اردر ترس و اردر حمایت چیست؟ نحوه شناسایی این سفارشات در بازار
اردر ترس یک سفارش فروش جعلی است که با هدف ایجاد ترس و القای روند منفی در بازار ثبت می‌شود تا سهامداران برای جلوگیری از زیان، سهم خود را بفروشند و قیمت کاهش یابد. این نوع اردر معمولا زمانی استفاده می‌شود که بازیگران سهم قصد دارند سهم را در قیمت پایین خریداری کنند و با لغو سفارش فروش، سود آینده را به دست آورند. در مقابل، اردر حمایت سفارش خریدی است که برای پشتیبانی از سهم و جلوگیری از افت قیمت ثبت می‌شود تا سهامداران نسبت به افزایش قیمت امیدوار شوند. این اردر با ثبت خریدهای سنگین و ایجاد جو مثبت، تمایل سهامداران به نگه داشتن یا خرید سهم را افزایش می‌دهد و در نهایت بازیگر سهم می‌تواند سهم خود را در قیمت بالاتر به فروش برساند. هر دو مکانیزم با دستکاری روانی بازار، تاثیر مستقیم بر رفتار سرمایه‌گذاران دارند و ابزارهایی برای مدیریت قیمت توسط بازیگران سهم محسوب می‌شوند.
در این مقاله به معرفی اردر ترس و اردر حمایت و نحوه شناسایی این دو سفارش در بازار پرداخته شده است.
اهداف و سازوکار اردر ترس چیست؟
علت اصلی ثبت اردر ترس در بازار سرمایه احتمال رشد مطلوب قیمت سهم در آینده است. بازیگر سهم یا سهامدار عمده برای خرید سهم در حجم بالا، از اردر ترس استفاده می‌کند. هدف اصلی این اردر ترساندن سهامداران خرد و القای ادامه روند نزولی سهم است. با فروش سهامداران خرد، بازیگران سهم در کف قیمتی اقدام به خرید می‌کنند و از افزایش قیمت سهم در آینده سود کلان به دست می‌آورند. بازیگر سهم سفارش‌های فروش جعلی خود را به تدریج حذف یا جابه‌جا می‌کند و سپس در نقش خریدار ظاهر شده و سهم را در قیمت‌های پایین از سهامداران خرد می‌خرد. همچنین اگر کسی قصد خرید سهم داشته باشد، با دیدن حجم بالای فروش، پشیمان شده و خرید خود را به تاخیر می‌اندازد.
اهداف اردر حمایتی چیست؟
در ادامه، اهداف اصلی اردر حمایت بیان می‌شود:
جلوگیری از کاهش قیمت: سهامداران حقوقی یا عمده برای جلوگیری از ریزش بیشتر قیمت، سفارش خرید با حجم بالا ثبت می‌کنند. این اقدام باعث حمایت از قیمت سهم و کاهش فشار فروش می‌شود.
فروش سهام: بازیگران سهم با ثبت سفارش‌های خرید جعلی و حجم بالا، قصد دارند سهم خود را در قیمت‌های بالاتر به فروش برسانند. با القای روند صعودی سهم، سرمایه‌گذاران مبتدی تحت تاثیر قرار گرفته و اقدام به خرید سهم می‌کنند. در این شرایط، بازیگر سهم به تدریج تمام سهام خود را به فروش می‌رساند و سهم را در قیمت بالا خالی می‌کند. اردر حمایت ممکن است در نواحی مقاومتی رخ دهد و باعث شود معامله‌گران مبتدی مطمئن شوند که سطح مقاومت خواهد شکست. تاثیرگذاری این اردر با انتشار اخبار مثبت درباره شرکت افزایش پیدا می‌کند.
نحوه شناسایی اردر ترس و اردر حمایت
اردر ترس و اردر حمایت سبب ایجاد یک جو ساختگی در بازار می‌شوند و ممکن است سهامدارانی تحت تاثیر این اتفاقات اقدام به فروش یا خرید سهم کنند و با ضرر مواجه شوند. از همین رو ضرورت دارد که فعالان بازار سرمایه بتوانند این سفارشات را شناسایی کنند. تحلیل بنیادی سهم، آگاهی از اخبار، شناخت شرایط حاکم در بازار و بررسی تغییرات قیمت با ابزارهای تحلیل تکنیکال به تشخیص این سفارشات در بازار کمک می‌کند. در ادامه نحوه شناسایی اردر ترس و اردر حمایت شرح داده می‌شود.
