الگوی فنجان چیست؟ آشنایی با انواع و استراتژی معاملاتی این الگو
الگوهای تحلیل تکنیکال به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران کمک می‌کنند تا بتوانند نحوه تغییرات قیمت، روندهای بازار و نقاط مناسب ورود و خروج به معاملات را شناسایی کنند و همچنین وضعیت آتی بازار را پیش‌بینی کنند. الگوی فنجان و دسته یکی از الگوهای ادامه‌دهنده در تحلیل تکنیکال است که به شناخت نقاط مناسب برای ورود به معاملات خرید کمک می‌کند. در این مقاله به معرفی این الگو، انواع و استراتژی معاملاتی آن پرداخته می‌شود.
معرفی الگوی فنجان و دسته
الگوی فنجان و دسته (cup and handle) یا الگوی کاپ یکی از الگوهای ادامه‌دهنده در تحلیل تکنیکال است. این الگو به شکل یک فنجان (U شکل) و یک دسته در نمودار قیمت دیده می‌شود. الگوی کاپ برای تحلیل بلندمدت بازار کاربرد دارد و برای شکل‌گیری آن، به اندازه 20 الی 65 کندل زمان لازم است. این الگو اولین بار توسط ویلیام جی.او نیل، تکنسین آمریکایی در سال ۱۹۸۸ در کتاب How to Make Money in Stocks معرفی شد. الگوی کاپ به صورت صعودی و نزولی شکل می‌گیرد و بسته به نوع آن، نشان‌دهنده سیگنال صعود یا نزول است. تحلیلگران و سرمایه‌گذاران با تحلیل این الگو می‌توانند در نقطه شکسته شدن سطح مقاومت یا حمایت و تایید سیگنال، وارد معامله شوند. تصویر زیر الگوی فنجان و دسته را در نمودار کندل نشان می‌دهد.
- پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با انواع الگوها، مقاله مربوط به الگوی‌های تحلیل تکنیکال مطالعه شود.
انواع الگوی فنجان در تحلیل تکنیکال
الگوی کاپ بر اساس نحوه شکل‌گیری در نمودار تغییرات قیمت، به دو شکل کف و سقف دیده می‌شود که به نام الگوی فنجان صعودی و الگوی فنجان نزولی نیز شناخته می‌شوند و در ادامه هر یک شرح داده می‌شود.
الگوی فنجان کف یا صعودی
زمانی که حجم معامالات فروش افزایش پیدا می‌کند، پس از مدتی قیمت کاهش می‌یابد و به زیر مقاومت می‌رسد. اگر قیمت به سطح حمایت برسد و سپس معاملات خرید افزایش یابد، نمودار صعودی می‌شود و دوباره به خط مقاومت می‌رسد. در این شرایط فنجان شبیه به حرف U شکل می‌گیرد. برای تشکیل دسته الگو نیز، معاملات فروش با قدرت کمی افزایش پیدا می‌کند. پس از آن مدت کوتاهی دوباره معاملات خرید و به دنبال آن قیمت افزایش پیدا می‌کند و زیر سطح مقاومت دسته را تشکیل می‌دهد. به دلیل اینکه این الگو جزو الگوهای ادامه‌دهنده است، پس از پایان الگو دوباره نمودار قیمت به روند صعودی برمی‌گردد. تصویر زیر الگوی فنجان صعودی را نشان می‌دهد.
الگوی کاپ سقف یا نزولی
زمانی که حجم معاملات خرید افزایش پیدا می‌کند، قیمت نیز بالا می‌رود. اگر پس از آن قیمت کاهش یابد و به خط حمایت برسد، فنجان الگو تشکیل می‌شود. سپس با افزایش فروش، قیمت کاهش می‌یابد و به دنبال این تغییرات، دسته الگو بالای خط حمایت تشکیل می‌شود و الگوی فنجان و دسته کامل می‌شود. این الگو بعد از یک روند نزولی ایجاد می‌شود و پس از اتمام الگو نیز انتظار می‌رود که قیمت با همان روند نزولی گذشته پیش برود.
تحلیل الگوی کاپ
برای تحلیل الگوی فنجان و دسته باید بتوان این الگو را روی نمودار شناسایی کرد و الگو را از نظر حجم معاملات، فاصله دسته تا مقاومت قبلی، مدت زمان تشکیل الگو، طول و عمق فنجان بررسی کرد که در ادامه بررسی این موارد پرداخته می‌شود.
