سامانه سجام چیست؟
سامانه سجام در سال 1397 توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به منظور تسهیل دسترسی سرمایه‌گذاران به خدمات بازار سرمایه از جمله دریافت سود نقدی و… راه‌اندازی شده است. این سامانه از عبارت سامانه جامع اطلاعات مشتریان گرفته شده است. همه افراد و متقاضیان برای ورود به بازار سرمایه و خرید و فروش خود، در ابتدا باید در سامانه مذکور ثبت نام و نسبت به دریافت کد سجام اقدام کنند. زیرا دریافت کد بورسی بدون ثبت نام در این سامانه امکان‌پذیر نیست. در این مقاله به توضیح کامل این سامانه، مزایای آن و همچنین فرآیند ثبت نام در سجام پرداخته شده است.
سجام چیست؟
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه با هدف ارائه خدمات یکپارچه و فراگیر به فعالان بازار سرمایه و همچنین ایجاد درگاه واحد خدمات‌دهی به تمامی ارکان این بازار (نهادهای مالی، ناشران و علی‌الخصوص سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی)، سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) را تشکیل داده است. سامانه سجام یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین سامانه‌ها برای انجام معاملات بورس به صورت آنلاین و غیرحضوری است. این سامانه، بزرگ‌ترین سیستم جمع‌آوری اطلاعات کاربران بازار سرمایه محسوب می‌شود و ثبت نام در آن برای تمامی افرادی که در این حوزه فعالیت دارند، ضروری است. در نتیجه کسانی که ثبت نام خود را در این سامانه تکمیل نکرده باشند، امکان ثبت نام در بورس، دریافت کد بورسی و همچنین استفاده از خدمات بازار سرمایه را نخواهند داشت.
هر شخص تنها با یک بار ثبت نام و تکمیل اطلاعات خود در این سامانه، امکان استفاده از تمامی خدمات بورس و بازار سرمایه را دارد. حتی در صورت احراز هویت در این سامانه دیگر نیاز به احراز هویت در هیچ یک از نهادهای مالی مانند کارگزاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بورس کالا و… نیست. همچنین هنگام ثبت نام در سجام کاربران علاوه بر تکمیل اطلاعات شخصی، اطلاعات حساب بانکی خود را نیز وارد می‌کنند، در این صورت شرکت‌ها به راحتی سود تقسیمی حاصل‌شده را به حساب سهامداران پرداخت خواهند کرد.
کد سجام چیست؟
پس از تکمیل مراحل ثبت نام در سجام، از اطلاعات متقاضیان استعلام گرفته می‌شود و نتیجه استعلام به صورت پیامک برای آن‌ها ارسال می‌شود. در صورتی که استعلام درست باشد، یک کد پیگیری ده رقمی از طریق پیامک برای متقاضیان ارسال می‌شود. این کد به عنوان کد سجام شناخته می‌شود که برای ثبت نام در کارگزاری‌ها و احراز هویت غیرحضوری استفاده می‌شود. بنابراین کاربران بعد از دریافت این کد می‌بایست آن را نزد خود نگه دارند تا در صورت لزوم از آن استفاده کنند.
مزایای ثبت نام در سامانه سجام
ثبت نام در سجام مزیت‌های بسیاری را برای سهامداران به همراه دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها پرداخته شده است:
ساده‌تر شدن فرآیند ثبت نام در نهادهای مالی: پیش از این، متقاضیان برای ثبت نام در کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و… باید به صورت حضوری مراجعه و نسبت به تحویل مدارک خود به آن‌ها اقدام می‌کردند. اما در حال حاضر با ثبت نام در این سامانه تمامی اطلاعات متقاضیان جمع‌آوری می‌شود و برای ثبت نام دیگر نیاز به مراجعه حضوری نیست.
تسهیل در دریافت سود نقدی: سهامداران در ابتدا برای دریافت سود تقسیمی خود، باید از طریق مراجعه حضوری به بانک اعلامی از سوی شرکت یا اعلام شماره حساب خود به امور سهام اقدام می‌کردند. اما بعد از واردکردن اطلاعات حساب بانکی در این سامانه، سود نقدی به راحتی از طریق شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در زمان اعلامی به حساب سهامداران پرداخت می‌شود.
