نمودار رنکو (Renko Chart) چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟

ابزارهای متعددی در تحلیل تکنیکال برای بررسی رفتار قیمت وجود دارند که هر کدام از زاویه‌ای خاص به نوسانات بازار نگاه می‌کنند. انتخاب میان این ابزارها همواره به هدف معامله‌گر، بازه زمانی تحلیل و غیره بستگی دارد. گاهی تمرکز بر جزئیات دید را شفاف‌تر می‌کند، اما در بعضی مواقع اطلاعات بیش‌ از حد، توان تحلیل را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند که جهت‌گیری اصلی بازار به‌ درستی درک نشود. در همین راستا برخی نمودارها طراحی شده‌اند تا به‌ جای بازتاب‌دادن تمام تغییرات، فقط آن دسته از حرکات قیمت را نمایش دهند که از نظر تحلیلی اهمیت دارند. نمودار رنکو (Renko Chart) یکی از این نمودارهایی است که در کنار مدل‌های شناخته‌شده‌تری مانند نمودار شمعی (کندل) قرار می‌گیرد. در ادامه‌ی این مقاله به آموزش نمودار رنکو پرداخته می‌شود.

مقاله پیشنهادی: «تحلیل تکنیکال چیست؟»

معرفی چارت رنکو (Renko Chart)

نمودار رنکو از واژه ژاپنی “Renga” گرفته شده که به معنی آجر است که به ساختار آجر مانند این نمودار اشاره دارد. همانطور که در تصویر زیر مشخص است در این نوع نمودارها بخش‌هایی که به آن‌ها «آجر» گفته می‌شود، تغییرات و روند کلی قیمت را با حذف نوسانات کوچک، نمایش می‌دهند. این آجرها در صورتی که روند بازار صعودی باشد، به رنگ سبز و در روند نزولی، به رنگ قرمز ظاهر می‌شوند.

بر خلاف نمودارهایی مانند کندل یا میله‌ای که زمان در محور افقی آن‌ها دیده می‌شود، در نمودار رنکو زمان نقشی نداشته و تنها تغییرات قیمت نمایش داده می‌شوند. به‌ طور مثال، اگر اندازه هر آجر 12 واحد تعیین شود، زمانی آجر بعدی شکل می‌گیرد که قیمت حداقل به اندازه ۱۰ واحد جابجا شده باشد. اگر قیمت تغییرات کمتری داشته باشد، نمودار هیچ‌ تغییری نخواهد کرد. این ویژگی باعث می‌شود که چارت رنکو روندهای اصلی را به وضوح نمایش داده و نوسانات بی‌اهمیت قیمت را فیلتر کند. در نتیجه، تحلیلگران می‌توانند روندهای بلندمدت، نواحی مهم مقاومتی و حمایتی را بهتر شناسایی کنند. برای تحلیل دقیق‌تر، نمودار رنکو می‌تواند به‌عنوان ابزاری مکمل در کنار سایر نمودارها مانند نمودارهای کندل، مورد استفاده قرار گرفته و بهترین نتایج را ارائه دهد. در ادامه شکل ظاهری نمودار رنکو قابل مشاهده است.

روش‌های تنظیم اندازه آجر در نمودار رنکو

برای تنظیم اندازه‌ی آجرها در Renko Chart دو روش متداول وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. روش اول که به عنوان «روش استاندارد» شناخته می‌شود، اندازه آجر یا باکس سایز به‌ طور ثابت تعیین می‌شود. برای مثال اگر فرد در نمودار قیمت یک دارایی، باکس سایز را 40,000 تومان تنظیم کند، آجرها تنها زمانی شکل می‌گیرند که قیمت حداقل 40,000 تومان تغییر کند. این روش به‌ سادگی قابل پیش‌بینی است، زیرا اندازه آجرها ثابت بوده و می‌توان به‌ راحتی تعیین کرد که در چه شرایطی آجر جدید رسم شود.

