انواع وام دانشجویی + شرایط و مدارک لازم برای دریافت آن

همگامی که دانشجویانی در طول تحصیل با مشکلات مالی مواجه می‌شوند، زندگی شخصی و پیشرفت تحصیلی آنان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به همین منظور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری «صندوق رفاه دانشجویی» را به وجود آورد تا دانشجویان بتوانند وام‌هایی برای رفع مشکلات مالی خود دریافت کنند. در این راستا، دانشجویان می‌توانند وام‌های مختلفی نظیر وام شهریه، تحصیلی، ضروری و مسکن با کارمزدهای پایین دریافت کنند. در این مقاله به جزئیات وام دانشجویی پرداخته شده است.

انواع وام‌های دانشجویی سال 1403-1404

دانشجویان با توجه به مقطع تحصیلی، شرایط و ویژگی‌های خود، همچنین به علت سایر مسائل ممکن است وام‌های مختلفی را خواستار باشند. به صورت کلی انواع وام‌های دانشجویی شامل موارد زیر هستند:

وام تحصیلی

یکی از رایج‌ترین وام‌هایی که دانشجویان برای رفع مشکلات مالی و هزینه‌های روزمره از آن استفاده می‌کنند، «وام تحصیلی» است. این وام در هر نیمسال تحصیلی در دسترس دانشجویان قرار می‌گیرد. صندوق رفاه دانشجویی در سال ۱۴۰۳، مبلغ وام دانشجویان کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته را ۵ میلیون تومان، کارشناسی ارشد پیوسته و ناپیوسته، دکترای حرفه‌ای و دکترای پیوسته را ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، همچنین برای دکتری تخصصی ناپیوسته ۱۰ میلیون تومان در نظر گرفت. لازم به ذکر است دانشجویان ممتاز و تحت پوشش بهزیستی یا کمیته امداد، از افزایش ۵۰ درصدی مبلغ وام برخوردار خواهند شد.

وام تحصیلی تنها برای دانشجویان روزانه دانشگاه‌های دولتی، مراکز فنی‌ و حرفه‌ای، موسسات آموزشی وابسته به دستگاه‌های اجرایی است.

وام ضروری

دانشجویانی که در شرایط خاص و اضطراری قرار می‌گیرند، می‌توانند از وام ضروری استفاده کنند. این شرایط می‌تواند دچار حوادث شدن یا درگیری با بیماری باشد. همچنین اگر خسارت ناشی از بلاهای طبیعی نیز بروز کند، افراد می‌توانند از این وام استفاده کنند. البته برای دریافت وام ضروری میان دانشگاه‌های آزاد و دولتی تفاوت‌هایی وجود دارد. به‌عنوان مثال، در دانشگاه آزاد، وام ضروری تنها برای پوشش هزینه‌های درمانی مانند بستری شدن در بیمارستان در نظر گرفته می‌شود. اما در دانشگاه‌های دولتی علاوه بر هزینه‌های درمانی کاربردهای دیگری نیز دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته خواهد شد.

اگر دانشجوی دانشگاه‌های دولتی در حین تحصیل دچار حادثه یا تصادف شود، وام برای پوشش هزینه‌های درمانی و پزشکی به او یا یکی از افراد تحت تکفل او تعلق خواهد گرفت. همچنین اگر یکی از اعضای درجه یک خانواده دانشجو، مانند پدر، مادر، همسر یا فرزند فوت کند، وام به او تعلق می‌گیرد. در موارد دیگری مانند ازدواج حین تحصیل یا فرزندآوری نیز دانشجویان می‌توانند از وام ضروری استفاده کنند.

در تمامی موارد ذکر شده، سقف وام ده میلیون تومان است و فرد باید حداکثر ۶ ماه پس از حادثه برای دریافت وام اقدام کند.

وام دکتری

وام دانشجویی دکتری هم از طریق صندوق رفاه دانشجویی و هم از طریق بانک‌های طرف‌ قرارداد با این صندوق به دانشجویان اعطا می‌شود. این وام‌ها برای دانشجویان روزانه و غیرروزانه در دانشگاه‌های دولتی، همچنین برای دانشجویان دانشگاه آزاد قابل دریافت است.

