتی است که در یک روز کاری روی آن قرارداد انجام شده‌اند.
ترکیب این عدد با «حجم معاملات» می‌تواند به تحلیلگر کمک کند تا قراردادهای پُرمعامله‌تر یا کم‌تحرک‌تر بازار را تشخیص دهد.
حجم معاملات: تعداد کل قراردادهایی است که در روز جاری خرید و فروش شده‌اند. این عدد یکی از شاخص‌های مهم برای سنجش فعالیت روزانه بازار مشتقه و انتخاب قراردادهایی با نقدشوندگی مناسب‌تر است.
نماد: کد معاملاتی اختصاصی قرارداد اختیار معامله است که معمولاً ترکیبی از نام نماد پایه و یک شناسه عددی است (مانند: «طخود۳۰۸۹»).
با کلیک روی این نماد، کاربر می‌تواند وارد صفحه اختصاصی تحلیل آن قرارداد شود و اطلاعات کامل‌تری از جمله نمودار، ارزش‌گذاری، و تاریخچه را مشاهده کند.
3. ماشین حساب
ماشین حساب محصول اختیار معامله انیگما، ابزاری تخصصی برای محاسبه قیمت تئوری قراردادهای اختیار معامله و شاخص‌های حساسیت (Option Greeks) است. این ابزار به کاربران کمک می‌کند تا با وارد کردن چند پارامتر کلیدی، ارزش واقعی قرارداد و رفتار آن نسبت به تغییرات بازار را تحلیل کنند. در سمت راست صفحه، فرم محاسبه قرار دارد که شامل این ورودی‌ها است:
قیمت دارایی پایه: قیمت لحظه‌ای یا مفروض سهم پایه‌ای که قرارداد اختیار بر اساس آن تعریف شده است.
قیمت اعمال: قیمتی که دارنده قرارداد می‌تواند در سررسید، دارایی پایه را در آن بخرد یا بفروشد.
روز تا سررسید: تعداد روزهای باقی‌مانده تا تاریخ انقضای قرارداد اختیار.
بازده مورد انتظار: نرخی که تحلیلگر برای رشد یا افت مورد انتظار دارایی در نظر می‌گیرد.
نوسان‌پذیری (Volatility): درصدی از تغییرات تاریخی یا ضمنی قیمت دارایی پایه که روی ارزش اختیار تأثیر دارد.
با فشردن دکمه محاسبه، نتایج زیر برای اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) در جدول سمت چپ نمایش داده می‌شود. خروجی‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- قیمت تئوری: ارزش محاسبه‌شده‌ی قرارداد بر اساس مدل‌های قیمت‌گذاری
- دلتا (Delta): حساسیت قیمت اختیار نسبت به تغییرات قیمت دارایی پایه
- تتا (Theta): نرخ کاهش ارزش اختیار به‌ازای گذشت زمان
- رو (Rho): تأثیر تغییر نرخ بهره بر ارزش قرارداد
- گاما (Gamma): نرخ تغییر دلتا نسبت به تغییر قیمت دارایی
- وگا (Vega): حساسیت قیمت اختیار نسبت به تغییر در نوسانات بازار
- نوسان‌پذیری ضمنی: درصدی که بازار از نوسان آینده دارایی پایه انتظار دارد
این ابزار برای تحلیلگران حرفه‌ای، مدیران ریسک و معامله‌گرانی که با استراتژی‌های ترکیبی یا پوشش ریسک کار می‌کنند، بسیار ارزشمند است. محاسبه دقیق Greeks به کاربران اجازه می‌دهد اثر هر متغیر بازار را روی قیمت اختیار شبیه‌سازی و درک کنند.
4. استراتژی
بخش «استراتژی» در سامانه اختیار معامله انیگما به کاربران این امکان را می‌دهد که چندین قرارداد اختیار خرید و فروش را به‌صورت هم‌زمان انتخاب و ترکیب کنند. در این ابزار، کاربر می‌تواند با افزودن موقعیت‌های خرید یا فروش از بین قراردادهای موجود، یک سناریوی معاملاتی طراحی کند.
