اسمارت مانی (Smart Money) چیست؟ راه‌های شناسایی پول هوشمند در بورس

پول هوشمند یا اسمارت مانی به پول یا سرمایه با حجم و ارزش بالا گفته می‌شود که به صورت هوشمندانه و توسط افراد، شرکت‌ها و نهادهای بزرگ به بازاری همچون بورس وارد یا از آن خارج می‌شود. این پول می‌تواند روند قیمتی یک دارایی همچون سهام را تحت تاثیر قرار داده و به آن جهت دهد. بنابراین رصد و شناسایی پول هوشمند به عنوان یک استراتژی برای معاملات برخی افراد در نظر گرفته می‌شود، اما آیا شناسایی پول هوشمند یا اسمارت مانی می‌تواند استراتژی مفیدی برای سرمایه‌گذاران باشد؟ راه‌های شناسایی آن چگونه است؟ در این مقاله به این دو پرسش پاسخ داده شده است.

مقاله پیشنهادی برای آشنایی بیشتر با سرانه خرید و فروش← سرانه خرید و فروش حقیقی و حقوقی

پول هوشمند چیست؟

پول هوشمند به سرمایه‌ای با حجم و ارزش بالا گفته می‌شود که سرمایه‌گذاران حقیقی یا حقوقی به دلایل مشخصی وارد بازار کرده یا از آن خارج می‌کنند. اسمارت مانی، پول بسیاری است که می‌تواند به‌صورت غیرطبیعی بر روند قیمتی یک سهم اثرگذار باشد و آن را تغییر دهد.

این پول می‌تواند توسط افراد حقیقی یا حقوقی وارد بازاری همچون بازار سهام شود. این افراد عمدتا باتوجه به میزان سرمایه بالای خود، با تحلیل دقیق‌تری در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند. همچنین این افراد اهداف مشخصی (بنیادی یا کسب سود از نوسانات قیمتی) در معاملات خود دارند. بنابراین افراد با تجربه کمتر و معامله‌گران با تحلیل و رصد پول هوشمند، جریان نقدینگی به سوی دارایی‌هایی همچون سهام را تشخیص داده و بر اساس آن معامله می‌کنند.

پول هوشمند در بورس

گرچه «پول هوشمند» یا «اسمارت مانی» اصطلاح رایجی در تمامی بازارهای مالی است، اما در ایران استفاده از این اصطلاح در بورس بسیار پرکاربرد است. به طور کلی به ورود و خروج پول با حجم و ارزش بالا در یک سهم توسط افراد حقیقی یا حقوقی که منجر به تغییر روند قیمتی آن سهم شود، پول هوشمند در بورس گفته می‌شود.

تفکری که اهمیت اسمارت مانی را در ذهن معامله‌گران پررنگ‌تر می‌کند، این است که آنان معتقدند افرادی که سرمایه با حجم بالا وارد بازار سهام می‌کنند، عمدتا افراد خبره، باتجربه و بامهارت تحلیلی بالاتری نسبت به سایر معامله‌گران هستند و سهام منتخب آن‌ها مستعد رشد بیشتری است. به همین دلیل تهیه و تدوین استراتژی پول هوشمند را در برنامه‌های معاملاتی خود قرار می‌دهند. به رغم آنکه شناسایی پول هوشمند به نظر چندان دشوار نمی‌رسد و بسیاری معتقدند که تکنیک‌ها و فیلترهای متنوع و بسیاری در تابلوخوانی برای در دسترس بودن اطلاعات آن وجود دارد اما باید گفت که این فرضیه نادرست است. گرچه پولی که به صورت غیرطبیعی روند قیمتی سهام را دستخوش تغییرات می‌کند به سادگی قابل شناسایی است، اما تفکرات و اهدافی که پشت آن کمین کرده به هیچ وجه به سادگی شناسایی نمی‌شوند.

چگونه ورود و خروج پول هوشمند را تشخیص دهیم؟

برای شناسایی پول هوشمند یا اسمارت مانی در بورس باید به 4 فاکتور مهم توجه کرد. نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که این نشانه‌ها برای شناسایی اسمارت مانی احتمالی هستند و نمی‌توان گفت که احتمال خطا ندارند. از طرفی هیچ یک از این نشانه‌ها به تنهایی دلیل پول هوشمند نیست و باید این نشانه‌ها یکدیگر را پشتیبانی کنند. در ادامه 4 نشانه مهم برای شناسایی اسمارت مانی آورده شده است. در کنار این نشانه‌ها باید به مدت زمان نگهداری سهم نیز توجه ویژه داشت. معامله‌گران بزرگ عمدتا سرمایه‌گذاری‌ با دید بلند مدت دارند. بنابراین سهامداری کردن در یک دوره زمانی نسبتا طولانی توسط سهامداران بزرگ یکی از نشانه‌های پول هوشمند یا همان اسمارت مانی است.

