صندوق سرمایه‌گذاری OPEN و CLOSED چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی پرطرفدار، فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند تا بتوانند بدون نیاز به مدیریت مستقیم سرمایه، در بازارهای مختلف مالی سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌ها به دو دسته اصلی OPEN و CLOSED تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی این دو نوع صندوق، نحوه عملکرد و تفاوت‌های کلیدی آن‌ها پرداخته شده است.
صندوق سرمایه‌گذاری OPEN
صندوق OPEN یا باز، صندوق‌هایی با سرمایه متغیر هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که در هر زمان و به هر میزان که بخواهند، واحدهای جدید خریداری کرده یا واحدهای خود را بازخرید کنند. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها تعداد مشخصی واحد سرمایه‌گذاری ندارند و واحدها به‌طور پیوسته در پاسخ به تقاضای سرمایه‌گذاران صادر و بازخرید می‌شوند. این ویژگی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد که بدون محدودیت تعداد واحدهای صندوق، هر زمان که بخواهند وارد یا از صندوق خارج شوند.
عملکرد صندوق OPEN به این صورت است که قیمت هر واحد صندوق بر اساس NAV تعیین می‌شود. NAV معیاری است که نشان‌دهنده ارزش خالص دارایی‌های صندوق است و از تقسیم مجموع ارزش بازار دارایی‌های صندوق بر تعداد واحدهای در گردش بدست می‌آید. واحدهای این صندوق‌ها در بازار بورس معامله نمی‌شوند و تنها توسط خود صندوق برای خرید یا بازخرید به قیمت NAV انجام می‌گیرد. این فرآیند معمولا یکبار در روز و در پایان ساعات معاملاتی انجام می‌شود. این ویژگی موجب می‌شود که قیمت واحدها در طول روز ثابت بماند.
مزایا صندوق OPEN
نقدشوندگی بالا: سرمایه‌گذاران می‌توانند هر زمان که بخواهند واحدهای خود را بازخرید کرده و وجه نقد دریافت کنند.
دسترس‌پذیری راحت: این صندوق‌ها به راحتی قابل دسترسی هستند و سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمانی واحدهای جدید خریداری کنند.
تنوع در سرمایه‌گذاری: صندوق‌های OPEN معمولا دارای پرتفوی متنوعی از انواع دارایی‌ها هستند که ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
معایب صندوق OPEN
هزینه‌های اضافی: برای نگهداری وجه نقد به‌منظور پشتیبانی از بازخریدهای آتی، صندوق‌های OPEN باید مقداری وجه نقد در اختیار داشته باشند که این موضوع ممکن است منجر به کاهش بازدهی شود.
محدودیت در مقیاس بزرگتر: در شرایطی که حجم سرمایه صندوق افزایش می‌یابد، ممکن است مدیریت بهینه دارایی‌ها و عملکرد صندوق تحت تاثیر قرار گیرد.
صندوق سرمایه‌گذاری CLOSED
صندوق CLOSED یا بسته، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری هستند که دارای تعداد ثابتی واحد سرمایه‌گذاری بوده و واحدهای آن‌ها در بازار بورس معامله می‌شوند. برخلاف صندوق‌های OPEN، در صندوق‌های CLOSED پس از عرضه اولیه واحدها، هیچ واحد جدیدی صادر نمی‌شود و سرمایه‌گذاران برای خرید و فروش واحدهای صندوق باید از طریق بازار بورس اقدام کنند. این صندوق‌ها معمولا در قالب ETF (Exchange-Traded Fund) عرضه می‌شوند که به سرمایه‌گذاران امکان خرید و فروش واحدها در هر زمان را می‌دهد.
نحوه عملکرد صندوق CLOSED
عملکرد صندوق CLOSED به این صورت است که قیمت هر واحد صندوق به‌طور مستقیم تحت تاثیر عرضه و تقاضا در بازار بورس قرار می‌گیرد. در ابتدا، واحدهای صندوق در یک عرضه اولیه عمومی منتشر می‌شوند و پس از آن هیچ واحد جدیدی منتشر نمی‌شود. قیمت واحدهای این صندوق‌ها ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از NAV باشد، که به‌دلیل تاثیرات بازار، تغییرات عرضه و تقاضا و انتظارات سرمایه‌گذاران از عملکرد صندوق ایجاد می‌شود. در این نوع صندوق‌ها، خرید و فروش واحدها از طریق کارگزاران بورس انجام می‌شود و قیمت‌ها در بازار متغیر هستند.