راه شناسایی اردر ترس در بورس چیست؟
اردر ترس در زمانی که تعدادی سفارش فروش با حجم زیاد برای یک سهم ثبت شود، قابل شناسایی است. قیمت اردر ترس نزدیک به سطح حمایت است یا ممکن است برای القای روند منفی در بازار، قیمتی کمتر از سطح حمایت باشد. باید توجه شود که حجم اردر ترس اختلاف زیادی با سفارش‌های قبل از خود دارد. در چنین شرایطی اگر سهامداران خرد یا مبتدی از شرایط بازار اطلاعی نداشته باشند دچار ترس می‌شوند و با نگرانی افت قیمت سهم در آینده مواجه می‌شوند. در نتیجه اگر این سهامداران اقدام به فروش سهم کنند باید با قیمتی کمتر از اردر ترس ثبت سفارش کنند تا در اولویت معامله فروش قرار بگیرند و این فرایند سبب کاهش قیمت سهم می‌شود.
یک نشانه دیگر برای شناسایی اردر ترس این است که سفارش فروش توسط بازیگر سهم انجام نمی‌شود و در عوض بازیگر سهم در زمان کاهش قیمت اقدام به خرید سهم می‌کند. همچنین یکی از نشانه‌ها برای شناسایی اردر ترس، بررسی لست اردر یا آخرین سفارش (Last Order) است. لست اردر یعنی آخرین سفارش ثبت‌شده در تابلو که با مشاهده آن مشخص می‌کند که سفارش فروش بزرگی توسط بازیگر سهم ثبت شده یا نشده است.
لازم به ذکر است که توجه به اخبار منتشر شده و اطمینان از صحت آن باعث می‌شود سهامداران تحت تاثیر تغییرات حاصل از اردر ترس یا شایعات قرار نگیرند. همچنین هر سفارش فروش سنگینی به معنی اردر ترس نیست و باید با آگاهی از شرایط و تغییرات بازار سنجیده شود.
روش تشخیص اردر حمایتی در بورس چیست؟
اردر حمایت زمانی در تابلوی سفارشات دیده می‌شود که سفارش‌های خرید با حجم بالا ثبت شوند و به منظور جلوگیری از افت قیمت سهم هستند. در این سفارشات باید به حجم و تعداد افراد سفارش‌دهنده توجه داشت زیرا اردر حمایت توسط عده‌ای کمی ثبت می‌شود. همچنین در صورتی که پیش‌بینی یا اخبار معتبری از مثبت شدن روند سهم وجود نداشته باشد، احتمال اینکه سفارش خرید ثبت شده یک اردر حمایت باشد افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که سهامداران تحت تاثیر این اردر اقدام به حفظ یا خرید سهم کنند، قیمت سهم افزایش پیدا می‌کند.
یک علامت دیگر در اردر حمایت، لغو یا رد سفارش خریدی است که توسط بازیگر سهم برای ایجاد جو مثبت در بازار ثبت شده است. بازیگر سهم پس از آن اقدام به فروش سهم خود در حجم بالا می‌کند که تاییدی بر اردر حمایت است. بررسی لست اردر خرید در تابلو خرید و فروش می‌تواند کمک کند تا تشخیص داده شود که آیا سفارش ثبت‌شده واقعی است یا بخشی از اردر حمایت محسوب می‌شود.