اما روش دوم به نام «روش مبتنی بر ATR» انعطاف‌پذیرتر است. در این روش، اندازه آجر به‌ طور داینامیک بر اساس نوسانات بازار تنظیم می‌شود. مطابق با تصویر زیر ATR (Average True Range) یک شاخص اندازه‌گیری نوسانات است که به‌ طور خودکار اندازه آجر را بر اساس نوسانات قیمت در بازار تنظیم می‌کند. با این روش می‌توان نویزهای اضافی بازار را حذف کرده و تحلیل‌ دقیق‌تری انجام داد، اما پیچیدگی بیشتری در پیش‌بینی زمان شکل‌گیری آجرهای جدید دارد.

در مجموع روش استاندارد سادگی و پیش‌بینی‌پذیری بیشتری دارد، ولی انتخاب اندازه مناسب برای آجر ممکن است نیازمند آزمون و خطا باشد. در حالی که روش مبتنی بر ATR به‌ ویژه برای بازارهایی که نوسانات بیشتری دارند کاربردی‌تر و دقیق‌تر است.

استراتژی معاملاتی با استفاده از رنکو

نمودارهای رنکو به عنوان یک ابزار تحلیلی ساده و در عین حال قدرتمند می‌توانند برای شناسایی روندها و نقاط حساس در بازار بسیار موثر باشند. یکی از ویژگی‌های برجسته این نمودارها، توانایی شناسایی سطوح حمایت و مقاومت است که ممکن است در نمودارهای شمعی یا میله‌ای به وضوح قابل مشاهده نباشند. زمانی که نمودار رنکو به طور مداوم در نزدیکی یک منطقه قیمتی خاص حرکت می‌کند، می‌تواند نشان‌دهنده یک سطح حمایت یا مقاومت قوی باشد. برای مثال، اگر قیمت در نمودار رنکو به طور مکرر در نزدیکی یک سطح خاص در حال بازگشت باشد، این می‌تواند نشانه‌ای از منطقه حمایت یا مقاومت باشد که برای تصمیم‌گیری‌های معاملاتی بسیار مهم است. معامله‌گران می‌توانند از این اطلاعات برای ورود به بازار نزدیک به سطوح حمایت یا مقاومت یا حتی انجام معاملات فروش در نزدیکی سطح مقاومت استفاده کنند.

مطابق با تصویر زیر نمودار رنکو در یک سطح مقاومتی در حرکت است. در نهایت با شکسته‌شدن این سطح معامله‌گران می‌توانند به سرعت وارد پوزیشن خرید در معامله شوند. بر اساس استراتژی شکسته‌شدن سطوح حمایت و مقاومت اگر سطح حمایتی نیز شکسته می‌شد بهترین زمان برای ورود به معامله‌ی فروش بود. در صورتی که شکست سطح حمایت به‌ عنوان مبنای ورود انتخاب شده باشد، جایگاه مناسب برای حد ضرر ناحیه‌ای است که بالاترین سقف پیش از شکست در آن قرار دارد. برای معاملات خرید بر اساس شکست مقاومت، پایین‌ترین کف پیش از عبور از سطح مقاومت به‌عنوان حد ضرر در نظر گرفته می‌شود.

• برای آشنایی بیشتر با مفهوم تعیین حد سود و حد ضرر در نمودار قیمتی مطالعه‌ی مقاله‌ی «حد سود و حد ضرر چیست؟» پیشنهاد می‌شود.

هنگام استفاده از چارت رنکو، تشخیص الگوهای موجود در تحلیل تکنیکال مانند الگوی سر و شانه اهمیت زیادی دارد. مطابق با تصویر زیر شناسایی این الگوها در نمودار رنکو می‌تواند بسیار ساده‌تر از نمودارهای شمعی باشد، زیرا این نمودارها تنها به تغییرات عمده قیمتی توجه دارند و از نوسانات کوچک و کم‌اهمیت صرف‌نظر می‌کنند. بنابراین الگویی مانند سر و شانه در نمودار رنکو می‌تواند فرصت‌ مناسب برای خروج از معامله را به معامله‌گران نشان دهد.