پس از انتخاب دارایی پایه و تاریخ سررسید، فهرستی از قراردادهای اختیار خرید و فروش مرتبط با آن دارایی نمایش داده می‌شود. کاربر با کلیک بر دکمه‌های سبز (+ خرید) یا قرمز (+ فروش) در ستون «عملیات» می‌تواند قراردادهای مدنظر خود را به ترکیب استراتژی اضافه کند. در ادامه، جدول استراتژی تشکیل‌شده در پایین صفحه ظاهر می‌شود که شامل اطلاعات زیر است:
- نوع موقعیت (خرید/فروش)
- نماد قرارداد
- قیمت اعمال
- تعداد قراردادها
- قیمت روز
- وجه تضمین موردنیاز
- هزینه کل معامله
- مقدار خالص پرداختی یا دریافتی
- شاخص‌های حساسیت (دلتا، تتا، رو، گاما، وگا) برای تحلیل دقیق رفتار پوزیشن در برابر نوسانات بازار
با ترکیب این اطلاعات، کاربر می‌تواند سناریوی خود را از نظر ریسک، سود بالقوه، رفتار در برابر زمان و نوسان ارزیابی کند. این بخش به معامله‌گران حرفه‌ای اجازه می‌دهد تا استراتژی‌هایی مانند اسپرد، استرادل، استرانگل، کاورد کال، پروتکتیو پوت و سایر ساختارهای ترکیبی را شبیه‌سازی و ارزیابی کنند. تمامی محاسبات مربوط به هزینه، وجه تضمین، و شاخص‌های ریسک به‌صورت لحظه‌ای در جدول نمایش داده می‌شود تا تصمیم‌گیری با دقت بالاتری انجام شود.
چگونه از ابزار اختیار معامله استفاده کنیم؟
پس از ورود به سایت انیگما و مراجعه به بخش «اختیار معامله»، جدولی حاوی اطلاعات تمام قراردادهای اختیار فعال نمایش داده می‌شود. این جدول شامل ستون‌هایی مانند:
- نماد پایه و نماد قرارداد
- نوع قرارداد (Call/Put)
- قیمت اعمال
- قیمت بازار اختیار معامله
- ارزش ذاتی و ارزش زمانی
- در سود یا زیان بودن موقعیت
برای تحلیل هر قرارداد، کافی است روی ردیف آن کلیک کنید تا جزئیات کامل، نمودار قیمت، روند ارزش‌گذاری و موقعیت خریداران و فروشندگان آن نمایش داده شود.
مزایا استفاده از ابزار اختیار معامله انیگما
یکپارچگی اطلاعات: در حالی که اطلاعات بازار آپشن در منابع مختلف پراکنده و ناقص است، انیگما این داده‌ها را به‌صورت تجمیع‌شده، دقیق و لحظه‌ای ارائه می‌کند.
سهولت در تصمیم‌گیری: با وجود شاخص‌هایی مانند ارزش زمانی، در سود بودن یا نبودن، و نمودارهای قیمت، کاربران می‌توانند بدون نیاز به محاسبات پیچیده، موقعیت مناسب خود را شناسایی کنند.
آموزش‌پذیری برای مبتدی‌ها: رابط کاربری ساده و آموزش‌های تصویری در سایت انیگما، استفاده از این ابزار را برای تازه‌واردان نیز امکان‌پذیر کرده است.
چه کسانی می‌توانند از این ابزار استفاده کنند؟
- فعالان بازار مشتقه که به دنبال تحلیل سریع و دقیق بازار اختیار هستند؛
- سرمایه‌گذاران مبتدی که می‌خواهند با مفاهیم call و put آشنا شوند؛
- تحلیلگران تکنیکال و بنیادی که به دنبال پوشش ریسک و کشف فرصت‌های معاملاتی‌اند؛
- و مدیران پرتفوی که به ابزارهای مکمل برای تنوع‌بخشی به سبد نیاز دارند.
پشتیبان‌های ما در ساعات اداری پاسخگوی تمامی سوالات و مشکلات احتمالی شما هستند. شما می‌توانید از طریق کلیک بر این آیکون سوالات خود را بپرسید و ما را از نظرهای خود بهره‌مند کنید.
