الگوی پروانه چیست؟ نحوه رسم و استراتژی معاملاتی با این الگو

الگوها در تحلیل تکنیکال ابزارهای کاربردی برای شناسایی روند قیمت، تغییرات بازار و پیش‌بینی وضعیت آینده هستند. الگوهای هارمونیک یک دسته از الگوهای تحلیل تکنیکال هستند که انواع مختلفی دارند. الگوی پروانه یک الگوی هارمونیک برگشتی است که معمولا در انتهای یک حرکت گسترده قیمت شکل می‌گیرد و در شناسایی نحوه حرکت و اصلاح آن کاربرد دارند. معامله‌گران می‌توانند با تحلیل این الگو، نقاط مناسب برای خرید و فروش را شناسایی کنند. در این مقاله به معرفی الگوی پروانه، ساختار، انواع و نحوه معامله با این الگو پرداخته شده است.

آشنایی با الگوی پروانه

الگوی پروانه (Butterfly Pattern) یک الگوی بازگشتی در تحلیل تکنیکال است که در دسته الگوهای هارمونیک قرار دارد. این الگو نشان‌دهنده تراکم قیمت است و معمولا در انتهای یک حرکت قوی در نمودار قیمت شکل می‌گیرد. الگوی پروانه دارای 5 نقطه شامل A، B، C، D و X است که هر یک از این نقاط قیمتی متعلق به یک سطح قیمتی خاص هستند. این الگو به معامله‌گران و تحلیلگران کمک می‌کند تا زمان اتمام روند و شروع اصلاح قیمت را تشخیص دهند و همچنین بهترین زمان مناسب برای ورود و خروج به معاملات را شناسایی کنند. تصویر زیر الگوی پروانه را نشان می‌دهد.

الگوی پروانه در هر دو روند نزولی و صعودی شکل می‌گیرد که در روند نزولی شبیه به حرف M است و در روند صعودی نیز به حرف W شباهت دارد. از این رو این الگو با الگوی کف و سقف دو قلو شباهت زیادی دارد و افراد باید در تشخیص درست آن دقت کنند. همچنین نسبت‌های فیبوناچی در تشخیص و تایید این الگو کاربرد دارند.

پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با انواع الگوهای تحلیل تکنیکال و کاربردهای این ابزارها، مقاله الگوهای تحلیل تکنیکال مطالعه شود.

ساختار الگوی پروانه و تایید آن

الگوی پروانه اگر در روند نزولی باشد به شکل M و اگر در روند صعودی باشد به شکل W دیده می‌شود. این الگو با حرف X شروع می‌شود و بعد از چهار حرکت قیمتی دیگر به شکل XA، AB، BC، CD شکل می‌گیرند. برای رسم این حرکت‌های قیمتی و همچنین تایید الگو از نسبت‌های فیبوناچی استفاده می‌شود که در ادامه هر یک شرح داده می‌شود.

حرکت XA: این مرحله ابتدای الگو قرار دارد و برای تشکیل شدن آن نیازی به قانون یا نسبت خاصی نیست.
حرکت AB: این نقطه اهمیت بسیار بالایی در الگوی پروانه دارد و لازم است که در نسبت فیبوناچی بازگشتی 78.6% از حرکت XA قرار بگیرد.
حرکت BC: حرکت BC باید تا نسبت فیبوناچی بازگشتی 38.2% یا 88.6% حرکت AB ادامه پیدا کند. این حرکت برای تایید ادامه روند الگو الزامی است.
حرکت CD: این حرکت وابسته به نسبت‌های حرکت قبل است. اگر حرکت BC به اندازه 38.2% موج AB ادامه پیدا کند، انتظار می‌رود که موج CD به سطح 161.8% موج BC برسد. درصورتی که BC به اندازه 88.6% حرکت AB باشد، انتظار می‌رود حرکت CD تا 261.8% حرکت BC ادامه یابد. ایم حرکت طولانی‌ترین حرکت الگو است.
حرکت AD: این حرکت مرحله نهایی در الگوی پروانه است. حرکت کلی AD که شامل ترکیب حرکت‌های BC، AB و CD است باید در سطح 127% یا 161.8% موج یا حرکت XA قرار داشته باشد.

در تصویر زیر الگوی پروانه صعودی که از طریق سطوح فیبوناچی رسم شده قابل مشاهده است.

‌الگوی پروانه نزولی با سطوح فیبوناچی که در بالا ذکر شده است مطابق تصویر زیر شبیه به حرف W در نمودار شکل می‌‌گیرد.

لازم به ذکر است که برای رسم الگوی پروانه در نمودار قیمت، ابزارهای مختلفی در پلتفرم‌ها و سایت‌های تحلیل تکنیکال وجود دارد اما برای اطمینان از هر کدام می‌توان الگو را با نسبت‌های فیبوناچی بررسی کرد.

انواع الگوی پروانه

الگوی پروانه در تحلیل تکنیکال در هر دو روند صعودی و نزولی قابل مشاهده است که در ادامه به هر یک از این موارد پرداخته می‌شود.

