آموزش اختیار خرید و اختیار فروش

در دنیای پر از پیچیدگی و نوسانات بازارهای مالی، ابزارهای مختلفی برای مدیریت ریسک و بهره‌برداری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری وجود دارند. یکی از این ابزارهای مالی پیچیده و محبوب، اختیار معامله است. اختیار معامله که به دو نوع اصلی اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) تقسیم می‌شود به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا با استفاده از حق خرید یا فروش دارایی‌های مالی در آینده به قیمتی توافقی، از تغییرات قیمتی بازار بهره‌برداری کنند. اختیار معامله‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارند، از جمله ریسک محدود و پتانسیل سود بالا به یکی از ابزارهای محبوب در بین سرمایه‌گذاران حرفه‌ای تبدیل شده‌‌اند. با این حال، پیچیدگی‌ها و جزئیات این ابزارها نیازمند دانش و آگاهی کافی است تا بتوان به صورت موثر از آن‌ها استفاده کرد. در این مقاله به سوال اختیار خرید و فروش چیست، پاسخ داده شده است. مزایا و معایب آن‌ها و نحوه استفاده صحیح از این ابزارها در استراتژی‌های مختلف سرمایه‌گذاری نیز از دیگر موارد بررسی شده در این مطلب هستند.

پیش از مطالعه مطلب پیش رو، مقاله معاملات آپشن در بورس پیشنهاد می‌شود.

اختیار خرید چیست؟

اختیار خرید یا (Call Option) یکی از انواع قراردادهای اختیار معامله است که به دارنده‌ آن حق (و نه الزام) می‌دهد که مقدار مشخصی از دارایی پایه را در زمان معینی در آینده و به قیمت مشخصی (قیمت اعمال) خریداری کند.

اختیار فروش چیست؟

اختیار فروش در بورس (Put Option) یک ابزار مالی مشتقه است که به دارنده آن حق (اما نه الزام) می‌دهد تا یک دارایی مشخص را به قیمت معین و در یک تاریخ مشخص بفروشد. به عبارت دیگر، این اختیار به دارنده اجازه می‌دهد که از کاهش قیمت دارایی پایه بهره‌مند شود.

اجزای قرارداد اختیار خرید و فروش

دارایی پایه (Underlying Asset): دارایی‌ که اختیار خرید بر روی آن صادر شده است. این دارایی می‌تواند سهام، کالا، ارز، شاخص‌ها و غیره باشد.

قیمت اعمال (Strike Price): قیمتی که دارنده اختیار می‌تواند دارایی پایه را به آن قیمت بخرد.

تاریخ سررسید (Expiration Date): تاریخی که پس از آن، قرارداد اختیار خرید معتبر نیست و دارنده دیگر نمی‌تواند از حق خود استفاده کند.

پریمیوم (Premium): مبلغی که دارنده اختیار برای خرید اختیار پرداخت می‌کند.

مزایا اختیار معامله

• پتانسیل سود نامحدود: در صورت افزایش قیمت دارایی پایه، دارنده این ابزار می‌تواند سود قابل توجهی کسب کند.
• مدیریت ریسک: شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران می‌توانند از اختیار خرید به عنوان ابزار مدیریت ریسک استفاده کنند تا در برابر نوسانات قیمتی سرمایه خود را حفظ کنند.
• سرمایه‌گذاری کم‌هزینه: با پرداخت پریمیوم، سرمایه‌گذار می‌تواند بدون نیاز به خرید مستقیم آن دارایی در نوسانات قیمت دارایی پایه مشارکت کند.

فرض کنید یک سرمایه‌گذار اختیار خرید یک سهام را با قیمت اعمال 100 تومان و تاریخ سررسید 6 ماه بعد خریداری کند. اگر در این 6 ماه قیمت سهام به 170 تومان برسد، دارنده اختیار می‌تواند سهام را به قیمت 100 تومان بخرد و به قیمت بازار (170 تومان) بفروشد و از این تفاوت قیمت سود کسب کند. اگر قیمت سهام زیر 100 تومان باقی بماند، دارنده اختیار می‌تواند از اجرای اختیار صرف نظر کند و تنها پریمیوم پرداختی را از دست بدهد.