مثال و فیلتر اردر ترس
فرض شود دامنه نوسان بین ۳۱۵۰ تا ۲۸۵۰ تومان تعیین شده است. اگر حجم سفارش‌های فروش ناگهان از ردیف دوم به بعد افزایش یابد، احتمال وقوع اردر ترس بالا می‌رود. در این حالت، سهامداران برای فروش سریع سهم خود، سفارش را با قیمتی پایین‌تر از قیمت اولیه ثبت می‌کنند. بازیگر سهم سپس با قیمت پایین‌تر سهم را جمع‌آوری کرده و سفارش‌های خود را حذف می‌کند. برای شناسایی سهم‌های دارای اردر ترس، کد فیلترنویسی در سایت Tsetmc تعریف شده است. نمونه‌ای از این کد فیلتر به شکل زیر است:
(tmin) > (pl) && (qo1) >= 2000000 || (qo2) >= 2000000 || (qo3) >= 2000000
همچنین برای شناسایی سهم‌های دارای اردر حمایت نیز کد فیلترنویسی وجود دارد. نمونه‌ای از این فیلتر در سایت Tsetmc به صورت زیر تعریف شده است:
(tmax) < (pl) && (qd1) >= 2000000 || (qd2) >= 2000000 || (qd3) >= 2000000
تاثیر ترای اردر بر اردر ترس و حمایت
ترای اردر (Try Order) یا سفارش آزمایشی نقش مهمی در ایجاد اردر ترس و اردر حمایت دارد. ترای اردر یک سفارش آزمایشی است که برای سنجش واکنش بازار و سهامداران بدون قصد اجرای واقعی معامله ثبت می‌شود. بازیگران سهم معمولا ابتدا یک ترای اردر با حجم قابل توجه اما غیرواقعی ثبت می‌کنند تا واکنش بازار و سهامداران را بسنجند. در اردر ترس، این سفارش آزمایشی باعث القای نگرانی و ترس از کاهش قیمت می‌شود و سهامداران خرد ممکن است برای جلوگیری از زیان اقدام به فروش کنند. در اردر حمایت نیز ترای اردر با هدف ایجاد جو مثبت و افزایش اعتماد به سهم ثبت می‌شود تا سهامداران بیشتری اقدام به خرید یا نگه داشتن سهم کنند. پس از سنجش واکنش بازار، بازیگر سهم سفارش واقعی خود را ثبت کرده و از نوسانات قیمت ایجادشده بهره‌برداری می‌کند.
استراتژی مقابله با اردر ترس و حمایت
برای جلوگیری از تاثیر اردر ترس و اردر حمایت، سرمایه‌گذار باید چند گام مشخص و عملی را دنبال کند. ابتدا باید سرمایه‌گذار لست اردر (Last Order) را در تابلو بررسی کرده و حجم و تعداد سفارش‌دهندگان را با میانگین معمول مقایسه کند. اگر اختلاف زیادی وجود داشته باشد، احتمالا اردر ساختگی است. سپس به اخبار معتبر و تحلیل بنیادی سهم توجه شود و بدون بررسی وضعیت واقعی شرکت یا پیش‌بینی روند بازار اقدام به خرید یا فروش نشود. استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند خطوط حمایت و مقاومت، حجم معاملات و اندیکاتورها به تشخیص واقعی بودن حرکت قیمت کمک می‌کند. همچنین سرمایه‌گذار باید استراتژی سرمایه‌گذاری بلندمدت خود را حفظ کرده و از تصمیم‌گیری لحظه‌ای بر اساس سفارشات سنگین یا غیرواقعی پرهیز کند. به این ترتیب، نه تنها از هیجانات کوتاه‌مدت بازار مصون می‌ماند، بلکه تصمیمات منطقی و سودآورتری اتخاذ خواهد کرد.
جمع‌بندی
اردر ترس و اردر حمایت سفارش‌هایی تاثیرگذار در بازار سرمایه هستند که به ترتیب برای خرید سهم در قیمت پایین و فروش آن در قیمت بالا استفاده می‌شوند. اردر ترس با ثبت سفارش‌های فروش سنگین باعث ایجاد نگرانی در سرمایه‌گذاران خرد و فروش سهم می‌شود و بازیگر سهم در قیمت پایین اقدام به خرید می‌کند. در مقابل، اردر حمایت با ثبت سفارش‌های خرید سنگین، سرمایه‌گذاران را به نگه داشتن یا خرید سهم ترغیب می‌کند و بازیگر سهم سهم خود را در قیمت بالا به فروش می‌رساند. سرمایه‌گذاران باید هنگام مشاهده این سفارش‌ها، بدون تحلیل و اطلاع از اخبار بازار تحت تاثیر آن‌ها قرار نگیرند.
