ميانگين كم كردن در بورس چيست و چه کاربردی دارد؟
در بازار سرمایه، یکی از چالش‌های اصلی سرمایه‌گذاران مدیریت زیان‌ها و کاهش ریسک در شرایط نزولی است. یکی از استراتژی‌های رایج برای کاهش زیان و تبدیل آن به سود در چنین شرایطی، روش «میانگین کم کردن» است. این روش به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که با خرید سهام در قیمت‌های پایین‌تر پس از افت قیمت، میانگین قیمت خرید خود را کاهش دهند و در صورت بازگشت بازار، سریع‌تر وارد سود شوند. در این مقاله به بررسی مفهوم میانگین کم کردن، روش‌های مختلف آن، زمان مناسب برای استفاده از این استراتژی و نکات کلیدی که باید در این روش در نظر گرفته شود، پرداخته شده است.
بررسی روش ميانگين كم كردن در بورس
میانگین کم کردن در بورس (Averaging Down) یک استراتژی معاملاتی است که در آن سرمایه‌گذاران پس از خرید یک سهم، اگر قیمت آن سهم کاهش یابد، دوباره همان سهم را با قیمت پایین‌تر خریداری می‌کنند تا میانگین قیمت خرید خود را کاهش دهند. هدف از این کار این است که در صورت برگشت قیمت سهم به روند صعودی، زودتر به سود برسند. این روش به‌ویژه زمانی استفاده می‌شود که سرمایه‌گذار به ارزش بنیادی سهم اطمینان داشته باشد و فکر کند که افت قیمت موقت است.
در واقع، سرمایه‌گذار با خرید بیشتر در قیمت‌های پایین‌تر، میانگین قیمت خرید خود را کاهش می‌دهد تا زمانی که بازار دوباره به حالت صعودی برگردد و او بتواند سود کند. با این حال، این استراتژی همیشه مناسب نیست و در صورتی که تحلیل‌های اولیه اشتباه باشد می‌تواند منجر به ضرر بیشتر شود و سهم از نظر بنیادی ارزش رشد نداشته باشد. بنابراین، استفاده از این استراتژی نیازمند دقت و تحلیل دقیق بازار و سهم است.
چه زمانی باید استراتژی میانگین کم کردن را اعمال کنیم؟
روش ميانگين كم كردن در بورس باید زمانی اعمال شود که شما از ارزش بنیادی سهم اطمینان داشته باشید و نتایج تحلیل بنیادی نشان دهد که سهم مورد نظر در طولانی‌مدت پتانسیل رشد دارد. این استراتژی در شرایطی مفید است که سهم به دلایل مختلف، مانند شرایط بازار یا اخبار منفی کوتاه‌مدت، وارد روند نزولی شده باشد، اما همچنان از نظر بنیادی ارزشمند باقی بماند.
در چنین شرایطی، با خرید سهم در قیمت‌های پایین‌تر، می‌توانید میانگین قیمت خرید خود را کاهش دهید و با بازگشت سهم به روند صعودی، سریع‌تر به سود برسید. البته باید توجه داشته باشید که این روش فقط برای سهم‌های ارزشمند و مستعد رشد در آینده مناسب است. اگر سهم از نظر بنیادی ضعیف باشد، ادامه خرید آن تنها منجر به افزایش ضرر خواهد شد. همچنین، باید به تحلیل تکنیکال سهم نیز توجه داشته باشید. بررسی نقاط حمایتی و مقاومت سهم می‌تواند در زمان مناسب برای خرید بیشتر کمک کند. به طور کلی، میانگین کم کردن باید با دقت و هوشمندی انجام شود و از آن در شرایطی استفاده کنید که قیمت سهم به طور موقت کاهش یافته و روند بازار به طور کلی در حال بازگشت به وضعیت مثبت است.
نحوه ميانگين كم كردن در بورس
همانطور که در پاراگراف‌های قبلی گفته شد، میانگین کم کردن در بورس زمانی مفید است که تحلیل بنیادی سهم را مثبت ارزیابی کرده و به آینده آن اطمینان دارید. در این شرایط، پس از کاهش قیمت سهم و در صورت داشتن شرایط مناسب، می‌توانید اقدام به خرید دوباره آن سهم در قیمت‌های پایین‌تر کنید تا وقتی بازار از فاز نزولی خارج شد، به سود برسید.