سرانه خرید حقیقی و حقوقی‌ها

یکی از راه‌های مهم در تشخیص ورود یا خروج پول هوشمند در یک سهم بررسی سرانه خرید آن سهم توسط سهامداران حقیقی یا حقوقی است. عموما افراد به صورت روزانه پول منطقی و مشخصی را در بازار سرمایه معامله می‌کنند. گاهی در یک روز سرانه خرید یا فروش یک سهم به‌طور غیرمعمول بالا است. این موضوع می‌تواند نشانگر این باشد که تعدادی از افراد حجم بسیار زیادی از آن سهم را خریداری کرده یا فروخته‌اند.

بنابراین بررسی سرانه خرید و فروش افراد حقیقی و حقوقی می‌تواند به شناسایی روند حرکت پول هوشمند در بورس کمک کند. برای این موضوع باید دانست که عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی تا چه میزان می‌تواند معیاری برای معامله در بازار سرمایه باشد. در ادامه این مقاله اهداف هر یک از افراد حقیقی و حقوقی برای معامله مطرح شده است. باتوجه به هدف اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توان تصمیم‌ گرفت که تا چه میزان می‌توان این افراد را دنبال کرد.

حجم معاملات مشکوک

در برخی مواقع معامله‌گران ناگهان در یک بازه زمانی مشخص با حجم بالایی از معاملات مواجه می‌شوند. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که مدت زمانی معلومی در گذشته روند حجم معاملات، کم‌نوسان و در یک محدوده مشخص صورت گرفته است. این حالت می‌تواند یکی از نشانه‌های ورود و خروج پول هوشمند باشد. رشد حجم معاملات در صورتی که با رشد ارزش معاملات همسو شود، نشانه قوی‌تری از اسمارت مانی دارد.

نوسانات قیمتی غیر منتظره (رنج کشیدن)

گاهی مشاهده می‌شود که نوسان قیمتی در یک سهم به واسطه ورود یا خروج حجم زیادی از پول زیاد می‌شود. در این حالت که به اصطلاح رنج کشیدن گفته می‌شود، ممکن است سهم از کف قیمت به سقف قیمتی یا برعکس نوسان داشته باشد. در این شرایط باید ورود و خروج پول با دقت رصد شود. به طور کلی تغییر قیمت‌های ناگهانی و غیرمنتظره می‌تواند نشانه‌ای از ورود و خروج اسمارت مانی باشد.

کد به کد کردن

به تغییر مالکیت سهام یک شرکت از سهامدار یا سهامدارانی به سهامدار یا سهامداران دیگر کد به کد گفته می‌شود. کد به کد کردن اهداف مختلفی دارد که می‌تواند نشانه‌ای برای ورود و خروج اسمارت مانی باشد. کد به کد ۴ نوع مختلف دارد که دو نوع رایج آن کد به کد حقوقی به حقیقی و کد به کد حقیقی به حقوقی است. برای تشخیص کد به کد حقوقی به حقیقی باید به چند عامل هم‌زمان توجه کرد. معمولا در این حالت بخش قابل توجهی از فروش‌های صورت گرفته متعلق به اشخاص حقوقی و بخش عمده خرید توسط اشخاص حقیقی صورت گرفته است. از طرفی سرانه خرید حقیقی نیز بالا بوده و نسبت به سرانه فروش بیشتر است. معمولا در این حالت برداشت این است که کد حقوقی سهم‌های خود را به اشخاص حقیقی فروخته است و هدف خرید افراد حقیقی نیز از این معامله کسب سود از رشد قیمتی سهم است.

همچنین برای تشخیص کد به کد حقیقی به حقوقی نیز باید به چند عامل هم‌زمان توجه کرد. معمولا در این حالت بخش قابل‌توجهی از فروش‌های صورت گرفته متعلق به اشخاص حقیقی و بخش عمده خرید به افراد حقوقی تعلق دارد. از طرفی سرانه فروش حقیقی نیز بالا است. معمولا برداشت از این حالت این است که کدهای حقیقی سهم‌های خود را به اشخاص حقوقی فروخته‌اند. هدف افراد حقیقی در این حالت می‌تواند انتظار نداشتن از رشد قیمت آن سهم باشد.

