صندوق بخشی پتروشیمی چیست؟ بررسی ترکیب دارایی و عوامل موثر بر عملکرد آن
صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک شیوه غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هستند. این روش مناسب افرادی است که علاقه دارند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند اما زمان کافی برای تحلیل دائمی بازار را ندارند یا تمایل دارند مدیریت سرمایه خود را به یک واحد قانونی واگذار کنند. صندوق‌های بخشی نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که عمده دارایی آن‌ها مربوط به سهام شرکت‌های زیرمجموعه یک صنعت خاص است. صندوق بخشی پتروشیمی یک نوع از این صندوق‌ها است که بیشترین بخش دارایی آن به سهام شرکت‌های پتروشیمی فعال در بازار سرمایه اختصاص دارد. در این مقاله به معرفی صندوق بخشی پتروشیمی، تاثیر صنعت پتروشیمی بر آن، نحوه انتخاب بهترین صندوق و معرفی صندوق‌های بخشی پتروشیمی فعال در بازار سرمایه پرداخته شده است.
آشنایی با صندوق بخشی پتروشیمی
صندوق بخشی پتروشیمی به‌عنوان یک نوع صندوق بخشی با هدف سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی فعالیت می‌کند. صندوق‌های بخشی (Sector Funds) نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که حجم عمده دارایی‌های خود را در یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری می‌کنند. در صندوق بخشی پتروشیمی بیش از 70 درصد کل دارایی‌ها به سهام شرکت‌های صنعت پتروشیمی که در بازار سرمایه فعال هستند، اختصاص دارد. این صندوق‌ها می‌توانند به دو شیوه صندوق قابل معامله (ETF) و صدور و ابطالی در بازار فعالیت کنند. بخش باقی مانده دارایی‌ها در هر صندوق بخشی متفات است اما معمولا شامل سهام، وجه نقد، اوراق مشارکت، سپرده بانکی و سایر دارایی هستند. ترکیب دارایی‌های این نوع صندوق در جدول زیر قابل مشاهده هستند.
| شرح | نسبت از کل دارایی‌های صندوق |
|---|---|
| سهام پذیرفته شده در بورس تهران یا بازار اول و دوم فرابورس ایران، سهام قابل معامله در بازار پایه فرابورس ایران و حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام آن‌ها در صنعت پتروشیمی | حداقل 70% از کل دارایی‌های صندوق |
| سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر و قرارداد اختیار معامله همان سهام در صنعت پتروشیمی | حداکثر 30% از کل دارایی‌های صندوق |
| سهام و حق تقدم سهام قابل معامله در بازار پایه فرابورس ایران و قرارداد اختیار معامله سهام مربوطه | حداکثر 10% از کل دارایی‌های صندوق |
| سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر | حداکثر 5% از اوراق منتشره ناشر |
| سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر و قرارداد اختیار معامله همان سهام در سایر صنایع | حداکثر 10% از کل دارایی‌های صندوق |
| اخذ موقعیت خرید در قرارداد اختیار معامله سهام | حداکثر 10% از ارزش روز سهام و حق تقدم سهام صندوق |
| اخذ موقعیت فروش در قرارداد اختیار معامله خرید سهام | حداکثر به تعداد سهام پایه موجود در پرتفوی مجاز سرمایه‌گذاری صندوق در سهام |
| واحدهای سرمایه‌گذاری «صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیر از اوراق بهادار» | حداکثر 5% از کل دارایی‌های صندوق و تا سقف 30% از تعداد واحدهای صندوق سرمایه پذیر که نزد سرمایه‌گذاران است. |
| گواهی سپرده کالایی پذیرفته شده نزد یکی از بورس‌ها | حداکثر 5% از کل دارایی‌های صندوق |
| گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی | حداکثر 15% از کل دارایی‌های صندوق |
| اوراق بهادار با درآمد ثابت بدون ضامن و با رتبه اعتباری قابل قبول | حداکثر 15% از ارزش کل دارایی‌های صندوق و مشروط بر اینکه حداکثر 5 درصد از کل دارایی‌های صندوق، در اوراق بهادار منتشره از طرف یک ناشر سرمایه‌گذاری شود. |
پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نحوه عملکرد آن‌ها، مقاله صندوق سرمایه‌گذاری چیست مطالعه شود.
بررسی تاثیر صنعت پتروشیمی بر نحوه کار صندوق بخشی پتروشیمی
صنعت پتروشیمی یکی از صنایع مهم در اقتصاد ایران است که به تولید کالاها و محصولات با ارزش افزوده بالاتر با استفاده از نفت خام و گاز طبیعی می‌پردازند. از جمله محصولات این صنعت می‌توان به انواع پلاستیک، الیافت مصنوعی، کودهای شیمایی، مواد شوینده و داروها اشاره کرد. صنعت پتروشیمی سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و به همین دلیل در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصاد کشور تاثیرگذار است.