فرمول محاسبه میانگین کم کردن در بورس
فرمول ساده‌ای برای محاسبه میانگین کم کردن به شرح زیر است:
این فرمول به شما کمک می‌کند تا قیمت تمام‌شده سهام خود را پس از خرید سهام بیشتر در قیمت‌های پایین‌تر محاسبه کنید. توجه داشته باشید که این روش فقط زمانی مفید است که تحلیل بنیادی شما از سهم مثبت باشد.
مثال کاربردی از روش میانگین‌گیری در بورس
برای درک بهتر، فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از یک شرکت را با قیمت ۱۰۰۰ تومان خریداری کرده‌اید. بعد از مدتی، قیمت سهم به ۹۵۰ تومان کاهش می‌یابد. در این شرایط، شما ۲۰۰۰ سهم دیگر با قیمت ۹۵۰ تومان خریداری می‌کنید. حالا تعداد کل سهام شما ۳۰۰۰ سهم خواهد بود و قیمت تمام‌شده شما به این شکل محاسبه می‌شود:
بنابراین، میانگین خرید شما به ۹۶۶.۶۶ تومان کاهش یافته است و برای رسیدن به سود کافی، فقط نیاز است که قیمت سهم به ۹۶۶.۶۶ تومان یا بیشتر برسد.
بررسی روش مارتینگل در میانگین کم کردن
روش مارتینگل در میانگین کم کردن یک استراتژی برای کاهش قیمت خرید سهام در شرایط نزولی است. در این روش، سرمایه‌گذار ابتدا سهمی را خریداری می‌کند و در صورت کاهش قیمت، به خرید سهم بیشتر در قیمت‌های پایین‌تر ادامه می‌دهد تا میانگین خرید کاهش یابد. این خریدها به صورت متوالی و بر اساس ضرایب دو برابر در هر مرحله انجام می‌شود. مزایای این روش شامل کاهش سریع‌تر میانگین خرید و ورود زودتر به سود در صورت برگشت قیمت است، اما معایبی همچون نیاز به سرمایه زیاد و افزایش ریسک دارد.
نحوه کار روش مارتینگل
مرحله اول: در اولین مرحله، شما یک تعداد خاص از سهام را با یک قیمت معین خریداری می‌کنید. برای مثال، شما 10 سهم به قیمت 1000 تومان می‌خرید.
مرحله دوم: اگر قیمت سهام افت کند و شما متضرر شوید، به جای اینکه از معامله خارج شوید، شما تعداد بیشتری سهم با قیمت پایین‌تر خریداری می‌کنید. در مثال ما، فرض کنید قیمت سهام به 900 تومان افت کرده باشد، بنابراین شما 20 سهم دیگر می‌خرید تا تعداد سهام خود را به 30 برسانید.
مرحله سوم: اگر باز هم قیمت افت کند و ضرر کنید، تعداد خرید خود را دوباره دو برابر می‌کنید. حالا قیمت سهام فرضی به 800 تومان رسیده و شما 40 سهم دیگر خریداری می‌کنید. به این ترتیب تعداد کل سهام شما به 70 می‌رسد.
روش مارتینگل می‌تواند با کاهش میانگین خرید و جبران سریع ضررها مفید باشد، اما ریسک بالایی دارد. اگر روند قیمت نزولی باشد، ضررها به سرعت افزایش می‌یابد و نیاز به سرمایه زیادی دارد. این روش تنها در بازارهایی با پتانسیل بازگشت قیمت، موثر است.
تفاوت میانگین کم کردن با خرید پله‌ای
میانگین کم کردن و خرید پله‌ای دو استراتژی متفاوت در بورس هستند که هدف‌های مختلفی دارند. در میانگین کم کردن، زمانی که قیمت یک سهم کاهش می‌یابد، سرمایه‌گذار اقدام به خرید سهام بیشتر در قیمت‌های پایین‌تر می‌کند تا میانگین قیمت خرید خود را کاهش دهد. این استراتژی معمولا در زمانی که سهم به دلیل افت قیمت وارد روند نزولی شده است و سرمایه‌گذار امید دارد که سهم دوباره رشد کند، به کار می‌رود. در این روش، هدف این است که سریع‌تر وارد سود شوید اما با ریسک بالایی همراه است.