معایب اختیار معامله

• ریسک از دست دادن پریمیوم: اگر قیمت دارایی پایه کاهش یابد یا افزایش نیابد، دارنده اختیار خرید پریمیوم پرداختی را از دست می‌دهد.
• پیچیدگی و نیاز به دانش تخصصی: معاملات اختیار خرید و فروش نیازمند درک عمیق از بازارها و استراتژی‌های مختلف است.

سناریوهای مختلف معامله اختیار فروش و خرید چیست؟

قیمت بازار بیشتر از قیمت اعمال (in the money): دارنده اختیار خرید می‌تواند از حق خود استفاده کند و سود کسب کند.

قیمت بازار کمتر از قیمت اعمال (out of the money): دارنده اختیار خرید نمی‌تواند از حق خود استفاده کند و تنها پریمیوم را از دست می‌دهد.

قیمت بازار برابر با قیمت اعمال (at the money) : وضعیتی است که در آن، خریدار با اعمال اختیار خود سود و زیانی نمی‌کند.

فرض کنید شخصی تصمیم گرفته‌ است اختیار خرید 100 سهم شرکت X با قیمت اعمال 500 تومان و تاریخ سررسید 3 ماه را خریداری کند. قیمت فعلی سهام X معادل 550 تومان است و پریمیوم این اختیار 50 تومان به ازای هر سهم است. شخص برای این معامله باید 5,000 تومان (100 سهم × 50 تومان پریمیوم) پرداخت کند.

سناریو اول: اگر بعد از 3 ماه قیمت سهام X به 700 تومان برسد، شخص می‌تواند این سهام را به قیمت 500 تومان بخرد و با فروش آن‌ها به قیمت 700 تومان، سود قابل توجهی کسب کنید.

سناریو دوم: اگر قیمت سهام X به زیر 500 تومان کاهش یابد، شخص می‌توانید از اجرای اختیار صرف نظر کند و تنها پریمیوم پرداختی (50,000 تومان) را از دست بدهد.

عوامل موثر بر قیمت اختیار خرید

قیمت جاری دارایی پایه: هرچه قیمت دارایی پایه بالاتر باشد، ارزش اختیار خرید بیشتر است.

قیمت اعمال: هرچه قیمت اعمال پایین‌تر باشد، ارزش اختیار خرید بیشتر است.

نوسان‌پذیری (Volatility): هرچه نوسان قیمت دارایی پایه بیشتر باشد، ارزش اختیار خرید بیشتر است.

مدت زمان باقی‌مانده تا سررسید: هرچه مدت زمان باقی‌مانده بیشتر باشد، ارزش اختیار خرید بیشتر است.

نرخ بهره بدون ریسک: افزایش نرخ بهره می‌تواند ارزش اختیار خرید را افزایش دهد.

چه زمانی اختیار خود را بفروشیم؟

تحلیل زمان مناسب برای فروش: باید زمانی که ارزش اختیار خرید افزایش یافته و فرد به سود مطلوب رسیده است، تصمیم به فروش بگیرد. تحلیل‌های فنی و بنیادی می‌توانند در این تصمیم‌گیری کمک کنند.

ثبت سفارش فروش: سفارش فروش را باید از طریق پلتفرم معاملاتی کارگزار ثبت کرد. در این مرحله وجه تضمین لازم باید در موجودی حساب کاربر وجود داشته باشد. پس از نوع اختیار (Call)، لازم است تعداد قراردادها و قیمت فروش مشخص شود.

تسویه حساب: پس از انجام معامله فروش، تسویه حساب بین شخص و خریدار انجام می‌شود و سود حاصل از فروش به حساب شخص واریز می‌شود.

علاوه بر این باید این نکته را نیز در نظر گرفت که این معاملات می‌توانند ریسک بالایی داشته باشند. باید از استراتژی‌های مدیریت ریسک مانند تعیین حد ضرر (Stop Loss) و استفاده از پوشش‌های (Hedge) مختلف استفاده کرد.

