سامانه معاملاتی چیست؟ + ویژگی ها، نحوه استفاده و انواع آن
با توجه به نقش کلیدی بازار بورس در اقتصاد، وجود یک سامانه معاملاتی کارآمد و سریع برای تسهیل خرید و فروش سهام ضروری است. در گذشته، فرآیند خرید و فروش سهام در سازمان بورس به صورت کند و زمان‌بر انجام می‌شد. با پیشرفت تکنولوژی و ظهور سامانه‌های معاملاتی، این روند به‌طور چشمگیری بهبود یافت. چرا که به واسطه‌ی سامانه‌های معاملاتی ارتباط مستقیم میان سرمایه‌گذاران و بازار بورس شکل گرفته است. در این مقاله، به بررسی مفهوم و انواع سامانه معاملاتی و ویژگی‌های آن پرداخته شده است.
تعریف سامانه معاملاتی
سامانه معاملاتی نرم‌افزاری است که فرآیند انجام معاملات در بازارهای مالی را تسهیل می‌کند. این سامانه‌ها به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به حضور فیزیکی در بورس، معاملات خود را آنلاین انجام دهند. سامانه معاملاتی معمولا شامل ابزارهایی برای مشاهده و تحلیل بازار، ثبت سفارشات خرید و فروش، مشاهده وضعیت موجودی و پورتفوی سرمایه‌گذاری و گزارش‌گیری از عملکرد معاملاتی است.
در واقع، سامانه معاملاتی یکی از اجزای کلیدی در دنیای مدرن خرید و فروش سهام عادی و سایر اوراق بهادار است که سرعت، دقت، و دسترسی به بازار را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. این سیستم‌ها به‌ویژه برای افراد و سرمایه‌گذارانی که نیاز به انجام معاملات سریع و در هر زمان و مکانی دارند، بسیار مفید هستند.
ضرورت استفاده از سامانه معاملاتی
همانطور که در ابتدا بیان شد برای انجام معاملات در سازمان بورس (یکی از بازارهای مالی) وجود یک سامانه معاملاتی برای انجام معاملات در کوتاه‌ترین زمان ممکن ضروری است. در گذشته، افراد برای خرید و فروش سهام ابتدا به سازمان بورس مراجعه می‌کردند، سپس مراحل به صورت تلفنی و بعد از طریق سفارش اینترنتی انجام می‌شد. تمامی این روندها بسیار کند و زمان‌بر بود. همچنین، احتمال اشتباهات و ثبت سفارشات غلط وجود داشت. با پیشرفت تکنولوژی، بستر آنلاینی به نام سامانه معاملاتی برای خرید و فروش سهام ایجاد شد. کارگزاری‌ها، به‌عنوان واسط بین سرمایه‌گذاران و سازمان بورس، با راه‌اندازی این سامانه‌ها به افراد در راستای خرید و فروش سهام در زمانی کوتاه و سریع کمک کردند. پیش از راه‌اندازی سامانه‌های معاملاتی، نیاز به انجام معاملات با سرعت بالا احساس می‌شد، چرا که تاخیر حتی چند دقیقه‌ای ممکن بود باعث خرید سهم با مبلغ بالاتری شود.
چگونه می‌توان از سامانه معاملاتی استفاده کرد؟
ابتدا برای سرمایه‌گذاری در بورس به عنوان یکی از نهادهای مالی مهم، دریافت کد بورسی الزامی است. این کد را می‌توان به‌صورت آنلاین از طریق سامانه سجام و با گذراندن مراحل احراز هویت دریافت کرد. پس از آن، باید در کارگزاری دلخواه ثبت‌نام کرده تا از سامانه‌های معاملاتی مرتبط با آن کارگزاری استفاده کرد. کارگزاری پس از ثبت‌نام، کد آنلاینی را در اختیار متقاضی قرار می‌دهد. افراد با استفاده از این کد می‌توانند نماد مورد نظر خود را جستجو کرده و از قیمت، حجم معاملات و اطلاعات دیگر آگاه شوند، سپس در صورت تمایل تصمیم به خرید سهم بگیرند.
