اردر در بورس چیست؟ معرفی انواع اردر و نحوه ثبت آن
معامله‌گران برای خرید و فروش سهم در بورس ابتدا باید اردر مربوط به معامله‌ای که می‌خواهند را ثبت کنند. اردر در بورس به درخواستی گفته می‌شود که معامله‌گر برای خرید یا فروش سهام ثبت می‌کند. هدف اصلی از ثبت اردر، انجام معامله است و این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک اردر خرید و یک اردر فروش با یکدیگر منطبق شوند. اردرها در بورس بر اساس اولویت‌هایی مانند قیمت و زمان ثبت، در صف رسیدگی و معامله قرار می‌گیرند و بر اساس نحوه عملکردشان دارای انواع مختلفی هستند. در این مقاله به آموزش اردر در بورس، ویژگی‌ها، انواع، نحوه ثبت و فرآیند معاملاتی آن پرداخته شده است.
منظور از اردر در بورس چیست؟
اردر در بورس یا سفارش یک نوع درخواست است که معامله‌گر برای خرید یا فروش سهام ثبت می‌کند. این سفارش‌ها از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها ثبت شده و به هسته معاملات بورس ارسال می‌شوند و برای همه قابل مشاهده هستند. زمانی که یک فرد تصمیم به خرید یا فروش یک سهم می‌گیرد باید برای این کار اردر خود را ثبت کند. از طریق اردر در بورس تعداد، قیمت و نوع سفارش در کارگزاری ثبت می‌شود. در صورتی که یک سفارش خرید و فروش با یکدیگر مطابقت داشته باشند، معامله بین دو طرف انجام خواهد شد. البته ممکن است که یک طرف معامله نتواند کل حجم سفارش مقابل را پوشش دهد و در این صورت بخشی از حجم سفارش در یک معامله انجام می‌شود و باقی‌مانده نیز در صف سفارشات باقی می‌ماند تا طرف دیگر معامله پیدا شود.
اردر در بورس علاوه بر اقدام برای معامله خرید یا فروش، کارکردهای دیگری نیز دارد. معامله‌گران با مشاهده اردرها و توجه به قیمت، حجم و نوع آن‌ها می‌توانند وضعیت سهم و بازار را ارزیابی کنند. همچنین افراد با بررسی اردر در بورس می‌توانند نسبت به خرید یا فروش سهم با توجه به تقاضای بازار تصمیم‌گیری کنند.
اردر در بورس چه ویژگی‌هایی دارد؟
در بازار بورس، سفارش‌ها از اجزای مختلفی شامل نام نماد، تعداد (حجم) و قیمت هر سهم تشکیل شده‌اند که در اردر بوک قابل مشاهده است و در ادامه، هر یک توضیح داده شده است:
نام سهم یا نماد: برای ثبت اردر در بورس باید مشخص شود که معامله‌گر قصد خرید یا فروش سهم کدام نماد را دارد و نام نماد بخش اصلی هر اردر است.
حجم اردر: معامله‌گر باید تعیین کند که در سفارش خرید یا فروش خود چه تعداد از سهم یا چه حجمی را برای معامله مد نظر دارد.
قیمت اردر: هر فرد می‌تواند اردر خرید یا فروش خود را با قیمت پیشنهادی که دارد ثبت کنند اما باید توجه شود که اگر قیمت متناسب با سفارشات طرف دیگر معامله نباشد، احتمال انجام شدن معامله کاهش پیدا می‌کند.
انواع اردر در بورس بر اساس نوع معامله
دسته‌بندی اردر در بورس بر اساس نوع معامله شامل اردر خرید و اردر فروش است:
اردر خرید: معامله‌گری که قصد خرید سهام داشته باشد با ثبت اردر خرید، درخواست خود را برای خرید سهم ثبت می‌کند. در صورت پیدا شدن یک اردر فروش با قیمت یکسان، این اردر خرید به معامله می‌رسد.
اردر فروش: افرادی که قصد فروش سهم خود را دارند باید اردر فروش ثبت نام کنند و منتظر باشند تا یک اردر خرید با قیمت مشابه برای معامله آن‌ها پیدا شود.
