بازارساز کیست و چه نقشی در تامین نقدینگی کسب‌وکارها دارد؟

بازارساز (Market Maker)، معمولا یک کارگزاری، بانک، یا شرکت سرمایه‌گذاری است که وظیفه دارد در هر شرایطی خریدار یا فروشنده یک دارایی باشد. این کار برای جلوگیری از اختلال در بازار و حفظ تعادل عرضه و تقاضا انجام می‌شود. بازارساز با ارائه سفارش‌های خرید و فروش پیوسته، فاصله قیمتی میان عرضه و تقاضا (اسپرد) را کاهش می‌دهد. در واقع، بدون وجود بازارساز سنتی، بسیاری از بازارها با کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند و فعالیت خریداران و فروشندگان دچار اختلال می‌شود.

نحوه عملکرد بازارساز

بازارسازی به‌معنای مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است که برای حفظ تعادل بازار و جذب خریدار و فروشنده در یک بازه قیمتی مشخص طراحی می‌شوند. در بازار سرمایه، بازارسازی نقش مکملی در کنار بازاریابی دارد و به کسب‌وکارها در تثبیت موقعیت خود در بازار کمک می‌کند.

بازارساز سنتی با خرید دارایی‌هایی که تقاضای کافی ندارند و فروش دارایی‌هایی که عرضه زیاد دارند، تعادل ایجاد می‌کند. این تعادل مانع افزایش یا کاهش غیرمنطقی قیمت‌ها می‌شود و اعتماد سرمایه‌گذاران را بالا می‌برد.

علاوه بر این، حضور فعال بازارساز در طرف خرید و فروش موجب کاهش فاصله قیمت خرید و فروش (bid/ask spread) می‌شود. این کار به افزایش نقدشوندگی بازار و سرعت انجام معاملات منجر می‌شود.

تفاوت بازارساز سنتی با بازارساز خودکار

تفاوت اصلی بازارساز با بازارساز خودکار (AMM) در نحوه تامین نقدینگی و تعیین قیمت‌ها است.

بازارساز سنتی معمولا افراد یا شرکت‌هایی هستند که به‌صورت فعال و دستی در بازار حضور دارد، سفارش‌های خرید و فروش را ثبت و مدیریت می‌کند تا ضمن ایجاد نقدینگی، قیمت‌ها را کنترل کنند. آن‌ها با تحلیل بازار و تجربه خود، قیمت‌ها را تنظیم و معاملات را تسهیل می‌کنند.

در مقابل، بازارساز خودکار (AMM) یک پروتکل غیرمتمرکز است که به جای انسان، از الگوریتم‌ها و استخرهای نقدینگی استفاده می‌کند. قیمت دارایی‌ها در AMM بر اساس فرمول‌های ریاضی و نسبت دارایی‌های موجود در استخر تعیین می‌شود و نیازی به مدیریت فعال بازارساز انسانی ندارد. در این سیستم، تامین‌کنندگان نقدینگی (LPها) دارایی‌های خود را در استخرها قرار می‌دهند و معاملات به‌صورت خودکار و الگوریتمی انجام می‌شود.

وظایف بازارساز در بازار چیست؟

همانطور که در پاراگراف‌های قبلی گفته شد، بازارساز یکی از ارکان کلیدی در بازارهای مالی و سرمایه است که نقش فعالی در تنظیم جریان عرضه‌وتقاضا، ثبات قیمتی و افزایش نقدشوندگی ایفا می‌کند. وظیفه اصلی بازارساز آن است که در هر لحظه از بازار، برای دارایی‌هایی که مسئولیت بازارسازی آن‌ها را دارد، قیمت خرید و فروش اعلام کند و آماده انجام معامله باشد. در ادامه، به بررسی کامل وظایف بازارساز پرداخته شده است:

۱. تامین نقدشوندگی بازار: نقدشوندگی یعنی اینکه سرمایه‌گذاران بتوانند در هر لحظه که اراده کنند، دارایی خود را بفروشند یا دارایی جدید بخرند. بازارساز با ارائه پیوسته سفارش‌های خرید و فروش این امکان را فراهم می‌کند.

۲. کاهش اسپرد و ایجاد جذابیت معاملاتی: در شرایط عادی، فاصله‌ای میان قیمت خرید و فروش وجود دارد که به آن اسپرد گفته می‌شود. بازارساز با تنظیم فعال این دو قیمت، اسپرد را کاهش می‌دهد و امکان معامله منصفانه‌تری را برای همه فعالان بازار فراهم می‌کند.

۳. حفظ ثبات بازار در شرایط هیجانی: در شرایطی که بازار تحت تاثیر اخبار یا هیجانات قرار می‌گیرد، بازارساز با ثبت سفارش‌های مخالف جهت بازار، نوسانات را کنترل و مانع از شوک‌های قیمتی شدید می‌شود.

۴. کمک به کشف قیمت واقعی: قیمت منصفانه حاصل تعامل واقعی عرضه و تقاضا است. بازارساز با پایش رفتار مشتریان، رقبا و تحلیل روندهای بازار، سفارش‌هایی ثبت می‌کند که به کشف قیمت واقعی کمک کند. این کار بخشی از تحقیقات بازاریابی است که برای درک بهتر نیاز مشتریان و روند بازار انجام می‌شود.

۵. شناخت بازار هدف و رفتار مشتریان: یکی از وظایف مهم بازارساز، تحقیق درباره بازار هدف، جمع‌آوری داده از مشتریان و تحلیل رفتار آن‌ها است. این اطلاعات به کمک ابزارهایی مانند پنل پیامکی یا CRM گردآوری می‌شود و به بازارساز کمک می‌کند تا سفارش‌گذاری دقیق‌تری انجام دهد.

