تعریف حدسود و حدضرر چیست؟ 4 روش متداول برای محاسبه حد سود و ضرر
افراد برای سرمایه‌گذاری باید از اصول و قواعدی از پیش تعیین شده به عنوان یک استراتژی معاملاتی پیروی کنند. رعایت اصولی همچون حد سود و حد ضرر به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا عملکرد بهتری در سرمایه‌گذاری‌های خود رقم بزنند. همچنین این کار ریسک معاملات را به حداقل می‌رساند. بنابراین در این مقاله ضمن تعریف حد سود و حد ضرر و انواع آن‌ها، دلیل اهمیت و نحوه استفاده از این استراتژی آموزش داده شده است.
حد سود و حد ضرر چیست؟
سرمایه‌گذاران به طور مداوم به دنبال بهترین ابزارها و استراتژی‌ها برای بهینه‌سازی بازده و در عین حال محافظت از پرتفوی خود هستند. یکی از این ابزارها که در جامعه سرمایه‌گذاران شهرت یافته است، استفاده از حد سود و حد ضرر است.
برای پاسخ به این پرسش که حد سود چیست؟ باید گفت که این استراتژی سرمایه گذاری به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با در نظرگرفتن پارامترهای مختلف بازدهی مورد انتظاری برای خود تعیین کنند. همچنین هر زمان که به بازدهی مدنظر دست یافتند از معامله خارج شوند. قیمت مشخص شده برای حد سود به عنوان نقطه فعال‌سازی یا ماشه عمل می‌کند. زمانی که قیمت‌ها به سطحی که سرمایه‌گذار از قبل تعیین کرده است، برسد یا از آن فراتر رود، هشدار فروش داده می‌شود. این نقطه عملا محدوده‌ای است که که معامله‌گر تصمیم می‌گیرد که سود معامله رو دریافت و از معامله خارج شود.
در خصوص حد ضرر اما در نظرگرفتن حدی برای زیان در سرمایه‌گذاری‌ها یک جنبه محتاطانه از یک استراتژی مدیریت ریسک است که به معامله‌گران کمک می‌کند، ضرر را به حداقل برسانند. همچنین این امر باعث می‌شود افراد یک رویکرد معاملاتی منظم و سیستماتیک را حفظ کنند. تعیین حد ضرر برای موفقیت بلندمدت در دنیای پرتلاطم تجارت و سرمایه‌گذاری بسیار مهم است. معامله‌گران در حد ضرر همانند حد سود قیمتی را بر اساس شرایط و موقعیت‌ها تعیین می‌کنند تا با افت قیمت‌ها تا اندازه مشخص شده، هشدار فروش داده شود. این امر از زیان بیشتر می‌کاهد. این نقطه دقیقا جایی است که معامله‌گر تحمل پذیرش زیان بیشتر را ندارد و تصمیم می‌گیرد از معامله خارج شود.
انواع حد سود و ضرر
به طور کلی، دو نوع حد سود و حد ضرر وجود دارد. در ادامه این دو نوع، یعنی حد سود و زیان ثابت و شناور تشریح شده است.
حد سود و حد ضرر ثابت: همانطور که از نام آن پیداست، این دستور، توقف سود و ضرری است که در آن قیمت توقف در یک سطح ثابت، معمولا درصدی کمتر یا بیشتر از قیمت بازار تعیین می‌شود. این امر به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا زمانی که قیمت سهام به قیمت توقف از پیش تعیین شده رسید، به طور خودکار دستور فروش را آغاز و سود و ضرر احتمالی را محدود کنند. یکی از مزیت‌های این دستور توقف این است که معامله‌گران می‌توانند بدون توجه به نوسانات بازار، سطح ثابتی را تنظیم و در آن باقی بمانند. سرمایه‌گذاران از این نوع سفارش برای محافظت از سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.
حد سود و حد ضرر شناور: این دستور توقف اندکی با ثابت متفاوت است. دستور توقف حد سود و ضرر شناور به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا سطح توقف سود و زیانی را تنظیم کنند که با تغییر قیمت سهام مطابقت می‌کند. به عبارت ساده، این روش به افراد امکان می‌دهد رشد سهم خود را دنبال و بر اساس آن یک توقف سود و ضرر تنظیم کنند، اگر قیمت در جهت مطلوب حرکت کند، سطح توقف نیز در آن جهت حرکت می‌کند.