در سامانه معاملاتی، به‌طور خودکار مبلغ خرید سهام از حساب بورسی متقاضی کسر شده و مبلغ حاصل از فروش به حساب بورسی آنان واریز می‌شود. علاوه بر این، سرمایه‌گذاران می‌توانند هر لحظه موجودی حساب بورسی خود را مشاهده کنند. این روند سریع باعث رشد و توسعه بازار سرمایه و اقتصاد کشور شده است.
ویژگی‌های سامانه‌های معاملاتی
سامانه معاملاتی آنلاین بورسی باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد. این ویژگی‌ها می‌توانند به افراد در انتخاب بهترین سامانه معاملاتی بورس کمک کنند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
- نمایش تمامی سهام بازار به همراه نمودارهای قیمتی در تایم‌فریم‌های مختلف
- محیط کاربری ساده و قابل درک برای کاربران
- دسترسی به ابزارهای تحلیل تکنیکال
- امکان ذخیره تحلیل‌های گذشته برای دسترسی مجدد
- قابلیت ذخیره‌سازی تمپلیت‌های تحلیلی
- نمایش روند تغییرات و وضعیت پرتفوی معاملاتی
- ارائه نرم‌افزار برای موبایل
- سرعت بالای آپلود داده‌ها از دیتابیس بورس
- فیلترهای هوشمند برای انجام معاملات دقیق‌تر
- دسترسی به داده‌های تحلیل و بنیادی مرتبط با نمادها
- امکان انجام معاملات سهام و اوراق مشتقه در یک پلتفرم
مزایای سامانه معاملات کارگزاری
دسترسی بدون محدودیت به بازار: سرمایه‌گذاران می‌توانند از هر جایی که به اینترنت دسترسی دارند و در هر زمانی که بخواهند، معاملات خود را انجام دهند. این امر باعث افزایش دسترسی به بازارهای مالی برای عموم مردم شده است.
سرعت بالا در معاملات: سرعت انجام معاملات یکی از بزرگترین مزایای سیستم‌های معاملاتی آنلاین است. در گذشته، معاملات باید از طریق تماس تلفنی با کارگزاران انجام می‌شد که ممکن بود زمان‌بر و مستعد خطا باشد. اما اکنون این فرآیند به‌طور کامل خودکار شده و به سرعت انجام می‌شود.
کاهش خطاهای انسانی: استفاده از سامانه‌های معاملاتی آنلاین به‌طور قابل توجهی اشتباهات انسانی در فرآیند ثبت سفارشات، خرید و فروش اوراق بهادار و دیگر فعالیت‌های معاملاتی را کاهش می‌دهد. این باعث دقت بیشتر و کاهش ریسک‌های ناشی از خطاهای معاملاتی می‌شود.
دسترس‌پذیری اطلاعات: با جستجو در نمادهای مختلف سهام، سرمایه‌گذاران می‌توانند به سرعت اطلاعات مربوط به وضعیت بازار، نمودارهای قیمت و تغییرات مختلف را دریافت کنند. این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد خرید یا فروش اوراق بهادار خود اتخاذ کنند.
استفاده از استراتژی‌های معاملاتی سریع: به دلیل سرعت بالای سیستم‌های آنلاین، افراد می‌توانند استراتژی‌های معاملاتی خود را به‌سرعت و در زمان‌های کوتاه عملی کنند. این امر به خصوص در بازارهایی با نوسانات بالا که نیاز به واکنش سریع دارند، اهمیت زیادی دارد.
انواع سامانه معاملاتی
همانطور که پیش‌تر ذکر شد، سامانه‌های معاملاتی با هدف تسهیل روند انجام معاملات به وجود آمده‌اند و عملکردی مشابه دارند. با این حال، تفاوت‌هایی میان این سامانه‌ها وجود دارد که باعث می‌شود مشتریان در انتخاب کارگزاری خود دقت بیشتری به خرج دهند. در ادامه برخی از سامانه‌های معاملاتی نوشته شده‌اند.
سامانه‌های معاملاتی مربوط به کارگزاری بیدار
- تی‌اس‌ای تریدر (TSETRADER): این سامانه معاملاتی با ظاهری مشابه به سایت بورس تهران (TSETMC) طراحی شده است.
