آشنایی با خرید و فروش فزاینده در معاملات آپشن
فروش فزاینده یکی از انواع معاملات در قراردادهای آپشن محسوب می‌شود. آپشن یا اختیار معامله نوعی قرارداد مشتقه است که حق خرید یا فروش دارایی تحت معامله را در قیمت از پیش تعیین‌شده با تاریخ انقضا و سررسید مشخص به خریدار می‌دهد. این قرارداد هیچ الزامی را برای خریدار ایجاد نمی‌کند. در معاملات فروش فزاینده، ریسک نامحدود و سود محدود است. در ادامه به آشنایی بیشتر با مفهوم معامله فزاینده و کاهنده پرداخته شده است.
- مقاله پیشنهادی: معاملات آپشن در بورس
معاملات خرید و فروش فزاینده (Opening Transaction) چیست؟
به معامله‌ای که طبق یک قرارداد موجب ایجاد تعدادی موقعیت باز برای شخصی شود یا تعداد موقعیت‌های باز قبلی او را افزایش دهد، معامله فزاینده گفته می‌شود. در واقع این معامله باعث افزایش تعداد موقعیت‌های باز خرید یا تعداد موقعیت‌های باز فروش شخص می‌شود. در حالت کلی چهار موقعیت خرید و فروش اختیار خرید و خرید و فروش اختیار فروش در دسته معامله فزاینده قرار می‌گیرند. در ادامه این معامله به دو نوع تقسیم می‌شود.
فروش فزاینده
همانطور که گفته شد این فروش نوعی قرارداد است که مشتری بدون داشتن موقعیت اختیار باز، می‌تواند اقدام به اخذ موقعیت فروش کند یا تعداد موقعیت اختیار باز فروش خود را افزایش دهد. هنگامی که فردی موقعیت باز فروش را در اختیار دارد، امکان فروش اختیار خرید یا فروش اختیار فروش برای او ایجاد می‌شود.
در موقعیت فروش اختیار خرید، سود در کاهش قیمت دارایی پایه و در نتیجه کاهش قیمت قرارداد اختیار معامله است و در موقعیت فروش اختیار فروش، افزایش قیمت سهم باعث می‌شود قیمت قرارداد کاهش پیدا کند و در نتیجه سود حاصل شود.
خرید فزاینده
نام دیگر این معامله خرید برای بازکردن است. خرید فزاینده به معنای بازکردن موقعیت جدید در قرارداد اختیار خرید یا قرارداد اختیار فروش است. در حالت کلی این نوع معامله، باعث ایجاد یا افزایش تعداد موقعیت باز خرید در قرارداد مورد نظر برای شخص می‌شود.
در صورتی که شخص خریدار اختیار خرید باشد، با افزایش قیمت دارایی پایه، پریمیوم قرارداد (قیمت قرارداد) افزایش پیدا کرده و در نتیجه سود حاصل می‌شود. اما در صورتی که خریدار اختیار فروش باشد، با کاهش قیمت دارایی پایه، قیمت قرارداد شخص افزایش یافته و در نتیجه سود ایجاد می‌شود.
معاملات کاهنده (Closing Transaction)
در مقابل معامله فزاینده، معامله کاهنده بیان می‌شود. معامله کاهنده، معامله‌ای است که تمام یا بخشی از موقعیت‌های باز شخص در یک قرارداد بسته شود یا تعداد آن‌ها کاهش پیدا کند. در معامله مذکور قرارداد جدیدی ایجاد نمی‌شود. این معامله موجب کاهش تعداد موقعیت‌های باز خرید یا کاهش تعداد موقعیت‌های باز فروش شخص شده و به دو نوع تقسیم می‌شود.
فروش کاهنده
پس از آشنایی با فروش فزاینده نوبت به معرفی فروش کاهنده می‌رسد. فروش کاهنده یا فروش برای بستن به معنی موقعیت فروش‌گرفتن در قراردارد اختیار خرید یا اختیار فروش است اما زمانی که شخص از قبل، موقعیت باز خریدی در آن قرارداد داشته باشد. در حالت کلی این فروش موجب بستن یا کاهش موقعیت باز خرید در قرارداد می‌شود و حق اختیار شخص را از بین می‌برد.
خرید کاهنده
در معاملات آپشن نیز خرید کاهنده به معنی پوزیشن خریدگرفتن در قرارداد اختیار خرید یا اختیار فروش است اما در صورتی که شخص از قبل، موقعیت باز فروش در آن قرارداد داشته باشد. خرید کاهنده منجر به کاهش یا بستن تعداد موقعیت باز فروش در قرارداد شده و تعهد قبلی شخص را از بین می‌برد.
