استراتژی معاملاتی چیست؟ نکات مهم در تهیه و تنظیم آن

موفقیت در معاملات هر بازاری مستلزم در نظر داشتن استراتژی معاملاتی مناسب است. استراتژی در واقع راه و روشی است که افراد برای رسیدن به اهداف معاملاتی خود در پیش می‌گیرند. در این مقاله تعریف روشنی از چیستی استراتژی معاملاتی، مهم‌ترین نکات و روش‌های آن بررسی شده است.

تعریف استراتژی معاملاتی

روش‌ها، قوانین، بایدها و نبایدهایی که یک معامله‌گر برای رسیدن به اهداف سرمایه‌گذاری رعایت می‌کند، استراتژی معاملاتی است. استراتژی ‌های معاملاتی همواره پویا هستند و نباید برای هر شرایطی ثابت فرض شود. از طرفی استراتژی برای هر فردی همانند اثر انگشت منحصر به فرد است.

یکی از مهم‌ترین اهداف معاملاتی کسب بازدهی است. این اهداف از جهت زمان تحقق به دو دسته اهداف معاملاتی کوتاه مدت و بلند مدت دسته‌بندی می‌شود. توصیه معامله‌گران حرفه‌ای به افراد مبتدی همواره تعیین اهداف و برنامه‌ برای کسب بازدهی در بلند مدت بوده است، چرا که ریسک کمتری نسبت به اهداف کوتاه مدت دارد. استفاده کردن از استراتژی ‌سرمایه گذاری راهی برای تحقق اهداف آن است که برای تعیین آن شناخت میزان ریسک‌پذیری معامله‌گران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

انواع معامله‌گران از جهت مدیریت ریسک

معامله‌گران بر اساس ریسک‌پذیری به دو دسته اصلی ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز طبقه‌بندی می‌شوند. به طور کلی فردی ریسک‌پذیر است که در صورتی که متغیرهای اصلی در یک بازه زمانی کوتاه مدت تغییر کند، تمرکز خود را از دست نداده و به سرعت واکنش هیجانی نشان ندهد. درست برعکس افراد ریسک‌پذیر، ریسک‌گریزان تمرکز خود را در شرایط هیجانی و بحرانی از دست داده و پذیرش تغییر ناگهانی در متغیرها را ندارند. استراتژی های معاملاتی افراد بر اساس میزان پذیرش ریسک آن‌ها متفاوت است.         

انواع استراتژی معاملاتی

برای یک معامله خوب افراد از روش‌ها و استراتژی‌ های معاملاتی بسیاری استفاده می‌کنند. از طرفی تصمیم‌گیری افراد در معاملات به عوامل متعددی بستگی دارد. دو روش تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی، روش‌های رایج تحلیلی در یک معامله هستند که معامله‌گران عمدتا بر اساس استراتژی‌ معاملاتی خود را پایه‌ریزی می‌کنند. روش تحلیل بنیادی با در نظر گرفتن تمامی متغیرهای اثرگذار در سطح کلان و خرد جامعه، ارزش ذاتی هر دارایی قابل معامله را محاسبه می‌کند. اما تحلیگران تکنیکالیست با در نظر گرفتن سابقه قیمتی هر دارایی و اعتقاد به این موضوع که تمامی روندها تکرارپذیرند، استراتژی معاملاتی تدوین کرده و خرید و فروش می‌کنند. برخی نیز تلفیقی از این دو روش تحلیلی را اساس معاملات خود قرار می‌دهند. البته در همه روش‌های تحلیلی برخی قواعد و مقررات یکسان است و معامله‌گران برای کسب بهترین عملکرد باید بدان پایبند باشند.

استراتژی‌ های معاملاتی که افراد عمدتا در معاملات به کار می‌برند به شرح ذیل است:

استراتژی معاملات زمان محور: این استراتژی به صورت روزانه و نوسانی است. استراتژی معاملاتی روزانه استراتژی کوتاه مدت و برای خرید و فروش روزانه به کار برده می‌شود. در این حالت ممکن است تسلط معامله‌گر بر معاملات و بازدهی بیشتر شود، اما این روش ریسک بسیار بالایی دارد و عمدتا توسط تکنیکالیست‌ها استفاده می‌شود. استراتژی معاملاتی نوسانی بازه زمانی طولانی‌تری نسبت به استراتژی های معاملاتی روزانه دارد و ممکن است از چند روز تا چند هفته زمان ببرد. این استراتژی هم برای تکنیکالیست‌ها و هم تحلیلگران بنیادی کاربرد دارد. در این روش افراد از نوسانات میان‌مدت بازدهی کسب می‌کنند. کسب بازدهی در این روش کمتر از معاملات روزانه است.  