امکان ویرایش و تصحیح اطلاعات: در سامانه سجام این قابلیت وجود دارد تا در صورت اشتباه‌بودن اطلاعات واردشده، گزینه ویرایش را انتخاب کرده و نسبت به اصلاح اطلاعات اقدام کرد و با ویرایش و تغییر در این سامانه، به صورت خودکار اطلاعات در تمامی نهادها اصلاح می‌شوند.
امکان دسترسی به سرویس‌های متنوع بازار مانند تغییر کارگزاری ناظر: سرمایه‌گذاران در ابتدا برای تغییر کارگزاری ناظر یا انجام عملیات‌های دیگر مانند ایجاد حساب جدید در کارگزاری دیگر باید به صورت حضوری به کارگزاری مربوطه مراجعه می‌کردند، اما اکنون با توجه به ثبت نام در سجام، انجام این فرآیند غیرحضوری شده است و دیگر نیاز به حضور فیزیکی ندارد.
دسترسی به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه: با دریافت کد سجام و احراز هویت در این سامانه به راحتی امکان ورود به سامانه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه و مشاهده اطلاعاتی از قبیل دارایی، سود نقدی هر سهم و شرکت در مجامع عمومی و… وجود دارد.
استعلام و مشاهده سهام عدالت: با ثبت نام در این سامانه به راحتی می‌توان وارد سامانه پنجره ملی خدمات هوشمند دولت شد یا حتی از طریق سایت سامانه سجام نسبت به استعلام و مشاهده سود سهام عدالت خود اقدام کرد.
چه کسانی باید کد سجام داشته باشند؟
همه کسانی که قصد فعالیت در بازار سرمایه را دارند مطابق قوانین دولتی و اعلام سازمان بورس اوراق بهادار، پیش از دریافت کد بورسی باید در سجام ثبت‌نام و همچنین نسبت به احزار هویت در این سامانه اقدام کنند.
هر شخصی که قصد ثبت نام در کارگزاری و سایر ارکان دولتی را دارد باید در ابتدا در سجام ثبت نام کند و کد ده رقمی را دریافت کند، زیرا در هنگام ثبت نام وجود کد سجام الزامی است.
فرآیند ثبت نام در سامانه سجام چگونه است؟
متقاضیانی که قصد ثبت نام در سجام را دارند باید مراحل زیر را طی کنند:
- ورود به سایت سجام به نشانی sejam.ir
- انتخاب گزینه ثبت نام در سجام
- ثبت شماره تماس و دریافت کد تایید از سوی سامانه
- تکمیل اطلاعات خواسته‌شده
- ثبت اطلاعات بانکی
- دریافت کد سجام
- احراز هویت
برای آموزش کامل و گام به گام نحوه ثبت نام در این سامانه مقاله ثبت نام سجام را مطالعه کنید.
احراز هویت در سامانه سجام
بعد از تکمیل اطلاعات و ثبت نام در سجام نوبت به احراز هویت در این سامانه می‌رسد. احراز هویت در این سامانه به صورت حضوری و غیرحضوری انجام می‌شود. برای احراز هویت حضوری افراد باید با در دست داشتن مدارک به مراجع لیست‌شده در سامانه مراجعه کنند و احراز هویت خود را انجام دهند. اما این سامانه به منظور تسهیل در انجام فرآیند، شرایطی را فراهم کرده است تا متقاضیان به صورت غیرحضوری نسبت به احراز هویت خود اقدام کنند.
- مقاله پیشنهادی: احراز هویت سجام
ارتباط درگاه یکپارچه ذی نفعان بازار سرمایه و سجام
درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه یک سامانه مهم برای ذینفعان بازار سرمایه است. تنها افرادی که در سجام ثبت نام کرده‌اند، می‌توانند از این درگاه استفاده کنند. این درگاه امکان دسترسی به اطلاعات مرتبط با بازار سرمایه را فراهم می‌کند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
- امکان مشاهده تعداد دقیق دارایی سهامدار در هر یک از نمادهای بازار سرمایه و کارگزار ناظر هر سهم: این درگاه به سهامداران این امکان را می‌دهد که بدانند چه تعداد از سهام متعلق به آن‌ها هست و کدام کارگزار ناظر هر سهم را در اختیار دارد.
- امکان مشاهده گردش معاملات و سود نقدی هر سهم: کاربران با استفاده از این درگاه درمی‌یابند سهام آن‌ها چگونه معامله شده است و چه سود نقدی از هر سهم به آن‌ها تعلق گرفته است.