وام برای شهریه

وام برای شهریه تنها متعلق به دانشجویان دانشگاه‌های آزاد، دولتی شبانه، پیام نور، دانشگاه جامع علمی‌ کاربردی و موسسات غیرانتفاعی است. چرا که دانشجویان روزانه دانشگاه‌های دولتی از پرداخت شهریه معاف هستند. وام شهریه برای دانشجویان کاردانی و کارشناسی ۳ میلیون تومان، برای کارشناسی ارشد، دکترای حرفه‌ای ۵ میلیون تومان و برای دانشجویان دکترای تخصصی پیوسته و ناپیوسته ۷ میلیون تومان است.

همچنین، اگر مبلغ پرداختی وام برای کمک به شهریه دانشگاه‌های جامع علمی‌ کاربردی، آزاد اسلامی و موسسات غیرانتفاعی کافی نباشد. دانشجویان می‌توانند وام از بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تا سقف ۲۰ میلیون تومان با سود ۴ درصد و بازپرداخت ۴۸ ماهه دریافت کنند.

وام ودیعه مسکن

وام ودیعه مسکن تنها به دانشجویان متاهل تعلق می‌گیرد. همچنین هر دانشجو تنها یک‌ بار در دوران تحصیل می‌تواند از این وام استفاده کند. فرد باید اجاره‌نامه معتبر همراه با کد رهگیری خانه‌ی محل تحصیل را ارائه دهد. همچنین، اگر هر دو زوج دانشجو باشند، تنها یکی از آن‌ها می‌تواند از این تسهیلات بهره‌مند شود. دانشجویان خانم سرپرست خانواده نیز می‌توانند از وام مسکن استفاده کنند.

وام ودیعه مسکن برای دانشجویان ساکن شهر تهران ۲۰۰ میلیون تومان، برای دانشجویان کلان شهرها مانند البرز، اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد و اهواز ۱۵۰ میلیون تومان و برای دانشجویان سایر شهرها ۱۰۰ میلیون تومان است.

لازم به ذکر است دانشجویانی که در آخرین نیم‌سال تحصیلی خود قرار دارند، امکان دریافت این وام را ندارند. علاوه بر این، دانشجویان گروه‌های پزشکی و پیراپزشکی برای دریافت وام می‌توانند از تسهیلات صندوق رفاه وزارت بهداشت نیز استفاده کنند.

• مقاله پیشنهادی: «وام مسکن روستایی چقدر است و به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟»

وام دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

دانشجویان دانشگاه آزاد علاوه بر استفاده از صندوق رفاه دانشجویی و انواع وام‌هایی که در بالا به آن اشاره شد، می‌توانند از تسهیلات دیگری نیز بهره‌مند شوند که بانک‌های طرف‌قرارداد با دانشگاه آزاد آن‌ها را ارائه می‌دهند.

شرایط وام دانشجویی

هر دانشجو برای دریافت وام باید شرایط خاصی را داشته باشد تا وام به او تعلق گیرد. در ادامه، تمامی شرایط لازم برای دریافت وام بیان شده است:

1. اعتقاد به دین اسلام و حفظ شئونات اسلامی
2. عدم داشتن شغل ثابت و درآمد ماهیانه با اولویت برای دانشجویان کم‌بضاعت
3. تمام‌وقت بودن دوره تحصیلی دانشجو
4. عدم استفاده از بورسیه تحصیلی
5. تکمیل و ارائه سند تعهد محضری به همراه مدارک ضامن
6. عدم استفاده همزمان از سایر وام‌ها یا کمک‌ هزینه‌های تحصیلی
7. داشتن صلاحیت اخلاقی و رعایت شئونات دانشگاهی

لازم به ذکر است که دانشجویان جدیدالورود امکان ثبت‌نام برای دریافت وام را دارند. در صورتی که دانشجویی دو مشروطی متوالی قبل از درخواست وام داشته باشد، به او وام تعلق نخواهد گرفت. همچنین اگر دانشجویی تنها یک مشروطی در نیم‌سال قبل از درخواست وام داشته باشد، مبلغ وام برای او نصف خواهد شد.