برای مثال گاهی اوقات قیمت سهم روند صعودی در پیش می‌گیرد، در این حالت معامله‌گر حد ضرر خود را بالاتر می‌برد. مثلا اگر قبلا حد زیان یک سهم 12 هزار تومانی، 10 هزار تومان بود، اکنون 12 هزار تومان را به عنوان حد زیان تعیین می‌کند. این عمل برای زمانی کاربرد دارد که معامله‌گر نسبت به روند قیمتی مطمئن نیست. به این عمل اصطلاحا Trail یا گسترش دادن می‌گویند. این سفارش به قفل شدن سود کمک می‌کند و در عین حال ضررهای احتمالی در بازار را رو به کاهش محدود می‌کند.
مزایا و معایب تعیین حد سود و ضرر
استفاده از حد سود و حد ضرر به عنوان یک استراتژی معاملاتی مزایایی به شرح زیر دارد:
- مدیریت ریسک
- به حداقل رساندن زیان
- ذخیره کردن سود
- کنترل هیجانات
در کنار مزایای آن می‌توان به برخی از معایب تعیین حد سود و ضرر نیز اشاره کرد:
- عدم اجرای تضمینی (الگوریتم‌ها)
- جاماندن از سود بیشتر و یا ایجاد زیان در روندهای بازگشتی
- عدم کارایی در بازارهایی با نقدشوندگی ضعیف
عوامل اثرگذار بر تعیین حد سود و حد ضرر
در تعیین حد سود و ضرر عواملی دخیل هستند که باید بدان توجه داشت. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
میزان نوسانات بازار: میزان نوسانات هر بازاری نقش مهمی در نحوه تعیین حد سود و زیان در معاملات دارد. هر چه نوسانات بازار بیشتر و وضعیت ناپایدارتر باشد، لزوم استفاده از این استراتژی معاملاتی بیشتر می‌شود.
میزان نقدشوندگی سهام: برخی از دارایی‌ها یا سرمایه‌گذاری‌ها به علت کوچک بودن و یا رکود نقدشوندگی بسیار کمی دارند. این به این معنی است که حتی اگر نقاط قیمتی برای توقف سود و زیان ایجاد شود، ممکن است افراد نتوانند از آن سرمایه‌گذاری خارج شوند، زیرا خریدار در طرف مقابل وجود ندارد. بنابراین، این سرمایه‌گذاری غیرنقدشونده ریسک‌های خاص خود را دارد و استفاده از استراتژی حد سود و ضرر برای آن ضروری است.
اندازه موقعیت: گاهی حجم سرمایه‌گذاری بسیار بزرگ و یا بسیار اندک است. در این حالت تعیین حد سود و ضرر ممکن است با چالش مواجه شود، چرا که برای آن حجم مشتری نباشد. برای مثال در بازار سهام ممکن است حجم بالایی از سهامی خریداری شده باشد که تعیین حد سود و ضرر برای کل آن دارایی چندان معقول نباشد.
4 روش متداول برای محاسبه حد سود و ضرر
داشتن یک استراتژی خروج از معامله و آموزش تعیین حد ضرر و حد سود امری مفید برای افزایش کیفیت و کارایی در سرمایه‌گذاری افراد است. برای به کارگیری استراتژی حد سود معامله و حد ضرر آن، هم به صورت دستی می‌توان برای خود محدودیت‌هایی تعیین و در موعد مشخص اقدام به خروج از معامله کرد و هم براساس الگوریتم‌ها به صورت اتومات می‌توان این استراتژی مکمل را تعریف کرد.
پس از انجام تحقیقات و ورود به معامله، در ادامه چند راه برای برنامه‌ریزی خروج افراد وجود دارد:
با استفاده از تحلیل بنیادی یا فاندامنتال: افراد ممکن است یک دارایی را خریداری کنند، زیرا قیمت آن به سطحی کاهش یافته که با ارزش ذاتی اختلاف بسیاری دارد و در واقع به قیمت‌های جذابی رسیده است. بنابراین در این روش با استفاده از داده‌های مالی جدید، اخبار شرکت و سایر اصول بنیادی دائما آن را ارزیابی می‌کنند. ممکن است برای مقابله با ریسک‌های بازار برای خود حد سود و زیان تعریف کنند. با نظارت و ارزیابی یک سرمایه‌گذاری، افراد می‌توانند به طور مداوم ارزیابی کنند که آیا سرمایه‌گذاری همچنان با اهداف و تحمل ریسک آنان همسو است؟ استراتژی‌های مبتنی بر بنیاد معمولا استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت هستند.