- بیدار تریدر: از این سامانه می‌توان در گوشی همراه خود نیز استفاده کرد.
سامانه‌های معاملاتی مربوط به کارگزاری مفید
- ایزی تریدر: این سامانه قابلیت استفاده از طریق وب و موبایل را دارد.
- مفید آنلاین: این سامانه جدیدتر از ایزی تریدر است که توسط کارگزاری مفید راه‌اندازی شده است.
سامانه‌های معاملاتی مربوط به کارگزاری کاریزما
- سامانه معاملاتی اکسیر: از این سامانه می‌توان برای خرید و فروش سهام، عرضه‌های اولیه، صندوق‌های قابل معامله و اوراق بدهی و تامین مالی استفاده کرد.
- سامانه معاملات آفلاین: امکان خرید و فروش سهام، صندوق‌های قابل معامله و اوراق بدهی به‌صورت آفلاین در این سامانه وجود دارد.
- سامانه مشتقات اوراق بهادار: این سامانه امکان معامله اوراق آتی و اختیار معامله را علاوه بر سهام فراهم می‌کند.
- سامانه معاملات فیزیکی بورس کالا (EBGO): این سامانه امکان انجام معاملات بورس کالا مانند خرید خودرو را فراهم می‌آورد.
- سامانه مشتقات بورس کالا: این سامانه برای معامله و تسویه مشتقات بورس کالا طراحی شده است.
سامانه معاملاتی کارگزاری آگاه
- آساتریدر آگاه: استفاده از این سامانه در کامپیوتر و گوشی همراه امکان‌پذیر است.
سامانه معاملاتی کارگزاری فارابی
- فارابیکسو: این سامانه علاوه بر امکانات لازم برای یک سامانه معاملاتی، با شعار «معاملات سریع و آسان» شناخته می‌شود.
سامانه‌های معاملاتی کارگزاری کیان
- کیان‌تریدر: این سامانه به کاربران امکان می‌دهد سفارش‌های پیش‌نویس برای خرید و فروش سهام ایجاد کنند. همچنین از معاملات آپشن پشتیبانی می‌کند.
- اکسیر: سامانه‌ای با قابلیت ارسال سفارشات با حجم بیشتر از آستانه تعداد است.
جمع‌بندی
سامانه‌های معاملاتی آنلاین ابزارهای ضروری برای بازار بورس به شمار می‌آیند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا معاملات خود را با سرعت و دقت بیشتری انجام دهند. این سامانه‌ها با ارائه امکاناتی نظیر دسترسی به داده‌های بازار، ابزارهای تحلیل تکنیکال و امکان خرید و فروش سهام در هر زمان و مکان، فرآیند خرید و فروش را ساده و سریع کرده‌اند. علاوه بر این، سامانه‌ها موجب خودکار شدن فرآیندهای معاملاتی و کاهش خطاهای انسانی می‌شوند. با توجه به ویژگی‌های متنوع سامانه معاملاتی، سرمایه‌گذاران قادر خواهند بود تا با دسترسی به اطلاعات کامل، تصمیمات بهتری در زمینه خرید و فروش سهام اتخاذ کنند.
سوالات متداول
سامانه معاملاتی نرم‌افزاری است که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که به‌صورت آنلاین معاملات خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار را انجام دهند. این سیستم‌ها شامل ابزارهایی برای ثبت سفارشات، مشاهده قیمت‌ها، تحلیل بازار و مدیریت پورتفوی هستند.
در سیستم‌های معاملاتی آنلاین، پس از ورود به سامانه، سرمایه‌گذاران می‌توانند سفارشات خرید یا فروش خود را به‌طور مستقیم و بدون نیاز به واسطه ثبت کنند. این فرآیند به‌صورت آنی و با سرعت بالا انجام می‌شود. اما در سیستم‌های معاملاتی آفلاین، معامله‌گران ابتدا درخواست خرید یا فروش خود را به کارگزاری ارسال کنند و پس از تایید کارگزاری، درخواست‌ها ثبت و انجام می‌شوند.