در مقابل، خرید پله‌ای زمانی استفاده می‌شود که سرمایه‌گذار به صورت مرحله‌ای و با تحلیل خود، سهم را در چند مرحله و در قیمت‌های مختلف خریداری می‌کند. این روش به مدیریت ریسک کمک می‌کند زیرا از خرید یک‌باره سهم جلوگیری می‌شود و ریسک در قیمت‌های بالا کاهش می‌یابد. خرید پله‌ای معمولا در بازارهای صعودی یا زمانی که سرمایه‌گذار هنوز به درستی تحلیل نکرده که سهم چه روندی خواهد داشت، به کار می‌رود. در نتیجه، این دو استراتژی در شرایط مختلف و با اهداف متفاوتی استفاده می‌شوند.
مزایا استراتژی میانگین کم کردن
استراتژی میانگین کم کردن در بورس مزایای متعددی دارد که می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا در شرایط نزولی بازار از زیان‌های خود بکاهند و در بلندمدت سود کسب کنند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای این استراتژی اشاره شده است:
کاهش میانگین قیمت خرید: یکی از اصلی‌ترین مزایای میانگین کم کردن این است که با خرید سهام در قیمت‌های پایین‌تر، میانگین قیمت خرید کاهش می‌یابد. این امر باعث می‌شود که هنگام بازگشت سهم به روند صعودی، سریع‌تر به سود برسید.
فرصت برای خرید سهام با قیمت‌های جذاب: زمانی که سهمی به دلیل شرایط بازار یا عوامل موقتی کاهش قیمت می‌یابد، معامله‌گران می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و سهام را با قیمت پایین‌تر خریداری کنند، به شرطی که از ارزش ذاتی سهم اطمینان داشته باشند. گاهی بازار به اشتباه قیمت سهمی را پایین می‌آورد و در این صورت، با استفاده از استراتژی میانگین کم کردن، می‌توان از این اشتباه بهره برد و سهام ارزنده‌ای را به قیمت مناسب خریداری کرد.
کاهش اثرات منفی نوسانات بازار: در بازارهای نوسانی، میانگین کم کردن می‌تواند به کاهش ضررهای ناشی از افت ناگهانی قیمت‌ها کمک کند و در زمانی که بازار به حالت تعادلی برمی‌گردد، سود بیشتری به دست آورید.
معایب استراتژی میانگین کم کردن
استراتژی میانگین کم کردن اگرچه مزایای زیادی دارد، اما معایبی نیز به همراه دارد که معامله‌گران باید پیش از استفاده از آن به دقت در نظر بگیرند:
افزایش ریسک سرمایه‌گذاری: یکی از بزرگ‌ترین معایب این استراتژی این است که با خرید بیشتر سهام در قیمت‌های پایین‌تر، حجم سرمایه‌گذاری در سهم افزایش می‌یابد. در صورتی که سهم به روند نزولی خود ادامه دهد، این افزایش حجم سرمایه می‌تواند منجر به زیان‌های بیشتر شود.
احتمال افزایش ضرر: اگر تحلیل بنیادی سهم اشتباه باشد یا بازار به مدت طولانی به روند نزولی ادامه دهد، میانگین کم کردن ممکن است تنها ضرر بیشتری به دنبال داشته باشد. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که سهم از نظر بنیادی ارزشمند نباشد و ادامه روند نزولی آن ممکن است مدت‌ها طول بکشد.
اعتماد به تحلیل‌های اولیه: این استراتژی به شدت به تحلیل‌های اولیه وابسته است. اگر سهمی که انتخاب کرده‌اید در واقع ارزشمند نباشد یا مشکلات بنیادی داشته باشد، میانگین کم کردن نه‌تنها کمکی نمی‌کند بلکه ممکن است باعث ضرر بیشتر شود.
عدم مدیریت صحیح ریسک: در صورتی که معامله‌گر نتواند ریسک‌های خود را به درستی مدیریت کند و اقدام به خرید بیش از حد سهام در قیمت‌های پایین نماید، ممکن است سرمایه زیادی در سهم قفل شده و در صورت عدم بهبود بازار، دیگر نتواند از آن سرمایه استفاده کند.