مثالی برای درک مفهوم خرید و فروش فزاینده و کاهنده
برای درک بهتر مفاهیم معاملات فزاینده و کاهنده به جدول زیر توجه کنید. فرض کنید یک دوره معاملاتی آپشن به تازگی برای سهم شرکتی منتشر شده و هنوز هیچ معامله‌ای روی قراردادهای آن انجام نشده است.
| شخص | معامله اول | معامله دوم | معامله سوم | معامله چهارم |
|---|---|---|---|---|
| X1 | 10 خرید فزاینده | |||
| X2 | 10 فروش فزاینده | 5 خرید کاهنده | ||
| X3 | 7 خرید فزاینده | |||
| X4 | 7 فروش فزاینده | |||
| X5 | 5 فروش فزاینده | |||
| X6 | 10 فروش فزاینده | |||
| X7 | 10 خرید فزاینده | |||
| تغییر در موقعیت باز | 10+ | 7+ | 0 | 10+ |
| تعداد کل موقعیت باز | 10 | 17 | 17 | 27 |
مطابق جدول فوق در روز اول، شخص X1 اقدام به خرید فزاینده کرده است و 10 قرارداد را خریداری می‌کند. از طرف دیگر نیز یک یا چند نفر اقدام به فروش فزاینده کرده‌اند، برای مثال شخص X2 اقدام به فروش فزاینده کرده و 10 قرارداد به شخص X1 فروخته است. بنابراین در حال حاضر 10 موقعیت باز خرید و 10 موقعیت باز فروش وجود دارد.
در همان روز مطابق ستون معامله دوم، شخص X3 نیز اقدام به خرید فزاینده کرده و 7 قرارداد را خریداری کرده است. بنابراین به طور کلی شخص X1 معادل 10 موقعیت باز خرید و X3 نیز 7 موقعیت باز خرید در قرارداد خود دارند. در مقابل نیز شخص X2 تعداد 10 موقعیت باز فروش و X4 نیز 7 موقعیت باز فروش دارد. تا اینجا می‌توان فهمید که در حالت کلی 17 موقعیت باز وجود دارد.
حالا شخص X2 که دارای 10 موقعیت باز فروش بود تصمیم می‌گیرد 5 موقعیت باز فروش خود را ببندد. در این صورت او اقدام به خرید کاهنده می‌کند تا بتواند موقعیت‌های خود را از بین ببرد. بنابراین او سفارش خرید 5 قرارداد خود را در طرف خرید می‌گذارد و شخصی به نام X5 ، قراردادهای او را می‌فروشد و اقدام به فروش فزاینده می‌کند. در حالت کنونی، شخص X2 دارای 5 موقعیت باز فروش، X5 دارای 5 موقعیت باز فروش و X4 نیز دارای 7 موقعیت باز فروش و اشخاص X1 و X3 دارای 17 موقعیت باز خرید هستند.
در معامله چهارم، شخص X6 اقدام به فروش فزاینده می‌کند و 10 قرارداد به X7 می‌فروشد. پس 10 موقعیت باز ایجاد شده و مجموع 27 موقعیت باز وجود دارد.
عدد تعداد موقعیت باز چطور کاهش یا افزایش می‌یابد؟
در حالت کلی تعداد موقعیت‌های باز در معاملات از طریق خرید و فروش فزاینده بررسی می‌شود. به این صورت که اگر تعداد خریدها و فروش‌های فزاینده در یک روز بیشتر از تعداد خریدها و فروش‌های کاهنده باشد، عدد تعداد موقعیت باز افزایش پیدا می‌کند. همچنین زمانی که تعداد خریدها و فروش‌های کاهنده بیشتر از تعداد خریدها و فروش‌های فزاینده باشند این عدد کاهش می‌یابد و زمانی که تعداد خرید و فروش‌های فزاینده و کاهنده با یکدیگر برابر باشند، تعداد موقعیت‌های باز بدون تغییر و ثابت می‌مانند.
جمع‌بندی
معاملات فزاینده و کاهنده نوعی از معاملات در قراردادهای آپشن هستند ک انواع مختلفی دارند. در مقاله فوق به طور کامل به حالت‌های این معاملات اشاره شده است. به عنوان مثال قرارداد فروش فزاینده در معامله فزاینده باعث می‌شود شخصی بدون داشتن موقعیت باز بتواند موقعیت باز فروش ایجاد کند یا تعداد موقعیت‌های باز فروش خود را افزایش دهد. این معامله دارای ریسک نامحدود و سود محدود است.