صنعت پتروشیمی در بازار سرمایه ایران با عنوان محصولات شیمیایی شناخته می‌شود و این صنعت با داشتن بیش از 60 شرکت بورسی و فرابورسی، یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین گروه‌های صنعتی بازار سرمایه به‌شمار می‌آید. حوزه فعالیت شرکت‌های فعال در صنعت پتروشیمی تولید محصولاتی همچون اوره، متانول، الفین، آروماتیک، دوده صنعتی و شوینده است. صندوق‌های بخشی پتروشیمی از پتانسیل‌های مثبت این صنعت کسب سود می‌کنند. سرمایه‌گذاری در این صنعت به دلیل امکان صادرات و ارزآوری، قیمت‌گذاری محصولات بر اساس عرضه و تقاضا در بازار بورس و نسبت تقسیم سود بالا در بین صنایع دیگر بازار سرمایه یک فرصت مناسب به شمار می‌آید.
عوامل موثر بر عملکرد صندوق‌های بخشی پتروشیمی
بخش عمده‌ای از دارایی‌های صندوق‌های بخشی پتروشیمی در سهام شرکت‌های فعال در این صنعت سرمایه‌گذاری شده است. بنابراین نوسانات قیمتی این صندوق‌ها وابسته به عواملی است که سودآوری شرکت‌های پتروشیمی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. در ادامه مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر عملکرد این صندوق‌ها شرح داده شده است:
- نرخ ارز
بسیاری از محصولات شرکت‌های پتروشیمی فروش صادراتی دارند و به همین سبب بخشی از درآمد این شرکت‌ها ارزی است. بنابراین افزایش نرخ ارز می‌تواند باعث رشد سودآوری شرکت‌ها و در نتیجه افزایش ارزش سهام و واحدهای صندوق شود. همچنین ممکن است برخی مواد اولیه از طریق واردات تامین شود و تغییرات قیمت ارز می‌تواند بر کاهش یا افزایش هزینه‌های شرکت و سود نهایی آن تاثیرگذار باشد.
- نرخ جهانی محصولات پتروشیمی
قیمت جهانی محصولات شرکت‌های پتروشیمی مانند متانول، اوره، پلیمرها و سایر مشتقات پتروشیمی، تاثیر مستقیمی بر درآمد نهایی دارد. کاهش قیمت جهانی این محصولات می‌تواند به افت سودآوری منجر شود و افزایش آن نیز سبب افزایش درآمدهای عملیاتی این شرکت‌ها می‌شود.
- روابط و سیاست‌های بین‌المللی
شرایط سیاسی، محدودیت‌های تجاری یا تغییرات در تقاضای جهانی می‌تواند بر صادرات شرکت‌های پتروشیمی و در نتیجه عملکرد صندوق‌ها تاثیر بگذارد.
- هزینه‌های انرژی و مواد اولیه
قیمت مواد اولیه مانند گاز طبیعی به‌عنوان خوراک اصلی در برخی صنایع پتروشیمی تاثیر زیادی بر هزینه تولید دارد. افزایش این هزینه‌ها می‌تواند حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش دهد و همچنین سبب کاهش سود شرکت شود.
نحوه انتخاب صندوق بخشی پتروشیمی
صندوق بخشی پتروشیمی بر صعنت پتروشیمی تمرکز دارد و به همین دلیل در صورتی که این صنعت روند صعودی در بازار داشته باشد، سرمایه‌گذاری در آن با کسب سود همراه خواهد شد. صندوق‌های بخشی پتروشیمی که در بازار سرمایه فعالیت دارند یک شیوه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در صنعت پتروشیمی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. اطلاعات مربوط به صندوق‌های بخشی پتروشیمی در سایت فیپیران (phipiran.com) و سامانه مربوط به هر صندوق قابل مشاهده است. افراد برای مشاهده این صندوق‌ها باید از فهرست صندوق‌ها، گزینه سهام در بخشی را انتخاب کنند. سرمایه‌گذاران پس از انتخاب صندوق بخشی پتروشیمی مورد نظر خود می‌توانند با دریافت کد بورسی از طریق کارگزاری‌های موجود، فرایند ثبت سفارش را انجام دهند. در ادامه به موارد مورد اهمیت در انتخاب بهترین صندوق بخشی پتروشیمی پرداخته می‌شود.
NAV: نشان‌دهنده ارزش خالص دارایی‌های صندوق به ازای هر واحد سرمایه‌گذاری است. بررسی روند رشد NAV به سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا عملکرد کلی صندوق را در طول زمان ارزیابی کند.
ترکیب دارایی: ترکیب دارایی نشان می‌دهد چه درصدی از سرمایه صندوق در سهام شرکت‌های پتروشیمی، اوراق درآمد ثابت یا سایر دارایی‌ها سرمایه‌گذاری شده است. صندوق‌هایی که تمرکز بیشتری روی شرکت‌های قوی پتروشیمی دارند و دارای تنوع مناسب در دارایی‌های خود هستند، معمولا ریسک کمتر و بازدهی بیشتری دارند.