نکات مهم و ضروری برای استفاده صحیح از روش میانگین کم کردن
برای استفاده صحیح از استراتژی میانگین کم کردن در بورس، توجه به نکات زیر ضروری است:
1. تحلیل بنیادی دقیق سهم: قبل از به کارگیری روش میانگین کم کردن، باید از ارزش بنیادی سهم مطمئن شوید. اگر سهم از نظر تحلیل‌های بنیادی دارای پتانسیل رشد و اصلاحات کوتاه‌مدت باشد، میانگین کم کردن می‌تواند موثر باشد. در غیر این صورت، اگر سهم مشکلات بنیادی داشته باشد، این استراتژی ممکن است به ضرر شما منتهی شود.
2. شناخت نقاط حمایتی: شناسایی دقیق نقاط حمایتی سهم با استفاده از تحلیل تکنیکال ضروری است. نقاط حمایتی نشان‌دهنده سطوحی از قیمت هستند که احتمال بازگشت قیمت به آن‌ها وجود دارد. خرید در این نقاط می‌تواند به شما کمک کند تا از زیان‌های بیشتر جلوگیری کرده و میانگین قیمت خود را کاهش دهید.
3. مدیریت ریسک: یکی از مهم‌ترین نکات در استفاده از استراتژی میانگین کم کردن، مدیریت ریسک است. نباید بیش از حد سرمایه خود را در یک سهم خاص قفل کنید. بهتر است از حدی که برای سرمایه‌گذاری در یک سهم در نظر گرفته‌اید، تجاوز نکنید و سرمایه خود را به گونه‌ای مدیریت کنید که در صورت عدم رشد سهم، ضرر سنگینی متحمل نشوید.
4. تعیین کف قیمت برای خرید: لازم است که یک کف قیمت برای خرید تعیین کنید. یعنی باید بدانید که حداقل قیمتی که آماده خرید آن هستید کجا است. این کف قیمت باید بر اساس تحلیل‌های فنی و بنیادی انتخاب شود و نباید بدون توجه به شرایط بازار و سهم وارد معامله شوید.
5. عدم اعتماد به احساسات و هیجان: یکی از اشتباهات رایج در استفاده از این استراتژی، تصمیم‌گیری بر اساس احساسات و هیجانات است. بسیاری از سرمایه‌گذاران در شرایط نزولی بازار از ترس اینکه فرصت سودآوری را از دست دهند، به سرعت دست به خرید اضافی می‌زنند. این کار ممکن است باعث شود که سرمایه شما در سهم‌های ضعیف قفل شود.
6. درک روند بازار: میانگین کم کردن باید در شرایط مناسب بازار انجام شود. در بازارهای نزولی شدید، این استراتژی ممکن است باعث ضرر بیشتر شود. بنابراین، توجه به روند کلی بازار و همچنین وضعیت صنعت و شرکت‌های مشابه از اهمیت بالایی برخوردار است.
7. تعیین حد ضرر: حتی اگر استراتژی میانگین کم کردن را به درستی به کار بگیرید، باید حد ضرر مناسبی برای خود تعیین کنید. اگر سهم به طور مداوم روند نزولی خود را ادامه داد و به تحلیل‌های شما پاسخ نداد، باید تصمیم به خروج از سهم بگیرید تا بیشتر از این ضرر نکنید.
8. بازبینی منظم تحلیل‌ها: لازم است که تحلیل‌های خود را به طور مداوم بررسی کنید و در صورت تغییر شرایط بازار یا شرکت، استراتژی خود را به‌روز کنید. تغییرات اقتصادی، سیاسی یا عملکرد ضعیف شرکت می‌تواند به ضرر شما منتهی شود.
جمع‌بندی
به طور کلی، میانگین کم کردن می‌تواند یک استراتژی موثر برای سرمایه‌گذاران باشد که به درستی و با تحلیل دقیق به کار گرفته شود. استفاده از این روش در شرایطی که سهم از نظر بنیادی ارزشمند باشد و بازار به اشتباه افت قیمت را تجربه کند، می‌تواند فرصتی مناسب برای کاهش قیمت خرید و کسب سود در آینده ایجاد کند. با این حال، باید توجه داشت که این استراتژی همیشه مفید نیست و در صورتی که سهم انتخابی از نظر بنیادی ضعیف باشد، ممکن است زیان‌های بیشتری به همراه داشته باشد. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید با استفاده از تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال، زمان و شرایط مناسب برای میانگین کم کردن را شناسایی کنند و از این روش تنها در شرایط مناسب استفاده نمایند.