• الگوی پروانه صعودی

الگوی پروانه صعودی از نقطه X آغاز می‌شود و با افزایش قیمت به سمت نقطه A حرکت می‌کند. در فاصله بین نقطه A تا B یک اطلاح قیمتی رخ می‌دهد که برابر با 78.6 درصد درصد از حرکت XA است. در ادامه افزایش قیمت در خط BC بروز می‌دهد و نقطه C بین 38.2 درصد تا 88.6 درصد موج AB قرار می‌گیرد. در آخرین مرحله از آن یعنی خط CD با کاهش قیمت همراه است و نقطه D در نسبت 127.2 تا 161.8 درصد موج AX شکل می‌گیرد که در محدوده اصلاحی 161.8 درصد تا 261.8 درصد از خط BC قرار دارد. نقطه D در الگوی پروانه صعودی آغازی برای افزایش قیمت به حساب می‌آید و به همین دلیل زمان مناسبی برای معاملات خرید است. برای پروانه صعودی، تعیین حد ضرر (Stop loss) در زیر نقطه D توصیه می‌شود. مطابق تصویر زیر الگوی پروانه صعودی به شکل M دیده می‌شود.

• الگوی پروانه نزولی

الگوی پروانه نزولی با کاهش قیمت از نقطه X به سمت A شروع می‌شود. سپس با افزایش قیمت خط موج AB شکل می‌گیرد و این روند صعودی معادل 78.6 درصد از موج XA است. سپس روند قیمت با کاهش تا خط BC ادامه پیدا می‌کند و نقطه C در محدوده اصلاحی 38.2 درصد تا 88.6 درصد قرار می‌گیرد. در آخرین مرحله از الگوی پروانه نزولی، افزایش قیمت خط CD را تشکیل می‌دهد. نقطه D در محدوده اصلاحی 161.8 درصد تا 261.8 درصد درصد از موج BC قرار دارد و همچنین نقطه D در نسبت 127.2 درصد تا 161.8 درصد موج XA شکل می‌گیرد. مطابق تصویر زیر الگوی پروانه نزولی به شکل W دیده می‌شود. از آن جایی که الگوی پروانه برگشتی است، انتظار می‌رود که پس از نقطه D قیمت کاهش پیدا کند. به این ترتیب این نقطه محل مناسبی برای معاملات فروش است.

استراتژی معاملاتی با الگوی پروانه

الگوی پروانه در شناسایی حرکت قیمت و نقاط احتمالی اصلاح قیمت کاربرد دارد. معامله‌گران با تحلیل این الگو می‌توانند موقعیت‌های مناسب برای خرید و فروش را تشخیص دهند. در این بخش به موارد مهم در شیوه معامله با این الگو پرداخته شده است.

سیگنال خرید: نقطه D در پایان الگوی پروانه صعودی است و انتظار می‌رود که پس از آن قیمت در جهت صعودی حرکت کند. این نقطه به عنوان سیگنال خرید در نظر گرفته می‌شود و زمان مناسبی برای ورود به معاملات خرید است.

سیگنال فروش: با پایان یافتن الگوی پروانه نزولی، انتظار می‌رود که قیمت در جهت نزولی پیش برود. به این ترتیب نقطه D پایان این الگو است و به عنوان سیگنال فروش به حساب می‌آید.

حد ضرر و حد سود: تعیین حد ضرر و حد سود در مدیریت ریسک معاملات کاربرد دارد. حد ضرر در معامله با الگوی پروانه صعودی دزیر نقطه C تعیین می‌شود و در الگوی پروانه نزولی نیز بالاتر از نقطه D تنظیم می‌شود. یکی از نقاط مناسب برای تعیین حد سود نیز در سطح 161.8 درصد از موج CD است.

لازم به ذکر است که باید از الگوی پروانه در ترکیب با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال در معاملات استفاده شود. این الگو معمولا در ترکیب با اندیکاتورها مانند RSI، میانگین‌های متحرک و اندیکاتورهای حجمی در معاملات به کار گرفته می‌شود.

جمع‌بندی

الگوی پروانه یکی از الگوهای برگشتی هارمونیک در تحلیل تکنیکال است. این الگو در شناسایی روند قیمت و نقاط احتمالی بازگشت آن به معامله‌گران کمک می‌کند. الگوی پروانه با پنج نقطه A، B، C، D و X شکل می‌گیرد و در روندهای صعودی و نزولی در نمودار ظاهر می‌شود. این الگو برگشتی است و انتظار می‌رود که پس از پایان یافتن آن، قیمت اصطلاح شود. الگوی پروانه صعودی به شکل M است و پایان این الگو یک زمان مناسب برای معاملات خرید به حساب می‌آید. همچنین الگوی پروانه نزولی به شکل W در نمودار ایجاد می‌شود و پایان آن، سیگنالی برای فروش در نظر گرفته می‌شود. معامله‌گران باید از این الگو در ترکیب با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنند تا بتوانند ریسک را در معاملات مدیریت کنند.