استراتژی دیگری تحت عنوان استراتژی روند نیز وجود دارد که در آن اندازه آجرها نقش اساسی دارند. به این صورت که هر چه اندازه آجر بزرگ‌تر باشد، بازار باید حرکت بیشتری کند تا یک آجر جدید تشکیل شود. این ویژگی می‌تواند به معامله‌گران کمک کند که تنها روندهای اصلی بازار را شناسایی و نوسانات کوچک را فیلتر کنند.

تفاوت نمودارهای رنکو با نمودارهای شمعی

نمودارهای رنکو و نمودارهای شمعی ژاپنی هر دو از ابزارهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال هستند، اما تفاوت‌های اساسی در نحوه نمایش داده‌ها و کاربردهای آن‌ها وجود دارد که تاثیر زیادی بر تحلیل بازارها می‌گذارد. اولین تفاوت بارز میان این دو نمودار، نوع داده‌های مورد استفاده است. نمودارهای شمعی ژاپنی بر اساس زمان تنظیم می‌شوند، بدین معنا که هر شمع نمایانگر تغییرات قیمت در یک بازه زمانی مشخص است. به عنوان مثال، یک شمع می‌تواند تغییرات قیمت در یک ساعت یا یک روز را نشان دهد. در مقابل، نمودارهای رنکو مبتنی بر قیمت هستند و تغییرات قیمت تنها زمانی ثبت می‌شوند که یک حرکت قیمت مانند افزایش 30 هزار تومانی اتفاق افتد. این ویژگی موجب می‌شود که نمودارهای رنکو نسبت به زمان حساس نباشند و بیشتر بر حرکت‌های قیمتی متمرکز شوند.

هر کندل در نمودار شمعی اطلاعات دقیقی در خصوص قیمت دارایی در زمان باز شدن و بسته‌شدن بازار، همچنین بالاترین و پایین قیمت در یک دوره زمانی خاص را نشان می‌دهد. در حالی که چارت رنکو تنها تغییرات قیمتی را منعکس می‌کند و نوسانات کوچک‌تر را نادیده می‌گیرد. در خصوص حذف نویز، نمودارهای رنکو مزیتی دارند که قادر هستند برخی از نوسانات کوچک‌تر قیمت را حذف کنند. این ویژگی برای معامله‌گرانی که به دنبال کاهش سیگنال‌های کاذب هستند، مفید است.

در زمینه سیگنال‌های معاملاتی، در چارت رنکو سیگنال‌ها زمانی تولید می‌شوند که یک آجر جدید ترسیم شود. این آجرها نشان‌دهنده تغییرات خاص قیمت هستند. اما در نمودارهای شمعی، سیگنال‌ها معمولا بر اساس الگوهای شمعی و تغییرات رنگ شمع‌ها شناسایی می‌شوند.

در نهایت، نمودارهای رنکو برای افرادی که به دنبال روشی ساده و بدون پیچیدگی برای تحلیل بازار هستند، مناسب‌تر است. در حالی که نمودارهای شمعی اطلاعات دقیق‌تری در خصوص تغییرات قیمت‌ ارائه می‌دهند. انتخاب بین نمودار رنکو (Renko Chart) و نمودار شمعی به استراتژی معاملاتی هر معامله‌گر بستگی دارد.