آموزش خرید و فروش اختیار معامله

اختیار معامله (Options Trading) یکی از ابزارهای مالی پیچیده و مهم در بازار سرمایه است. در اینجا به صورت گام به گام مراحل خرید و فروش اختیار فروش و خرید بررسی شده است.

۱. آشنایی با مفاهیم پایه: در این مرحله لازم است در خصوص مفاهیمی از جمله نحوه معامله اختیار خرید، قیمت اعمال، پریمیوم و سایر مفاهیم مرتبط اطلاعات کسب کرد.

۲. انتخاب کارگزار (Broker): برای شروع معامله اختیار معامله، نیاز به یک حساب کارگزاری است. کارگزار باید امکان معامله اختیار معامله را فراهم کند.

۳. آموزش و آشنایی با پلتفرم کارگزاری: افراد باید با پلتفرم کارگزاری خود آشنا باشند.

4. تحلیل بازار و تصمیم‌گیری: افراد برای انجام این معاملات باید با استفاده از تحلیل بنیادی و تکنیکال، بازار را بررسی و در خصوص نحوه سرمایه‌گذاری خود تصمیم‌گیری کنند.

5. انتخاب نوع اختیار معامله و وارد کردن دستور معامله

• خرید اختیار خرید: در این استراتژی، سرمایه‌گذار حق خرید دارایی پایه را در قیمت اعمال (Strike Price) تا تاریخ سررسید با پرداخت پریمیوم (Premium) به دست می‌آورد. این استراتژی مناسب زمانی است که انتظار افزایش قیمت دارایی پایه وجود دارد.
• فروش اختیار خرید: در این استراتژی، فروشنده اختیار خرید، متعهد می‌شود که در صورت درخواست خریدار، دارایی پایه را در قیمت اعمال تا تاریخ سررسید بفروشد. در ازای این تعهد، فروشنده پریمیوم دریافت می‌کند. این استراتژی مناسب زمانی است که انتظار کاهش یا ثبات قیمت دارایی پایه وجود دارد.
• خرید اختیار فروش: در این استراتژی، سرمایه‌گذار حق فروش دارایی پایه را در قیمت اعمال تا تاریخ سررسید با پرداخت پریمیوم به دست می‌آورد. این استراتژی مناسب زمانی است که انتظار کاهش قیمت دارایی پایه وجود دارد.
• فروش اختیار فروش: در این استراتژی، فروشنده اختیار فروش متعهد می‌شود که در صورت درخواست خریدار، دارایی پایه را در قیمت اعمال تا تاریخ سررسید خریداری کند. در ازای این تعهد، فروشنده پریمیوم دریافت می‌کند. این استراتژی مناسب زمانی است که انتظار افزایش یا ثبات قیمت دارایی پایه وجود دارد.

پیشنهاد می‌شود مقاله برترین استراتژی اختیار معامله را در وبسایت انیگما بخوانید.

6. مدیریت موقعیت: پس از ورود به معامله، لازم است بازار را پیگیری کرد تا بتوان در صورت نیاز، موقعیت خود را مدیریت کرد.

7. خروج از معامله: با رسیدن به زمان سررسید یا پیش از آن، می‌توان از معامله خارج شد. این کار ممکن است با اعمال اختیار معامله یا فروش آن در بازار انجام شود.

جمع‌بندی

اختیار خرید و فروش از جمله ابزارهای مالی پیشرفته‌ای هستند که با ارائه حق خرید یا فروش دارایی در آینده به قیمتی توافقی به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا استراتژی‌های متنوعی را برای افزایش بازده و کاهش ریسک به کار گیرند. با وجود مزایای قابل توجه، مانند ریسک محدود و پتانسیل سود بالا، معاملات اختیار نیازمند دانش و درک عمیق از بازار و اصول مالی است. از این رو، عدم آگاهی کافی می‌تواند منجر به زیان‌های قابل توجهی شود. بنابراین، آموزش مداوم و استفاده از استراتژی‌های مناسب برای استفاده بهینه از معاملات اختیار فروش و خرید ضروری است و همانند هر ابزار مالی دیگری، موفقیت در استفاده از اختیار معاملات نیازمند تجربه، تحلیل دقیق و استراتژی‌های مدیریت ریسک موثر است.