ابزارهای تشخیص اسمارت مانی

با توجه به موارد ذکر شده در بخش قبلی باید گفت که در تحلیل اسمارت مانی روش‌های بسیاری وجود دارد که در ادامه تشریح شده‌اند:

بررسی به روش سنتی: معامله‌گران در این روش به همان روش سنتی و قدیمی و از طریق تکنیک تابلوخوانی به سامانه tsetmc مراجعه کرده و از طریق صفحه مربوط به هر سهم، ورود و خروج پول هوشمند را رصد کنند. برای این کار پس از وارد شدن به صفحه سهام منتخب، در قسمتی که با شماره 1 در تصویر مشخص شده، حجم معاملات روزانه نمایش داده می‌شود. بر اساس آن می‌توان با مقایسه این حجم با میانگین حجم ماه که با شماره 2 در تصویر مشخص شده، نوسانات حجم معاملات را نسبت به میانگین ماهانه آن بررسی کرد. در قسمت شماره 4 نوسانات حجمی و قیمتی در طی روز آورده شده است که نوسانات شدید و رنج زدن در این قسمت قابل مشاهده است. در قسمتی که با شماره 3 مشخص شده نیز می‌توان اطلاعات قیمتی، کد به کد شدن، صف خرید و فروش، حجم عرضه و تقاضا و… را رصد کرد. در نوار بالایی صفحه در بخش حقیقی- حقوقی که با عدد مشخص شده می‌توان اطلاعات و سرانه خرید حقیقی و حقوقی را رصد و بررسی کرد.

نکته مهم و حائز اهمیت در این روش این است که از این روش تنها جهت شناسایی اسمارت مانی برای سهام محدود و از قبل مشخص شده‌ای می‌توان استفاده کرد. با توجه به این که بیش از 400 سهم در بازار سهام روزانه معامله می‌شوند، در نتیجه این روش برای شناسایی پول هوشمند در تمامی سهام کاربردی ندارد.

فیلترنویسی: برای تسهیل و افزایش سرعت شناسایی پول هوشمند در بورس از فیلترنویسی می‌توان استفاده کرد. برای این کار باید به سامانه tsetmc مراجعه کرد. برای اینکار باید وارد صفحه دیده‌بان شد.

پس از آنکه معامله‌گر وارد tab دیده‌بان شد، با انتخاب tab فیلترنویسی، صفحه مربوط به فیلترنویسی نمایش داده می‌شود.

در بخش فیلترنویسی مطابق تصویر زیر می‌توان فیلترهای مربوطه را وارد کرد. برای پول هوشمند در بورس فیلتر مشخص و ثابتی وجود ندارد و از طریق اعمال چند فیلتر می‌توان ورود و خروج اسمارت مانی در بورس را شناسایی کرد. این فیلترها شامل فیلتر حجم مشکوک و ورود پول هوشمند، فیلترهای صف خرید و آستانه صف خرید، فیلتر ورود و خروج پول حقیقی و حقوقی و… می‌شود.

ابزارهای تحلیل تکنیکال: برای شناسایی اسمارت مانی یا پول هوشمند بسیاری از معامله‌گران از ابزارها و تکنیک‌های تحلیل تکنیکال همچون اندیکاتور پول هوشمند استفاده می‌کنند. این اندیکاتور مناسب برای معامله‌گرانی است که زمان ورود و خروج پول توسط بزرگان بازار را شناسایی می‌کنند. اندیکاتور اسمارت مانی به معامله‌گران نشان می‌دهد که پول‌های کلان چه زمانی وارد یک سهم می‌شوند.

یکی دیگر از روش‌های شناسایی پول هوشمند با استفاده از تحلیل تکنیکال استفاده از پرایس اکشن اسمارت مانی است. پرایس اکشن اسمارت مانی زمان خرید و فروش معامله‌گران بزرگ را به سایر معامله‌گران نشان می‌دهد.

استراتژی اسمارت مانی در بازار سهام

در بازار سهام روش‌های متعددی برای شناسایی سهام مستعد رشد وجود دارد که افراد و معامله‌گران در قالب یک استراتژی معاملاتی از آن استفاده می‌کنند. برای آموزش استراتژی اسمارت مانی افراد عمدتا باید مهارت‌های لازم را در شناسایی نشانه‌های ذکر شده در بخش‌های قبل را داشته باشند. در این بین رصد لحظه‌ای معاملات و توجه به هر عامل مشکوکی از اهمیت بالایی برخوردار است. معامله‌گرانی که استراتژی اسمارت مانی را در پیش دارند، با شناسایی پول هوشمند نسبت به خرید یا فروش سهام خود اقدام می‌کنند. در این بین ممکن است معامله‌گر چند استراتژی را هم‌زمان به کار گیرد.