استفاده از میانگین‌ متحرک در تحلیل نمودارهای رنکو

میانگین‌ متحرک و نمودارهای رنکو ترکیبی قدرتمند هستند که می‌توانند ابزار موثری برای شناسایی نقاط ورود و خروج در بازار باشند. در نمودار زیر روند قیمتی یک دارایی در تایم فریم ۴ ساعته با میانگین متحرک ۲۰ روزه (۲۰MA) قابل مشاهده است. با مشاهده‌ی تصویر احتمال می‌رود قیمت نتواند از سطح حمایتی به سمت پایین عبور کند. اگر قیمت به زیر سطح حمایت سقوط کند و زیر میانگین متحرک ۲۰ قرار گیرد، این نقطه می‌تواند نشان‌دهنده فرصت مناسبی برای ورود به موقعیت فروش باشد. این مثال نشان‌دهنده نحوه استفاده از میانگین‌های متحرک به عنوان ابزاری برای نگه‌داشتن موقعیت‌های سودآور و خروج در زمان مناسب است. به صورت کلی می‌توان با میانگین‌ متحرک و مقادیر ATR مختلف کار کرد تا بهترین تنظیمات برای استراتژی معاملاتی مورد نظر شناسایی شوند.

مزایا و معایب Renko Chart

نمودارهای رنکو مزایا و معایب خاص خود را دارند که باید به آن‌ها توجه کرد. در ابتدا برخی از مزایای این نمودار نوشته شده است:

1. شناسایی روند: نمودارهای رنکو برای شناسایی روندهای بازار بسیار موثر هستند. تغییرات در نمودار تنها زمانی رخ می‌دهند که حرکت قیمت خاصی صورت گیرد، بنابراین تشخیص جهت روند برای تحلیلگران ساده‌تر می‌شود.
2. حذف نویز: نمودارهای رنکو قادر به حذف بسیاری از نوسانات جزئی و نویزهایی هستند که در نمودارهای معمولی مشاهده می‌شوند. این ویژگی کمک می‌کند که روند کلی بازار و نقاط معکوس بالقوه به راحتی قابل شناسایی باشند.
3. سیگنال‌های ورود و خروج واضح: Renko Chart با تشکیل آجرهای جدید، سیگنال‌های ورود و خروج را به وضوح نشان می‌دهند.
4. درک ساده: نمودارهای رنکو در مقایسه با سایر نمودارها نسبتا ساده هستند و پس از یادگیری اصول خواندن آن‌ها، مشاهده روند کلی بازار آسان می‌شود.

در ادامه به معایب چارت رنکو پرداخته می‌شود:

1. محدودیت اطلاعات: نمودارهای رنکو تنها حرکات قیمت را نمایش می‌دهند و اطلاعات دیگری مانند حجم یا زمان را در بر ندارند. این امر می‌تواند محدودیت‌هایی در تحلیل‌ روند ایجاد کند.
2. عدم دقت: مانند سایر نمودارها، نمودارهای رنکو نیز ممکن است سیگنال‌های کاذب ارائه دهند. به همین دلیل، استفاده از شاخص‌ها و ابزارهای تحلیل تکنیکال دیگر برای تایید این سیگنال‌ها ضروری است.
3. چالش در انتخاب اندازه آجر: انتخاب اندازه مناسب برای آجر نمودار رنکو یکی از چالش‌های رایج است. این اندازه باید متناسب با نوسانات بازار و دارایی مورد معامله تنظیم شود تا تحلیل دقیقی ارائه دهد.

جمع‌بندی

در بازارهایی مثل ارز دیجیتال و بورس که نوسانات زیادی دارند، استفاده از چارت رنکو می‌تواند دید شفاف‌تری نسبت به روندها ایجاد کند. این نمودار نوسانات جزئی و بی‌اهمیت را حذف کرده و کمک می‌کند تصویر کلی بازار واضح‌تر باشد. در ارز دیجیتال چون بازار همیشه باز است و قیمت بسته‌شدن مشخصی ندارد، باید زمان‌بندی دلخواه برای بستن قیمت انتخاب شود. در بورس هم، جایی که حجم و رفتار معامله‌گران در بازه‌های مشخصی رخ می‌دهد، چارت رنکو می‌تواند نقاط ورود و خروج را بهتر نمایش دهد.