همچنین ضامن‌ یا ضامن‌های معرفی شده برای وام دانشجویی باید یکی از ویژگی‌های زیر را داشته باشند:

• کارمند رسمی با حداقل ۵ سال سابقه کار
• کارکنان رسمی و پیمانی قوه مقننه و همچنین کارکنان قراردادی آن قوه با حداقل ۵ سال سابقه کار
• کارکنان قرارداد دائم بانک‌ها با حداقل ۵ سال سابقه کار
• اعضای هیئت علمی رسمی دانشگاه آزاد اسلامی و همچنین کارکنان رسمی و قراردادی آن دانشگاه با حداقل ۵ سال سابقه کار
• سردفتران اسناد رسمی، ازدواج و طلاق دارای مجوز از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
• کارکنان استخدامی نیروهای مسلح
• بازنشستگان کشوری، لشگری و مستمری‌بگیران تامین اجتماعی
• مشمولین دریافت حقوق و مزایا از بنیاد شهید و امور ایثارگران

لازم به ذکر است تمامی کارمندهای رسمی باید شناسه‌ی کارمندی داشته باشند.

مدارک لازم برای ثبت نام وام دانشجویی

دانشجویان برای ثبت‌نام وام دانشجویی باید مدارکی آماده کنند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:

1. مدارک هویتی دانشجو و ضامن او مانند شناسنامه و کارت ملی
2. اصل و کپی سند تعهد محضری
3. گواهی تایید معدل توسط آموزش دانشکده
4. فرم‌ ثبت‌نام دانشجو در دانشگاه
5. گواهی اشتغال به تحصیل برای دانشجویان شبانه و کسانی که شهریه پرداخت می‌کنند
6. فاکتور خرید وسایل و تجهیزات برای وام‌های خرید کالا
7. کپی از اجاره‌نامه منزل برای وام ودیعه مسکن

زمان و نحوه ثبت‌نام وام دانشجویی

دانشجویان نوبت اول برای ثبت‌نام وام‌ از طریق صندوق رفاه دانشجویی تا تاریخ 15 آذر و دانشجویان نوبت دوم تا اواسط بهمن ماه فرصت دارند. البته این تاریخ بسته به مقطع تحصیلی و نوع وام ممکن است متفاوت باشد. به همین منظور افراد باید از طریق سایت صندوق در خصوص زمان ثبت‌نام پیگیری‌های لازم را داشته باشند.

دانشجویان در مرحله اول باید با مراجعه به معاونت دانشگاه، صلاحیت خود را برای دریافت وام بررسی کنند. سپس برای دریافت وام دانشجویی باید به سایت صندوق رفاه دانشجویان به آدرس swf.ir مراجعه کنند. پس از ثبت‌نام و ورود با نام کاربری و پورتال شخصی، لازم است شماره موبایلی وارد شود که به نام دانشجو باشد. پس از آن، باید گزینه «تشکیل پرونده» را انتخاب کرده و بر روی گزینه «درخواست وام» کلیک کنند. سپس وام مورد نظر را از بین وام‌های موجود انتخاب کنند. وام انتخابی بر اساس وضعیت تحصیل و نیاز دانشجو می‌تواند متفاوت باشد.

همانطور که در بالا به آن اشاره شد، دانشجو نباید شاغل باشد. همچنین، اگر در گذشته شاغل بوده و سابقه بیمه داشته باشد، باید از تامین اجتماعی نامه عدم اشتغال به کار دریافت کند و برای صندوق رفاه دانشجویان ارسال کند. پس از ثبت‌نام، دانشجو می‌تواند در خصوص تعداد اقساط و بازپرداخت تصمیم‌گیری کند. البته حداکثر تعداد پرداخت اقساط دانشجویی می‌تواند ۹ ماهه و حداکثر زمان بازپرداخت آن ۵ ساله باشد. برای اینکه دانشجو در لیست بدهکاران بانک مرکزی قرار نگیرد و بتواند مدرک تحصیلی خود را در پایان تحصیل دریافت کند، باید تمامی اقساط را پرداخت کرده باشد.

در آخر

وام‌های دانشجویی به عنوان یک راهکار اساسی برای حمایت از دانشجویان، به منظور کاهش بار مالی و تمرکز بیشتر بر تحصیل اهمیت زیادی دارند. این وام‌‌ها می‌توانند به کاهش نابرابری‌های آموزشی کمک کرده و فرصت‌های تحصیل را برای همه اقشار جامعه فراهم کنند. لازم به ذکر است در صورت انتشار هر گونه اخبار جدید در خصوص وام دانشجویی، این مقاله به‌روزرسانی خواهد شد.