بازدهی: بازدهی صندوق میزان سود یا زیانی است که در بازه‌های زمانی مختلف مانند ماهانه، سه‌ماهه و سالیانه به دست آمده است. مقایسه بازدهی صندوق با سایر صندوق‌ها در بازه‌های زمانی یکسان می‌تواند معیار خوبی برای انتخاب بهترین گزینه باشد.
معرفی صندوق‌های بخشی پتروشیمی در بازار سرمایه
صندوق‌های بخشی پتروشیمی در بازار سرمایه این امکان را فراهم کرده‌اند که افراد به صورت غیر مستقیم از فرصت‌‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی بهره‌مند شوند. در ادامه برای آشنایی بیشتر در جدول زیر به معرفی این صندوق‌ها پرداخته می‌شود:
| صندوق | بازدهی سالیانه | ارزش دارایی‌ها |
|---|---|---|
| صندوق بخشی پتروشیمی دماوند | 58.58% | 312 میلیارد تومان |
| صنعت بخشی خبره صنعت خلیج فارس | 0% | 890 میلیارد تومان |
| صندوق بخشی پترو داریوش | 41.39% | 571 میلیارد تومان |
| صندوق بخشی شایسته فردا | 33.13% | 186 میلیارد تومان |
| صندوق بخشی صنایع آبان | 56.49% | 481 میلیارد تومان |
| صندوق بخشی آگاه | 61.75% | 719 میلیارد تومان |
| صندوق بخشی صنایع اندیشه صبا | 55.56% | 673 میلیارد تومان |
| صندوق بخشی صنایع پاداش | – | 381 میلیارد تومان |
برای آشنایی بیشتر با ترکیب دارایی و نحوه علمکرد هر یک از صندوق‌های بخشی پتروشیمی فعال در بازار سرمایه می‌توان به سایت صندوق مراجعه کرد و برای بررسی هر یک می‌توان اساسنامه و امیدنامه صندوق را مطالعه کرد تا به طور کامل با نحوه عملکرد آن آشنا شد.
مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق بخشی پتروشیمی
صندوق‌های بخشی پتروشیمی یک گزینه سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی از طریق بازار سرمایه هستند که دارای مزایایی برای سرمایه‌گذاری هستند که در ادامه هر یک از این موارد شرح داده می‌شود.
- تنوع در سبد سهام
صندوق‌های بخشی پتروشیمی معمولا دارای سهام چند شرکت فعال در این صنعت هستند. شرکت‌های پتروشیمی فعال در بورس و فرابورس ایران محصولات مختلفی دارند و همین سبب تنوع بخشی در سبد سهام می‌شود. به طور مثال سهام بخشی از دارایی‌های صندوق به سهام شرکت‌های تولیدکننده کود شیمیایی، بخش دیگری به اوره یا پلی‌اتیلن اختصاص دارد. تنوع بخشیدن در ترکیب دارایی‌های صندوق بخشی پتروشیمی سبب کنترل ریسک ناشی از نوسانات تک دارایی می‌شود و در صورت رشد دارایی دیگر، تا حدی می‌تواند از تاثیرات منفی یک سهم یا محصول جلوگیری کند.
- سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بازار سرمایه
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی مانند سایر صندوق‌ها امکان سرمایه‌گذاری غیر مستقیم را برای افراد فراهم می‌کنند. همچنین دارایی سرمایه‌گذار توسط گروهی از متخصصان در حوزه بازار سرمایه مدیریت می‌شود. به این ترتیب این امکان برای افراد وجود دارد که بدون نیاز به دانش تخصصی و همچنین اختصاص زمان زیاد برای تحلیل وضعیت بازار، از بازدهی احتمالی این صنعت بهره‌مند شوند.
- نقدشوندگی مناسب واحدهای صندوق
یکی از مزایای مهم صندوق‌های بخشی پتروشیمی، نقدشوندگی بالای آن‌ها است و پس از خرید و فروش واحدهای صندوق، پول به حساب شخص در پرتفوی آن واریز می‌شود. همچنین وجود بازارگردان در صندوق‌های قابل معامله (ETF)، احتمال تشکیل صف خرید یا فروش را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و سرعت نقدشوندگی را بیشتر می‌کند.
جمع‌بندی
صندوق بخشی پتروشیمی یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که بیشترین بخش از ترکیب دارایی آن به سهام شرکت‌های پتروشیمی فعال در بورس و فرابورس ایران اختصاص دارد. این صندوق‌ها می‌توانند به صورت قابل معامله یا صدور و ابطالی فعالیت کنند. صندوق بخشی پتروشیمی یک شیوه سرمایه‌گذری غیر مستقیم در بازار سرمایه است و افراد با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها می‌توانند از بازدهی احتمالی این صنعت بهره‌مند شوند. موارد دیگر در ترکیب دارایی این صعنت می‌تواند شامل سهام سایر شرکت‌ها، وجه نقد، اوراق مشارکت، سپرده بانکی، پنج سهم با بیشترین وزن و سایر دارایی باشد.
