راهنمای جامع در خصوص صندوق جسورانه

شرکت‌های بسیاری وجود دارند که به‌رغم ایده‌های خلاقانه و نوآوری‌ها اما سرمایه لازم برای راه‌اندازی کسب‌و‌کار خود را ندارند، این شرکت‌ها گرچه آینده روشنی خواهند داشت، اما تامین مالی مهم‌ترین چالش آنان محسوب می‌شود. در این بین تسهیلات و تامین مالی از بانک‌ها با مشکلاتی از قبیل زمان تامین مالی، شرایط سخت‌گیرانه، وثایق و بازپرداخت‌های سنگین و … همراه است. بنابراین این‌جاست که صندوق‌ جسورانه به کمک این کسب‌و‌کارها آمده و آنان را برای رشد و توسعه کمک می‌کند. اما این صندوق‌ های جسورانه چیستند و چگونه به کمک استارتاپ‌ها خوهند آمد؟ سازوکار آن‌ها چگونه است؟ در این مقاله به این پرسش‌ها پاسخ داده شده است.

صندوق جسورانه چیست؟

صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه (venture capital fund) به عنوان یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری، ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند که در ازای دریافت مالکیت، نیازهای مالی شرکت‌های تازه تاسیس و استارتاپ‌ها را مرتفع می‌سازند. در واقع این صندوق‌ها در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که پتانسیل رشد بلندمدت بالایی دارند و برای تقویت رشد و توسعه خود به سرمایه نیاز دارند. این صندوق‌ها نقش مهمی در تامین مالی کسب‌و‌کارهای نوپا و نوآورانه دارند که به منابع مالی قابل توجهی برای توسعه و تجاری‌سازی محصولات، خدمات و فناوری‌های جدید نیاز دارند.

صندوق های جسورانه عمدتاً شرکت‌هایی را هدف قرار می‌دهند که پتانسیل رشد بازده بالایی دارند. با این وجود، سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها ریسک قابل توجهی نیز دارد.

ارکان صندوق جسورانه

مهم‌ترین عناصر صندوق‌ های جسورانه، شامل مدیر صندوق، کمیته سرمایه‌گذاری، متولی صندوق، حسابرس و… هستند.

مدیر صندوق: مدیر صندوق یک شخصیت حقوقی است که به منظور راه‌اندازی صندوق و براساس قوانین و اساسنامه توسط مجمع صندوق انتخاب می‌شود. از جمله وظایف مدیر صندوق، تصمیم‌گیری در مورد دارایی‌های صندوق است.

کمیته سرمایه‌گذاری: مدیریت صندوق جهت انجام فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، کمیته سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهد که اعضای آن توسط مدیر انتخاب شده و باید به تصویب مجمع صندوق برسند.

متولی صندوق: متولی صندوق شخصی مورد تایید سازمان بورس است که توسط مجمع صندوق انتخاب می‌شود. وظیفه اصلی مدیر نظارت بر کلیه فعالیت‌های صندوق است.

حسابرس: حسابرس توسط متولی صندوق از میان موسسات حسابرسی مورد تایید سازمان بورس انتخاب می‌شود.

ترکیب دارایی‌های صندوق جسورانه

صندوق های جسورانه براساس نوع استراتژی که در پیش دارند، نسبت به چینش دارایی‌های خود اقدام می‌کنند. عمده دارایی‌های این صندوق‌ها ( 50 تا 60 درصد)، سهام شرکت‌های تازه‌تاسیس و استارتاپی است، اما این صندوق‌ها برای مدیریت ریسک و رعایت تنوع در پرتفوی خود، درصد کمی هم از دارایی‌هایی نظیر اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و … را در پرتفوی خود نگهداری می‌کنند. 

مزایای صندوق جسورانه چیست؟

به‌رغم آنکه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها ریسک بالایی دارد، اما میزان بازدهی آن نیز نسبت به صندوق‌های سهامی بیشتر است. بنابراین از نگاه سرمایه‌گذاران، مهم‌ترین مزیت بازدهی بیشتری است که برای آنان خواهد داشت. از نگاه کسب‌وکارها و شرکت‌های نوپا نیز وجود صندوق جسورانه راهی برای تامین مالی آسان است، چرا که روش‌هایی نظیر تسهیلات بانکی و … با چالش‌هایی همراه است. از طرفی شرکت‌های نوپا در قبال تامین مالی بخشی از مالکیت را به صندوق واگذار می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود تا آنان مشکل بازپرداخت پول را نداشته باشند.