حجم معاملات: حجم معاملات نقش مهمی در تایید در الگوی فنجان و دسته دارد. در زمان تشکیل این الگو، با کاهش قیمت و تشکیل فنجان، حجم معاملات کاهش می‌یابد و در انتهای کف یا سقف فنجان، کمتر از میانگین می‌شود. این کاهش حجم به معنی تثبیت قیمت‌ها است. پس از آن نیز باید دوباره قیمت افزایش پیدا کند و حجم معاملات نیز بالا برود. در ابتدای شکل‌گیری دسته الگو نیز حجم معاملات کم است و پس از آن برای شکست سطح مقاومت در الگوی کاپ صعودی و سطح حمایت در الگوی فنجان نزولی، افزایش پیدا می‌کند.
شکل فنجان: الگوهایی که در کف یا سقف فنجان گردتر هستند و شکل آن‌ها به U نزدیک‌تر است، سیگنال‌های قوی‌تری نسبت به الگوهایی با فنجان تیز و V شکل ایجاد می‌کنند. زیرا برای شکل‌گیری این الگوها زمان بیشتری طی شده و قوی‌تر هستند. همچنین بهتر است که قسمت فنجان عمق معقولی داشته باشد، زیرا این نشانه ثبات در الگو است.
فاصله دسته تا مقاومت قبلی: هرچه فاصله بین نقطه شروع دسته و مقاومت قبلی (لبه سمت چپ فنجان) کمتر باشد، ثبات و اعتبار الگو بیشتر است و احتمال شکست خط مقاومت یا حمایت بالاتر است. در الگوی فنجانی که فاصله بین دسته و فنجان زیادتر از حد معقول باشد، حجم معاملات باید قدرت بیشتری برای شکستن سطوح حمایت و مقاومت داشته باشد.
بازه زمانی الگو: الگوی فنجان در تایم‌فریم بلندمدت (20 الی 65 کندل) شکل می‌گیرد. هرچه بازه زمانی الگوی کاپ بیشتر باشد، شکست قوی‌تری خواهد داشت.
استراتژی معاملاتی با الگوی کاپ در بورس چیست؟
برای معامله با کمک این الگو لازم است که الگوی فنجان و دسته به طور کامل روی نمودار دیده شود. در این الگو، دسته مهم‌تر از کاپ است و تشکیل شدن دسته الگوی کاپ به معنی تایید و تثبیت الگو است. بهترین نقطه برای ورود به معاملات خرید در الگوی فنجان صعودی زمانی است که دسته یا نیمی از آن که تشکیل شده، خط مقاومت را شکسته باشد. در الگوی فنجان نزولی، تشکیل دسته یا نصف آن و شکسته شدن خط حمایت، سیگنال نزول و نقطه مناسبی برای فروش است. همچنین برای مدیریت ریسک لازم است که افراد حد سود و ضرر را در معاملات تعیین کنند. در ادامه به نحوه مشخص کردن هر یک از موارد در استراتژی معاملاتی با استفاده از الگوی فنجان پرداخته می‌شود.
حد سود: برای تعیین حد سود در الگوی فنجان صعودی باید ارتفاع الگو را به نقطه شکست اضافه کرد و در الگوی فنجان و دسته نزولی نیز باید ارتفاع را از نقطه شکست کم کرد. ارتفاع برابر با جمع بالاترین و پایین‌ترین نقطه فنجان است. همچنین نقطه شکست در الگوی صعودی برابر با شکسته شدن خط مقاومت و در نزولی نیز شکسته شدن خط حمایت است.
حد ضرر: در الگوی فنجان و دسته، حد ضرر در زیر دسته فنجان تعیین می‌شود. تصویر زیر حد ضرر را در این الگو نشان می‌دهد.
لازم به ذکر است که این الگو باید در کنار دیگر الگوها و ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند اندیکاتورها استفاده شود تا از تایید الگو و سیگنال‌های دریافتی اطمینان کسب کرد.
الگوی فنجان و دسته مناسبت چه معاملاتی است؟
الگوی کاپ یا الگوی فنجان و دسته به دو شکل صعودی و نزولی در نمودار قیمت دارایی مشاهده می‌شود و در معاملات خرید یا فروش از تحلیل این الگو برای تشخیص نقاط مناسب ورود به معامله استفاده می‌شود. این الگو در تایم‌فریم بلندمدت تشکیل می‌شود و برای استفاده از آن ابتدا باید بتوان فنجان و دسته را در نمودار قیمت شناسایی کرد. اگر الگوی فنجان صعودی باشد، نقطه شکست خط مقاومت توسط دسته الگو نشان‌دهنده سیگنال صعود و زمان مناسبی برای خرید است. درصورتی که الگوی فنجان نزولی باشد نیز شکسته شدن خط حمایت در دسته الگو نمایانگر سیگنال نزول و زمان مناسب فروش است. همچنین تحلیلگران و سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که برای تایید سیگنال و نقاط شکست در این الگو لازم است که از دیگر ابزارهای تحلیلی نیز استفاده شود تا از ورود به معامله اطمینان کسب کرد.