- امکان مشاهده تاریخ برگزاری مجامع عمومی شرکت‌ها و رای‌گیری در مجامع به صورت الکترونیکی: با استفاده از این درگاه، این امکان برای سهامداران فراهم می‌شود که چه زمانی مجامع عمومی برگزار می‌شود و چگونه می‌توانند الکترونیکی در رای‌گیری شرکت کنند.
- دسترسی به اطلاعات ثبت شده در سامانه سجام: کاربران از طریق این سایت اطلاعات ثبت‌شده در سایت سجام را می‌توانند مشاهده کنند.
درخواست‌های غیرحضوری از طریق میز خدمت الکترونیک
همچنین، درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه به افراد این امکان را می‌دهد که درخواست‌های مختلف خود را به صورت غیرحضوری از طریق میز خدمت الکترونیک ارسال کنند. این درخواست‌ها عبارتند از:
- اصلاح مشخصات
- اعلام مغایرت در میزان موجودی سهام و درخواست بررسی آن
- درخواست رفع ممنوع از فروش اشخاص حقیقی/حقوقی
- انتقال دارایی متوفی به وراث
- پیگیری پرونده توقیف اوراق بهادار
- استعلام مدارک و مستندات جهت توثیق و فرآیندهای مرتب
- درخواست نمونه وکالتنامه جهت توثیق اوراق بهادار
- پیگیری پرونده توثیق اوراق بهادار
- استعلام مدارک و مستندات و فرآیند جهت تایید وکالتنامه فروش اوراق بهادار
- درخواست نمونه وکالتنامه جهت فروش اوراق بهادار
- ارائه شکایات، پیشنهادات و انتقادات از طریق این سامانه
ارتباط ثبت نام سجام و کارگزاری‌ها در بازار سرمایه
کارگزاری‌ها در بازار سرمایه نقشی اساسی ایفا می‌کنند. برای شروع فعالیت در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاران نیاز دارند تا در یک کارگزاری ثبت نام کرده و از طریق آن خرید و فروش سهام و دارایی‌های مالی را انجام دهند. کارگزاری‌ها به‌عنوان واسطه‌هایی عمل می‌کنند که ارتباط بین سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه را فراهم می‌کنند. انتخاب کارگزاری برای سرمایه‌گذاران اهمیت زیادی دارد و معیارهای مختلفی در انتخاب کارگزاری مطرح می‌شود. یکی از مزایای سجام، این است که با ثبت نام در بعضی از کارگزاری‌ها نیازی به ثبت نام مجدد در این سامانه نیست. به عبارت دیگر، این کارگزاری‌ها تمامی اطلاعات سرمایه‌گذار را به سامانه سجام ارسال کرده و ثبت نام در سجام به صورت خودکار بعد از ثبت نام در این کارگزاری‌ها انجام می‌شود. همچنین در صورتی که سهامدار از امکانات کارگزاری خود راضی نباشد، می‌تواند از گزینه “تغییر کارگزار ناظر” استفاده کند.
ارتباط کد بورسی و سامانه سجام
این سامانه برای شرکت‌های سرمایه گذاری مرکزی و نظامی بازار سرمایه، توانایی نگهداری اطلاعات هویتی کامل افراد و شرکت‌ها را دارد. این اطلاعات شامل جزئیات هویتی، اطلاعات ارتباطی، شغلی و حساب‌های بانکی افراد و شرکت‌ها می‌شود. با ثبت نام در سجام، احراز هویت و تعیین کد بورسی، کاربران قادر به شروع فعالیت‌های مرتبط با بازار بورس می‌شوند. کد بورسی به صورت یکتا و شناخته‌شده تنها به یک شخص حقیقی یا حقوقی اختصاص می‌یابد. این کد بورسی برای تشخیص هویت و انجام معاملات در بازار سرمایه بسیار اهمیت دارد. از این رو لازمه دریافت کد بورسی، ثبت نام در سجام است.
سخن پایانی
همانطور که گفته شد خرید و فروش سهام و فعالیت در بورس و بازار سرمایه نیازمند کد بورسی است. دریافت کد بورسی نیز بدون ثبت نام در سامانه سجام، دریافت کد و احراز هویت در آن امکان‌پذیر نیست. در دنیای امروز دریافت کد سجام اهمیت و کاربردهای بسیاری دارد. چه بسا سهامداران در این سامانه می‌توانند به راحتی میزان دارایی‌ها و همچنین میزان سود دریافتی تاکنون خود را مشاهده کنند.