از نگاه کلان نیز این صندوق‌ها به رشد کسب‌وکارها و توسعه فناوری‌های جدید کمک می‌کنند. بسیاری از ایده‌های نو به رغم چشم‌انداز درخشان به واسطه مشکلات مالی در نطفه خفه می‌شوند، اما این صندوق‌ها به رشد و شکوفایی آنان کمک می‌کند. شرکت‌هایی نظیر اپل، علی بابا و … از طریق تامین مالی صندوق های جسورانه به موقعیت‌های کنونی رسیده‌اند.

ریسک صندوق‌های جسورانه

ریسک بالا بزرگترین ایراد این صندوق‌ها است. علت هم آن است که سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها ریسک و خطرات قابل‌توجهی را به دنبال دارد، زیرا درصد زیادی از استارت‌آپ‌ها به دلایل مختلف مانند بودجه ناکافی، مدیریت ضعیف، عدم تناسب محصول با بازار یا رقابت شدید شکست می‌خورند. از طرفی نقدشوندگی سهام استارتاپ‌ها پایین است. بنابراین صندوق‌ها باید با نگاه بلندمدت سهام این استارتاپ‌ها را خریداری کنند.

همچنین صندوق‌ های سرمایه گذاری جسورانه در معرض ریسک‌های بازار و اقتصاد کلان مانند رکود بازار، تغییرات نظارتی و شوک‌های اقتصادی قرار دارند. این عوامل می‌توانند بر عملکرد شرکت‌های پرتفوی آنان و در نتیجه بازده کلی صندوق اثر منفی بگذارند. بنابراین مدیریت ریسک از جمله اقداماتی است که هم سرمایه‌گذاران و هم مدیران صندوق جسورانه باید انجام دهند.

صندوق جسورانه مناسب چه افرادی است؟

همان‌طور که از نام این صندوق‌ها مشخص است، این صندوق‌ها مناسب افرادی است که در سرمایه‌گذاری جسورتر هستند و اصطلاحا ریسک‌پذیرند. علت این موضوع هم آن است که عمده دارایی‌های این صندوق‌ها متشکل از سهام شرکت‌های نوپا است و از آن‌جا که این شرکت‌ها هیچ سابقه‌ای ندارند، احتمال شکست برای آنان بیشتر خواهد بود. البته درصورت موفقیت نیز بازدهی به مراتب بیشتری نصیب سرمایه‌گذاران خواهد شد. اما به هر حال ریسک سرمایه‌گذاری در آن بسیار است و افرادی باید در آن سرمایه‌گذاری کنند که آستانه تحمل ریسک بالایی داشته باشند. براساس آمارها، بیشتر مشتریان صندوق‌های جسورانه، بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و صندوق‌های بازنشستگی هستند.

چگونه در صندوق جسـورانه سرمایه گذاری کنیم؟

برای سرمایه‌گذاری در صندوق جسورانه، همانند سایر صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) باید کد بورسی داشت. برای این کار سرمایه‌گذاران باید از طریق یک کارگزار معتبر کد بورسی و کد معاملاتی دریافت کنند. پس از آن افراد از طریق پنل معاملاتی کارگزار خود، می‌توانند واحدهای صندوق را خریداری کرده یا بفروشد. نکته مهم این است که افراد باید پیش از سرمایه‌گذاری در صندوق جسورانه بیانیه پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری را تایید و امضا کنند. 

سرمایه‌گذاران برای انتخاب بهترین صندوق جسورانه باید از طریق سایت فیپیران نمادهای صندوق های جسورانه را جست‌و‌جو و سوابق تاریخی و میزان بازدهی این صندوق‌ها در ادوار مختلف را بررسی کنند. همچنین این صندوق‌ها حداقلی برای سرمایه‌گذاری مشخص کرده‌اند که این حداقل صندوق با صندوق متفاوت است. بنابراین افراد باید براساس بودجه خود و شرایط از میان صندوق‌ های جسورانه یکی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.

جمع‌بندی

صندوق جسورانه نقش مهمی در تامین مالی کسب‌و‌کارهای نوآورانه ایفا می‌کند. شرکت‌های نوپا و استارتاپ‌ها به منابع مالی قابل توجهی برای توسعه و تجاری‌سازی محصولات، خدمات و فناوری‌های جدید نیاز دارند که در این خصوص این صندوق‌ها به کمک آنان می‌آیند. در واقع این صندوق‌ها با استفاده از معیارهای عملکردی مهم مانند نرخ بازده داخلی و…، پرتفوی خود را ایجاد و مدیریت می‌کنند تا ریسک‌ها را تعدیل و بازده را به حداکثر برسانند.