اشتباه رایج سهامداران در شناسایی اسمارت مانی

بسیاری از معامله‌گران ورود و خروج پول بسیار از سهم را نشانه پول هوشمند و ارزنده بودن یا نبودن آن در نظر می‌گیرند. این تفکر بسیار اشتباه است، چرا که همان‌طور که گفته شد اهداف سهامداران حقیقی و حقوقی از معاملات خود متنوع است. دستکاری قیمتی از جمله اهداف رایجی است که برخی معامله‌گران با ورود و خروج سرمایه به آن متوسل می‌شوند. در صورتی که تشخیص پول هوشمند و اهداف پشت آن به درستی انجام نشود، عامل زیان خواهد شد، چرا که ممکن است تنها نوسانات مقطعی در سهم ایجاد کند.

مهم‌ترین اهداف ورود و خروج سرمایه حقیقی‌ها و حقوقی‌ها

نحوه معاملات حقیقی‌ها و حقوقی‌ها و رصد آن افراد را در شناسایی پول هوشمند یاری می‌کند. در این بین باید اهداف سرمایه‌گذاری هر کدام از این سهامداران بررسی شود. عمدتا معاملات افراد حقیقی در بورس کسب بازدهی بیشتر در کوتاه مدت و میان مدت است. برخی حقیقی‌ها که قدرت و تبحر بسیاری دارند، به دلیل مهارت و تجربه بالا، سهام مستعد رشد را شناسایی و پول بسیاری را به آن سهم وارد می‌کنند و یا سهامی که پتانسیل رشد بیشتر ندارند، با خروج سرمایه این افراد مواجه می‌شود. اما همیشه این‌طور نیست، در برخی مواقع این افراد برای تغییر روند قیمتی یک سهم (دستکاری قیمتی) پول زیادی را به سهم وارد یا از آن خارج می‌کنند. نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که شرکت‌ها (که اشخاص حقوقی محسوب می‌شوند) توسط افراد حقیقی اداره می‌شوند. بنابراین افراد حقیقی معمولا سریع‌تر از افراد حقوقی تغییرات ممکن در یک سهم را شناسایی کرده و پول خود را هوشمندانه‌تر سرمایه‌گذاری می‌کنند. در نتیجه دنبال کردن این سهامداران حقیقی و رصد جریان نقدینگی آن‌ها در کنار سایر سیگنال‌ها می‌تواند به سایر معامله‌گران کمک کند.

افراد حقوقی عموما اهداف بلندمدتی برای خرید حجم بالای سهام یک شرکت دارند. این افراد ممکن است که علاوه بر کسب بازدهی اهداف مختلفی داشته باشند. در برخی از مواقع خرید یا فروش سهام یک شرکت توسط سهامداران عمده آن می‌تواند نشانه‌ای برای ورود و خروج اسمارت مانی باشد. همچنین گاهی خرید و فروش سهام یک شرکت به منظور در اختیار گرفتن یا واگذاری سیت مدیریتی صورت می‌گیرد. از سوی دیگر گاهی خریدهای سنگین حقوقی‌ها می‌تواند برای حمایت از یک سهم یا ایجاد نوسانات مقطعی صورت گیرد. بنابراین می‌توان دریافت که شناسایی پول هوشمند چندان ساده نیست و برای تشخیص دقیق‌تر باید تمامی نشانه‌ها در کنار یکدیگر بررسی شوند. همچنین به مدت زمان سرمایه‌گذاری نیز باید توجه کرد.

جمع‌بندی

شناسایی اسمارت مانی یا پول هوشمند امری دشوار برای سهامداران است که البته با رصد دقیق برخی نشانه‌ها و با استفاده از ابزارهای مختلف این امر تسهیل می‌شود. در این بین شرکت‌های بسیاری با در اختیار قرار دادن پلتفرم‌ و محصولات خود، افراد را در شناسایی و تشخیص اسمارت مانی یاری می‌کنند. در محصول سهامداران انیگما تمام سهامداران درصدی حقیقی و حقوقی شرکت‌ها و عملکرد هر یک از آن‌ها بررسی شده است. بنابراین افراد می‌توانند با داشتن محصول سهامداران، سهامداران حقیقی و حقوقی را که بازدهی بالایی داشته‌اند را شناسایی کرده و فعالیت هر یک در بازار سرمایه را بررسی کنند. شاخص‌های سرانه خرید نیز معیار موثری برای فعالیت در بازار سرمایه است. این شاخص در سایت انیگما به صورت رایگان در اختیار افراد قرار گرفته است.

سوالات متداول