انواع اردر در بورس بر اساس نحوه عملکرد
اردرها در بورس بر اساس نحوه انجام شدن معامله انواع مختلفی دارند که شامل مارکت اردر، لیمیت اردر، استاپ اردر و استاپ لیمیت اردر هستند. در این بخش هر یک از این موارد شرح داده شده است.
- سفارش بازار (Market Order)
مارکت اردر ساده‌ترین نوع اردر در بورس است که هدف آن انجام شدن معامله خرید یا فروش با قیمت بازار است. در این اردر، قیمت بر اساس قیمت اردرهای بازار تعیین می‌شود تا احتمال انجام شدن معامله افزایش یابد. اگر اردر خرید باشد، با بالاترین قیمت فروش در بازار معامله انجام می‌شود و اگر اردر فروش باشد، با کمترین قیمت خرید موجود معامله انجام می‌شود. ارسال این نوع سفارش معمولا هزینه معاملات را افزایش می‌دهد و برخی پلتفرم‌ها کارمزد بیشتری برای آن دریافت می‌کنند.
- سفارش محدود (Limit Order)
سفارش محدود یکی از ادرها در بورس است که معاملات خرید یا فروش آن‌ها در یک قیمت مشخص یا بهتر انجام می‌شود. اردر فروش محدود فقط با قیمت سفارش یا بالاتر از آن به معامله می‌انجامد. معاملات اردر خرید محدود فقط با قیمت سفارش یا کمتر از آن انجام می‌شود. اردر محدود ممکن است بسته به شرایط بازار تکمیل شوند یا نشوند و برای زمانی مناسب هستند که معامله‌گر قصد دارد معامله را در قیمت مناسبی انجام دهد و ریسک عدم انجام معامله را نیز می‌پذیرد.
- سفارش استاپ (Stop Order)
استاپ اردر یک اردر در بورس است و زمانی که قیمت به یک حد مشخص برسد معامله برای این اردر انجام می‌شود. این اردر در بورس معمولا برای به حداقل رساندن زیان استفاده می‌شود. وقتی قیمت به حد قیمت استاپ رسید، اردر به عنوان یک مارکت اردر بازار ارسال و در بهترین قیمت آن لحظه انجام می‌شود.
استاپ اردر خرید زمانی اجرا می‌شود که قیمت بازار با قیمت سفارش یکسان یا بالاتر از آن باشد. استاپ اردر فروش زمانی اجرا می‌شود که بازار به قیمت سفارش یا کمتر باشد. از این نوع سفارشات می‌توان برای ورود یا خروج از معامله (مانند حد ضرر) استفاده کرد.
- سفارش استاپ لیمیت (Stop-Limit Order)
استاپ لیمیت اردر ترکیبی از اردر استاپ و لیمیت است که در هنگام ثبت آن باید دو قیمت شامل قیمت توقف (Stop price) و قیمت محدود (Limit price) تعیین شود. وقتی قیمت این اردر در بورس به قیمت توقف رسید، اردر به یک اردر محدود تبدیل می‌شود. این سفارش محدودیت قیمت را تضمین می‌کند ( یعنی معامله فقط در قیمت محدود یا بهتر انجام می‌شود) اما انجام شدن معامله را تضمین نمی‌کند.
نحوه ثبت اردر در بورس
بر اساس اطلاعات موجود در منابع، نحوه ثبت اردر در بورس شامل چند مرحله اصلی است که معامله‌گر باید آن‌ها را انجام دهد. ثبت اردر در بورس در ساعت معاملاتی و پیش‌گشایش بازار بورس انجام می‌شود اما امکان تغییر یا ویرایش آن فقط در زمان پیش‌گشایش وجود دارد. در ادامه نحوه ثبت اردر در بورس شرح داده شده است.
- ابتدا برای ثبت سفارش هر فرد باید وارد حساب کارگزاری خود شود.
- در مرحله بعد فرد باید نام نمادی که قصد خرید یا فروش سهام آن را دارد، انتخاب کند.