۶. تحلیل رقبا و موقعیت‌یابی بهتر: شناخت رقبا و تحلیل استراتژی آن‌ها یکی دیگر از وظایف بازارساز است. بررسی قیمت‌گذاری رقبا، نوع خدمات و رفتار مشتریان آن‌ها به بازارساز کمک می‌کند تا موقعیت کسب‌وکار خود را بهبود بخشد.

۷. همکاری با نهادهای نظارتی: در بازارهای سرمایه رسمی، بازارسازها معمولا تحت نظارت سازمان بورس یا سایر نهادهای رگولاتوری فعالیت می‌کنند. آن‌ها موظف‌ هستند در چارچوب مشخص‌شده قیمت‌گذاری کنند و از دستکاری بازار خودداری کنند.

• مقاله پیشنهادی: خطرات دستکاری قیمت در بازار سهام؛ چگونه از ضرر جلوگیری کنیم؟

اهمیت روش بودجه نقدی در بازارسازی

یکی از ابزارهای کلیدی در بازارسازی، استفاده از روش بودجه نقدی است. این روش به بازارساز کمک می‌کند تا منابع مالی لازم برای اجرای سفارش‌ها را به‌صورت روزانه مدیریت کند. با تنظیم دقیق جریان ورودی و خروجی نقدی، بازارساز قادر است در زمان مناسب وارد بازار شود، دارایی بخرد یا بفروشد و از اختلال در نقدینگی جلوگیری کند. در واقع، روش بودجه نقدی موجب می‌شود تصمیمات بازارساز بر پایه داده و پیش‌بینی دقیق گرفته شوند و عملکرد بازار بهینه شود.

مزایای کلیدی استفاده از روش بودجه نقدی در بازارسازی

مدیریت بهینه نقدینگی: کنترل دقیق جریان‌های نقدی ورودی و خروجی به بازارساز اجازه می‌دهد تا همیشه منابع لازم برای اجرای سفارش‌ها را در اختیار داشته باشد.

کاهش ریسک کمبود نقدینگی: جلوگیری از بروز اختلالات نقدینگی که می‌تواند باعث توقف فعالیت‌های بازارسازی و افزایش نوسان قیمت‌ها شود.

تصمیم‌گیری مبتنی بر داده: با داشتن اطلاعات دقیق مالی و پیش‌بینی‌های بودجه نقدی، بازارساز می‌تواند تصمیمات خود را با دقت بیشتری اتخاذ کند و کارایی عملیات بازارسازی را افزایش دهد.

افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران: حضور مستمر و منظم بازارساز در بازار به‌واسطه بودجه نقدی منظم، باعث ایجاد اعتماد بیشتر در میان فعالان بازار می‌شود.

حفظ تعادل بازار: بودجه نقدی امکان واکنش سریع و انعطاف‌پذیر به شرایط متغیر بازار را فراهم می‌کند که به تثبیت قیمت‌ها و افزایش نقدشوندگی کمک می‌کند.

تکنیک‌های بازارسازی در فضای کسب‌وکار

بازارسازی تنها محدود به بازارهای مالی نیست. در دنیای کسب‌وکار نیز بازارسازی به معنای طراحی استراتژی‌هایی برای افزایش سهم بازار، جذب مشتری و تثبیت برند به‌کار می‌رود.

شناخت مشتریان

برای موفقیت در بازارسازی، شناخت دقیق از نیازها و رفتار مشتریان ضروری است. استفاده از ابزارهایی مانند CRM، پیامک تبلیغاتی هدفمند و تحلیل رفتار خرید، به درک بهتر مشتری کمک می‌کند و فرآیند جذب و حفظ مشتری را تسهیل می‌سازد.

تحلیل رقبا

شناخت رقبا از دیگر گام‌های مهم در بازارسازی محسوب می‌شود. بررسی قیمت‌گذاری، پیشنهادهای ویژه و نحوه تعامل رقبا با مشتریان، اطلاعات مفیدی را برای تدوین استراتژی بهتر در اختیار بازارساز قرار می‌دهد. حتی خرید مستقیم از رقبا یا تحلیل کمپین‌های تبلیغاتی آن‌ها می‌تواند دید روشنی از وضعیت بازار ارائه دهد.

استفاده از ابزارهای تبلیغاتی

در کنار تحلیل بازار، ابزارهایی مانند پنل پیامکی برای ارسال پیامک هدفمند (بر اساس جنسیت، منطقه یا رفتار مشتری) در بازارسازی بسیار موثر عمل می‌کنند. این ابزارها امکان ارتباط موثر با مشتریان قدیمی و معرفی سریع محصولات جدید را فراهم می‌کنند و نرخ تعامل را افزایش می‌دهند.

جمع‌بندی

به طور کلی، بازارساز با ایفای نقش کلیدی در تامین نقدینگی و حفظ تعادل بازار، زمینه‌ساز انجام معاملات سریع و منصفانه می‌شود و به کاهش نوسانات قیمتی کمک می‌کند. با بهره‌گیری از روش‌های مدیریت بودجه نقدی، تحلیل دقیق رفتار مشتریان و رقبا و به‌کارگیری ابزارهای تبلیغاتی هدفمند، بازارسازها می‌توانند تصمیمات هوشمندانه‌ای اتخاذ کنند که منجر به تثبیت موقعیت کسب‌وکارها و رشد پایدار بازار می‌شود. به این ترتیب، بازارسازی سنتی نقش مهمی در افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و بهبود کیفیت کلی بازارهای مالی و کسب‌وکاری ایفا می‌کند.

سوالات متداول