با استفاده از تحلیل تکنیکال: تحلیل تکنیکال مطالعه عملکرد قیمت از طریق عرضه و تقاضا با در نظرگرفتن سوابق تاریخی برای تعیین نقاط قیمتی ورود و خروج به معامله است. با استفاده از خطوط روند (جهت قیمت قبلی) یا خطوط حمایت و مقاومت، معامله‌گران می‌توانند در صورت برآورده شدن شرایط خاص، از معامله خارج شوند. تحلیل تکنیکال همچنین می‌تواند از الگوهای رایج قیمت و شاخص‌های فنی استفاده کند که عملکرد قیمت را برای ایجاد یک استراتژی اندازه‌گیری می‌کند.
با استفاده از نسبت‌های سود و زیان: در این روش افراد می‌توانند اهداف سود و زیان را براساس قیمت خرید تعیین کنند. به عنوان مثال، یک نسبت به نام نسبت ریسک به ریوارد وجود دارد که براساس آن می‌تواند هدف سود یا زیان 2:1 یا 3:1 باشد. یعنی افراد می‌توانند به ازای 2 یا 3 واحد سود یک واحد زیان در نظر بگیرند. همچنین معامله‌گران می‌توانند از اصطلاحات درصدی استفاده کنند. برای مثال هدف 10 درصد سود یا 5 درصد زیان و یا هدف سود 9 درصد و 3 درصد زیان می‌تواند گزینه‌های خوبی برای این کار باشد.
با استفاده از محدودیت‌های زمانی: استفاده از این روش براساس حداکثر زمانی است که برای قرار گرفتن در معرض یک سرمایه‌گذاری خاص برنامه‌ریزی می‌شود. اکثر معامله‌گران از سیگنال خروج زمانی خود به عنوان شاخصی استفاده می‌کنند که براساس آن باید سرمایه‌گذاری خود را مجددا ارزیابی کنند. استراتژی خروج از معامله زمانی، موقعی درست کار می‌کند که قیمت‌ها علیه استراتژی افراد حرکت می‌کند اما برای راه‌اندازی یک توقف کافی نیستند. همچنین زمانی که قیمت‌ها خیلی آهسته به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند.
استراتژی حد سود و ضرر برای کدام بازارها کاربرد دارد؟
این استراتژی در انواع بازارهای مالی رایج است اما در برخی بازارها بیشتر مورد توجه قرار دارد. حد سود در بورس و حد زیان در این بازار از روش‌های متفاوتی که در بخش‌های قبل گفته شد، تعیین می‌شود. در تحلیل تکنیکال استفاده از این استراتژی بسیار رایج‌تر است. حد سود و ضرر در ارز دیجیتال بسیار پرکاربرد است. حد ضرر و حد سود در فارکس نیز به عنوان یکی از استراتژی های سرمایه گذاری برای معامله‌گران مورد استفاده است. به طور کلی به رغم آنکه حد سود زیان در استراتژی‌های بلند مدت کمتر رایج است اما برای سرمایه‌گذاری‌ها در بازه زمانی کمتر و در بازارهای پرنوسان‌تر بسیار کاربرد دارد. این استراتژی را می‌توان برای تکمیل سایر استراتژی‌های معاملاتی به کار برد و به عنوان مکمل استراتژی‌ها در معاملات از آن استفاده کرد.در برخی بازارها همچون بازار مسکن و خودرو که قیمت‌ها روزانه تعیین نمی‌شود، استراتژی حد سود و حد ضرر مشاهده نمی‌شود.
نتیجه‌گیری
معامله کردن مستلزم داشتن طرز فکر صحیح و یک رویکرد منضبط قوی است که به ایجاد ثبات مالی کمک می‌کند. معامله‌گری یک تجارت است و حفظ کنترل بردها و باخت‌ها در آن بسیار حائز اهمیت است. استفاده از استراتژی حد سود و ضرر می‌تواند به افراد در محدود کردن طمع، ترس و اعتماد بیش از حد کمک کند.
تنظیم سطوح توقف معامله با در نظرداشتن حد سود یا حد ضرر، یک فرآیند ذهنی است که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. فردی با تحمل ریسک بالاتر سطح قیمت‌ها را کمی بیشتر نسبت به قیمت فعلی در نظر می‌گیرد. این در حالی است که فردی با تحمل ریسک پایین سطوح قیمتی را کمتر مشخص می‌کند.