- پس از یافتن سهم، باید جزئیات سفارش مشخص شود که شامل تعداد (حجم) سهم درخواستی برای خرید یا فروش است. همچنین باید قیمت پیشنهادی فرد برای هر سهم نیز توسط فرد تعیین شود.
- بعد از وارد کردن حجم و قیمت، باید اطلاعات وارد شده بررسی شود و پس از اطمینان از درستی آن، اردر را تایید و ثبت کرد. اردر ثبت شده در صف معاملاتی قرار می‌گیرد تا یک سفارش مقابل برای معامله با آن پیدا شود.
فرآیند معاملاتی اردر در بورس
هدف اصلی اردر در بورس انجام معاملات خرید و فروش است. ثبت اردر اولین گام برای خرید یا فروش در بورس است و پس از آن با پیدا شدن طرف دیگر، معامله انجام می‌شود. اردرها به ترتیب بر اساس اولویت قیمت و زمان ثبت و در صف معامله قرار می‌گیرند. اولویت اول قیمت اردر است و بر همین اساس در اردر بوک قرار می‌گیرند. اردرهای خریدی که قیمت بیشتری داشته باشند در اولویت معامله هستند و اردرهای فروشی که دارای قیمت کمتری باشند نیز در اولویت برای معامله قرار می‌گیرند. اولویت دوم در رسیدگی به اردرها در بورس، زمان ثبت سفارش است. در صورتی که قیمت دو ادر در بورس یکسان باشد، اولویت معامله با اردری است که در زمان زودتری ثبت شده باشد. برای درک بهتر این فرآیند در ادامه به مراحل رسیدگی به اردرها در بورس پرداخته شده است.
- ثبت اردر: سرمایه‌گذار از طریق کارگزاری با انتخاب سهم، تعداد (حجم) و قیمت مد نظر خود، اردر خرید یا فروشی که می‌خواهد را به ثبت می‌رساند.
- ارسال اردر به هسته معاملات: اردر خرید یا فروش که توسط سرمایه‌گذار ثبت شده، از طریق سامانه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها به هسته معاملات بورس ارسال می‌شود.
- قرارگیری اردر در تابلوی معاملات: اردر در بورس پس از ثبت، در تابلوی معاملات قابل مشاهده هستند.
- پیدا شدن طرف دیگر معامله: هسته معاملات بورس که بر اساس مکانیسم‌های معاملاتی سفارش‌محور عمل می‌کند، خریداران و فروشندگانی را که معیارهای اردر آن‌ها با یکدیگر منطبق هستند با هم تطابق می‌دهد. یک معامله زمانی انجام می‌شود که یک اردر خرید و یک اردر فروش، شرایط مناسب برای انجام معامله با هم را داشته باشند.
- انجام معامله: در صورتی که قیمت اردر خرید و قیمت اردر فروش یکسان باشند، بخشی یا کل معامله بر اساس حجم انجام می‌شود.
جمع‌بندی
اردر در بورس یک درخواست برای خرید یا فروش سهام است. این اردرها شامل اطلاعات مربوط به تعداد و قیمت سهام مد نظر معامله‌گر هستند و از طریق سامانه‌های کارگزاری به هسته معاملات بورس ارسال می‌شوند. در صورتی که طرف مقابلی برای یک اردر پیدا شود، معامله انجام خواهد شد. در فرایند رسیدگی به اردرها در بورس در صورتی که چند اردر هم‌قیمت وجود داشته باشد، اولویت با اردری است که زودتر ثبت شده باشد. انواع مختلفی از اردرها در بورس وجود دارد و هر فرد می‌تواند اردر مناسب با اهداف و استراتژی خود را ثبت کند. هدف اصلی از ثبت هر اردر، انجام شدن معامله‌ای است که جزئیات آن (شامل نماد، حجم و قیمت) توسط معامله‌گر مشخص شده است اما افراد می‌توانند با بررسی لیست اردرها در بورس اطلاعات مفیدی درباره وضعیت سهم و شرایط بازار کسب کنند.