مزایا صندوق CLOSED
امکان استفاده از استراتژی‌های پیچیده: صندوق CLOSED به مدیران خود این امکان را می‌دهند که از استراتژی‌های پیچیده‌تری مانند استفاده از اهرم مالی یا خرید دارایی‌های خاص استفاده کنند.
پتانسیل سودآوری: به دلیل قابلیت استفاده از استراتژی‌های پیشرفته و مدیریت دارایی‌های خاص، این صندوق‌ها می‌توانند بازدهی بالایی ارائه دهند.
معایب صندوق CLOSED
نقدشوندگی کمتر: از آنجا که واحدهای صندوق‌های CLOSED تنها در بازار بورس معامله می‌شوند، نقدشوندگی آن‌ها ممکن است به میزان تقاضا و عرضه در بازار وابسته باشد و این می‌تواند باعث ایجاد مشکل در فروش واحدها شود.
تفاوت قیمت با NAV: قیمت واحدهای صندوق CLOSED ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از NAV واقعی صندوق باشد، که می‌تواند منجر به خرید واحدها با قیمت‌های غیرمنصفانه شود.
تفاوت‌های اصلی بین صندوق OPEN و CLOSED
تفاوت اصلی بین صندوق‌های Open و Closed در ساختار و تعداد واحدهای آن‌ها است. صندوق‌های Open واحدهای متغیر دارند و می‌توانند در هر زمان واحدهای جدید صادر کنند یا آن‌ها را بازخرید کنند. در حالی که صندوق‌های Closed تنها در ابتدای تاسیس واحدهای خود را منتشر کرده و تعداد واحدها ثابت می‌ماند. در Open، قیمت واحدها بر اساس NAV محاسبه می‌شود، اما در Closed، قیمت تحت تاثیر عرضه و تقاضا در بازار بورس است.
صندوق‌های Open نقدشوندگی بالاتری دارند زیرا سرمایه‌گذاران می‌توانند هر زمان واحدهای خود را به قیمت NAV بازخرید کنند. در مقابل، نقدشوندگی صندوق‌های Closed به بازار بورس وابسته است و ممکن است واحدها با قیمت‌های بیشتر یا کمتر از NAV معامله شوند. همچنین، ریسک‌ها در صندوق‌های Open به نوسانات بازار محدود می‌شود، در حالی که صندوق‌های Closed با ریسک‌های ناشی از تغییرات قیمت در بازار بورس مواجه هستند.
جمع‌بندی
صندوق Open با ویژگی‌هایی چون نقدشوندگی بالا، امکان خرید و بازخرید واحدها به قیمت NAV و انعطاف‌پذیری در جذب سرمایه جدید، برای سرمایه‌گذارانی که به دسترسی آسان به سرمایه و نقدشوندگی فوری نیاز دارند، مناسب‌تر هستند. از سوی دیگر، صندوقClosed با ساختار ثابت و قیمت‌گذاری تحت تاثیر عرضه و تقاضا در بازار بورس، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال استراتژی‌های فعال‌تر، استفاده از اهرم مالی و فرصت‌های معاملاتی خاص هستند، جذاب‌تر است. از این رو، انتخاب بین این دو نوع صندوق به اهداف، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و نیازهای فردی هر سرمایه‌گذار بستگی دارد و توصیه می‌شود هر فرد با توجه به شرایط خود، گزینه مناسب‌تری را انتخاب کند.
سوالات متداول
صندوق OPEN صندوق‌هایی با سرمایه متغیر هستند که واحدهای آن‌ها به‌طور مستمر خرید و فروش می‌شود. سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمان واحدهای جدید خریداری کرده یا آن‌ها را به قیمت NAV فروخت.
صندوق CLOSED صندوق‌هایی با تعداد واحد ثابت هستند که واحدهای آن‌ها تنها در ابتدا منتشر می‌شود. بعد از آن، واحدها در بازار بورس خرید و فروش می‌شوند و هیچ واحد جدیدی ایجاد نمی‌شود.
مهم‌ترین تفاوت این است که صندوق‌های OPEN قابلیت خرید و بازخرید واحدها به قیمت NAV دارند و واحدهای آن‌ها متغیر است. اما در صندوق‌های CLOSED واحدهای صندوق ثابت است و قیمت آن‌ها تحت تاثیر عرضه و تقاضا در بورس قرار می‌گیرد.
صندوق OPEN نقدشوندگی بالاتری دارند زیرا سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمان واحدهای خود را به قیمت NAV بازخرید کنند. اما در صندوق CLOSED نقدشوندگی به میزان تقاضا و عرضه در بازار بستگی دارد.