استراتژی معاملاتی آربیتراژ: این استراتژی روشی است که معامله‌گران از اختلاف قیمت یک دارایی یا کالا در دو یا چند بازار کسب سود می‌کنند. دلالان و واسطه‌ها عمدتا از این روش استفاده می‌کنند. این استراتژی در ایران کاربرد چندانی ندارد.

استراتژی معاملات الگوریتمی: معاملات الگوریتمی را می‌توان اجراکننده اتومات استراتژی معاملاتی تعریف کرد. ماشین‌ها و کامپیوتر براساس برخی دستورها و کدها تصمیم به معامله می‌کنند. این روش به صورت سیستماتیک و بدون دخالت هیجان و واکنش‌های فردی است و در ایران کاربرد زیادی ندارد. این روش در مواقعی استفاده می‌شود که مجوزهای لازم را از مراجع ذی‌صلاح اخذ کرده باشد.

استراتژی معاملاتی اسکالپینگ: در این روش معامله‌گران از نوسانات قیمتی کوتاه مدت اما اندک استفاده و با تکرر و تعدد آن بازدهی خود را افزایش می‌دهند. این استراتژی به گونه‌ای است که باید افراد سرعت تصمیم‌گیری و ریسک‌پذیری بالایی داشته باشند. به علت آن‌که هزینه تراکنش‌های آن بسیار است، در ایران از این روش استفاده چندانی نمی‌شود.

استراتژی معاملات ترکیبی: در این روش، از چند استراتژی به صورت هم‌زمان استفاده می‌شود. این نوع استراتژی ریسک کمی دارد و احتمال موفقیت در آن بسیار است. از طرفی استفاده از آن نیاز به دانش و مهارت بیشتری دارد.

نکته بسیار مهمی که معامله‌گران باید بدانند آن است که استراتژی های موفق معمولا ترکیبی هستند که در عین سادگی کارا هستند و معمولا از ترکیب تحلیل بنیادی با تکنیکال استخراج می‌شوند. این استراتژی‌ها باید پیش از اجرا تست شوند و حتما شخصی‌سازی شده باشند چون برای هر شخص منحصر به فرد است.

10 گام برای ساخت استراتژی معاملاتی

برای آگاهی از اینکه چگونه استراتژی معاملاتی بنویسیم، باید 10 مرحله ذیل طی شود:

نکات مهم برای انتخاب بهترین استراتژی معاملاتی

برای انتخاب بهترین و مثمرثمرترین نمونه استراتژی معاملاتی باید نکاتی را مد نظر قرار داد. که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها آورده شده است:

1. استراتژی های معاملاتی باید قابل اتکا و به دفعات بالا در فضاهای ذهنی متفاوتی از بازار سنجش شده باشند.
2. ریسک بیشتر در ازای بازدهی بیشتر احتمال شکست بیشتری دارد.
3. پیگیری اخبار و تشخیص صحت آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
4. تصمیم‌گیری‌ها باید به صورت ذهنی دائما مدل‌سازی شوند.
5. میزان موفقیت نسبی است و نگاه هر فردی به موفقیت در معامله‌گری با دیگران متفاوت است.
6. زمان اخذ تصمیم پیش از معاملات و به دور از هیجانات است و در زمان معاملات باید تصمیم اجرایی شود.
7. هر اطلاعات و جزییاتی باید طبقه‌بندی و منظم باشند. هرج و مرج اطلاعاتی مانع از عملکرد مناسب است.
8. نگاه افراد به اخبار متفاوت است، در نتیجه در زمان انتشار اخبار، افراد ممکن است واکنش‌های متفاوتی نشان دهند.
9. ترس از جا ماندن منجر به واکنش‌های هیجانی و غیرمنطقی می‌شود. بازار فرصت‌های بی‌شماری در اختیار افراد قرار می‌دهد.
10. حرکت قیمت از مبدا به مقصد خطی نیست و نوسان‌های کوتاه یا بلند مختلفی برای آن وجود دارد.
11.  بازار به دلخواه افراد تغییر نخواهد کرد و معامله‌گران باید خود را با تغییرات آن همگام کنند.
12. بهترین روش تحلیلی اگر پیچیده باشد، با شکست همراه است. ساده‌سازی به تحلیل بهتر کمک می‌کند.
13. همواره برای سرمایه‌گذاری در یک بازار همچون بازار سهام باید پله‌ای معامله کرد.
14. هم‌جهت با روند باید معامله کرد.
15. بازار علاوه بر روند صعودی و نزولی، روندهای جانبی زیادی دارد که افراد به آن بی‌توجه هستند.
16. بهترین معامله‌گر کسی است که تغییر روند را از سایرین زودتر تشخیص دهد.
17. این تصور که افراد ریسک‌پذیر همواره موفق‌ترند غلط است.
18. در زمان‌هایی که بازار روند خنثی دارد، ارزش معاملات از میانگین خود کمتر خواهد شد.
19. عمده رویدادها در طول تاریخ تکرار می‌شوند.
20. هر چه یک متغیر اهمیت بیشتری داشته باشد، اخبار و نوسانات آن موج‌های بزرگتری ایجاد می‌کند.
21. ممکن است میزان خرید یا فروش در فصل‌ها، ماه‌ها و روزهایی از الگوهای ثابت پیروی کنند.
22. متغیرهای مهم از غیرمهم تفکیک شود و بر اساس اهمیت به آن‌ها وزن داده شود.
23. ابهام منجر به واکنش منفی معامله‌گران می‌شود.
24. استراتژی معاملاتی باید مکتوب و زمان اجرا از قبل مشخص شود.
25. در فواصل زمانی مشخص استراتژی ‌های معاملاتی ارزیابی و استراتژی جدید جایگزین استراتژی شکست خورده شود.
26. دیده‌بان یا واچ لیستی از بهترین و بدترین موقعیت‌های سرمایه‌گذاری تهیه شود.

خرید استراتژی معاملاتی موفقیت‌آمیز است؟

بسیاری از افراد که احساس می‌کنند در تهیه و تدوین استراتژی های معاملاتی مهارت ندارند، به دنبال افرادی هستند که این برنامه را به فروش می‌رسانند و این تصور را دارند که به بهترین بازدهی خواهند رسید. در مقابل استراتژی‌فروشان با تبلیغات گسترده و اعلام ارقام و اعداد جذاب سعی بر جذب مشتری دارند. این در حالی است که عمدتا افرادی که استراتژی می‌فروشند، نتوانسته‌اند از آن نمونه برای تکرار بازده مناسب استفاده کنند.

بنابراین باید دقت شود که افرادی که دانش و مهارت کافی برای تهیه و تدوین استراتژی معاملاتی ندارند، باید تنها از تجربیات و مشاوره افراد یا نهادهای مجاز استفاده کنند.

استراتژی معاملاتی بورس ایران

یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری در ایران که بسیار مورد توجه معامله‌گران کشور قرار دارد، سرمایه گذاری در بورس است. این بازار به واسطه تنوع در ابزارها و روش‌های سرمایه‌گذاری میان مردم شناخته شده است. برای کسب بهترین عملکرد در بازار سهام باید حتما براساس روش‌های تحلیلی رایج، استراتژی معاملاتی تدوین کرد. با توجه به فراگیر شدن بورس در میان مردم، معامله‌گرانی موفق خواهند شد که بهترین استراتژی ‌های معاملاتی را در پیش گرفته باشند. برای رشد و ارتقای معاملات در هر بازاری به ویژه بورس ایران، باید مهارت و دانش لازم کسب شود. همچنین متغیرهای مهم و اساسی بر سطوح کلان، صنایع و شرکت‌های بورسی شناسایی شود. از طرفی توجه به ارزش و حجم معاملات به پیش‌بینی‌ بهتری از رویکردها در آینده کمک خواهد کرد.

نتیجه‌گیری

معامله‌گری همچون بسیاری از مهارت‌ها الزامات مربوط به خود را دارد. به رغم آنکه هر فردی استراتژی معاملاتی مختص به خود را دارد اما بسیار مهم است که این استراتژی با روش‌های تحلیلی تهیه و تنظیم شود. در این بین باید در استراتژی‌های معاملاتی از تحلیل بنیادی به عنوان روشی برای شناخت ارزش ذاتی سهام استفاده شود تا موفقیت در معاملات با درصد بالاتری رقم بخورد.